بخشی از مقاله
انگل ژیاردیالامبلیا
مقدمه
ژيارديا لامبليا (Giardia lamblia) يكي از شايع‌ترين انگل‌هاي روده‌اي3-1 و شايع‌ترين انگل بيماري‌زا در جهان است.4 به طوري كه برآورد ميشود سالانه 280 ميليون عفونت در ان
سان در سراسر جهان ایجاد میشود.5 ژيارديا لامبليا، عامل ژيارديازيس، يك انگل بيماري‌زاي تاژك‌دار است كه در سراسر جهان و در آب و هواي معتدل و گرمسيري يافت ميشود و مي‌تواند باعث بيماري اسهال به خصوص در كودكان و سوء‌جذب روده‌اي و از دست دادن و زن شود.8-6و4 ژيارديازيس ممكن است از يك حالت حامل بدون علامت تا يك عفونت مزمن
، با نشانه باليني درد شكم، اسهال، نفخ، دفع چربي، سندرم سوء جذب، رشد ناكافي و از دست دادن وزن در نوزادان و كودكان تظاهركند.10و9 در كشورهاي توسعه‌يافته به عنوان يكي از علت‌هاي اسهال در مهدكودك‌ها و شيرخوارگاه‌ها شناخته شده است.12و11 Ertan و همكاران نشان دادند سطح روي، آهن در ابتلا به ژيارديازيس به واسطه سوء جذب، كاهش مي‌يابد. سطوح پايين آنها كه عناصرحياتي براي باروري و رشد مي‌باشد، مي‌تواند سبب تضعيف عملكرد سلولي، فيزيولوژيكي و آنزيمي شود.13 مطالعه Celiksoz و همكاران نشان داددیا در ایالات متحده امریکا از 5/1 تا 20 درصد متغیر می‌باشد. مرکز کنترل و پیشگیری بیماری‌های کشور ایالات متحده امریکا، کودکان کمتر از پنج سال و زنان در سن باروری را به عنوان دو گروه جهت ابتلا به ژیاردیازیس شدید معرفی نموده است. این دو گروه در معرض عفونت ژیاردیایی کودکان ساکن مهدکودک‌ها هستند. در ایالات متحده امریکا تقریبا 65% زنانی که دارای کودکان کمتر از یک سال هستند، شاغل بوده و تقریبا 60% کودکان آنها در مهدکودک‌ها نگهداری میشوند.11 شيوع آلودگی به ژيارديا در کودکان مناطق مختلف کشورمان بين 11 تا 37 درصد٢١-١٥ بوده است
. به عنوان مثال در مطالعه قربانی و همکاران شیوع ژیاردیا در کودکان زیر دو سال سمنان که در سنین شیرخوارگی هستند 5/8 درصد بوده است.21 این
میزان در كودكان تركيه از3/7 درصد تا 28 درصد گزارش شده است.22 كشور ما به علت موقعيت و وسعت جغرافيايي، نوع آب و هوايي و خصوصيت‌هاي اجتماعي مردم، محيط مناسبي براي فعاليت انگل‌هاي گوناگون مي‌باشد. از طرفی با عنایت به این که اسهال کی از علل مرگ و میر کودکان می‌باشد و یکی از علل اسهال آلودگی به ژیاردیا می‌باشد، لذا كنترل و پيشگيري از ابتلا به ژیاردیا، این انگل بیماریزا، به علت شيوع فراوان و زيان‌هاي جسمي، رواني و اجتماعي ناشي از آنها در جامعه حائز اهميت زيادي است. مطالعات نشان داده است مصرف شیر مادر نقش محافظت‌کننده‌ای در ابتلا به ژیاردیا دارد.28-23 اما Zenian و همکاران معتقدند که موکوس روده مانع تاثیر خاصیت کشندگی شیر مادر برروی تروفوزوئیت‌های ژیاردیا لامبلیا میشود.29 در این مطالعه ارتباط مصرف شیر مادر و آلودگی به ژیاردیا مورد بررسی قرارگرفته است.
روش بررسي
این مطالعه مقطعی در طی سال‌های 83 تا 84 بر روی 482 نفر از كودكان 24-6 ماهه مناطق شهري شهرستان‌هاي سمنان، دامغان و گرمسار که به طور تصادفی سیستماتیک از بین مراجعین به مراکز بهداشتی شهرهای فوق انتخاب شده‌اند، انجام شده است. نح
وه انتخاب به این صورت بود که در هر مرکز بهداشتی از بین کودکانی که شیر مادر مصرف نمی‌کردند و آنهایی که شیر مادر مصرف می‌کردند به تعداد مساوی انتخاب و مورد بررسی قرارگرفتند. پس از انتخاب كودكان، ضمن انجام مصاحبه با مادران و تکميل پرسشنامه پژوهش، دو ظرف حاوی 30 ميلي‌ليتر محلول فنل- الکل- فرمالدئيدPhenol Alcohol Formaldehyde به همراه چند ليوان يك بار مصرف و آبسلانگ به مادران آنها داده شد. محلول ثابت‌کننده PAF باعث حفظ و نگهداری تروفوزئيت و کيست تک ياخته‌ها میشود.30 استفاده از اين محلول به
عنوان فيكساتيو از اين جهت صورت گرفت كه در روش فيكس بافرمالين به تنهايي (روش متداول) تروفوزوئيت تك‌ياخته تغيير شكل داده و در آزمايش ميكروسكوپي معمولا تشخيص داده نمي‌شود. از آن نظر که انگل به صورت متناوب در مدفوع ظاهر میگردد به مادران آموزش داده شد که در سه روز متوالی مقداری از مدفوع کودک و خودشان را به طور مجزا در ظروف حاوی PAF ريخته و آنها را به شدت تکان دهند تا مدفوع در PAF به صورت يکنواخت درآيد و نمونه‌های مدفوع خود و کودکشان را به مراکز بهداشتي درماني تحويل دادند. اين نمونه‌ها پس از جمع‌آوری
، به آزمايشگاه دانشکده پزشکی منتقل و به دو روش مستقيم و متراكم‌سازي رسوبي (فرمالين- اتر) و رنگ‌آميزي نمونه مستقيم ورسوبي باتيونين، تشخيص آلودگی با مشاهده تروفوزوئيت ياکيست در مدفوع صورت گرفت. متغيرهای دموگرافيک از قبيل سطح سواد پدر و مادر، سن مادر، بعد خانوار، رتبه تولد، سن و جنس شيرخواران، همچنین وضعیت آلودگی مادر به ژیاردیا لامبلیا و وضعیت آب و هوایی منطقه به عنوان متغيرهای بالقوه مخدوش‌کننده و نوع شیر مصرفی توسط كودك به عنوان متغیر مستقل در پرسشنامه ثبت شد. نوع آب مصرفی همه خانوارهای مورد بررسی بهداشتی بوده است. از آنجایی که هدف تعیین رابطه مصرف شیر مادر و آلودگی به ژیاردیا لامبلیا بوده است، به کودکی مصرف‌كننده شیر مادر اتلاق نمي‌شد كه حداقل چهار ماه قبل از روز نمونه‌گيري شير مادر را به طور كلي ترك كرده بود. مضافا اين كه حداقل سن براي ورود به مطالعه براي كليه كودكان شش ماه بوده است، زيرا دو گروه از نظر ساير غذاها به يك اندازه در معر
ض خطر آلودگي به ژيارديا قرارداشتند. لذا معیار ورود به مطالعه داشتن سن 24-6 ماه و نداشتن هرگونه بیماری بوده است. بنابراين كودكاني كه چنين ويژگي را نداشتند، وارد مطالعه نشدند. ازنظر آب و هوايي، به برخي مناطق استان نظير شهرهاي سمنان، دامغان و گرمسار و ... كه در مناطق كويري و خشك قراردارند، مناطق با آب و هواي گرم و برخي ديگر نظير شهميرزاد، مهدي شهر، ديباج و .. كه درتابستان آب و هوايي ملايم وخنك و درزمستان آب وهواي سرد دارند، مناطق با آب وهواي سرد اتلاق شد. ازآزمون رگرسيون لجستيک در نرم‌افزار SPSS ويراست 5/11 براي تحليل داده‌ها استفاده گرديد.
یافته‌ها
میانگین (± انحراف‌معیار) سنی شيرخواران مورد بررسی 6/5±8/13 ماه بود. 6/45% آنها دختر و مابقی پسر بودند. شيوع آلودگی به‌ژيارديا در‌شيرخواران تحت‌بررسی 5/8% بود. شیوع مصرفي در مدل معنی‌دار باقي ماندند. به طوری که آنهایی که از شير آلودگی به ژیادیا در دختران 7/7% و در پسران 2/9%، در مناطق با آب و هوای گرم 5/7% و مناطق سرد 3/13% بود. شیوع آلودگی به ژیاردیا با جنس، آب و هوا، رتبه تولد، بعدخانوار،سطح سوادپدروآلودگ
ی مادر به ژیاردیا ارتباط معنی‌داری نداشت اما ارتباط بین آلودگی به ژيارديا در شيرخواران با سن وی، شیرمصرفی، سن و سطح سواد مادر معنی‌دار بود (جداول 1 و2). به طوری در کودکان با سن کمتر، شیوع کمتر بود. همچنین در بین کودکانی که از شیر مادر تغذیه می‌کردند شیوع آلودگی به ژیاردیا 5/4% و در مصرف‌کنندگان شیر گاو، آلودگی 7/17% بود. براي مشخص و تعدیل نمودن اثر همزمان متغيرهاي ذكرشده در کنار نوع شير مصرفي، اقدام به انجام آناليز
رگرسيون‌لجستيک گام‌به‌گام (Stepwise) نموديم كه نتايج در جدول 3 آمده است. در بررسي تاثير توأم اين متغيرها، سن مادر حـذف گرديد و سه متغير سن شيرخوار، تحصيلات مادر و نوع
شير مصرفی در مدل معنی‌دار باقي ماندند. به طوری که آنهایی که از شیـر مادر مصرف نمی‌کردند 38/2 برابر بيشتر در خطر آلودگی قرارداشتند. به عبارتي ديگر آلودگي
به ژيارديا لامبليا با نوع شير مصرفي ارتباط داشت، اما اين ارتباط به سطح سواد مادر و سن شيرخوار نيز بستگي داشت.
بحث
اگرچه ژيارديا لامبليا در مدفوع بسياري از كودكان و بالغين بدون علامت يافت شده است ولي امروزه به خوبي مشخص شده است كه انگل مي‌تواند اسهال و سوء‌جذب ايجاد نمايد. در عمل بيماران مبتلا به اسهال ژيارديايي ممكن است مدفوع چرب (Steatorrhea)، اختلال در جذب كاروتن، اسيدفوليك و ويتامين 12B داشته باشند. مصرف نمك‌هاي صفراوي توسط ژيارديا ممكن است مانع از فعاليت طبيعي ليپاز پانكراس شود.31 یافته‌ها نشان داد که شيوع آلودگی به انگل در شيرخوارانی که از شير مادر تغذيه می‌شدند به طور معنی‌داری کمتر از شيرخوارانی بوده که از شير مادر تغذيه نمی‌کردند. به طوري كه شيوع آلودگی به ژيارديا درشيرخوارانی که از شير مادر تغذيه می‌شدند 5/4% و در مصرف‌کنندگان شير خشک 3/9% و در مصرف‌کنندگان شیر گاو 7/17% بوده است. اين يافته با يافته‌های پژوهشگران زيادی همخوانی دارد. پژوهشگران در مصر نشان دادند که خطر آلودگی به ژيارديا درشيرخوارانی که از شير مصنوعی تغذيه می‌شدند دو برابر شيرخوارانی بود که از شير مادر استفاده می‌کردند.27 در مکزيک اين نسبت 5/2 تا پنج برابر26 گزارش شده است. در يك مطالعه در بنگلادش، تغذيه با شير مادر نقش محافظتي در ابتلا به ژيارديا در نوزادان تا شش ماه سن داشته است.32 Gendrel و همكاران در مطالعه‌اي به اين نتيجه رسيدند كه كودكاني كه منحصرا از شير مادر استفاده مي‌كنند كمتر به بيماري‌هاي انگلي ازج
مله ژيارديالامبليا مبتلا ميشوند.33و25 همبستگی معنی‌داری بين آلودگی مادران باآلودگي شيرخواران در ابتلا به ژيارديا مشاهده نگرديد که با يافته مطالعه Islam و همكاران همخوانی دارد. آنها ارتباطي بين آنتي‌بادي ضد ژيارديا در شير و عفونت ژيارديازيس در كودكان مشاهده نكردند.34 اما Nayak و همکاران گزارش کردند میزان آنتی‌بادی ضد ژیاردیا در شیر مادران آلوده به طور معنی‌داری بیشتر از مادران غیرآلوده می‌باشد و کودکان مادران آلوده به
طور معنی‌داری کمتر به ژیاردیا آلوده میشوند. به عبارتي ديگر، آنها براين نظر بودند كه محافظت دربرابرعفونت ژارديا دركودكان وابسته به تيتر بالاي آنتي‌بادي اختصاصي درشير است،35 درحالي كه Walterspiel و همكاران گزارش كردند كه آنتی‌بادی‌های ضد ژيارديا در شير
از عفونت جلوگيري مي‌كند.36 Tellez و همكاران نشان دادند نوزادان متولد شده از مادران غير ايمن در ريسك بالاتر آلودگي به ژيارديا، در مقابل نوزادان مادران ايمن، در ماه‌هاي نخست زندگي‌شان هستند.1 Hernell و همكاران اظهار داشتند مؤلفه‌هاي معيني از شير غير ايمن قادر به از بين بردن تروفوزوئيت ژيارديا است.37 اين يافته قبلا توسط Gillin و همكاران گزارش شد كه نشان داد يك ليپاز غيرمعمول در شير پستان است كه داراي فعاليت كشنده ژيارديا مي‌باشد كه مستقل از ترشح IgA است كه مي‌تواند سريعا باعث نابودي انگل شود.38 Miotti و همكاران اظهار داشتند آنتي‌بادي‌هاي ضد ژيارديا مي‌تواند از طريق جفت يا شير مادر به كودكان منتقل شده و در نتيجه اين كودكان كمتر به ژيارديا آلوده ميشوند.23& Reiner Gillin اظهار داشتند كه خاصيت كشندگي شيرمادر به دليل وجود آنتي‌بادي‌هاي ضد ژيارديا نمي‌باشد، زيرا شير مادران غير آلوده نيز اين خاصيت را از خود نشان مي‌دهد.39 شير انسان با توليد محصولات سمي تجزيه‌كننده چربي، ژيارديا لامبليا را مي‌كشد. Reiner اثبات كرد اسيدهاي چرب آزاد و ساير محصولات ناشي از ليپوليز براي ژيارديا لامبليا خاصيت سمي دارد. آنان هم‌چنين اظهار داشتند كه آلبومين و نمك‌هاي صفراوي ك
ونژوكه، كه به اسيدهاي چرب آزاد باندمي شوند از تروفوزوئيت‌ها در برابر كشته شدن دراثرشيرمادرحمايت مي‌كنند.24 عملکردمشابهی برای موکوس روده نیز دربرابرخاصیت‌کشندگی شیر مادر بر روی تروفوزوئیت‌های ژیاردیالامبلیا توسط Zenian ثابت شده است.29 ازنتايج ديگر اين مطالعه ارتباط سن كودك با آلودگي به ژیاردیا لامبليا بود. اين نتيجه قابل انتظار است زيرا كودك هرچه بزرگترمي‌شود، دامنه فعاليت وي وسيع‌تر شده و بيشتردرمعرض عوامل محيطي بيماري‌زا قرارمي‌گيرد. ازيافته‌هاي ديگر مطالعه وجود ارتباط بين آلودگي به ژيارديا و سطح سواد مادر است. اين يافته با مطالعه Mahmud27 هم‌خواني دارد. كودكان مادران با سطح
سواد ديپلم، آلودگي كمتري نسبت به كودكان مادران با سطح سواد كمتر
از ديپلم و دانشگاهي داشتند. مادران با سطح سواد پايين از آگاهي پايين برخوردار بوده ومادران با تحصيلات دانشگاهي، قريب به اتفاق شاغل بوده و فرزندان آنها روزانه درمهد كودك نگهداري ميشوند و اين امر مي‌تواند خطر آلودگي به ژيارديا را بيشتر كند. با عنايت به نتايج اين مطالعه و سايرمطالعات مشابه، تغذيه انحصاری با شيرمادر بايد تشويق شود و اين باور را که شير مادر کامل‌ترين غذا و بهترين سپر محافظتی برای نوزاد در ابتلا به عفونت‌ها، ازجمله ژيارديازيس، است به مادران قبل از بارداری و به‌طور مستمر در دوران شيردهی منتقل نمود. مكانيسم محافظتي شير مادر پيچيده بوده و نياز به مطالعه بيشتر دارد.
آلودگی به ژیاردیا (Giardiasis ) ژیاردیاز یک عفونت تک یاخته ای روده باریک است که توسط ژیاردیا لامبلیا ایجاد میشود و اغلب بدون نشانه بالینی است اما میتواند به صورت اسهال حاد یا مزمن تظاهر نماید.
به دلیل آنکه تعداد زیاد انگل در عمل جذب ویتامینهای محلول در چربی و چربیها اختلال ایجاد میکند در عفونتهای شدید ممکن است استئاتوره، کم خونی، ضعف و کاهش وزن مشاهده گردد.
اتیولوژی
ژیاردیا لامبلیا(G.lamblia) یک تک یاخته تاژکدار است که تروفوزوایت پهن و گلابی شکل آن بین ۵/۹ تا ۲۰ میکرون طول و ۵ تا ۱۵ میکرون عرض دارد. دارای دو هسته و چهار زوج تاژک است. کیست بیضوی آن، ۱۰ میکرون طول، ۸ میکرون عرض(به طور متوسط) و دو یا چهار هسته دارد.
وجود صفحه مکنده در سطح شکمیژیاردیا چسبیدن آن را به مخاط روده تسهیل مینماید. PH مطلوب برای تروفوزوایت ۶ تا ۷ ا
ست و در اثر شرایط نامساعد (اسید معده) به سرعت نابود میگردد و به نظر نمیرسد که در انتشار بیماری نقشی داشته باشد مدفوع معمولا تنها حاوی کیست است اما در زمان بروز اسهال، تروفوزوایت نیز ممکن است مشاهده شود. کیست در قسمت انتهائی ایلئوم تشکیل میشود و قادر است به مدت ۳ ماه در آب زنده بماند. غلظتهای معمول کلر که برای تصفیه آب آشامیدنی به کار میرود کیست را از بین نمیبرد.
این انگل از تمام نقاط دنیا گزارش شده است اما میزان آلودگی انسانها در مناطق مختلف بین ۱ تا ۲۵ درصد متفاوت است. در مناطق گر
مسیر و نقاطی که تراکم جمعیت زیاد
و امکانات بهداشتی کم است شیوع بیشتری دارد.
اطفال حدود سه بار بیش از بزرگسالان مستعد ابتلاء به بیماری هستند و به همین دلیل موارد آلودگی با ژیاردیا در مدارس ابتدائی و یتیم خانهها بیشتر مشاهده میگردد.
انسان تنها مخزن شناخته شده انگل است و انتقال بیماری از شخص به شخص یا از طریق مصرف غذا و آب آلوده (fecal-oral)صورت میگیرد.
به ندرت با نفوذ فاضلاب در آب آشامیدنی یک شهر ممکن است عفونت ژیاردیائی به صورت همه گیر بروز کند و باید توجه داشت که کلرینه کردن آب به روش معمول کیست ژیاردیا را نابود نمیکند. در برخی از موارد اسهال مسافران، ژیاردیا مسئول بوده است.
نشانه های بالینی
در اکثر موارد آلودگی به ژیاردیا موجب بروز نشانه بالینی نمیگرددو در عده کمیاز بیماران نیز شدت نشانههای بالینی از نفخ خفیف و سوء هضم تا اسهال شدید و سوء جذب متفاوت است. ژیاردیا هر چند که در شیرخواران نیز مشاهده میگردد اما در کودکان بزرگتر شایعتر است.
کیست ژیاردیا ممکن است در مدفوع تعدادی از افراد سالم جامعه (حاملین) یافت شود بدون آنکه نشانه بالینی داشته باشند.
فاصله بین آلودگی و بروز علائم حدود ۱۵ روز است و شروع بیماری ممکن است ناگهانی وبه صورت یک گاستروآنتریت حاد یا تحت حاد باشد. بی اشتهائی، تهوع، احساس سنگینی در اپیگاستر و اسهال آبی در اغلب بیماران وجود دارد. اسهال ممکن است مزمن شود و یا به صورت متناوب ظاهر گردد.
شکل مزمن(سندرم سوء جذب):
در بعضی موارد اسهال ناشی از ژیاردیا مزمن میشود و چند ماه طول میکشد. کاهش وزن، اتساع شکم و نفخ ظاهر شده، مدفوع کمرنگ و حجیم و بدبوست و تابلوی بیماری مشابه بیماری اسپرو میگردد. این مسئله میتواند علاوه بر کاهش وزن سبب اختلال در رشد کودکان گردد اما تمام اختلالات پس از درمان موفقیت آمیز عفونت، بهبود مییابند.
در این شکل از بیماری اختلال جذب چربی وجود دارد و ممکن است جذب گزیلوز ویتامین B12 نیز کاهش یابد.
پیشگیری :
اقدامات بهداشتی از نظر جمع آوری صحیح فاضلاب، محافظت منابع آب آشامیدنی از آلودگی و رعایت بهداشت فردی اصول کلی پیشگیری از بیماری را تشکیل میدهند. توصیه میشود تا اطرافیان نزدیک بیمار از نظر وجود ژیاردیا در روده (آزمایش نمونه مدفوع) مورد بررسی قرار گیرند.
آلودگي به ژيارديا (Giardiasis )
ژياردياز يک عفونت تک ياخته اي روده باريک است که توسط ژيارديا لامبليا ايجاد ميشود و اغلب بدون نشانه باليني است اما مي‌تواند به صورت اسهال حاد يا مزمن تظاه
ر نمايد.
به دليل آنکه تعداد زياد انگل در عمل جذب ويتامينهاي محلول در چربي و چربيها اختلال ايجاد ميکند در عفونتهاي شديد ممکن است استئاتوره، کم خوني، ضعف و کاهش وزن مشاهده گردد.
اتيولوژي
ژيارديا لامبليا(G.lamblia) يک تک ياخته تاژکدار است که تروفوزوايت پهن و گلابي شکل آن بين ?/? تا ?? ميکرون طول و ? تا ?? ميکرون عرض دارد. داراي دو هسته و چهار زوج تاژک است. کيست بيضوي آن، ?? ميکرون طول، ? ميکرون عرض(به طور متوسط) و دو يا چهار هسته دارد.
وجود صفحه مکنده در سطح شکميژيارديا چسبيدن آن را به مخاط روده تسهيل مينمايد. PH مطلوب براي تروفوزوايت ? تا ? است و در اثر شرايط نامساعد (اسيد معده) به سرعت نابود ميگردد و به نظر نميرسد که در انتشار بيماري نقشي داشته باشد مدفوع معمولا تنها حاوي کيست است اما در زمان بروز اسهال، تروفوزوايت نيز ممکن است مشاهده شود. کيست در قسمت انتهائي ايلئوم تشکيل ميشود و قادر است به مدت ? ماه در آب زنده بماند. غلظتهاي معمول کلر که براي تصفيه آب آشاميدني به کار ميرود کيست را از بين نميبرد. هر کيست پس از رسيدن به ژژونوم، چهار تروفوزوايت آزاد ميکند.
اپيدميولوژي
اين انگل از تمام نقاط دنيا گزارش شده است اما ميزان آلودگي انسانها در مناطق مختلف بين ? تا ?? درصد متفاوت است. در مناطق گرمسير و نقاطي که تراکم جمعيت زياد و امکانات بهداشتي کم است شيوع بيشتري دارد.
اطفال حدود سه بار بيش از بزرگسالان مستعد ابتلاء به بيماري هستند و به همين دليل موارد آلودگي با ژيارديا در مدارس ابتدائي و يتيم خانهها بيشتر مشاهده ميگردد.
انسان تنها مخزن شناخته شده انگل است و انتقال بيماري از شخص به شخص يا از طريق مصرف غذا و آب آلوده (fecal-ral)صورت ميگيرد.
به ندرت با نفوذ فاضلاب در آب آشاميدني يک شهر ممکن است عفونت ژيارديائي به صورت همه گير بروز کند و بايد توجه داشت که کلرينه کردن آب به روش معمول کيست ژيارديا را نابود نميکند. در برخي از موارد اسهال مسافران، ژيارديا مسئول بوده است.
نشانه هاي باليني
در اکثر موارد آلودگي به ژيارديا موجب بروز نشانه باليني نميگرددو در عده کمياز بيماران نيز شدت نشانههاي باليني از نفخ خفيف و سوء هضم تا اسهال شديد و سوء جذب متفاوت است. ژيارديا هر چند که در شيرخواران نيز مشاهده ميگردد اما در کودکان بزرگتر شايعتر است.
کيست ژيارديا ممکن است در مدفوع تعدادي از افراد سالم جامعه (حاملين) يافت شود بدون آنکه نشانه باليني داشته باشند.
فاصله بين آلودگي و بروز علائم حدود ?? روي اشتهائي، تهوع، احساس سنگيني در اپيگاستر و اسهال آبي در اغلب بيماران وجود دارد. اسهال ممکن است مزمن شود و يا به صورت متناوب ظاهر گردد.
شکل مزمن(سندرم سوء جذب):
در بعضي موارد اسهال ناشي از ژيارديا مزمن ميشود و چند ماه طول ميکشد. کاهش وزن، اتساع شکم و نفخ ظاهر شده، مدفوع کمرنگ و حجيم و بدبوست و تابلوي بيماري مشابه بيماري اسپرو ميگردد. اين مسئله مي‌تواند علاوه بر کاهش وزن سبب اختلال در رشد کودکان گردد اما تمام اختلالات پس از درمان موفقيت آميز عفونت، بهبود مييابند.
در اين شکل از بيماري اختلال جذب چربي وجود دارد و ممکن است جذب گزيلوز ويتامين B12 نيز کاهش يابد.
پيشگيري :
اقدامات بهداشتي از نظر جمع آوري صحيح فاضلاب، محافظت منابع آب آشاميدني از آلودگي و رعايت بهداشت فردي اصول کلي پيشگيري از بيماري را تشکيل ميدهند. توصيه ميشود تا اطرافيان نزديک بيمار از نظر وجود ژيارديا در روده (آزمايش نمونه مدفوع) مورد بررسي قرار گيرند.
________________________________________
آزمایش الایزای ژیاردیا لامبلیا
مقدمه
ژیاردیا لامبلیا انگل فلاژل داری است که در روده کوچک زندگی کرده وعفونت ایجاد میکند. این انگل در سراسر دنیا گسترش داشته واز مهمترین دلایل اسهال مزمن محسوب میگردد.عفونت پس از بلع کیست موجود در غذای و یا اب الوده رخ میدهد.در کشور امریکا ژیاردیا شایع ترین پاتوژنی است که پس از مصرف اب الوده موجب اسهال می گردد.در کشور ه
ای در حال توسعه ، ژیاردیا یکی از شایع ترین دلایل بیماری در کودکان زیر ده سال بوده وشیوعی در حدود 10 تا 15 درصد دارد.در افرادی که بهداشت رارعایت نمی کنند ،عفونت معمولا از طریق مدفوعی دهانی از شخص الوده منتقل میشود.این نوع انتقال بخصوص در کودکان ودر مهد کودک ها مشاهده میشود.عفونت ممکن است از کودکان به والدین نیز منتقل گردد.برخلاف نوزادان عفونت در کودکان بزرگتر ممکن است فاقد علائم باشد. با این حال کودکان الوده فاقد علائم در گسترش بیماری نقش مهمی دارند.
علائم ژیاردیازیس (لامبلیازیس) شامل اسهال حاد ومزمن می باشد.گاهی اوقات نیز کیست بدون علامت خاصی از بدن حذف میشود.دوره نهفته بیماری در حدود 3 تا42 روز است .
عفونت حاد دارای علائم ذیل است:
- شیوع ناگهانی اسهال ابکی( اسهال مکرر زرد رنگ بد بو )
- کاهش اشتها
- تهوع
- لتارژی
- کاهش وزن
- دفع خون و موکوس معمولا مشاهده نمیشود
شایع ترین روشی که تاکنون برای تشخیص ژیاردیازیس استفاده شده است شناسایی کیست در نمونه مدفوع در بررسی میکروسکوپی بوده است . این روش با ید توسط شخص اموزش دیده و مسلط انجام شود تا تشخیص از دست نرود.علاوه بر این ،بیمار مشکوک باید درچندین نوبت مورد بررسی قرلر گیرد زیرا دفع کیست در مدفوع نوسانات زیادی دارد.
روشی که در اینجا معرفی میکنیم یک جایگزین بسیار مناسب برای روش میکروسکوپیک محسوب شده وبه اندازه روش میکروسکوپی نیز حساسیت ودقت دارد. مزایای این روش نسبت به روش میکروسکوپی عبارتند از:
- نیازمند تسلط ومهارت خاص نیست
- سریع وساده است
نیازمند وجود ارگانیسم دست نخورده (کیست یا تروفوزوئیت) در نمونه مدفوع نیست.
اصول آزمایش:
در آزمایش الایزای ژیاردیا یک انتی بادی اختصاصی با روش الایزا مورد استفاده قرار میگیرد بدین ترتیب که انتی بادی بر علیه کیست یا تروفوزوئیت ژیاردیا در میکروپلیت شده و انتی بادی هایی که با پراکسیداز کونژوگه شده اند اضافه میشوند.سپس پلیت ها در دمای اتاق (20 تا 25 درجه) انکوبه میشوند. در صورت وجود ژیاردیا درنمونه بیمارکمپلکسی از ژیاردیا ،انتی بادی اختصاصی و انتی بادی ساکن شکل میگیرد.در روند شستشو انتی بادی های نشاندار شده با نزیم که اتصال ایجاد نکرده اند شسته میشوند.پس از اضافه کردن سوبسترا، انزیم های متصل شده به ژیاردیا موجب تغیر رنگ محلول موجود در خانه های میکروپلیت از بیرنگ به ابی میشوند.با اضافه کردن معرف توقف رنگ خانه ها از ابی به زرد تغییر می یابد. شدت رنگ به غلضت انتی ژن های ژیاردیا که در نمونه وجود دارند بستگی دارد
محدودیت های آزمایش:
آزمایش الایزا ژیاردیا انتی ژنهای ژیاردیا را در مدفوع شناسایی میکند و نسبتی بین این روش وشدت علائم بالینی وجود ندارد.نتایج بدست امده همواره باید با توجه به وضعیت بالینی بیمار تفسیر شوند.
نتیجه مثبت در این آزمایش وجود سایر عوامل بیماریزا را منتفی نمی سازد.نتیجه منفی نیز ژیاردیازیس را به طور کامل رد نمی کند زیرا ممکن است تعداد انگلها در نمونه کافی نباشد یا مقدار انتی ژن موجود در نمونه بسیار ناچیز باشد. اگر نتیجه تست منفی شود و بیمار دچار کم خونی بوده ویا مشکوک به ژیاردیازیس است یک نمونه مدفوع دیگر از بیمار باید مورد بررسی قرار گیرد.نتیجه تست درصورتیکه توزیع انگل در نمونه مدفوع ناهمگون باشد ممکن است مبهم ویا نامشخص باشد .در این مورد باید از همان نمونه مدفوع سوسپانسیون دیگری تهیه شده مورد بررسی قرار گیرد.
کیفیت آزمایش
در بررسی های بالینی این آزمایش بر روی 276 نمونه مدفوع انجام شد.این بررسی در کشور المان وبر روی بیمارانی انجام شده که به نقاط مختلف سفر کرده بودند و دارای علائم مشکوک به ژیاردیازیس بودند.تمام نمونه ها باروش میکروسکٍوپی مورد ارزیابی قرار گرفتند.هر نمونه به مدت ده دقیقه توسط دو فرد مسلط مورد ارزیابی قرار گرفت.نمونه ها همچنین با استفاده از آزمایش الایزا .نیز مورد بررسی قرار گرفتند.نتایج بدین ترتیب بودند:
این روش 100 درصد برای ژیاردیا اختصاصی بوده ودر بررسی های متعدد هیچ موردواکنش متقاطع گزارش نشده است.تعدادی ازمیکرو ارگانیسم هایی(جدول2) ، تخمهای کرمها وکیست انگلها(جدول3) که با این آزمایش مورد ارزیابی قرار گرفته اند به همراه نتایج حاصله در ذیل ذکر شده اند.
کشت خالص ژیاردیا لامبلیا از نمونه های مختلف مدفوع
● مقدمه
ژیاردیازیس یکی از مشکلات بهداشتی دنیا و از جمله ایران است. برای تعیین خصوصیات بیوشیمیایی، بیولوژیکی، تفکیک سوش ها و گونه های مختلف، کشت خ در دنیا نگذشته است، هدف از این تحقیق کشت خالص و تولید انبوه ژیاردیا لامبلیا برای اولین بار در اصفهان بوده است.
● روشها
در این بررسی کیستهای ژیاردیا لامبلیا از پنجاه نمونه مدفوع به روش شناورسازی سوکروز چهار لایه ای جمع آوری و به محلول القاکننده منتقل گردید، سپس در محیط کشت TYI-S-33 تغییر یافته قرار گرفت و پس از خارج شدن تروفوزوییت از کیست و تکثیر انگل، کشتهای مکرر و خالص انجام شد.
● نتایج
از بین 50 نمونه حاوی کیست در 40 نمونه (80 درصد) خروج تروفوزوییت از کیست مشاهده گردید. در 22 نمونه (55 درصد) از 40 نمونه مذکور، کشت مکرر و خالص به دست آمد. نتایج نشان دادند تعداد انگل در محیط کشت تقریبا هر 13 ساعت دو برابر شده و حداکثر تعداد انگل بین روزهای سوم و چهارم کشت است.
● بحث
سرعت تکثیر مناسب انگل در محیط کشت و به حداکثر رسیدن رشد در مدت زمان قابل قبول، امکان کاربرد روش فوق را به طور وسیع فراهم آورده است. سیستیین و اسیداسکوربیک موجود در محلول القاکننده احتمالا در خروج تروفوزوییت از کیست نقش داشته است. کشت مکرر و خالص سازی نمونه ها نشان دهنده امکانات زیست
ی مناسب برای انگل در شرایط آزمایشگاه بوده که در مقایسه با سایر تحقیقات نتایج بهتری را نشان می دهد. افزایش کارآیی کشت می تواند به دلیل کاهش مقدار صفرای گاوی یا تفاوت سوش های انگل باشد.
