بخشی از مقاله
چکیده
دنیای امروز، عصر تعاملات فرهنگی و اجتماعی بین کشورهاست. یکی از راهکارهای اصلی برای تبادل فرهنگی، جذب توریست و توسعهی صنعت گردشگری میباشد. سرزمین ایران با داشتن شهرهایی با جاذبههای گوناگون و با سبکهای معماری بینظیر میتواند نظر میلیونها انسان جوینده و مشتاق را از سرتاسر جهان به خود جلب کند که یکی از این شهرهای شاخص، شهر یزد میباشد. در پژوهش حاضر به طراحی یک مرکز فرهنگی - توریستی پرداخته شده است که بتواند نیازهای بارز توریستهای منطقه را از نظراقامتی برطرف نموده وامکان آشنایی آنها را با فرهنگ و معماری تاریخی شهر فراهم سازد.
در همین راستا، فرهنگ و معماری شاخص اقلیم گرم و خشک ایران، عملکرد اقلیمی مجموعه و الگوهای باغهای ایرانی به صورت کلی معرفی شده و در طرح نهایی اعمال گردیده است .همچنین برای دستیابی به حداکثر شرایط آسایش بدون صرف انرژی مازاد در این طرح بکار گرفته شده است. در نهایت با جمعبندی کلیه اطلاعات و دادهها ،تلاش بر این شده است که طرح پیشنهادی - طراحی مجموعه فرهنگی - توریستی - بتواند یکی از نمونههای شاخص و برگزیده در ایران، با نگاهی ویژه به بافت سنتی شهر یزد و الگوی باغهای ایرانی ارائه شود.
مقدمه
امروزه جذب توریست به عنوان یکی از مهمترین محورهای توسعه پایدار، باعث ایجاد فرصتهای بزرگ فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی در تمامی کشورهای جهان از جمله ایران شدهاست. از توریست و گردشگری معمولاً به عنوان یک صنعت یاد می کنند. لذا طبیعی است که جهت گیری و سمت و سوی همه برنامهریزیها و راهکارها در این حیطه به علایق انسان ختم شود.
در دنیای صنعتی امروز انسانها از هر فرصتی برای تجربه ی تنوع و شادابی استفاده می کنند، از این رو مسافرت موثرترین شیوه برای پاسخ به این نیاز می باشد. سرزمین ایران که لقب بهشت گمشده را به خود اختصاص داده است، با دارا بودن تنوع آب و هوایی، خاک حاصلخیز، گونههای گیاهی متفاوت، وجود آبشارها و دریاچههای طبیعی زیبا و تمدن هزار و پانصد ساله خود توانایی بالایی در جذب توریست دارا است.
مجموعهای از عوامل اقلیمی و جغرافیایی سبب گردیده است تا بخش عمدهای از ایران در ردیف سرزمینهای گرم و خشک قرار گیرد. وجود صدها محوطه باستانی در شهرهای این گونه اقلیمها از جمله: یزد، کرمان، کاشان، نطنز و... مؤید آن است که انسانها در طول تاریخ با توجه به قدمت حضورشان، همه این مناطق را زیرپا گذاشته و با مشاهده اندک پتانسیل زیست - انسانی بنیان زندگی اجتماعی را بنا نهادهاند. شرایط آب و هوایی در مناطق گرم و خشک دشوار است اما با در نظر گرفتن الگوهای طراحی همساز با اقلیم در این مناطق، بر شرایط دشوار آن فائق آمده است.
به رغم جاذبههای بسیار ایران، سهم ناچیزی از درآمد جهانی گردشگری به آن اختصاص می یابد. شواهد نشان میدهد گردشگری ما هنوز نتوانسته سهم شایسته خود را از این بازار به دست آورد. این امر نه به دلیل فقدان جاذبههای طبیعی و آثار باستانی ، بلکه صرفا محصول عدم وجود بینش صحیح در مدیریت این صنعت است. بسیاری از صاحب نظران معتقدند تا زمانی که در کشور درآمدهای نفتی وجود دارد، گردش مالی بالای صنعت گردشگری نادیده گرفته میشود
نگاهی گذرا به فعالیتهای توریستی ایران در گذشته، حاکی از آن است که سیاستهای استعماری در عدم توسعه صنعت گردشگری نیز تاثیر گذار بوده است
مشکلات و تنگناهای صنعت گردشگری در کشور را نمیتوان تنها ناشی از نارساییهای موجود در سیستم سازمانی بلکه به دلیل عدم تطابق فرهنگی بین جامعه اسلامی ایران با سایر کشورهای جهان میباشد. در کنار این موارد میتوان مشکلات اصلی این صنعت را در کشورمان به شرح زیر ذکر کرد:
· مشخص و مصوب نبودن اهداف و سیاستهای جهانگردی و ایرانگردی
· هجوم تبلیغاتی استکبار جهانی در جهت مخدوش کردن چهره واقعی انقلاب اسلامی
· کمبود امکانات مالی برای توسعه و تجهیز تاسیسات مورد نیاز صنعت گردشگری
· عدم هماهنگی و همکاری ارگانها و سازمانهای دولتی
· ضعف شبکههای ارتباطی و حمل و نقل
طبق بررسیهای صورت گرفته، با توجه به حجم گردشگران و بازدیدکنندگان از شهر یزد، در حال حاضر مجموعه اقامتی-گردشگری بزرگ وفعال با کلیه امکانات، موجود نمیباشد. تنها یک مجتمع اقامتی -گردشگری به نام مجموعه کوثر درنزدیکی شهر یزد در حال احداث است. بنابراین نیاز به طراحی یک مرکز مشابه با تاکید بر معماری همساز با اقلیم و الگوبرداری و باز آفرینی پردیسها - باغها - ایرانی احساس میشود.
پژوهشهای متعددی در این این تحقیق با استفاده از پژوهشهای بنیادی، در صدد رفع نیازمندیها ،بهینهسازی ابزارها و توسعه رفاه و آسایش بازدید کنندگان بوده است. همچنین سه حوزه عملکردی مورد بررسی قرار گرفته شده است: - 1 آشنایی وارتباطات فرهنگی - 2 تفریح و سرگرمی
· این تحقیق به طراحی مجموعه فرهنگی - توریستی در شهر کاشان پرداخته و دو هدف اصلی را به همراه داشته است: - 1ضوابط و معیارهای طراحی مجتمعهای توریستی. - 2 تاثیر و عملکرد گودال باغچهها در طراحی اقلیمی.
· طراحی مجتمع توریستی - تفریحی شهرستان رودبار به عنوان قطعه مهمی از استان گیلان
· طراحی مجموعه اقامتی-توریستی کویر شهداد کرمان با تکیه بر انرژیهای پایدار
· هدف این پروژه، طراحی وسرمایهگذاری برای ساخت مجتمع گردشگری - اقامتی نیلوفر آبی با رعایت استانداردهای زیست محیطی با هدف رونق بخشیدن صنعت گردشگری - رحمانی اهرنجانی ، - 1392 در کشورهای مختلف جهان نیز پژوهشهای مشابهی صورت گرفته است.
· در این پژوهش به بررسی گردشگری فرهنگی و تاثیر آن بر اقتصاد منطقه پرداخته شده است. این مقاله با اعتقاد به اینکه بخشی از فعالیتهای گردشگری از دیرباز مرتبط با امور فرهنگی بوده، سابقه و ویژگیهای این نوع گردشگری را مورد بحث و بررسی قرار قرار داده است.
· در این تحقیق بین المللی سازی و نوآوری در گردشگری بررسی شده و سایر مباحث مهم در صنعت گردشگری که به مقدار زیادی موجب شکلگیری گردشگری در عرصه بینالمللیشده ،پرداخته شده است.
· این مقاله به مزیت رقابتی در حوزه گردشگری و سفر، توسط فنآوری اطلاعات به ویژه اینترنت و شبکه میپردازد. بنابراین هدف اصلی، ارایه چارچوبی است که به وسیله آن با تهدیدات ایجاد شده توسط اینترنت، مقابله گردد.
روش تحقیق
هدف کلی این پژوهش داشتن نگرشی به معماری همساز با اقلیم گرم و خشک و پارادایمهای پردیس ایرانی - باز آفرینی الگوی باغهای ایرانی - و تاثیر و کاربرد آنها در طراحی مجموعه فرهنگی- توریستی و همچنین گردآوری ضوابط معماری و استانداردهای خاص و صحیح جهت طراحی بهینه مجموعه جهت اقامت، ایجاد محیطی آرامش بخش و جذاب برای گذران اوقات فراغت گردشگران داخلی و خارجی است.
برای پیشبرد تحقیق از دو روش متداول تحقیق، یعنی روش کتابخانهای و روش میدانی استفاده شده است. از روش کتابخانهای بیشتر جهت دستیابی به تئوریهای مربوط به توریسم، کیفیت ادراک فضایی، ضوابط و معیارهای طراحی و الگوهای شاخص معماری و از روش مطالعات میدانی برای آشنایی کامل با شهر یزد و عملکرد اقلیمی بناهای آن که نمونههای شاخص معماری در ایران میباشند، استفاده شد.
روش گردآوری اطلاعات در این پژوهش هم به صورت کتابخانهای بود و هم به صورت میدانی؛ چرا که جهت شناخت توریست واقلیم منطقه نیاز به مطالعه کتب و مقالات علمی می باشد. همچنین بازدیدهای متناوب از شهر یزد، نمونههای شاخص معماری و مراکز فرهنگی و تاریخی آن می تواند ما را در آشنایی هرچه بهتر الگوهای معماری خاص این اقلیم یاری کند.
