بخشی از پاورپوینت
--- پاورپوینت شامل تصاویر میباشد ----
اسلاید 1 :
پیشگفتار
بررسی نظریه ها به طور کلی:
- نظریات تأثیر ارتباطات جمعی
- نظریات هنجاری
- نظریات انتقادی
* مارکسیسم کلاسیک
* نظریه فرانکفورت
* نظریه مطالعات فرهنگی
* نظریه ساختارگرایی و نشانه شناسی
* و ...
اسلاید 2 :
ماهیت مکتب ساختارگرایی
ساختارگرایی قائل به وجود هستۀ سخت و پنهان در پس پدیده های ظاهری از جمله پدیده های فرهنگی و ارتباطی است که نشانه شناسی سعی دارد با شناخت و تحلیل علائم و نشانه های ظاهری، به فهم آن هستۀ سخت به عنوان «ژرف ساخت» پی ببرد.
هدف ساختارگرایی:
کشف ساختارهای عمیقی است که به جهان بشری نظم و انسجام می بخشد.
اسلاید 3 :
نظریه پردازان:
فردیناند دوسوسور
فردینان دوسوسور: زبان و اسطوره
دوسوسور، زبانشناس ساختارگرای سوئیسی، زبان را نظامی از نشانه ها میداند که با فرایند پیچیدۀ «دلالت» سر و کار دارد.
از نظر وی زبان دارای دو بخش است:
لانگ f زبان: به عنوان مجموعۀ نشانه های مرتبطی که تابع مجموعه ای از قواعد است.
پارول f گفتار: رابطه و ارتباط کلامی میان افراد انسانی یا کاربرد فردی زبان است.
اسلاید 4 :
پارول به موارد تجربی و بالفعل کاربرد زبان مربوط است. یعنی به چیزهایی که مردم در زمانها و مکانهای خاص به کار می برند.
لانگ، نوعی ژرف ساخت است؛ یعنی کل نظام نشانه هایی که اساس پارول را تشکیل می دهد.
رویکرد سوسور بیشتر بر لانگ متمرکز بود. او کمتر به آنچه مردم می گفتند علاقه داشت، علاقۀ او بیشتر معطوف به نظام زبانیِ نهفته در پس کلام بود که به آنان اجازه می داد همه چیز بگویند.
اسلاید 5 :
تفکیک اساس زبانشناسی سوسور:
«دال» و «مدلول»
هر نشانۀ زبانی ترکیبی از دال و مدلول است.
مثال: تصویر «درخت» دال و مفهوم یا صورت ذهنی درخت، «مدلول» است.
هیچ رابطۀ طبیعی و ذاتی بین دال و مدلول وجود ندارد.
واژه ها و مفاهیم، معنایشان را بر اساس تفاوتی که با سایر واژه ها و مفاهیم در یک نظام زبانی مشخص دارند، کسب می کنند. (کل گرا)
اسلاید 6 :
رولان بارت
زبان و سطوره شناسی
رولان بارت، متفکر ساختارگرای فرانسوی است که از نظر وی، اسطوره، نظام نشانهشناختی مرتبۀ دومی است که در آن نشانههای زبان، یعنی هم دالها و هم مدلولها در مقام دالهای اسطورهای ایفای نقش میکنند. یعنی بر دیگر مدلولهای اسطورهای دلالت میکنند.
سوسور: زبان ^ دال + مدلول = نشانه
$
بارت: اسطوره ^ دال + مدلول = نشانه
اسلاید 7 :
به عنوان مثال:
نشانۀ «موش» در مرتبۀ زبانی دلالت، یعنی «جوندۀ کوچک». اما در مرتبۀ اسطورۀ دلالت معنیِ موش تابعی از بافتهای اجتماعی و فرهنگی است. در کشورهای غربی انگلیسی زبان مانند بریتانیا، موش اسطوره ای است که بر کثافت، بیماری و تاریکی فاضلابِ زیرزمین دلالت دارد.
بارت، ساختار پنهان و نهفتۀ عناصر فرهنگی و روزمرۀ مردم فرانسه (ورزش، سرگرمی و ...) را «قاعده بورژوایی» می نامد.
اسلاید 8 :
ژاک لاکان
زبان و سوژه
ژاک لاکان پزشک، فیلسوف و روانکاو برجسته فرانسوی، معتقد است ایگوی فرویدی واقعیتی مجسم چون چشم یا پا ندارد بلکه نشانه است.
به باور لاکان جدا از زبان، سوژه انسانی وجود ندارد این نکته از نظر فلسفی اهمیت تعیین کنندهای دارد زیرا به این معنی است که انسان به عنوان سوژه مستقل از رابطهاش با سوژههای دیگر وجود ندارد. چرا که زبان از رابطه با دیگران جدایی ناپذیر است حتا شکلگیری «نفس» ساختهی اجتماعیست. «انسان آنگاه سوژه میشود که گفتن «من» را فرا میگیرد. واژهای که در یک زبان مشترک و از طریق رابطه با دیگران فرا گرفته میشود.»
اسلاید 9 :
کاربرد نظریهی روانکاوی لاکان:
این نظریه سویههایی را بر ذهن ما میگشاید که میتواند در تحلیل نحوۀ عملکرد متون رسانهای، راهنما باشد. چنان که لاکان تصریح میکند، هویت و ذهنیت آدمی برساختهای زبانی و فرهنگی و نه امری پیشینی و ذاتی است. لذا متون رسانهای در قالب فیلم، سریال، آگهی و ... میتواند به ساختن هویت ما کمک کند.
اسلاید 10 :
لویی آلتوسر
ایدئولوژی و سوژه
مارکسیسی ساختارگراست که با تأسی بر مارکس، بر این باور است که هر نظام اجتماعی برای بقا و ماندگاریاش، ناگزیر از بازتولید شرایط و روابط تولید است.
آلتوسر ایدئولوژی را مجموعهای از تصاویر، نمادها و چارچوبهای مفهومی میداند که مهمترین کارویژهی آن «سوژهسازی» است.
به نظر وی، بازتولیدِ روابط تولید توسط دستگاههای ایدئولوژیک دولت مانند نهاد خانواده، نهادهای حقوقی، نهادهای سیاسی و وسایل ارتباط جمعی و ... صورت میگیرد.
