بخشی از مقاله
پیشنهاد یک روش جهت وصول سریعتر هزینه برق مصرفی
مقدمه :
با توجه به وضعیت کنونی اقتصاد که به مؤسسات دولتی قدیم با نگاه خصوصی نگریسته می شود ، نیاز به بررسی های اقتصادی درانجام پروسه ها بسیار لازم و ضروری به نظر می رسد .
در بخش برق طی سالهای گذشته به مباحث و تحقیقات فنی بیشتر پرداخته شده و به بررسی های اقتصادی و غیر فنی پروسه ها کمتر توجه شده است .
یکی از بخشهائی که مورد بی مهری واقع شده و نیاز به تحقیقات جامع و کاربردی در آن احساس می گردد حلقه انتهایی زنجیره برق یعنی مشترکین و مباحث مربوط به آنها می باشد .
یکی از بخشهای بسیار تأثیرگذار ، خدمات مشترکین و وصول مطالبات و هزینه های برق می باشد که در این مقاله سعی خواهد شد روشی جهت کاهش زمان پروسه کنتورخوانی تا پرداخت وجه برق پیشنهاد و بررسی های اقتصادی لازم در این خصوص انجام شود .
مقاله :
هزینه های تولید ، انتقال و توزیع نیروی برق به دلایل مختلف از جمله سرمایه گذاری اولیه بسیار بالا ، تجهیزات و دانش فنی گران ، گستردگی ، نیاز روزافزون واحدهای صنعتی به این انرﮊی پاک و در دسترس ، حجم بالای تجهیزات ، گرانی مواد اولیه مصرفی در بخش تجهیزات و تأسیسات و ... بسیار بالا بوده و سرمایه گذاری جهت توسعه آینده آنرا به دلایل مختلف از جمله عدم برگشت به موقع سرمایه با مشکل روبرو می کند .
در این صنعت علاوه بر پیک مصرف ، نیاز به داشتن ظرفیت بالاتری نیز به عنوان ظرفیت رزرو مطرح است که با توجه به پیک بالای مصرف خود به عنوان یک هزینه بسیار بالا مطرح می شود .
صنعت برق نیز مانند تمام صنایع و خدمات وابستگی شدید به منابع نقدینگی حاصل از فروش محصول و خدمات خود داشته و با توجه به حجم نقدینگی بسیار بالای حاصله در این بخش هر میزان چرخه بازگشت سرمایه کوتاهتر گردد منافع حاصله از برگشت سریعتر می تواند علاوه بر درصد سود بالاتر جهت این صنعت ، دست برنامه ریزان و بودجه گذاران را جهت استفاده از این بودجه بازتر بگذارد .
صنعت توزیع به عنوان نزدیکترین بخش صنعت برق به مصرف کنندگان این خدمات ، سهم بزرگی در یافتن راه حل جهت کوتاهتر کردن پروسه بازگشت هزینه های مصرفی برق مشترکین دارد .
نگاهی به آمار مشترکین به روی ولتاﮊ 20 کیلوولت و 400 ولت که به عنوان مشترک شرکتهای توزیـع شـناخته می شوند نشان می دهد که بیشترین مشترکین شرکتهای توزیع ، مشترکین تکفاز ( تعرفه خانگی ) می باشند .
در این خصوص با توجه به درصد بالای مشترکین خانگی بر آن شدیم تا روشی جهت وصول مطالبات سریعتر این گروه از مشترکین ارائه نمائیم.
با توجه به آمار 34 درصد از فروش انرﮊی برق کشور مربوط به تعرفه های خـانگی بـوده کـه 83 درصـد از کـل مشترکین صنعت برق را با توجه به ( آمار سال ( 79 در بر می گیرد . ناگفته پیداست که حجم ریالی فـروش بـرق تعرفه خانگی بسیار بیشتر از درصد میزان مصرفی آن است که 34 درصد ذکر شده است .
اگر بتوانیم این حجم عظیم مشترکین را از روال فعلی وصول هزینه ها جدا کنیم شاید وصـول هزینـه هـای 17 درصد باقیمانده مشترکین که حدود 66 درصد میزان برق کشور را ( از نظر انرﮊی مصرفی ) استفاده می کننـد بـا توجه به کاهش عظیم حجم عملیات پیگیری وصول هزینه ها بسیار ساده تر شود .
لازم به ذکر است به این دلیل تعرفه خانگی را برگزیدیم که اطلاعات آماری مناسبی در این خصوص وجود داشته وگرنه اگر کل مشترکین غیر دیماندی ( زیر ( 3 × 50 A را لحاظ کنیم به جوابهای بهتری نیز خواهیم رسید . روال فعلی وصول بهای برق مصرفی جهت انشعابات غیر دیماندی بدین صورت است که انشـعابات بـا توجـه بـه دوره های دو ماهه و روز کارهای مختلف توسط پیمانکاران تشخیص ، قرائت و در دستگاه پرتابـل کنتـور خـوانی ثبت می گردند .
سپس اطلاعات به واحدهای صدور صورتحساب ارسال و پس از مدتی لیستهای معروف به ( ( hig – low جهـت کنترل مجدد به مناطق ارسال و پس از تکمیل آن با توجه به امکانات واحـدهای صـدور صورتحسـاب ، در مـدت معینی فیشهای برق صادر و دوباره در اختیار پیمانکاران تشخیص جهت توزیع میان مشترکین قرار می گیرد.
بعد از آن هم طی فرصتی ( حدود 10 روز ) مشترک هزینه های مربوطه را پرداخت می کند .
این روال در حدود سه سال پیش نزدیک به دو ماه طول می کشید و با تصحیح روشها در سال 81 ، هـم اکنـون زمان قرائت کنتور تا مهلت پرداخت صورتحساب در مناطق شهری یک ماه و در مناطق غیرشهری حـدود 40 تـا 50 روز به طول می انجامد .
این بدان معنی است که از زمانی که قانوناﹰ می توان نسبت به وصول مطالبات اقدام نمود زمانی حـدود 30 تـا 40 روز را از دست می دهیم .
البته روشهایی جهت وصول بسیار سریع مانند طراحی کارت های هزینه برق شبیه آنچه بـه عنـوان کـارت تلفـن عرضه شده به ذهن می رسد . در این روش می توان کنتورها را طوری طراحی کرد که با قراردادن این کـارت در محل از پیش تعیین شده در تجهیزات اندازه گیری اجازه استفاده از جریان برق را داد و پس از اتمام اعتبـار ریـالی ،کارت ، گذر برق از تجهیزات اندازه گیری را قطع نماید .
اینگونه روشها به دلایل مختلف از جمله تغییرات بسیار هزینه بر در تجهیزات اندازه گیـری و ... مناسـب بـه نظـر نمی رسد .
پس باید به دنبال راه هایی بود که با امکانات موجود و حداقل اضافه کردن تجهیزات گردش کاری قرائت کنتور تا پرداخت هزینه ها در بانک را کاهش داد .
زمان گردش کاری قرائت تا وصول هزینه را می توان به 7 قسمت تقسیم کرد :
( 1 زمانی که پیمانکار تشخیص ، کنتور مشترک را می خواند و در اختیار اپراتور خدمات مشترکین منـاطق توزیـع قرار می دهد .
( 2 زمانی که طول می کشد این اطلاعات به واحدهای صدور صورتحساب ارسال گردد . ( فعلاﹰ در مناطق شهری برق تهران اطلاعات به صورت on line به شرکت پویش برق ارسال می گردد و در مناطق غیرشهری اطلاعـات هر 10 روز یکبار به شرکت پویش برق فرستاده می شود . )
( 3 زمانی که طول می کشد اطلاعات ارسالی کنترل و لیستهای موسوم به high – low به مناطق ارسال گردد . ( 4 زمان لازم جهت کنترل لیست های high – low و ارسال به شرکت صادر کننده صورتحساب .
( 5 زمان لازم جهت صدور صورتحساب و ارسال فیش های برق به مناطق توزیع . ( 6 زمان لازم جهت توزیع صورتحساب بین مشترکین .
( 7 فرصتی که جهت مشترک در نظر گرفته می شود تا قبض خود را بپردازد .
پس جهت کوتاه کردن زمان قرائت کنتور تا واریز وجه برق توسط مشترک بایستی زمان آیتمهای بـالا را کـاهش دهیم .
اگر بتوان صورتحساب مشترکان را دقیقاﹰ پس از قرائت کنتور در اختیارشان قرارداد زمان 6 آیتم اول ذکر شـده در بالا را به حداقل رسانده ایم و فقط مهلت پرداخت ( آیتم ( 7 را خواهیم داشت .
در نظر اول این کار غیر ممکن به نظر می رسد زیرا که حمل و نقل تجهیزات بزرگ چاﭖ قبوض که در هر ثانیـه چند صفحه را چاﭖ می کنند به مقابل ملک مشترک کاملاﹰ غیر عملی است .
اما اگر بتوان فیش های صورتحسا ب را نه با این شکل بلکه مانند فیش های خرید فروشگاه های بـزرگ طراحـی نمود مسأله کاملاﹰ فرق خواهد کرد .
