بخشی از مقاله
چکیده
در طراحی مسکن تنها تظرها و ایده های طراح مهم نیستند بلکه آنها معموال فضایی را خلق می کنند که متناسب با نیازهای رفتاری، اتنظارات، توقعات و نیازهای کیفی کاربران باشد. بنابراین محیط مسکونی می تواند به عنوان نمادی از ساکنان، برخی ویژگی های آنان را تفسیر و بیان کند. براساس مطالعات انجام شده مردم با مشخصات جمعیتی متفاوت انتظارات متفاوتی از مسکنی که در آن زندگی می کنند دارند. تحقیق روبه رو با هدف پاسخگویی به این سوال مطرح می شود که مردم با مشخصات جمعیتی و تجربه سکونتی متفاوت چه نمایی را در ساختماتی که خود می سازند بیشتر ترجیح میدهند؟ جهت نیل به این هدف، از روش میدانی شامل مصاحبه با کارفرمایان، تهیه جداول و تحلیل آن ها در نرم افزار اس پی اس اس در قالب روش تحقیق توصیفی - تحلیلی استفاده شده است. از بررسی های انجام شده در می یابیم که عواملی چون میزان درآمد، محل ساخت و هدف از ساخت تاثیر به سزایی روی این انتخابات داشتند.
مقدمه و بیان مسئله
معماری ایرانی در دوره معاصر تحت تاثیر عوامل متعددی از جمله تغییر روشهای ساختمانی سنتی به مدرن، به طور اجتناب ناپذیری تغییر شکل داده و از درونگرایی سنتی به برونگرایی مدرنیستی سوق پیدا کرده است. همانگونه که الکساندر معمار آمریکایی بیان می کند: " تصویر شهر معاصر نه تنها فاقد صراحت است، بلکه خام و بی ظرافت بوده و از خطوط و رنگهایی خشن و مبتذل تشکیل شده است. ظرافت خطوط، رنگ و بافت که نشان دستی هنرمندانه می باشد تقریبا در همه جا ناپیداست" - چریمایف و الکساندر، . - 1376 با توجه به این گفته می توان به این مسئله پی برد که شهرهای امروز از ناهنجاری و عدم تناسب و ناهماهنگی رنج می برند که این موضوع در درجه اول بر زیبایی شهر نمایان می گردد. این مسئله تنها معطوف به جنبه های زیبایی شناسی نمی باشد بلکه بر اساس روایت های دوران اخیر هریک از نماها نشان دهنده وضعیت اقتصادی و اجتماعی سازنده و نحوه تفکر و نگرش او به مسائل مختلف نیز می باشند همچنین علل اقتصادی و مالی از مهمترین علل رواج و رونق طراحی شهری بوده اند، از آنجایی که نما یکی از موثرترین عناصر تاثیرگذار بر کیفیت بصری و زیبایی بنا و در نتیجه کیفیت فضاهای شهری است در میان دیگر عناصر منظر شهری، تاثیر پذیر ترین عنصر از تصمیمات طراحان شهری می باشد - پورجعفر و علوی با المعنی، 1391، نقل شده در موسوی سروینه باغی، - 1394 پس هنگامی که از نمای شهری حرف میزنیم اشاره مستقیمی به نمای ساختمان ها داریم.
با بررسی حضوری نماهای ساختمانها در خیابان ها و مناطق مختلف شهر و مقایسه روشهای ساختمانی به کار گرفته شده در اجرای نماها در سالهای مختلف، می توانیم شاهد تاثیرپذیری دوره ای اغلب نماها از مصالح رایج، مدها و تبلیغات ژورنالیستی که شاید به دلیل اعمال سلیقه مالک یا کارفرما در طرح و اجرای نماست باشیم. دالیل مختلفی برای وضع نابسامان نمای مسکونی بیان شده است، اما شاید بتوان مهم ترین آنها را پایین بودن سطح سلیقه و سواد بصری کارفرمایان و کشیده شدن به فرهنگ خودنمایی با استفاده از نمای بیرونی بنا دانست. با توجه به آنچه گفته شد این پیش فرض مدنظر قرار گرفته است که نماها معرف شخصیت و اعتبار مالک خود هستند و حال پرسش محوری در مقاله حاضر بیان این مسئله است که مردم با مشخصات جمعیتی و تجربه سکونتی متفاوت چه نمایی را در ساختمانی که خود می سازند بیشتر ترجیح میدهند. میدهند.
-1 چهارچوب نظری سیر تکوینی توقعات از نما
یکی از مهمترین اجزاء ساختمانهای مدرن، نماهای اصلی آنها از طرف خیابان ها و معابر شهریست. نمای هر ساختمان در مجموعه شهری که در آن حضور دارد موثر است و این تاثیر را به بدنه خیابان ها یا میدان ها که در آن قرار گرفته است، انتقال می دهد. در واقع ساختمان جزیی از یک کل بزرگتر به نام فضای شهری، زشتی اش بر کیفیت فضای عمومی تاثیر می گذارد و زیبایی اش منوط به هماهنگی با سایر عناصر آن مکان است. ساختمان یک موجود منزوی و خود بسنده نیست که بتواند تمام توجه طراح و مالک را به خود جلب کند، بلکه می بایست با حفظ شخصیت و اعتبار خود، عنصری از یک جامعه وحدت یافته باشد - پاکزاد، . - 1382 هارالد دایلمان1 و همکارانش در بررسی مختصر خود از نما به چهار عملکرد که از نما انتظار می رود پرداخته اند.
-1 حفاظت
-2 ایجاد ارتباط
-3 معرفی -4 جزئی از یک فضای شهری - پاکزاد، . - 1382
عامل سوم یعنی نما به عنوان یک معرف، عامل مورد بررسی ما در این مقاله است. در ادامه به بررسی تاریخی این عامل می پردازیم. در دوران باروک ساختمان می بایست منحصرا معرف شخصیت و اعتبار مالک خود باشد و حتی اگر اعتبار زیادی باقی نمانده بود با جعل واقعیت ها، اعتبار کاذبی فراهم گردد. اگر بودجه برای سنگ مرمر، طالی کافی برای طال کاری وجود نداشت، معمار می بایستی با نقاشی بافت مرمر روی گچ و زدن رنگ طالیی بر ستون ها و نرده ها، جالل و شوکت کاذبی برای کارفرما تولید نماید - گروتر، 1375 :528 به نقل از پاکزاد، - 1382 شکل گیری توقع سوم از نما در ایران روندی متفاوت از اروپا پیموده است. " در شهر اسالمی قدیمی هیچ چیز در وهله اول ثروت و توانگری مالک یا ساکن خانه را مشخص نمی کرد" - بمات، 1369 :113، نقل شده در پاکزاد، - 1382 در همین راستا در ایران، به دالیلی چون خطر مصادره و فروتنی ناشی از تفکر اسالمی، خانه تا اواخر قرن نوزدهم به صورت درونگرا باقی
