بخشی از مقاله
*** این فایل شامل تعدادی فرمول می باشد و در سایت قابل نمایش نیست ***
مقایسه الگوی بقای شرکت های کوچک ومتوسط نوآور و غیر نوآور، صنایع غذایی استان مازندران
چکیده:
هدف از تحقیق حاضر مقایسه الگوی بقای شرکتهای کوچک ومتوسط نوآور و غیر نوآور، صنایع غذایی استان مازندران در فاصله سالهای 1360-1390 میباشد. برای جمع آوری دادهها از پایگاه داده وزارت صنایع و معادن استفاده شده و دادهها با استفاده از رویکرد تجزیه و تحلیل رخدادی-تاریخی پردازش شدهاند. برای تجزیه و تحلیل اکتشافی دادهها از مدل برآورد کننده حد محصول(کاپلان- مایر) استفاده شده و برای مقایسه الگوهای خروج از صنعت در شرکتهای کوچک ومتوسط نوآور و غیر نوآور، صنایع غذایی استان مازندران ، از مقایسه توابع بقا استفاده شده است. در نتیجه این تحقیق، فرضیه پژوهشی پذیرفته شد. همچنین نتیجهگیری شد که بین توابع بقای شرکتهای کوچک ومتوسط نوآور و غیر نوآور، صنایع غذایی استان مازندران تفاوت معنیداری وجود دارد. در پایان مقاله بحث و نتیجهگیری و ارائه پیشنهادات آمده است.
کلید واژگان: بقا، شرکت های کوچک و متوسط، نوآور و غیر نوآور، صنایع غذایی، استان مازندران
-1 مقدمه
بنگاههای کوچک و متوسط، در اکثر کشورها به عنوان عناصر مهم در پیشرفتهای اقتصادی- اجتماعی شناخته شدهاند این بنگاه-های اقتصادی علیرغم آنکه به سرمایهگذاری کمتری نیاز دارند، بازدهی بیشتری داشته و در ایجاد اشتغال، ایجاد بستر مناسب برای نوآوری و اختراعات و افزایش صادرات کشورهای در حال توسعه، نقش مهمی دارند (علیرضایی و تولایی،. (1387 تلفات بالا در دوران اولیه تاسیس شرکتها یکی از برجستهترین حقایق در مورد عملکرد شرکت در ادبیات سازمان صنعتی می-باشد(جن سن و دیگران3 ،.(2008 تشکیل کسب و کارهای جدید به عنوان یک محرک مهم در فعالیتهای اقتصادی است و نیرو محرکه اصلی توسعه اقتصادی در یک منطقه است .کسب و کار جدید فقط ایجاد اشتغال و سرمایهگذاری نیست بلکه همچنین بهبود بهرهوری از طریق ایدههای جدید و خلاقیت است. نه تنها ایجاد کسب و کارهای جدید در یک منطقه مهم است بلکه موفقیت و بهره-برداری از چنین سرمایهگذاریها و همچنین مسائلی در تعیین میزانی که شرکت جدید قادر به توسعه اقتصادی در یک منطقه است اهمیت دارد. با این وجود این حقیقت وجود دارد که اکثریت شرکتهایی که شروع به کار کردند به عنوان موسساتی با اندازه کوچک و متوسط توسعه یافتند که عموما با مشکلاتی همچون فقدان دارایی مالی، قابلیتهای مدیریتی کافی و تکنولوژی مواجه بودند. شکل-گیری کسب و کار جدید مهمترین انگیزاننده فعالیتهای اقتصادی است. با این حال %20 از شرکتهای جدید در اولین سالهای عملیات خود میمیرند. سیاستگذاران در طراحی برنامههای توسعه اقتصاد مهندسی نیازمند آنند بدانند، چه عوامل خاصی بر بقای شرکتهای جدید تاثیر میگذارد(کریستی و اس جوکیات4 ،.(2012
صنایع غذایی علاوه بر تامین امنیت غذایی و توسعه بخش کشاورزی، میتواند نقش موثری در توسعه صادرات صنعتی کشور ایفا کند. بنا به گزارش سازمان صنعت و معدن استان مازندران؛ صنایع غذایی بیشترین سهم در اشتغال((%24 و سرمایهگذاری صنعتی(( %24 در استان را داراست و از تعداد بیش از 400 واحد غذایی دارای پروانه بهره برداری در استان خبر دادند.
با توجه به این موارد، اهمیت مطالعه بقای شرکتهای کوچک و متوسط، صنایع غذایی استان مازندران و شناسایی عوامل تأثیرگذار بر عملکرد بعد از تأسیس شرکتها آشکار میشود. بنابراین در این مقاله، مقایسهای بین الگوی بقای شرکتهای کوچک ومتوسط نوآور و غیر نوآور، صنایع غذایی استان مازندران در فاصله سالهای 1360-1390 انجام میشود. ادامه مقاله به صورت زیر ساختار یافته است: در قسمت بعد پیشینه تحقیق بررسی شده است. سپس فرضیه و متغیرهای تحقیق بیان شده و متدلوژی تحقیق به تفصیل بیان شده است. تجزیه و تحلیل دادهها و بحث و نتیجهگیری بخشهای بعدی مقاله میباشند.
-2 مروری بر پیشینه پژوهش
کایوزوکی (2012)5 ، در مقالهای تحت عنوان نوآوری باز و بقای شرکت با استفاده از الگوهای ثبت اختراع به عنوان شاخص نوآوری، به بررسی رابطه بین نوآوری و بقای شرکت میپردازد و یافت که ثبت اختراع ، همبستگی منفی با بقای شرکتها دارد. بونتمپس و دیگران( 2011)6، اثر برچسب کیفیت بر بقای شرکتهای تازه وارد را بررسی کردند و نتایج نشان دادند که برچسب کیفیت خطر خروج را برای شرکتها به ویژه برای شرکتهای کوچک کاهش میدهد.
ونبرگ و لندوست(2010) 7، تاثیر خوشهها را بر بقا و عملکرد شرکتهای جدید بررسی کردند و دریافتند که خوشههای قوی منجر به اثر ویژه و قابل توجهی در بقا شرکت، ایجاد شغل، پرداخت مالیات بر ارزش افزوده، پرداخت حقوق ودستمزد میشود.
کریستی و اسجوکیات (2012)، به تجزیه وتحلیل عوامل بقای شرکتهای تازه وارد در گرجستان پرداختند تاکید ویژه بر عوامل محلی قرار گرفته بود و نتایج نشان دادند شرکتهایی که در حوزه شهری قرار گرفته بودند ریسک بالاتری از شکست داشتند.
اورل و والجنباش (2012)8، با هدف بررسی اثر خروج شریک برشانس بقای شرکتهای کوچک و متوسط، 19629 شرکت را در آلمان بین سالهای 1990-2005 مطالعه کردند و دریافتند که خروج شریک خطر مرگ و میر سازمان را افزایش میدهد.
هالدین(2010) 9، در مقالهای تحت عنوان بقای شرکتهای متولد شده جهانی بررسی میکند آیا ویژگیهای کارمند برای بقا مهم است. نتایج نشان میدهد وقتی که شرکتهای جهانی مورد بررسی قرار میگیرند ویژگیهای فردی کارمند اهمیت کم دارد.
فونتانا و نستا(2009) 10، رابطهی بین نوآوری محصول و بقای شرکت را برای نمونهای از 121 شرکت در صنایع با فن آوری بالا بررسی کردند. یافتند که قرارگیری نزدیک به تکنولوژی مرزی11 از تعیین کنندههای مهم بقای شرکت است. همچنین رابطه مثبتی بین تلاش R&D شرکت و احتمال بقا یافت شد.
جنسن و دیگران 2008) )، در مقالهای تحت عنوان نوآوری، شرایط تکنولوژیکی و بقای شرکت جدید ، بقای شرکتهای تازه وارد را در مقایسه با شرکتهای فعلی استرالیا بررسی کردند. نتایج نشان دادند، شرکتهای تازه وارد در صنایع پر مخاطره و نوآورانه رشد می-کنند، و در صنایعی که در آن مدارک موانع کم برای ورود وجود دارد نسبتا ضعیف هستند.
هلمر و روگر(2010) 12، در مقالهای تحت عنوان نوآوری و بقای شرکتهای تازه وارد در انگلستان، بقا را در طول دوره پنج ساله در حدود 162 .000 شرکت در انگلستان تجزیه و تحلیل کردند نتایج نشان داد که سهم بالاتر علائم تجاری ارتباط مثبتی با خروج دارد. در مقابل سهم بیشتری از حق ثبت اختراع شرکتها، رابطه منفی با خروج دارد.
مدهوشی و نصیری((1389، تاثیر ویژگیهای صنعت بر بقای شرکت های تازه وارد در صنایع تبدیلی استان مازندران را بررسی کردند و دریافتند که میان متغیر های نرخ رشد صنعت، متوسط اندازه صنعت و میانگین نرخ ورود به صنعت با متغیر وابسته رابطه معنا داری وجود دارد.
مدهوشی و تاری((1386، تاثیر سرمایه اولیه را بر بقای شرکتهای تولیدی کوچک ومتوسط در ایران بررسی کرده و دریافتند که بین سرمایه اولیه و بقای شرکتهای کوچک ومتوسط رابطه مثبتی وجود دارد. همچنین نتیجه گیری شد که بین توابع بقای شرکتهای تولیدی کوچک ومتوسط تفاوت معناداری وجود دارد.
فیضپور و موبد(1387 )، با هدف بررسی تاثیر برخی از عوامل متعدد و محتمل بر توقف بنگاه های صنعتی استان یزد دریافتند که استقرار در شهرکهای صنعتی و اندازه بنگاه تاثیری بر توقف آنها نداشته است و احتمال توقف بنگاههای مسن کمتر از جوان است.
-3 سوالات و فرضیات تحقیق
در تحقیقاتی که در آن به دنبال یافتن چیستی پدیدهای هستیم و یا نظر افراد را در مورد پدیدهای جستجو میکنیم باید به طرح سـؤال اقدام کنیم و در مواردی که میخواهیم درباره رابطه علت و معلولی و یا همبستگی بین دو یا چند پدیده تحقیـق کنـیم از فرضـیه اسـتفاده مینماییم (ظهوری، .(1378 سؤال اصلی که در این تحقیق در پی جواب دادن به آنها هستیم عبارتند از:
-1 آیا بین الگوهای بقای شرکتهای کوچک و متوسط نوآور و غیر نوآور،صنایع غذایی استان مازندران تفاوتی وجود دارد؟ بنابراین برای پاسخدهی به سؤال بیان شده، با مرور ادبیات موضوعی و با توجه به تعریف مسأله، فرضیه تحقیق به صورت زیر مطرح مـی-شوند:
-1 بین توابع بقای شرکتهای کوچک ومتوسط، نوآور و غیرنوآور، صنایع غذایی استان مازندران تفاوت معنیداری وجود دارد.
-4 متغیرهای تحقیق
متغیر مستقل این تحقیق نوآوری شرکت میباشد که با تعداد پروانه های بهره برداری صادر شده بعد از اولین پروانه بهره برداری تعریف میشود. متغیر وابسته یا هدف نیز در این تحقیق عبارت است از بقا که بر اساس سالهای فعالیت شرکت سنجیده میشود (فاصله بین سالهای ورود به صنعت و خروج از آن) .
-5 متدولوژی تحقیق
تحلیل بقا از نظر علم آمار عبارت است از استفاده از فنون مختلف آماری در تحلیل متغیرهای تصادفی نـامنفیمعمـولاً. بـرای مطالعـه بقا از تجزیه و تحلیل دادههای تاریخی- رخدادی((13 استفاده میشود (بلاسفید و روهر14 ،.(2002 در این تحقیق نیز، کـه از نـوع تحقیـق کتابخانهای می باشد، با رویکرد EHA (تجزیه و تحلیل تاریخی- رخدادی)، از مدل تابع هازارد((15 استفاده شده است. تابع هازارد که با نامهای نرخ شکست، یا نرخ هازارد نیز نامیده میشود، بصورت ریاضی به صورت زیر تعریف میشود.
با اینکه این عبارت دشوار به نظر میرسد، ولی معنی اصلی نرخ هازارد کاملاً آسان است. تابع هازارد نشان دهنده احتمال لحظهای اتفـاق افتادن یک رویداد در یک فاصله زمانی کوتاه، از زمان t تا t t میباشد، مشروط بر اینکه رویداد قبـل از آغـاز فاصـله هنـوز اتفـاق نیفتاده باشد. در واقع، نرخ هازارد، نرخ رویداد لحظهای در زمان t میباشد. نرخهای هازارد همیشه غیر منفی هستند، ولی به خودی خـود احتمالهای شرطی نیستند، بطوریکه ممکن است مقدارشان بیشتر از یک باشد. با وجود این، برای یک t کوچـک، h(t)t را مـی توان به عنوان یک تقریب از احتمال شرطی زیر که به احتمال انتقال معروف است تعبیر کرد.
تابع انتقال عبارت است از احتمال اینکه یک رویداد در فاصله t, t رخ دهد، به شـرط آنکـه، هـیچ رویـدادی قبـل از زمـان t اتفـاق نیفتاده باشد (بلاسفید و روهر،.(2002
در این تحقیق برای جمعآوری دادهها و اطلاعات، از پایگاه دادههای وزارت صنایع و معادن استفاده شده و دادههـا بـا اسـتفاده از برنامـه نرمافزاری winTDA پردازش و تجزیه و تحلیل شدهاند.
-6 تجزیه و تحلیل دادهها
در این مقاله، ما از پایگاه داده وزارت صنایع و معادن استفاده کرده و شرکتهای کوچک ومتوسط (با تعداد کارکنان کمتـر از 150 نفر) را که در فاصله بین سالهای 1360-1390 ایجاد شدهاند شناسایی کردیم. تعداد کل شرکتهایی که در این فاصله از وزارت صنایع معادن پروانه بهرهبرداری اخذ کردهاند، 1223 شرکت بوده است که در پایان دوره مطالعه (اسفند (1390، 459 شرکت هنوز فعال بـوده مجوز 764 شرکت ابطال شده است. جدول((1 ساختار دادههای مربوط به مجوزهای صادر شـده در سـال هـای 1360-1390 را نشـان میدهد.
با توجه به اینکه نمونهگیری باعث کوچک شدن تعداد شرکتها و نمونه آماری میشود و احتمال خطای آزمون افزایش مییابد؛ نرم افزار TDA برای نمونههای با حجم بیشتر، بهتر عمل میکند، لذا تحلیل روی تمام شرکتهای موجود صورت گرفت و تعداد 1223 شرکت به عنوان نمونه انتخاب شدند.
اطلاعات اولیه حاصل از نرمافزار TDA در مورد شرکتهای موجود در مجموعه داده در جدول 2 آمده است.
در این جدول دو ردیف وجود دارد، ردیف اول نشان دهنده تعداد شرکتهایی است که در آنها تغییر وضعیت (انتقـال) صـورت نگرفتـه است یا بعبارتی این ردیف تعداد اپیزودهای سانسور شده را نشان میدهد . ردیف دوم نشان دهنده انتقال از وضعیت مبدأ (org) صـفر بـه وضعیت مقصد((Des یک میباشد. یعنی شرکتهایی که در آنها انتقال یا تغییر وضعیت صورت گرفته است بعبارت دیگر شرکتهایی که از صنعت خارج شده اند. بنابر این از تعداد 1223 شرکت موجود ، 459 شـرکت در زمـان مشـاهده فعـال بوده(سانسـور شـده) و 764 شرکت از صنعت خارج شده اند. دیگر اطلاعات موجود در جدول فوق از این قرار است:
:SN -1 مخفف Serial Number و به معنای شماره سریال نرمافزار میباشد.
-2 :Mean Duration نشاندهنده میانگین طول عمر شرکتها است. این برای شرکتهـایی کـه همچنـان فعـال هسـتند، 143 مـاه و برای شرکتهای باطل شده 182 ماه میباشد.
-3 TS Min نشاندهنده زودترین زمان آغاز و TF Max دیرترین زمان پایان بر حسب ماه میباشد. دیرترین زمان پایان در گروه اول 399 و در گروه دوم 353 ماه میباشد.
برای توصیف مجموعه داده انتخاب شده از روشهای توصیفی ناپارامتریک استفاده میشود . از آنجایی که ایـن روشهـا هـیچ فرضـی در مورد توزیع فرآیند در نظر نمیگیرند، لذا این روشها علیالخصوص برای تجزیه و تحلیل اکتشافی اولیه در مورد دادهها مناسب هسـتند. بدین منظور دو روش جدول عمر و برآورد کننده حد محصول (معروف به کاپلان مایر) قابل اسـتفاده اسـت. ولـی از آنجـایی کـه روش جدول عمر برای مجموعه دادههای بسیار بزرگ مناسب بوده و نیازمند گروهبندی اپیزودها در فواصل زمانی مختلـف اسـت، لـذا در ایـن تحقیق از روش دوم یعنی برآورد کننده حد محصول(کاپلان- مایر) استفاده شده است. مزیت این روش در مقایسه با روش جـدول عمـر این است که لازم نیست طول عمرها در فواصل زمانی گروه بنـدی شـوند. مبنـای بـرآورد کننـده حـد محصـول بـر اسـاس محاسـبه یـک مجموعه ریسک در هر نقطه از زمان است که حداقل یک رویداد اتفاق افتاده باشد(بلاسفید و روهر،.(2002
برای محاسبه برآورد کننده حد محصول قدم اول در نظر گرفتن نقاطی در زمان است که حداقل یک اپیزود توسط یـک رویـداد خاتمـه می یابد. مثلاً تعداد q نقطه بدین صورت در زمان وجود دارد. با این فرض برآورد کننـده حـد محصـول تابع بقا، از نظر ریاضی به صورت زیر تعریف می شود:
که در آن نشان دهنده تعداد اپیزودهایی است که در با رویداد مواجـه مـیشـوند، و Rl تعـداد اپیزودهـای موجـود در مجموعـه ریسک در می باشد یعنی تعداد اپیزودهایی که دارای زمان آغاز کمتر از و زمان پایان بزرگتـر مسـاوی هسـتند. توجـه داشـته باشید که مجموعه ریسک در l شامل اپیزودهای سانسور شده در این نقطه از زمان نیز میباشد. فرض میشود که اپیزودهـای سانسـور شده شامل اطلاعاتی هستند که تا زمان مشاهده رویدادی اتفاق نیفتاده است (بلاسفید و روهر،.(2002
اگر نمودار تابع بقا در مقابل طول عمر ترسیم شود در این صورت به آسانی قابل بررسی خواهـد بـود. ایـن نمـودار کـه توسـط نـرم افـزار TDA برای برآورد کننده حد محصول تابع بقا (کاپلان- مایر) ترسیم شده در نمودار (1) دیده می شود. نمودار تـابع بقـا ابعـاد شـرکت-هایی را که در هر نقطه از زمان هنوز پابرجا هستند نشان میدهد. برای مثال بعد از گذشت 120ماه (تقریباً 10سال) %80 شرکت ها هنـوز پابرجا هستند و بعد از 312 ماه(26 سال) %0.064 شرکتها در صنعت باقی مانده اند.
