بخشی از مقاله
مقدمه
راجر اسکروتن از صاحب نظران معاصر معماری ، پیوندهای بنا با محیط را از مهمترین شاخصهای ارزیابی آثار معماری معرفی کرده است.
امروزه به دلایل گوناگون تأمین نشاط ،شادی و سرزندگی به عنوان یکی از دغدغه های اصلی طراحی فضا محسوب می شود و تأمین سرزندگی به مثابه یک آرمان مشروع ،در صدر بسیاری از اسناد رسمی شهرسازی و معماری به چشم می خورد،بنابراین اهمیت سرزندگی فضا به مثابه یک هدف و وسیله است.ایجاد فضاهای عمومی در حقیقت خلق یک فضای سرزنده برای زندگی جمعی است.
ایجاد یک بنای واجد ارزش بدون حضور مخاطب غیر ممکن است.در واقع فضا با حضور مخاطبان معنا می شود و هر قدر کیفیت آن فزون یابد ، میزان سرزندگی آن ارتقاء می یابد و حضور کاربران در آن افزایش می یابد.
ویژگی های محیط کالبدی می توانند در ایجاد سرزندگی در یک مکان مؤثر باشند و محیط کالبدی می تواند از طریق تأثیر گذاشتن بر الگوهای جاری رفتار زمینه ای را جهت ایجاد سرزندگی در مکان فراهم نماید.
تحولات چند دهه اخیر چه در مصالح و چه در تنوع سبک ها و چه به دلیل سرعت در ساخت وساز موجب شد که ضرورت توجه به نما و نیز ساماندهی بدنه های شهری مورد توجه قرار گیرد .در این میان بررسی اهداف بدنه تجاری سرزنده نشان میدهد، اهداف زیبایی شناسانه و زیست محیطی، برای تحقق سرزندگی افراد، ضروری هستند.
در سیمای شهرهای امروز، بی نظمی، اغتشاش، عدم هویت، عدم تعادل و... به چشم میخورد. این موضوع به میزان بالایی متأثر از ترکیب بی ارتباط نماهای ساختمانها میباشد.
بناهای گوناگون در شهر بدون توجه به کاربری خود در هر لحظه ساخته می شوند به طوری که غیر از چند بنای خاص و انگشت شمار مردم توانایی تشخیص کاربری ساختمانها در دور نمای شهری را ندارند.استفاده بی قید و شرط از فرم های متنوع مصالح ساختمانی و ترکیبات موزون و ناموزون در نما و حجم ساختمانها همچنین عدم توجه به معیار هایی چون فرهنگ اقلیم نوع کاربری و غیره باعث گردیده تا چهره شهر به سرعت دگرگون گشته و بناها تمایزی از هم نداشته باشند ودر نهایت باعث سردرگمی مردم شوند.به نظر میرسد برای معماری نما و طراحی منطقی آن در منظر شهری می بایست از شاخصه هایی استفاده نمود تا علاوه بر جذابیت و زیبایی نماهای مذکور سرزندگی خود را حفظ نموده و باعث هرج و مرج روانی نگردد.
واژه شناسی
واژه سرزندگی: » عمید « فرهنگ فارسی ، واژه نشاط را شادمانی کردن ،سبکی و چالاکی ،شادی ،خوشی و خوشحالی تعریف می کند.(عمید . 1363 ، (1209،
فرهنگ لغت معین نیز ، تعاریف مشابهی ارائه می نماید. واژه » سرزندگی « را سرحال ،شادمان » سرزنده « نیز منبع مزبور برای واژه،مسرور،معروف، مشهور و مهتر تعریف می کند.(معین. 1364،( 1866
2
» جان روس « (رئیس کمیسیون معماری و محیط مصنوع انگلستان ) معتقد است برای ارجاع به » سرزندگی « باید به جای استفاده از واژه «Liveability» » از واژه کیفیت زندگی « Quality of life» استفاده نمود. وی سرزندگی را بدان گونه که توسط مردم در فضا ادراک و تجربه می شود ، ،تعریف می کند . (واژه گلکار 1385،( 24
مفهوم مراکز تجاری : مرکز تجاری به مفهوم کلی به محلی سرپوشیده و یا روبازی اطلاق می گردد که تعدادی فروشگاه را شامل گردیده که این فروشگاه ها می توانند از یک یا چند صنف مختلف تشکیل گردند.این محل کانون دادو ستد بوده و ارتباط مستقیم بین عرضه و تقاضا را برقرار می نماید.
واژه نما: نما در لغت نامه دهخدا به معنای صورت ظاهری هر چیزی، آنچه که در معرض دید و برابر چشم است، آنچه از بیرون سوی دیده می شود، منظره خارجی بنا و عمارت، قسمت خارجی ساختمان و نماسازی، فن روسازی ساختمان و ساختن نمای عمارت است . (جهان بخش ،پروین ) در سالهای اخیر پس از مطرح شدن دوباره اهمیت فضاهای عمومی و ارزش زندگی شهری، نما اهمیت دوباره ای یافته است. نما در عمل درون ساختمان را از بیرون و فضای خصوصی را از فضای عمومی جدا می کند. نما حاکی از موقعیت فرهنگی سازندگان ساختمان است و نشانگر میزان نظم طرح ساختمان.نما در واقع صورت ساختمان و بهترین بیان حالتی است که فرد طراح یا مالک از خود در برابر بیرون دارد.
بحث و مطالعات و بررسی معیارها
نکاتی که در طراحی نمای تجاری باید بدان توجه شود عبارت است از:
_ کلیه سطوح نمایان ساختمانهای واقع در محدوده وحریم شهرها و شهرکها که از داخل معابر قابل مشاهده است، اعم از نمای اصلی یا نماهای جانبی، نمای شهری محسوب شده، لازم است با مصالح مرغوب به طرز مناسب وزیبا وهماهنگ نماسازی شود
_جلوگیری از اغتشاش وآشفتگی بصری در سطح نما حاصل از نصب عناصر الحاقی، تبلیغاتی، مالیاتی
_طراحی وتاکید بر فضای ورودی ساختمان متناسب با سایر اجزای نما
_مکانیابی الحاقات مانند کانالها ولولههای تاسیساتی، کولر ونظایر آن در بخشهای غیرقابل رویت از معبر عمومی
_طراحی محل نصب هرگونه تابلو، تبلیغ وآگهی به سطح خارجی نما
3
بررسی نمای مجتمع تجاری فردوسی
تصویر :1 نقشه موقعیت مجتمع تجاری فردوسی (مأخذ: نگارنده )
تصویر :2 معرفی بدنه مجتمع تجاری فردوسی (مأخذ: نگارنده )
