بخشی از مقاله
آموزش ابتدایی در اکثر استانها ، باستثناء مدارس برلین و براندِنبرگ (6 سال)، 4 سال بطول میانجامد. سیستم آموزش در مدارس متوسطه (کلاس 7/5 تا 13/12) به رشته های گوناگون تقسیم میشود و به فارغ التحصیلان هردوره مدرک رسمی اعطاء میگردد. برنامه تحصیلی هنرستانها (کلاس 11/10 ببالا) به اخذ گواهینامه تحصیلات عمومی میانجامد. نظام آموزش عمومی و حرفه ای شامل دبیرستانهای عمومی، مدارس ویژه معلولین و عقب افتادگان ذهنی و هنرستانهای تمام وقت و پاره وقت (کلاس 11/10 ببالا) است. مدارس متوسطه عمومی برای تامیین خدمات آموزش اجباری به 4 گروه تقسیم شده است. حوزه فعالیت (تک دوره ای یا چند دوره ای بودن) دبیرستانها توسط مراجع استانی تعیین میشود. تحصیلات متوسطه جزو نظام آموزش اجباری بشمار میرود و برای همگان رایگان است. کتب و سایر ملزومات بطور رایگان یا بصورت امانتی در بین محصلین توزیع میشود. از کلاس 10 ببالا، محصلین کم بضاعت از انواع و اقسام مساعدتها (بورسیه) بهره مند میگردند.
تحصیلات عالی
مراکز آموزش عالی دولتی و خصوصی به 3 گروه – دانشگاه و مراکز آموزش عالی دانشگاهی (مدارس عالی فنی/ دانشگاههای فنی ، مدارس تربیت معلم )، کالج هنر و موسیقی و دانشگاههای علوم کاربردی - تقسیم میشود. از دهه 90 میلادی، ساختار برنامه های تحصیلی در مقطع آموزش عالی دستخوش اصلاحات بنیادین شده است. اصلاحات شامل تجدید نظر در مواردی چون طول مدت تحصیل و تفکیک دوره های حرفه ای از دوره های آکادمیک است. یکی از اولویتها در برنامه اصلاحات، توسعه دانشگاههای علوم کاربردی جهت پوشش دوره های پژوهشی و تکنولوژیکی است. با به اجرا درآمدن اصلاحات اخیر در قانون آموزش عالی دولت مرکزی (مصوب 1998 و 2002)، بر دامنه اختیارات مراجع استانی افزوده خواهد شد (جهت انطباق با شرایط جدید،اصلاحات در مقررات محلی از هم اکنون آغاز شده است). از طریق اعطاء اختیارات تام و دامن زدن به رقابت تنگاتنگ، امید است راندمان مراکز آموزش عالی بمیزان قابل ملاحظه ای بهبود یابد. ساختار پرسنلی و ضوابط گزینش نیرو نیز مشمول اصلاحات سال 2002 میباشد. آکادمی های حرفه ای از دیگر انواع مراکز آموزش عالی در کشور بشمار میروند. این مراکز تابع سیستم دو منظوره فنی و حرفه ای در مقطع آموزش عالی میباشند. مدرک رسمی دوره ها مشمول مقررات اتحادیه اروپا در خصوص فعالیتهای آموزش عالیست (قطعنامه کنفرانس 1995 وزراء آموزش و پرورش و امور فرهنگی استانها) و به قبول شدگان در آزمون نهایی اعطاء میشود.
مراحل تحصیلی
مرحله اول دانشگاهی:
دانشگاههای علوم کاربردی (دیپلم عالی/ لیسانس): برگزار کننده دوره های دیپلم عالی در رشته های مهندسی، اقتصاد، مددکاری، مدیریت عمومی و حقوقی و بهداشت و درمان. مدرک دیپلم عالی به قبول شدگان در آزمون دیپلم عالی (بعنوان مثال، دیپلم عالی مهندسی ). مدرک رسمی دانشگاههای علوم کاربردی دارای پسوند اِف.اِچ (مخفف نام مرکز به آلمانی) است. براساس ضوابط مربوط به زمان دوره ها ، هر دوره رسمی در دانشگاههای علمی و کاربردی باید ظرف 8 نیمسال (2 نیمسال = 1 سال تحصیلی) تکمیل شود (شامل 1 یا 2 نیمسال آموزش عملی). موفقیت در آزمون نهایی جواز ورود به جامعه حرفه ای مورد نظر است.
بعضی از دانشگاههای علوم کاربردی، همانند آکادمیهای حرفه ای، به دوره های حین اشتغال نیز روی آورده اند (بالاخص در رشته های مهندسی و مدیریت بازرگانی). ایندوره ها اصطلاحا دوره های تحصیلی 2 منظوره مینامند. داوطلبین به امر آموزش یا هر حرفه دیگر اشتغال دارند. دانشگاههای علوم کاربردی در مقطع کارشناسی (منتهی به لیسانس ) و کارشناسی ارشد (منهی به فوق لیسانس) نیز دانشجو میپذیرند. سیستم فارغ التحصیلی جدید (1983) مکمل سیستم کاردانی (دیپلم عالی) مرسوم در دانشگاههای علوم کاربردی است.
دانشگاهها: برگزار کننده دوره های کارشناسی (عموما 2 سال) و کارشناسی ارشد. در پایان مقطع کارشناسی، فارغ التحصیلان به دریافت دیپلم کارشناسی - که جواز عبور به مقطع کارشناسی ارشد خواهد بود – نائل میگردند (مدرک رسمی صادر نمیشود). در سال 1998 (1377)، سیستم جدید تحصیلات پیوسته (لیسانس) برای نخستین بار در دانشگاه به اجرا در آمد. دوره ها حداقل 3 سال (حداکثر 4 سال) بطول میانجامد و اکثر فارغ التحصیلان جذب بازار اشتغال میشوند.
مرحله دوم دانشگاهی (فوق لیسانس):
در مقطع کارشناسی، آموزشها وارد مرحله تخصصی تر میشود و تمامی دوره ها به آزمون نهایی ختم میگردد. دروه کارشناسی ارشد حداقل 5 نیمسال بطول میانجامد و فارغ التحصیلان به دریافت دیپلم کارشناسی ارشد نائل میایند. مدرک لیسانس فقط توسط دانشگاه صادر میشود (عموما در رشته های هنر و انسانی) و منوط به قبولی در آزمون تخصصی است. برنامه آموزش یا حول 2 گرایش اصلی و یا ترکیبی از 1 گرایش اصلی با 2 گرایش فرعی دور میزند. فوق لیسانس نخستین مدرک رسمی دانشگاهی بشمار میرود و فقط تحت 1 عنوان (مشترکا برای تمامی رشته ها) صادر میشود. در دوره های جدید پیوسته، مقطع کارشناسی (منتهی به لیسانس) 3-4 سال و مقطع کارشناسی ارشد (منتهی به فوق لیسانس) 2-1 سال بطول میانجامد.
مرحله سوم دانشگاهی (دکترا):
دوره دکترا فقط در دانشگاهها برگزار میشود. پذیرش فارغ التحصیلان دوره های رسمی دانشگاههای علوم کاربردی محدود به ضوابط خاص است. مقطع دکترا – برای فارغ التحصیلان مقطع کارشناسی (دارندگان دیپلم کارشناسی ارشد/ فوق لیسانس) 2 تا 4 سال است و حول محور تحقیقات انفرادی، جمعبندی نتایج بدست آمده و تنظیم آن در قالب رساله میچرخد. اخذ مدرک دکترا منوط به دفاع موفقیت آمیز از رساله و یا کسب قبولی در آزمون شفاهی است. دوره فوق دکترا به هدف ارزیابی مهارتهای آموزشی و پژوهشی داوطلبین در رشته تحصیلی آنان برگزار میشود. مدرک فوق دکترا توسط دانشگاهها و مراکز هم رتبه صادر میگردد و مبتنی بر ارزیابی بعمل آمده از رساله تنظیمی و سخنرانی ایراد شده (سمینار) است. بر اساس اصلاحات سال 2002 (1381)، از تاریخ مزبور، شرط احراز مدرک فوق لیسانس برای تدریس در دانشگاهها منتفی میباشد.
هزینه های زندگی در آلمان
اطلاعات عمومی آلمان
آلمان کشوری است که در قلب اروپا قرار دارد و با کشورهای دانمارک،هلند،بلژیک، فرانسه، سوییس، اتریش، جمهوری چک و لهستان همسایه می باشد.
مساحت آلمان در حدود 357099 کیلومتر مربع می باشد و جمعیت آن 83 میلیون نفر است. پایتخت آن از سال 1990 برلین می باشد که این شهر حدود 5/3 میلیون نفر جمعیت دارد.
زبان رسمی این کشور آلمانی است و اکثر مردم به زبان انگلیسی آشنایی دارند. کد این کشور 0049 و واحد پول آن یورو می باشد.
شهرهای مهم آن عبارتند از: برلین ، دوسلدورف ، هامبورگ ، فرانکفورت ، مونیخ ، کلن و هانوور.
کشور آلمان از نظر صنعتی بعد از آمریکا و ژاپن در مقام سوم قرار دارد. مهمترین صنایع این کشورکارخانه های اتومبیل ، ماشین آلات سنگین ، الکترونیک و کارخانه های صنایع شیمی و کامپیوتر می باشند.
کشور آلمان از لحاظ توریستی جاذبه خاصی دارد و در سال 1999 بیش از 7/53 توریست به این کشور مسافرت کرده اند.
دانشجو فقط موظف است تا هزینه های زندگی خود اعم از اجاره منزل، پوشاک، مواد غدایی و بیمه درمانی را پرداخت کند. اتاق ها و آپارتمان هایی وجود دارد که با قیمت مناسب فقط به دانشجویان اجاره داده می شود.
حدود هزینه زندگی دانشجو در آلمان بانضمام خوراک، پوشاک، رفت و آمد و کلیه هزینه های جانبی حدودا 800-700 یورو می باشد که این هزینه در شهرهای مختلف آلمان متفاوت است. دانشجو تعداد ساعت محدودی در هفته اجازه کار دارد.
جهت ثبت نام در دانشگاه ارایه بیمه درمانی الزامیست و بیمه درمانی برای هر شش ماه حدود 300 یورو در نظر گرفته میشود.
نام استانهای فدرال آلمان و مراکز آنها
استان فدرال جمعیت( Mio. (3/97 مساحت km2 جمعیت در هر کیلو متر مربع مرکز استان فدرال
Baden-Würtemberg 10,38 35 751 290,0 Stuttgart
Bayern 12,04 70 553 170,7 München
Berlin 3,45 883 3 907,1 Berlin
Brandenburg 2,56 29 060 88,1 Potsdam
Bremen 0,67 404 1 658,4 Bremen
Hamburg 1,71 755 2 264,9 Hamburg
Hessen 6,03 21 114 285,6 Wiesbaden
Mecklenburg-Vorpommern 1,82 23 835 76,4 Schwerin
Niedersachsen 7,82 47 348 165,2 Hannover
Nordhein-Westfalen 17,95 34 068 526,9 Düsseldorf
Rheinland-Pfalz 4,00 19 848 201,5 Mainz
Saarland 1,08 2 570 420,2 Saarbrücken
Sachsen 4,54 18 412 246,6 Dresden
Sachsen-Anhalt 2,72 20 443 133,1 Magdeburg
Schleswig-Holstein 2,75 15 730 174,8 Kiel
Thüringen 2,49 16 251 153,2 Erfurt
دوره های تحصیلی و مراحل اخذ پذیرش تحصیلی کشور آلمان
در آلمان حدود 300 دانشگاه و به همین تعداد دانشکده های فنی ، مدارس عالی تخصصی و آکادمی های هنر وجود دارد. دانشگاه ها به چند دسته تقسیم می شوند:
1- موسسه آموزش عالی فنی با تاکید بیشتر بر فعالیت علمی (Fachhochschule)
2- دانشگاه با تاکید بیشتر بر علوم نظری(Universität)
3- دانشکده یا آکادمی موزیک و هنر (Kunst - und Musikho
chschule)
4- دانشگاه مکاتبه ای ) Fernuniversität)
در دانشگاه های آلمان تدریس به زبان آلمانی است. بنابراین قبل از اقدام برای اخذ پذیرش باید زبان آلمانی بیاموزند.
شروع ترم زمستانی از ماه سپتامبر / اکتبر و ترم تابستانی از ماه مارس/ آوریل می باشد. آخرین مهلت جهت ارایه مدارک برای ترم تابستانی تا 15 ژانویه و ترم زمستانی تا 15 جولای می باشد.یعنی مراکز مربوطه می بایست مدارک شما را تا زمانهای نامبرده دریافت کرده باشند. ) که البته بدلیل آنکه دانشگاههای آلمان موردی هستند ممکن است برای بعضی از دانشگاه ها این تاریخ کمی متفاوت باشد.)
درآلمان هم دانشگاه های دولتی وجود دارد و هم دانشگاه های خصوصی.
تعداد زیادی از دانشگاه های دولتی، معتبر وتقریباٌ رایگان می باشد. دانشگاه های خصوصی رایگان نمی باشند و باید در مورد آنها به وزارت علوم کشور مربوطه مراجعه کرد.
از ترم تابستانی 2004 بعضی ازدانشگاه های آلمان برای دانشجویان خارجی شهریه در نظر گرفته اند که این شهریه ترمی 650 - 500یورو می باشد که این شهریه استان به استان متفاوت است که حداقل 500 یورو و حداکثر 650 یورو می باشد.
دانشجو موظف است تا هزینه های زندگی خود اعم از اجاره منزل، پوشاک، مواد غذایی و بیمه درمانی را پرداخت کند. اتاق ها و آپارتمان هایی وجود دارد که باقیمت مناسب فقط به دانشجویان اجاره داده می شود. برای دانشجویان ثبت نام شده در دانشگاه نیز خوابگاه دانشجویی وابسته به خود دانشگاه وجود دارد.
برای تحصیل در آلمان ابتدا باید برای اخذ پذیرش تحصیلی اقدام شود و بعد از موفقیت در این امربرای ویزای تحصیلی اقدامات لازمه انجام شود.
حدود هزینه زندگی دانشجو در آلمان به انضمام خوراک، پوشاک، رفت و آمد و کلیه هزینه های جانبی حدودا 800- 700 یورو می باشد که البته این هزینه در شهرهای مختلف آلمان منفاوت می باشد دانشجو تعداد ساعت محدودی در هفته ( 20 – 10 ساعت در هفته یا سالی 3 ماه یعنی سالی 90 روز ) اجازه کار دارد.
جهت ثبت نام در دانشگاه ارایه بیمه درمانی الزامیست و بیمه درمانی برای هر شش ماه حدود 300 یورو در نظر گرفته می شود.
در آلمان حدود 83 دانشگاه انگلیسی زبان وجود دارد که بعضی از این دانشگاه ها بعد از 6-4 ترم به دانشگاههای کشورهای آمریکا، استرالیا، کانادا و نیوزلند ترانسفرمی کننددر این دانشگاهها شرط ورود، داشتن مدرک تافل 580 یا Ielts 7 می باشد. با آنکه این دانشگاهها انگلیسی زبان هستند ولی باید متقاضیان با زبان آلمانی جهت مصاحبه سفارت آشنا باشند و به دانشگاه نیز مدرک دانش آلمانی ارائه دهند.
در هر دانشگاه در آلمان اداره کمک به امور دانشجویان خارجی وجود دارد که کلیه مراتب انجام کار مانند: خوابگاه، بیمه درمانی و ... توسط این اداره انجام می شود. حتی قبل از ورود به آلمان می توان با کمک این اداره در مورد رزرو خوابگاه اقدام نمود.
شرایط ورود به دانشگاه های آلمان
اگر شخصی دیپلمه باشد یعنی 12 سال تحصیل کامل داشته باشد نمی تواند مستقیماٌ برای دانشگاه های آلمان اقدام نماید بلکه باید قبولی در کنکور سراسری را داشته باشند تا بتوانند برای کالج اقدام کنند. کالج در آلمان دو ترم است و این کالج ها فقط به زبان آلمانی هستند.
برای بعضی از دانشگاه های آلمان اگر در ایران شخصی دانشجوی سال سوم دانشگاه آزاد باشد میتواند مستقیماٌ برای خود دانشگاه اقدام نماید و لازم به گذراندن کالج نیست.
اگر شخصی در ایران لیسانس دانشگاه آزاد باشد نمی تواند برای فوق لیسانس نا پیوسته اقدام کند بلکه باید برای مقطع فوق لیسانس پیوسته درخواست دهند و بعد از ورود به دانشگاه درخواست ارزشیابی مدارک تحصیلی خود را دهد که آنجا معلوم می شود از کدام ترم لیسانس می تواند تحصیلات خود را شروع کند و پیوسته تا فوق لیسانس ادامه دهد.
لیسانسیه های دانشگاه های دولتی میتوانند برای فوق لیسانس اقدام کنند اما این باز هم بستگی به خود دانشگاه در آلمان دارد زیرا سطح تحصیل آلمان نسبت به ایران یک سال جلو تر است و شاید بعضی از واحد های آنها را بپذیرند و یک سال پایین تر بنشیند و بعد می تواند ادامه تحصیل دهد.
البته بطور کلی باید مدارک تحصیلی به آلمان فرستاده شود و خود دانشگاه با توجه به ریز نمرات متقاضی تعیین کند که شخص از چه ترمی در آلمان می تواند شروع به ادامه تحصیل نماید.
برای دکترا در آلمان خیلی سخت می توان اقدام کرد زیرا باید در آلمان استاد راهنما پیدا شود و معمولا این امر با موفقیت امکان پذیر نیست زیرا بدلیل رایگان بودن دانشگاهها احتیاجی به دانشجویان خارجی ندارند. به دانشجویان متقاضی دوره دکترا پیشنهاد شود که حتماٌ اول دوره فوق لیسانس بگذرانند و بعد برای دکترا اقدام کنند.
در آلمان حتما باید برای ورود به دانشگاه ها متقاضیان زبان آلمانی بلد باشند. برای ورود به دانشگاهها متقاضیان حتما باید دانش حداقل 800 ساعت زبان آلمانی داشته باشند تا بتوانند در امتحان ورودی زبان DSH شرکت نمایند.
برای ورود به دانشگاههای انگلیسی زبان یا رشته هایی که به زبان انگلیسی ارائه می شود، متقاضی به غیر از دانش ابتدایی زبان آلمانی باید IELTS 7 یا 580 Toefl داشته باشند.
مدارک لازم جهت اخذ پذیرش تحصیلی
مدارک زیر با توجه به شرایط متقاضیان دسته بندی شده و نیازی نیست که همه متقاضیان کلیه مدارک را جهت اخذ پذیرش داشته باشند:
• ترجمه مدرک دیپلم و ریز نمرات آن
• ترجمه مدرک پیش دانشگاهی و ریز نمرات آن
• ترجمه مدرک فوق دیپلم و ریز نمرات
• ترجمه مدرک لیسانس و ریز نمرات آن
• ترجمه مدرک فوق لیسانس و ریز نمرات آن
• کپی پاسپورت
• کپی شناسنامه
• 12 قطعه عکس رنگی 4*6
• گواهی زبان آلمانی ( در صورت موجود بودن )
• مدرک 580 Toefl یا 7Ielts ( در صورت موجود بودن)
• نامه سازمان سنجش مبنی بر قبولی در مرحله دوم کنکور سراسری
• اگر متقاضی هنوز دانشجو می باشد گواهی اشتغال به تحصیل الزامی است
لازم به ذکر است که ترجمه آلمانی یا انگلیسی مدارک تحصیلی باید به تایید سفارت آلمان برسد که همه روزه از یکشنبه تا چهارشنبه از ساعت 8 تا11:30 این کار امکان پذیر است.ترجمه مدارک ابتدا باید به تایید دادگستری و وزارت امور خارجه برسد تا سفارت آلمان آنها را نیز تایید نماید.
