بخشی از مقاله
چکیده
پژوهش حاضر با هدف اصلی طراحی وتهیه درس افزار شبیه ساز علوم چهارم براساس مدل ساختار گرایی مدرن جان دیویی وبررسی نقش آن برپیشرفت درسی و گرایش به نوآوري صورت گرفته است . این پژوهش ازنوع شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون و پس آزمون است .
جامعه آماري در این پژوهش دانش آموزان دختر پایه چهارم ابتدایی شهر کرمانشاه است . در این پژوهش از روش نمونه گیري تصادفی یک ناحیه از بین نواحی انتخاب وسپس به روش نمونه گیري در دسترس تعداد 67 نفر از دانش آموزان پایه چهارم دختر انتخاب وبه طور تصادفی دردو گروه آزمایش و گواه انتخاب شدند .
براي تدریس در گروه آزمایش از نرم افزار آموزشی محقق ساخته وبراي گروه گواه از روش تدریس معمولی وسنتی مرسوم استفاده شده است . ابزار جمع آوري اطلاعات پیش آزمون و پس آزمون دو گروه از آزمون t گروههاي مستقل و آزمون تحلیل کوواریانس استفاده و به منظور تحلیل اطلاعات آزمون پیشرفت درسی و گرایش به نوآوري میانگین نمرات دو گروه از آزمون t گروههاي مستقل استفاده شده است . وباتوجه به نتایج وعملکرد دانش آموزانی که به وسیله نرم افزار آموزشی آموزش دیده ا ند در این مقایسه دانش آموزانی که به شیوه سنتی آموزش دیده اند دریادگیري به طور معناداري بهتر بود وهمچنین عملکرد گروه آزمایشی در مرحله پی گیري به طرز معناداري از گروه گواه بهتر بود .
مقدمه
در دهه هاي اخیر ، جهان شاهد پیشرفت سریع فناوري به ویژه در حوزه فناوري اطلاعات وارتباطات بوده است یکی از کاربرد هاي این فناوري ، بهره گیري از آن در آموزش ویادگیري است . استفاده از فناوري هاي جدید اطلاعاتی وارتباطی ، نظام هاي آموزشی رادر افزایش گستره آموزش هاي خود توانا کرده است . محیط یادگیري الکترونیکی بابهره گیري از فناوري ها ورسانه هاي دیجیتالی براي عرضه ، حمایت وبهینه سازي تدریس یادگیري سنجش وارزشیابی پدید می آید و ازمحیط یادگیري سنتی متمایز است - نوروزي ، رضوي 1390، ص . - 321 منظور اصلی از آموزش علوم عبارت است از :توسعه قدرت درك وفهم واستدلال ، پرورش تفکر علمی به وجود آمدن روش استدلال وتفکر منطقی وایجاد آفرینش هاي فکري ، در یاد گیرنده است.
یک فرایند یاددهی یادگیري اثر بخش باید اشتیاق ذهنی را برانگیزد و حس لذتی که دانش اموزان رااز نقش منفعل گیرنده اطلاعات به نقش فعال تولید کننده دانش سوق می دهد ایجاد کند . بهترین سال هاي آموزش براي ایجاد نگرش مثبت نسبت به کاربرد فناوري آموزش وبه خصوص رسانه در یاد گیري ، دوره ابتدایی خواهد بود زیرا در این مرحله سنی باتوجه به ویژگی هاي خاص آن ضمن اینکه استفاده از فناوري آموزشی در رسانه ها به آسانی صورت می گیرد ، سبب ایجاد نگرش مطلوب نسبت به استفاده آنها توسط کودکان می شود یکی از نکاتی که در کاربرد نرم افزار ي اموزشی باید مورد توجه قرار گیرد آگاهی از این امر است که به عنوان ابزاري علمی که به برنامه هاي مدرسه اضافه خواهد شد ، تلقی شوند . بنابراین کوشش جدي در جهت بررسی عمقی برنامه هاي درسی دوره ابتدایی ، تجدید نظر کلی در فرایند تدریس ویادگیري به ویژه تلفیق فناوري وبرنامه ها در کل فرایند صورت گیرد
پژوهش هاي زیادي درزمینه دلایل عدم پیشرفت تحصیلی یادگیرندگان ، کیفیت تدریس وچگونگی ارائه درس و آموزش است . بیان صریح وقابل فهم اهداف ارائه درس به شکل ساختار یافته ومنظم ، فعال بودن شاگرد در جریان آموزش وارتباط داشتن مطالب جدید با دانش قبلی دانش آموزان ، ضمن افزایش کیفیت تدریس باعث افزایش یادگیري دانش آموز می شود
بعضی از کلاسها محرك خلاقیتند و برخی مانع پرورش خلاقیت ، براي پرورش خلاقیت نباید کنترل بیش از حد اعمال گردد ،پرورش خلاقیت به انگیزش درونی نیاز دارد. لذت ناشی از خود فعالیت موجب پرورش خلاقیت است . براي پرورش خلاقیت باید مشوق تفکر انعطاف پذیر بود .متفکران خلاق انعطاف پذیرند و با مساله بازي می کنند
در حقیقت، شبیه سازي فرآیندي تکنیکی است که امکان نمایش فرآیند ها، منابع، کالاها و خدمات را در مدل الکترونیکی فراهم می کند.به وسیله این ابزار کارآمد، می توان هزینه ها و ریسک اتخاذ تصمیمهاي نادرست درکلاس را کاهش داد و فرآیندها و محصولات ذهنی را بهبود بخشید.تکنیک شبیه سازي براي تغییر در چگونگی روشهاي کار و روشهاي به کارگیري منابع است.فناوري در آموزش ، کاربرد فناوري، براي هر فرایندي است که مراکز آموزشی در عملکرد خود با آن سروکار دارند . مقایسه منابع انسانی و منابع طبیعی عظیم کشور خود با منابع محدود کشورهاي پیشرفته و صنعتی این سوال پیش می آید که چرا ما با این همه منابع عظیم انسانی و طبیعی ، هنوز از کشورهاي توسعه نیافته محسوب میشویم ؟ شاید بتوان علت اصلی این عقب ماندگی را نبود افراد مولد و اندیشه خلاق و نوآور دانست
آنچه انجام این پژوهش راضروري می کند جنبه کاربردي طراحی وتولید درس افزار است که می تواند بابهره گیري از بکارگیري حواس مختلف دانش آموزان وفعال نمودن آنها در طول آموزش به آنان کمک می کند از سوي دیگر طراحی وتولید درس افزاربه معلمان کمک می کند که با صرف انرژي کمتر در مدت زمان کوتاه تري مطالب را به روش بهتري منتقل کنند .در ادامه مروري برمبانی نظري و پیشینه ي پژوهش، صورت گرفته است.
مفهوم چند رسانه اي
براي چندرسانه اي ، تعاریف و توصیف هاي متعددي آورده شده است. ازجمله: چند رسانه اي ، هر گونه تلفیق متن ، گرافیک ، صدا ،پویا نمایی ، ویدیو است .که با رایانه و یا سایر ابزار الکترونیک منتقل می شود
چندرسانه اي در رایانه ها ترکیبی از متن ، تصاویر ، صدا ، پویا نمایی وتصاویر ویدئویی است . استفاده از رسانه هاي مختلف مانند صدا ، عکس ، ویدیو ، انیمیشن ، متن و ... در کنار یکدیگر جهت انتقال بهتر پیام را چندرسانه اي گویند ، که در مقابل برنامه هاي صرفا" متنی به کار می رود که چنین برنامه اي تا حد امکان از متن کمتر استفاده شده و با راصلی انتقال پیام بر عهده سایر رسانه هاي تصویري یا صوتی قرار می گیرد
واژه چند رسانه اي زمانی بکا رمی رود که رسانه ارتباطی ، با رسانه دیگري هماهنگ می شود تا اطلاعات را به شیوه یکسان انتقال دهند بنابراین به هر روش انتقال اطلاعات یا بکارگیري حداقل دو مورد از موارد - گرافیک ، صوت ، انیمیشن ، متن ،تصویر - ، چند رسانه اي می گویند . استفاده همزمان از دو یا چند رسانه به صورت مجموعه ، به دلایل زیر انجام می شود :
-1 افزودن مزیت هاي یک رسانه براي جبران برخی محدودیت هاي رسانه دیگر
-2 استفاده از مزیت هاي یک رسانه علاوه بر مزایاي رسانه دیگر
-3 ایجاد مجموعه اي با جذابیت و گیرایی و اثر بخشی بیشتر در کنار این مزایا ، مشکل بودن طراحی این مجموعه ها از یک طرف و نیاز به تجهیزات بیشتر و گران تمام شده آنها از طرف دیگر ،مانع کاربرد وسیع شان استپ
تکنولوژي چند رسانه اي
تکنولوژي چند رسانه اي به سیستمی گفته می شود که با استفاده از کامپیوتر ،پردازش کلیه داده هاي متنی ، صوتی و تصویري را بر روي یک رسانه ذخیره نموده به نحوي که به صورت یکجا و ترکیبی و به صورت مختلف قابل بازیابی باشند .به عبارتی دیگر به سیستمی چند رسانه اي گویند که اطلاعات ذخیره شده بر روي یک رسانه ، حداقل دو نمونه از انواع رسانه هاي متنی ، صوتی و تصویري - ثابت و متحرك - را شامل می شود. رسانه هاي متنی شامل حروف ، اعداد ، نشانه ها ، نمادها، و علائم نقطه گذاري است که اطلاعات را انتقال می دهند و طراحی یک سیستم چند رسانه اي بدون استفاده از رسانه متنی امکان پذیر نیست . رسانه هاي صوتی از کلام و موسیقی گرفته تا زمزمه و فریاد که یکی از حساس ترین عناصر سیستم هاي چند رسانه اي است را شامل می شود.
چند رسانه اي آموزشی
چندرسانه اي آموزشی ، نوعی چندرسانه اي است که با مقاصد آموزشی تهیه می شود . چندرسانه اي آموزشی ، ترکیب صحیح سخت افزار و نرم افزار رایانه اي است که به شما اجازه می دهد ویدیو ، پویا نمایی ، صدا ،گرافیک و متن را با یکدیگر ترکیب کرده وبرنامه هاي آموزشی بسازید که از طریق صفحه نمایش رایانه ، قابل عرضه باشد - دي 1و دیگران، . - 2003در این صورت چند رسانه اي تلفیقی از دو یا چند شکل رسانه است که برنامه آموزشی را عرضه می کند . هدف اصلی ازطراحی چند رسانه اي ها ، ترکیب ابزار ها به بهترین شکل وبه منظوربرآوردن نیازهاي حیطه اي از محتواي خاص با درنظر داشتن توانایی ها و کمبودهاي یادگیرندگان ، زیر ساخت ها و شرایط نظام مند محیط یادگیري است.
برخی از »تعامل « به عنوان ویژگی چند رسانه اي آموزشی یاد کرده اند و آن را یک پایگاه اطلاعاتی متعامل دانسته اند . نکته مهم دیگري که در مفهوم چند رسانه اي آموزشی وجود دارد ، ویژگی هم افزایی مواد و رسانه هاي موجود در چند رسانه اي است .به بیانی دیگر ، چند رسانه اي به مراتب ، بهتر از ابزار هاي مجزا و رسانه هاي جدا از هم عمل می کند
اهمیت چند رسانه اي درآموزش و یادگیري
برنامه هاي چند رسانه اي در حال تغییر دادن یادگیري سنتی در کلاس درس هستند . تعاملی بودن یکی از خصوصیات ویژه ي این گونه برنامه هاست . توانایی دانش آموزان در برخورد متقابل با این گونه برنامه ها شاید حیاتی ترین جنبه چند رسانه اي هاست و قدرت زیادي براي بهبود یادگیري در کلاس هاي مدرسه دارد. تحقیق نشان داده است که اگر برنامه هاي چند رسانه اي به طور صحیح با ارزش یابی در تدریس و یادگیري تلفیق شوند
، ابزار آموزشی بسیار موثري را تشکیل می دهند . در برنامه هاي چند رسانه اي ، یک دلیل مهم براي افزایش به یادسپاري دانش آموزان این است که آنها بطور فعالانه در فرآیند یادگیري درگیر می شوند بجاي اینکه دریافت کننده غیر فعال اطلاعات باشند .برنامه هاي چند رسانه اي تعاملی از دانش آموزان می خواهند تا راه خود را در درون برنامه ي خود طرح ریزي کنند . این امر غالبا" دانش آموزان را به جستجو و تحقیق در مورد مطالب بسیاري هدایت می کند
تربیت از نظر جان دیویی
فلسفه عمل گرایی را در واقع باید فلسفه تربیت به حساب آورد . زیرا در این مکتب فلسفی موضوع انسان و تربیت بیش از سایر مکاتب فلسفی مورد توجه قرار گرفته است . به طوري که دیوئی تربیت را فیه فعال فلسفه قلمداد کرده و می گوید فلسفه عبارتست از نظریه تربیتی به معناي وسیع آن ، بنابراین فلسفه از تربیت زائیده شده است
