بخشی از مقاله
چکیده:
در بازار رقابتی امروزه ، نیاز مبرمی به توسعه و بهبود انعطاف پذیری و نیز پاسخگویی سازمان وجود دارد . بسیاری از سازمان ها و شرکت ها با رقابت فزاینده پایدار و نامطمئنی روبه رو هستند که به واسطه نوآوری های تکنولوژیکی ، تغییر محیط های بازاری و نیاز های در حال تغییر مشتریان ، شدت یافته است . این وضعیت بحرانی موجب اصلاحات عمده ای در چشم انداز استراتژیک سازمان و اولویت های کسب و کاری ، شده است .چابکی استراتژیک رویکردی است که نه فقط چابکی تولید را در این محیط رقابتی شامل می شود ، بلکه مفهوم بسیار وسیعتری را در بر می گیرد. تحقیقات زیادی در حوزه چابکی به عنوان یک عامل موفقیت در سازمان ها در بازار رقابتی به عمل آمده است.
اما اغلب آنها بر مفهوم چابکی تولید تمرکز داشته اند و تعداد کمی از مطالعات به بررسی عوامل تعیین کننده چابکی استراتژیک و اثر آن بر موفقیت سازمان پرداخته اند .لذا با وقوف به این امر در این مقاله به بیان تعریف ها ، ویژگی ها و مضامین کلیدی چابکی استراتژیک پرداخته می شود . بنابراین پژوهش ابتدا اختلاف بین چابکی تولید و چابکی استراتژی را بیان ، و در ادامه عوامل موثر بر چابکی استراتژیک را مورد بررسی قرار داده تا این کار مقدمه ای برای تلاش ها و پژوهش های آتی محققان و دست اندرکاران اجرایی باشد .
کلید واژه ها: چابکی تولید، چابکی استراتژی، سازمان
مقدمه
چابکی به معنای توانایی پاسخگویی و واکنش سریع و موفقیت آمیز به تغییرات محیطی است.شرایط متغیر و نامطمئن در سالهای گذشته موجب شده که موج جدیدی از جهانی سازی به راه بیفتد. شرایطی که بسیار متغیر بوده و عدم اطمینان و قطعیت از بدیهیات آن است.در فعالیتهای گذشته که چابکی در فعالیتهای تولیدی و صنعتی مطرح شد، هدف آن ساختن موسساتی با ساختار بهتر و کاراتر بود تا این سازمانها بتوانند منعطفتر و انطباق پذیرتر باشند. مفهوم چابکی در لاتین مفهومی بر اساس کاراتر ساختن فعالیتها از شکل گذشته به حال میباشد و تمرکز آن بر زمان انجام کنش و واکنش ها در شرایط غیر منتظره است.
یک سازمان چابک فرآیندهای سازمانی و نیز افراد را با فناوری پیشرفته ترکیب میکند تا نیازهای مشتریان را در ارائه محصولات و خدمات با کیفیت زیاد و در مدت زمان نسبتاً کوتاه برآورده کند. چابکی توانایی سازمان در تهیه محصولات و خدمات با کیفیت خوب را افزایش می دهد و بنابراین برای افزایش توان رقابت سازمان مهم است.در یک سازمان چابک فرایندهای سازمانی و افراد با فناوری پیشرفته تلفیق خواهند شد تا محصولی با کیفیت در مدت زمانی معقول در اختیار مشتریان قرار گیرد. این چابکی است که خواهد توانست توانایی سازمان را در تهیه محصولات و خدمات با کیفیت افزایش دهد که موردی مهم برای افزایش توان رقابت سازمان است.به عبارت دیگر سازمان ها باید سریعتر از رقبا ، فرایند ها، قیمت ها ،فراورده ها و خدمات خود را تغییر دهند - جعفرنژاد ،شهایی؛. - 1386
به زعم دولت مدلی واژه چابک بیانگر سرعت و قدرت پاسخگویی هنگام مواجهه با رویدادهای داخلی و خارجی سازمان است .سازمان چابک برای درک و پیش بینی تغییرات محیط کسب و کار طراحی شده و به ساختار بندی خود می پردازد .از عوامل اساسی که باعث ایجاد و ارتقای چابکی سازمان است می توان آگاهی، انعطاف پذیری و بهره وری را نام برد - دولت مدلی ، . - 1: 1387 از ویژگیهای سازمان های چابک می توان به مبتنی بودن بر اطلاعات ، تمرکز فعالیت ها بر شایستگی ها، انعطاف پذیری، حذف هزینه های سربار، خلاق بودن، همراه بودن با ساختارهای مجازی، فقدان سلسله مراتب، تمرکز روی قابلیتهای کلیدی، اشاره کرد.سازمانها و مؤسسات همانند تولیدکنندگان، ناچارند که برای رقابت در قرن بیست و یکم به دنبال چابکی باشند چرا که سازمانهای مدرن با فشار فزاینده ای جهت یافتن راههای جدید رقابت کارآمد در بازار پویای جهانی مواجه هستند.
چابکی، توانایی سازمان برای عرضه محصولات و خدمات با کیفیت بالا را ارتقا داده و در نتیجه عامل مهمی برای بهرهوری سازمان میشود - دولت مدلی،. - 1387 با توجه به بررسیهای انجام شده توسط مدیران ارشد ایالت متحده تولید چابک شرط لازم برای رقابت پذیری معرفی شده است - . - Yusuf, et al.1999 تحقیقات و مطالعات متنوع صورت گرفته نشان می دهد که سازمانها بر اساس تفاوت های سازمانی شان، زیرساخت های استراتژی چابکی متفاوتی را نیاز دارند. پیتر ویل در سال 2002، زیرساخت های لازم را شامل زمان صرف شده ، هزینه، رهبری و تمرکز بر خلاقیت میدانست. لذا با وقوف به این مهم ما در پی شناخت چابکی استراتژی و عوامل موثر بر آن در سازمان بوده و سعی در بیان دقیق این مفهوم داریم.
پیشینه پژوهش:
در زمینه شناخت و معرفی چابکی در سازمان، تحقیقات متعددی انجام شده است.هرچند اغلب آن ها به بحث چابکی تولید توجه بیشتری داشته اند. دیوش - 2008 - تأثیرات استراتژی چابک را بر مزیت رقابتی و نیز عملکرد مالی سنجیده و در پایان یاد آور شده که در صورت تمایل به موفقیت و برتری در بازار نیاز است از استراتژی چابک بهره گیری شود - . - Divesh,2008 به نظر جکسون و جوهانسون - 2003 - قابلیتهای چابکی هدف نیست بلکه ابزاری ضروری برای حفظ رقابت پذیری در بازار نامطمئن و متغیر است - Jackson, Johansson,2003 - در پژوهشی که توسط رن و همکاران - 2003 - انجام شده است اثر توانمندیهای چابکی بر روی مزیت رقابتی با روش شبکه های عصبی بررسی شده ولی با توجه به ماهیت رویکرد شبکه عصبی فقط تأثیر یا عدم تأثیر متغیرها بر هم مشخص شده و تقدم و تأخر هر یک بیان نگردیده است - . - Ren,Burns,2003صارمی و همکاران - 2009 - تأثیر توانمندیهای چابکی را بر عملکرد تولیدی شرکت های سازنده قطعات خودرو بررسی کرده اند که در این پژوهش مدل علی و معلولی برای حل و بررسی به کار گرفته شده است و
