بخشی از مقاله
بررسي و ارزيابي تأثير عوامل غيرمالي بر پيشرفت طرحهاي عمراني در استان ايلام
چکيده
توسعه اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي كشور از جمله اهداف جدي مسئولين و همچنين مردم محسوب مي‌شود و براي دستيابي به اين اهداف رويه‌هايي مبتني بر سلسله مراتبي از هدفها گزينه شده است در اين رويه‌ها، هدفهاي بلندمدت در قالب برنامههاي پنجساله تنظيم مي‌شود و در قالب بودجه‌هاي سالانه نيز هدفهاي كوتاه مدت به صورت فعاليت تعريف و به
اجرا گذاشته مي‌شود. بخش دولتي به ويژه در كشورهاي در حال توسعه با اجراي طرحها و پروژه‌هاي مختلف نقش مؤثري را در اقتصاد كشور ايفا مي‌نمايد كه اجراي مناسب آنها از نظر رعايت حجم اعتباري و معيار زمان ،به مثابه چرخهايي براي تحرك ماشين رشد و توسعه اقتصادي و اجتماعي به شمار مي‌روند هرچند اين مهم در كشور ما و به دنبال آن در استان ايلام با
مشكلاتي روبه‌رو مي‌باشد كه باعث تأخير در اجراي به هنگام طرحها و پروژه‌هاي عمراني و در نتيجه منجر به مسدود شدن منابع مالي دولت، راكد ماندن اموال دولت بصورت طرحهاي نيمه‌تمام و بالاخره عدم دستيابي به اهداف برنامه توسعه خواهد شد.
در كشور ما بيش از 50 سال است كه پيشينه برنامه‌ريزي وجود دارد در قالب اين نظام، تصميم‌هاي مربوط به طرحهاي عمراني در صدر سلسله مراتب نظام اداري و تصميمگيري گرفته شده و براي اجرا به رده‌هاي پائين‌تر هرم ابلاغ مي‌شود. حال با توجه به اينكه هر سال حجم زيادي از بودجه سالانه كل كشور به اجراي طرحها و پروژه‌ها عمراني اختصاص مي‌يابد بنابراين مشاهده شده عواملي كمي و غير كمي در پيشرفت يا كُند شدن اجراي طرحها در سطح كشور و به دنبال آن در استان ايلام دخالت دارد كه اين ابعاد در برگيرنده عوامل فرعي‌تر هستند. لذااين مقاله به بررسي و ارزيابي عوامل غيرمالي که مي توانند بر پيشرفت طرحهاي عمراني در استان ايلام اثرگذارباشند، مي¬پردازد. نتايج مقاله نشان مي¬دهد که ميزان آشنايي مديران باقوانين ومقررات طرحهاي عمراني، ميزان تحصيلات پيمانکاران و ميزان تخصص کارکنان دستگاههاي اجرايي بر پيشرفت طرحهاي عمراني مؤثرند.
کليد واژه: طرح عمراني، بودجه دولت، پيمان، مديريت پروژه،رتبه بندي پيمانکار،برنامه پنجساله.
1- مقدمه و طرح موضوع
توسعه اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي كشور از جمله اهداف جدي مسئولين و همچنين مردم محسوب مي‌شود و براي دستيابي اين اهداف رويه‌هايي مبتني بر سلسله مراتبي از هدفها گزينه شده است در اين رويه‌ها، هدفهاي بلندمدت در قالب برنامههاي پنج¬ساله تنظيم مي‌شود و در قالب بودجه‌هاي سالانه نيز هدفهاي كوتاه مدت به صورت فعاليت تعريف و به اجرا گذاشته مي‌شود. در رويكرد سيستمي به موضوع، فرايند طرحهاي عمراني به مثابه سامانه‌اي متشكل از سه مرحله تصميم‌سازي، اجرا و كنترل نگريسته شده؛ اعتقاد بر اين است وجود يا عدم وجود مشاهده‌هاي بنيادين در هريك از اين سه زيرسامانه، توفيق يا شكست طرح را رقم خواهد زد (سازمان مديريت و برنامه‌ريزي آذربايجان شرقي، 1380).
در واقع رشد و توسعه اقتصادي هر كشور نيازمند تهيه برنامه‌هايي است كه بتوان بر پايه آن نسبت به تخصيص بهينه منابع و استفاده مطلوب از امكانات گامهاي مؤثري برداشت، در تهيه چنين برنامه‌هايي كه وظيفه پاسخگويي به نيازهاي اساسي جامعه را به عهده خواهد گرفت؛ آمار و اطلاعات در كنار ساير عوامل (منابع مالي، نيروي انساني و ...) نقش تعيين كننده‌اي را ايفا مي‌نمايد.(www. Tec.mporg.ir)
تهيه برنامه براي آينده نيازمند نگرش به گذشته است، دستيابي به رشد و توسعه اقتصادي يكي از مهمترين وظايف اصلي دولتها قلمداد مي‌شود؛ از سوئي يكي از مشكلات عمده دولتها كمبود منابع مالي كافي براي پاسخگويي به نيازهاي مختلف جامعه و مردم كشور خود مي‌باشد، يكي از بخشهاي مهم اعتباري دولتها، اعتبارات مربوط به طرحها و پروژه‌هاي عمراني مي‌باشد. فرآيند برنامه‌ريزي توسعه و تصميمگيري اقتصادي منجر به گزينه بهينه آنها مي‌شود. بخش دولتي به ويژه
در كشورهاي در حال توسعه با اجراي طرحها و پروژه‌هاي مختلف نقش مؤثري را در اقتصاد كشور ايفا مي‌نمايد كه اجراي مناسب آنها از نظر رعايت حجم اعتباري و معيار زمان ،به مثابه چرخهايي براي تحرك ماشين رشد و توسعه اقتصادي و اجتماعي به شمار مي‌روند هرچند اين مهم در كشور ما و به دنبال آن در استان ايلام با مشكلاتي روبه‌رو مي‌باشد كه باعث تأخير در اجراي به هنگام طرحها و پروژه‌هاي عمراني و در نتيجه منجر به مسدود شدن منابع مالي دولت، راكد ماندن اموال دولت بصورت طرحهاي نيمه‌تمام و بالاخره عدم دستيابي به اهداف برنامه توسعه خواهد شد (وسيعي، 1383، 4).
عدم اجراي به هنگام طرحها و پروژه‌هاي عمراني ناشي از عوامل مختلفي است كه بطور كلي به دو دسته تقسيم‌بندي مي‌شوند: 1- عوامل مالي؛ 2- عوامل غير مالي. عوامل مالي نيز به دو بخش طبقه‌بندي مي‌شوند: 1- عوامل بودجه‌اي؛ 2- عوامل نقدينگي (زنگنه، 1386، 2) كه عوامل بودجه‌اي، خود داراي زيرمجموعه‌هايي مانند: پيش‌بيني اعتبار كافي براي اجراي طرحها و پروژه‌هاي عمراني در خلال زمان اجرا، ابلاغ به هنگام اعتبار مصوب طرحها و پروژه‌هاي عمراني، مبادله به هنگام موافقتنامه، جابجايي بهينه اعتبار مصوب، ابلاغ به هنگام تخصيص اعتبار و... و عوامل نقدينگي نيز داراي ابعاد فرعي‌تري مانند دريافت به هنگام تنخواه‌گردان خريد، تنخواه‌گردان حسابداري، درخواست وجه و... مي باشد.
در كشور ما بيش از 50 سال است كه پيشينه برنامه‌ريزي وجود دارد در قالب اين نظام، تصميم‌هاي مربوط به طرحهاي عمراني در صدر سلسله مراتب نظام اداري و تصميمگيري گرفته شده و براي اجرا به رده‌هاي پائين‌تر هرم ابلاغ مي‌شود. حال با توجه به اينكه هر سال حجم زيادي از بودجه سالانه كل كشور به اجراي طرحها و پروژه‌ها عمراني اختصاص مي‌يابد بنابراين مشاهده شده عواملي كمي و غير كمي در پيشرفت يا كُند شدن اجراي طرحها در سطح كشور و به دنبال آن در استان ايلام
دخالت دارد كه اين ابعاد در برگيرنده عوامل فرعي‌تر هستند. در اين مقاله، عوامل غير مالي و بررسي نحوه تأثير عوامل ياد شده در اجراي به هنگام طرحها و پروژه‌هاي عمراني مورد ملاحظه مي‌باشد كه عبارتند از: رتبه‌بندي پيمانكاران، ميزان آشنايي مديران دستگاههاي اجرايي با قوانين و مقررات طرحهاي عمراني، شرايط اقليمي استان، ميزان تحصيلات پيمانكار و تخصص كاركنان دستگاههاي اجرايي درگير در طرحهاي عمراني.
در مورد تأخير در اجراي طرحها و پروژه‌هاي عمراني، برخي براين باور هستند كه علت عدم اجراي به هنگام طرحها و پروژه‌هاي عمراني ناشي از عوامل مالي و عده‌اي نيز، بر اين باورند كه ناشي از عوامل غير مالي است امروزه دولتها در قياس با گذشته داراي وظايف گسترده و با اهميتي در راستاي رشد و توسعه اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي كشور خود هستند دولت براساس برنامه‌ريزي توسعه كه در سه سطح برنامه‌ريزي بلندمدت، ميان‌مدت و كوتاه‌مدت شكل گرفته است به منظور
رسيدن به اهدف توسعه مبادرت به اجراي طرحهاي عمراني مي‌نمايد و هر سال حجم قابل ملاحظه‌ايي از بودجه مصوب سالانه خود را به اين مهم اختصاص مي‌دهد اجراي چنين فعاليتهايي، داراي اهميت ويژه و با اولويت براي دولت مي‌باشند زيرا علاوه بر پوشش دادن به اهداف برنامه توسعه، باعث رشد و توسعه زيرساختها، بازده اقتصادي، ايجاد اشتغال مولد و در نتيجه رشد و توسعه بخشهاي صنعتي، كشاورزي، فرهنگي و اجتماعي خواهد شد. اجراي به هنگام طرحها و پروژه‌هاي عمراني در مناطق توسعه نيافته كشور باعث رشد و توسعه بخشهاي مختلف اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي اين مناطق و برون رفت آنها از محروميت مي‌شود.
2- کلياتي در خصوص طرح¬هاي عمراني
2-1. ضرورت تدوين و اجراي طرحها و پروژه‌هاي عمراني توسط دولت
در گذشته، عمده‌ترين وظيفه دولت، وصول ماليات و حفظ نظم عمومي قلمداد مي‌شد با گسترش جوامع و پيچيدگي مناسبات حاكم بر روابط اجتماعي، نقش دولت بعنوان يك عامل اساسي در تنظيم و استقرار موازنه اقتصادي جامعه، بشمار مي‌رود.
در كشورهاي در حال توسعه، دولت از طريق برنامه‌ريزي توسعه، نقش اساسي در شكوفايي حوزه‌هاي مختلف اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي جامعه ايفا مي‌نمايد، برنامه‌ريزي توسعه، معمولاً در سطوح مختلف ولي مرتبط و مكمل يكديگر، يعني سطوح برنامه‌ريزي بلند مدت يا راهبردي، برنامه‌ريزي ميان مدت يا تاكتيكي و بالاخره برنامه‌ريزي كوتاه مدت يا عملياتي مورد ملاحظه قرار مي‌گيرد ضرورت پاسخگويي به مردم در مقابل وظايفي كه بعهده دولتها واگذار شده است مسئوليت سنگيني را در خصوص انجام برنامه‌ريزيهاي، اقتصادي و اجتماعي كه سرانجام بصورت بودجه نمايان مي‌شود براي آنان بوجود آورده است و موجب مي‌شود كه دولت در انجام اين برنامه‌ريزيها، نهايت دقت و اهتمام را بعمل آورد.
يكي از مشكلات كشورهاي در حال توسعه، كمبود سرمايه و منابع مالي براي تسريع در روند و اجراي برنامههاي توسعه بشمار مي‌رود بنابراين با توجه به نيازهاي نامحدود جامعه و محدويت منابع مالي، فرآيند تصميمگيري اقتصادي دولت، براساس اهداف مطرح در متن برنامه‌ريزيهاي سطوح سه‌گانه فوق مي‌بايست به تخصيص بهينه منابع محدود به نيازهاي نامحدود جامعه خاتمه يابد. (وسيعي، 1383، 29).
كه در خلال اين فرآيند، فعالتيها، طرحها و پروژه‌هايي مجوز اجرا خواهند داشت كه با انجام آنها، بستر مناسبي براي حركت در مسير رشد و توسعه اقتصادي و شكوفايي در حوزه‌هاي مختلف اقتصادي، فراهم شود.
بهره‌وري مناسب از اعتبارات عمراني هر طرح نيازمند طي مراحل مختلف شامل مطالعه، توجيه اقتصادي، اجتماعي، فني و زيست‌محيطي، ارزيابي نتايج مطالعه، طراحي، اجرا، نظارت بر اجرا و آماده‌سازي براي بهره‌برداري است. اجراي ناقص هريك از مراحل اشاره شده (چرخه حيات پروژه) مشكلات زير را بوجود مي‌آورد:
- احتمال تطابق اهداف طرح با اهداف كمي و كيفي برنامه ضعيف مي‌گردد.
- برآورد حجم عمليات و ميزان منابع موردنياز طرح فاقد دقت لازم مي‌شود.
- مدت اجرا و در نتيجه زمان بهره‌برداري از طرح در هاله‌اي از ابهام قرار مي‌گيرد.
- به درازا كشيدن مدت اجرا، باعث راكد ماندن سرمايه، استهلاك قسمتهاي ساخته شده
و... مي‌شود.
انجام صحيح چرخه حيات پروژه، نيازمند عزم جدي دولت، تأمين منابع مالي، انساني و تجهيزاتي متناسب با هر مرحله از كار است و اين امر نيز تنها از راه برنامه‌ريزي كلان صحيح اختصاص منابع به طرحها و آنهم از راه حمايت و پشتوانه دولت امكان‌پذير مي‌باشد. (سازمان مديريت و برنامه‌ريزي كشور،1380، 21-20).
2-2. نظام فني و اجرايي طرحهاي عمراني كشور
گستردگي ابعاد و ماهيت فعاليتهاي مربوط به تهيه، تدوين و اجراي برنامههاي عمراني و اثرات ناشي از چگونگي انجام آنها و نيز مصرف حجم قابل توجهي از منابع مالي و غير مالي كشور براي آن، ايجاب مي‌نمايد كه فعاليتهاي مزبور در چارچوب يك نظم سنجيده و هماهنگ تنظيم و اجرا گرديده و بر مبناي اصول فني مورد بهره‌برداري قرار گيرد. نظام فني و اجرايي برآن قسمت از برنامههاي عمراني كشور كه مشتمل بر طرحهاي عمراني و نيز طرحهاي سرمايه‌گذاري شركتهاي دولتي و مؤسسات وابسته به دولت و بخش خصوصي مي‌باشد حاكميت داشته و اين مجموعه صرفاً ناظر بر ضوابط مربوط به طرحهاي عمراني كشور مي‌باشد (پيوست تصويبنامه شماره 24525 ت/14898 هـ مورخ 4/4/1375).
2-3. نظام برنامه‌ريزي و كنترل پروژه و نقش نظام فني و اجرايي در فرآيند برنامه‌ريزي طرحهاي عمراني
با اجراي نظام برنامه‌ريزي و كنترل پروژه كه در چهارچوب نظام فني و اجراي طرحهاي عمراني تدوين و ابلاغ شده،
انتظار مي‌رود عوامل دست‌اندركار طرحهاي عمراني با بهره‌گيري از گامهاي مختلف برنامه‌ريزي و كنترل پروژه، شامل شناخت پروژه، برنامه‌ريزيهاي راهبردي و عملياتي و كنترلي پروژه، بر چگونگي تهيه و اجراي طرحها، چيرگي يافته و آنها را در زمان مقرر، با هزينه مشخص و مطابق مشخصات پيش‌بيني شده، به بهره‌برداري رسانند. (سازمان مديريت و برنامه‌ريزي كشور، 1380 ،30).
نقش نظام فني و اجرايي در تهيه و اجراي برنامههاي عمراني كشور در فرآيند برنامه‌ريزي نيز شامل موارد زير است:
الف- مطالعات بنيادي، تحقيقاتي، پايه، منطقه‌اي (آمايش سرزمين) و جامع‌بخشي.
ب- تعيين اهداف كلان و سياستهاي كلي.
پ- تعيين اولويتها و تخصيص منابع
ت- تهيه طرحها
ث- اجراي طرحها
ج- ارزشيابي
نظام فني و اجرايي، به ارائه اصول، روشها، معيارها، مقررات و ضوابط فني و اجرايي، و نحوه انتخاب و بكارگيري عوامل دست‌اندركار مربوط به آن در مراحل موضوع‌بنديهاي «ت»، «ث»، «ج» نقش مؤثر و اساسي داشته و در مرحله «الف» نيز بر حسب مورد، نقش لازم خود را ايفا مي‌نمايد. (شيخ ودودي، 1385،260).
2-4. نحوه تصويب طرحها و پروژه‌هاي عمراني
با استناد بند( ز) ماده71 قانون برنامه پنجساله چهارم، اعتبارات عمراني استانها، به تفكيك فصول تصويب و در پيوست شماره 1 قانون بودجه درج مي‌شوند.
طرحها و پروژه‌هاي استاني،وفق اعتبار مصوب فصول و مقررات و ضوابط حاكم بر آنها، به طور خلاصه و
براساس موارد ذيل، تعيين و تصويب مي‌شوند:
1- طرحها و پروژه‌هاي تعيين شده بوسيله دستگاههاي اجرايي ذيربط، ابتدا در كميته برنامه‌ريزي شهرستان مطرح و مورد بحث و بررسي و تصويب قرار مي‌گيرند.
2- طرحها و پروژه‌هاي تصويبي كميته برنامه‌ريزي ش
هرستان به سازمان مديريت و برنامه‌ريزي استان (معاونت برنامه‌ريزي استانداري) ارسال مي‌شود آنگاه سازمان ياد شده، ضمن جمع‌بندي و تجزيه و تحليل طرحها و پروژه‌ها با رعايت ضوابط بودجه و مديريت منابع مالي، طرحها و پروژه‌ها را مورد پذيرش قرار مي‌دهد.
3- طرحها و پروژه‌هاي پذيرفته شده در سازمان مديريت و برنامه‌ريزي (سابق) استان، در كميته برنامه‌ريزي و توسعه استان متشكل از مديران دستگاههاي اجرايي و به رياست استاندار، مطرح و مورد تصويب قرار مي‌گيرند.
4- طرحها و پروژه‌هاي تصويبي كميته برنامه‌ريزي و توسعه استان، از طريق سازمان مديريت و برنامه‌ريزي استان (معاونت برنامه‌ريزي استانداري) به دستگاههاي ذيربط براي مبادله موافقتنامه شرح عمليات، ابلاغ مي‌شوند.
5- دستگاههاي اجرايي ذيربط، ضمن مراجعه به سازمان مديريت و برنامه‌ريزي استان (معاونت برنامه‌ريزي استانداري) و براساس ضوابط و مقررات مربوط، مبادرت به مبادله موافقتنامه طرحها و پروژه‌هاي عمراني مصوب مي‌نمايد.
6- موافقتنامه شرح عمليات مبادله شده مابين دستگاه اجرايي و معاونت راهبردی به واحدهاي ذيل ارسال مي‌شود: الف- دستگاه اجرايي «واحد بودجه»؛ ب- دستگاه اجرايي «واحد ذيحسابي»؛ ج- ديوان محاسبات استان؛
2-5. مراحل اجراي طرحها و گرفتن تضمين براي آنها
طرحها و پروژه‌هايي كه توسط دستگاههاي اجرايي و بمنظور تملك دارائيهاي سرمايه‌اي و زيربنايي اجرا مي‌شود، شامل مراحلي به شرح زير مي‌باشد (نشريه شماره 51 سازمان حسابرسي)
1- مطالعات مقدماتي طرح يا پروژه: اجراي طرحها و پروژه‌هاي عمراني نيازمند انجام مطالعات مقدماتي است، اين مطالعات كه پيش از اجراي طرح صورت مي‌گيرد، شامل آثار اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي طرح يا پروژه خواهد بود در واقع مطالعات مقدماتي طرح، هدف از اجراي طرح، نتايج اقتصادي، اجتماعي و در صورت ضرورت فرهنگي، جنبه‌هاي فني و اجرايي و نيروي انساني، تجهيزات و ميزان اعتبار موردنياز و مواردي از اين گونه، مورد توجه كارشناسان مسئول انجام مطالعه قرار خواهد گرفت. اين مرحله بصورت معمول از راه شركتهاي مهندسين مشاور صاحب صلاحيت و يا دفتر فني دستگاه اجرايي (به شرط داشتن نيروي انساني متخصص) انجام مي‌شود.
در مرحله مطالعات مقدماتي، ويژگيهاي كلي طرح يا پروژه شامل؛ مشخصات فني، آثار اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي، امكانات اجرايي و محدوديتهاي اجراي پروژه و بهاي تمام شده برآوردي، تعيين و گزارش لازم جهت گرفتن تصميم در مورد اجرا يا عدم اجراي پروژه توسط مهندسين مشاور ارائه خواهد گرديد. دستگاه اجرايي در صورتيكه اجراي پروژه را منطبق با سياستهاي كلي بودجه سالانه و برنامه پنجساله توسعه اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي تشخيص دهد، نسبت به تصويب طرح اقدام و موضوع را جهت انجام اقداماتي مانند تهيه نقشه‌هاي اجرايي و فني و ارائه برنامه زمانبندي و برآورد مقادير كار به واحد مسئول برگشت مي‌دهد. واحدهايي كه مسئوليت انجام مطالعه را بعهده دارند، اعم از اينكه دفتر فني كارفرما و يا مهندسين مشاور طرف قرارداد باشند، اقدامات بعدي را انجام و شرايط را براي ارجاع كار به پيمانكار فراهم مي‌نمايند.
2- ارجاع كار به پيمانكار: طرحها يا پروژه‌هاي عمراني به روشهاي گوناگون قابل ارجاع به پيمانكار مي‌باشند. براي ارجاع كار به پيمانكار يا از روش مناقصه عمومي و محدود استفاده مي‌شود و يا بدون انجام مناقصه اعم از عمومي يا محدود، اجراي طرح يا پروژه را به پيمانكار واجد شرايط واگذار مي‌نمايند. در روش مناقصه عمومي، از كليه پيمانكاران واجد صلاحيت (پيمانكاراني كه صلاحيت آنها به تأييد سازمان مديريت و برنامه‌ريزي كشور (سابق) رسيده است)، از راه روزنامه‌هاي كثيرالانتشار دعوت
مي‌شود تا در مدت زمان معيني براي دريافت اسناد و شرايط مناقصه به دستگاه اجرايي مراجعه و در تاريخ مشخصي كه در شرايط مناقصه تعيين مي‌شود، قيمت پيشنهادي و مدارك مورد درخواست خود را در پاكت‌هاي جداگانه، ارائه نمايند. در اين شيوه ارجاع كار، كميسيون مناقصه دستگاه اجرايي مركب از معاون اداري و مالي يا مقامات مشابه، ذيحساب يا نماينده او، نماينده رئيس دستگاه اجرايي و كارشناس فني، در تاريخ موردنظر تشكيل جلسه داده و در مورد انتخاب پيمانكار تصميم لازم
مي‌گيرند. در صورتيكه نفر اول بعنوان برنده مناقصه توسط كميسيون تعيين شود مراتب بصورت كتبي به ايشان و نفر دوم ابلاغ مي‌گردد تا در مدت زمان حداكثر هفت روز (بدون احتساب روزهاي تعطيل) نسبت به ارائه تضمين انجام تعهدات و انعقاد قرارداد اقدام نمايد در صورتيكه نفر اول حاضر به انعقاد قرارداد در مهلت مقرر نشود، سپرده شركت در مناقصه او به نفع دستگاه اجرايي ضبط و مراتب به نفر دوم ابلاغ مي‌گردد و در صورت سرپيچي نفر دوم از انعقاد قرارداد، سپرده او نيز ضبط و تصميم لازم در خصوص ارجاع كار از راه تجديد مناقصه يا ترك تشريفات مناقصه،گرفته خواهد شد.
در روش مناقصه محدود نيز تمام تشريفات روش مناقصه عمومي نيز انجام مي شود ولي پيمانكاران واجد شرايط براي شركت در مناقصه، از ميان پيمانكاراني كه صلاحيت آنها به تأييد سازمان مديريت و برنامه‌ريزي كشور (سابق) رسيده است، گزينه و براي آنها دعوتنامه فرستاده مي‌شود. در صورت تعيين نفرات اول و دوم از ميان پيمانكاران شركت كننده در مناقصه، مطابق موارد ياد شده عمل مي‌شود. توضيح اين نكته ضروري است كه گزينه پيمانكاران از راه مناقصه عمومي و محدود، بر طبق مقررات مربوط صورت مي‌گيرد و ملاك گزينه نيز، رعايت صرفه و صلاح دولت خواهد بود. در روش مناقصه عمومي و محدود، پيمانكاري كه قيمت پيشنهادي كمتري با لحاظ نمودن فهرست‌بهاي سازمان مديريت و برنامه‌ريزي (سابق) ارائه داده است، به شرط آنكه قيمت پيشنهادي او خارج از اعتدال نبوده و از نظر ويژگيهاي فني نيز مورد تأييد باشد، گزيده مي‌شود.
در صورتيكه ارجاع كار از راه مناقصه عمومي يا محدود به دلائل توجيهي كه دستگاه اجرايي در گزارش خود اعلام مي‌نمايد، به تشخيص هيأتي مركب از معاون اداري و مالي، ذيحساب و نماينده رئيس دستگاه اجرايي به مصلحت نباشد، پيمانكار به شيوه‌اي كه هيأت ياد شده تعيين مي‌نمايد، گزينه و كار به او واگذار مي‌گردد.
3- انعقاد قرارداد: در اين مرحله، دستگاه اجرا كننده طرح يا پ روژه عمراني، با پيمانكاري كه به شرح ياد شده گزينه گرديده، قرارداد لازم منعقد و به محض انعقاد قرارداد، سپرده شركت در مناقصه پيمانكار را آزاد و تضمين ديگري تحت عنوان تضمين تعهدات از او مي‌گيرد.
در قراردادهاي پيمانكاري كه ميان كارفرمايان (دستگاههاي اجرايي) و پيمانكاران منعقد مي‌شود، بايد نام طرفين قرارداد، موضوع پيمان، مبلغ پيمان، مدت پيمان، تأييدات و تعهدات پيمانكار (مبني بر مطالعه و آگاهي كامل از مفاد قرارداد)، تعهدات و اختيارات كارفرما (داير بر اينكه در زمان معين، زمين در اختيار پيمانكار قرار داده و از راه دستگاه نظارت بر اجراي كار، نظارت نمايد)، پرداخت پيش‌پرداخت و نحوه واريز آن و همچنين جريمه تأخير و موارد ديگري كه لازم باشد در چارچوب شرايط عمومي پيمان، نام برده خواهد شد.
4- اجراي كار: در اين مرحله، كارفرما، دستگاه نظارت و ناظر مقيم را جهت نظارت بر عمليات پيمانكار، معرفي مي‌كند و از سوي پيمانكار نيز رئيس كارگاه به كارفرما معرفي و عمليات پيمانكاري شروع مي‌شود. طبق ماده 37 شرايط عمومي پيمان، در آخر هرماه شمسي دستگاه نظارت به همراه نماينده پيمانكار، صورت وضعيت كليه كارهايي كه از آغاز عمليات تا آن تاريخ انجام يافته و همچنين وضعيت مصالح و تداركات لازم براي اجراي پيمان كه در پاي كار موجود مي‌باشد تعيين و براساس نرخ‌هاي پيوست پيمان، برآورد مي‌كند. به صورت وضعيت‌هايي كه بدينگونه تنظيم مي‌شود، در اصطلاح صورت وضعيت موقت مي‌گويند و بايستي به امضاي نماينده پيمانكار و دستگاه نظارت رسيده و در مدت زمان ده روز به كارفرما تسليم شود.
كارفرما پس از رسيدگي صورت وضعيت و انجام اصلاحات، دستور لازم به ذيحسابي ذيربط جهت پرداخت صادر مي‌نمايد. از هر صورت وضعيت، اقلام زير كسر و باقيمانده به پيمانكار پرداخت مي‌گردد:
الف- تخفيف پيمانكار (در صورتيكه پيمانكار تخفيف داده باشد)
ب- جمع وجوهي كه بابت صورت وضعيت موقت ماهانه پيشين، پرداخت شده است.
ج- ده درصد بابت كسور وجه‌الضمان يا سپرده حسن انجام كار
د- ماليات و ساير حقوقي كه طبق قوانين تصريح شده باشد.
هـ- اقساط بهاي مصالح و لوازم و تجهيزات تحويلي از جانب كارفرما به پيمانكار
و- هرگونه جرائم احتمالي طبق مفاد شرايط عمومي پيمان
ز- كسور متفرقه ديگري كه بر طبق مفاد شرايط عمومي پيمان بعهده پيمانكار است.
با پرداخت صورت وضعيت موقت ماهانه، كليه كارها و تداركاتي كه در صورت مورد بحث، درج شده است، به كارفرما تعلق خواهد گرفت كه به رسم امانت تا تحويل موقت، نزد پيمانكار خواهد ماند و حفظ و حراست از آن بعهده پيمانكار است. صورت وضعيت‌هاي موقت جنبه علي‌الحساب داشته و ملاك و معيار محاسبات در تسويه حساب نهايي، صورت وضعيت قطعي خواهد بود.
5- خاتمه كار: همانگونه كه قبلاً بيان شد، با توجه به پيشرفت فيزيكي كار، صورت وضعيت‌هاي موقت، تهيه و وجه آنها پس از وضع كسور قانوني به پيمانكار پرداخت مي‌گردد. آخرين صورت وضعيت موقت كه ارائه گرديد، پيمانكار از راه دستگاه نظارت، تقاضاي تحويل موقت موضوع پيمان را به كارفرما تسليم مي‌كند. كارفرما، كميسيون تحويل موقت را تعيين نموده و دستگاه نظارت در حضور كميسيون، آزمايش‌هاي لازم را انجام داده و ايرادهاي كار را يادداشت و پيوست صورتمجلس تحويل موقت مي‌نمايد. پيمانكار مدت معيني مهلت دارد كه ايرادها را برطرف و كار را بصورت كامل تحويل نمايد.
طبق ماده 39 شرايط عمومي پيمان، شرط تحويل موقت، تكميل حداقل 97 درصد كار مي‌باشد. لازم به توضيح است كه نحوه واريز پيش‌پرداختهاي پرداخت شده به پيمانكار شايسته است به نحوي صورت پذيرد كه با آخرين صورت وضعيت موقت، كاملاً مستهلك گردد و به اين ترتيب، باقيمانده ضمانتنامه‌هاي مربوط به پيش‌پرداخت نيز آزاد مي‌شود. پس از تحويل موقت، تضمين انجام تعهدات كه در هنگام بستن قرارداد از پيمانكار گرفته شده بود آزاد و طبق شرايط عمومي پيمان، دستگاه نظارت به همراه نماينده پيمانكار اقدام به تهيه صورت وضعيت قطعي كه ملاك و مأخذ تصفيه حساب نهايي است، مي‌نمايد. صورت وضعيت قطعي حداكثر بايد در مدت زمان 6 ماه تهيه و به كارفرما ارائه گردد. پس از تصويب صورت وضعيت قطعي، نصف وجه‌الضمان (10 درصد سپرده حسن انجام كار كه در پرداخت هر صورت وضعيت كسر گرديده است) به پيمانكار برگشت داده مي‌شود.
تحويل قطعي در شرايطي انجام مي‌شود كه پيمانكار ايرادهاي ياد شده در زمان تحويل موقت را بصورت كامل برطرف نموده باشد، در اين حالت كميسيون تحويل قطعي از سوي كارفرما تعيين و نسبت به تحويل قطعي كار اقدام خواهد شد. پس از آنكه تحويل قطعي انجام گرفت و صورتمجلس آن جهت تصويب به كارفرما ارائه گرديد، كارفرما در صورت نياز، صورتمجلس را تصويب و مراتب را به پيمانكار ابلاغ مي‌نمايد. پس از تصويب صورتمجلس تحويل قطعي، بقيه وجه‌الضمان (نصف ديگر) به پيمانكار داده مي‌شود.
2-6. مديريت و نقش مديران و كاركنان در اجراي طرحهاي عمراني
كسب موفقيت نيازمند اين است كه از پيش به روشني بدانيد كه براي رسيدن به هدف ايده‌آل خود به چه جيزهايي نياز خواهيد داشت، به چه منابعي بايد دسترسي داشته باشيد و براي دسترسي به اين منابع بايد چه كنيد و چه زمان در واقع بايد به بررسي جزئيات نيازها، پرداخته، دقيقاً بدانيد چه عمليات و منابعي را لازم خواهيد داشت همچنين بدانيد هر اقدام عملي را چه زمان بايد انجام دهيد، چقدر هزينه دارد و چگونه بايد تأمين اعتبار شود در اينجاست كه شما به تخصص و مهارتهاي يك مدير پروژه - جهت تعيين و بكارگيري منابع – نياز خواهيد داشت به انجام رساندن يك پروژه منابع مي‌خواهد؛ يكي از اين منابع، نيروي انساني است يعني شمايي اندك يا بزرگ از افراديكه از سازمانها يا شركتهاي گوناگون بكار گرفته شده‌اند. منابع موردنياز ديگر عبارتند از: مواد، وسائل و تجهيزات و ساير اقلام هزينه‌آوري كه جهت اجراي پروژه، ضروري خواهد بود. هر پروژه‌اي دوره حياتي خود را با نقطه‌هاي مشخص آغاز و به پايان مي‌رساند. نقطه آغازين، يك آرمان مديريتي و رهبري و در واقع همان جايي است كه شما امروز هستيد و نقطه پاياني همان جايي خواهد بود كه شما به هدف خود خواهيد رسيد.
فرآيند به انجام رساندن آرمان مديريتي شامل چند مرحله مشخص است؛ مراحل و مهارتهايي كه در خلال اين فرآيند لازم است همان چيزهايي است كه در مديريت پروژه وجود دارد همچنانكه در مديريت پروژه ديده مي‌شود ابهامات مربوط به زمان و هزينه‌هاي انجام كار با شروع عمليات اجرايي طرحها و پروژه‌هاي عمراني و با پيش‌بيني و مشخص‌‌سازي نتايج و زمان لازم براي اجراي برنامه‌ها و بطور كلي برنامه‌ريزي و زمان سنجي، هماهنگي، نظم و كنترل به تدريج از ميان مي‌رود (فيريگن و جاكسون، 1381 ، 101-99)
چالشهاي پيشروي مديران و رقابت بازار كار حكم مي‌كند كه مديران بخشهاي گوناگون جامعه از جمله مديران دستگاههاي اجرايي مجري طرحهاي عمراني همخوان با واقعيتهاي پيرامون حركت نمايند امروزه نمي‌توان گفت مناسبات سازماني چرخه گردش اطلاعات، مهارتها و دسترسيهاي عناصر تشكيل دهنده سازمانها از ثبات و حتي پايداري نسبي برخوردار است بلكه بايد با شهامت پذيرفت كه همه چيز در حال دگرگوني، تغيير نقش و حركت است.
يك مدير خوب با يك نگرش سامانه‌اي به سازمان و مديريت در مي‌يابد كه موفقيت هر سازمان در گرو تلفيق «منابع وارده» به يك سازمان وارده يعني نيروي انساني، سرمايه، تكنولوژي، مواد اوليه و اطلاعات در جهت نيل به اهداف سازماني است (پيرزاديان، 1384).
در ديدگاه نوين، مديريت نوين عموماً از سه بعد فني، ادراكي و انساني مورد توجه قرار مي‌گيرد بعد فني شامل مهارتهاي مديران، كاربرد فنون، روشها و دانش مي‌باشد، بعد انساني مديريت، قدرت تشخيص و توانايي كار با كاركنان و بوسيله آنهاست و بعد ادراكي نيز شناخت پيچيدگي كل سازمان و انجام دادن امور در جهت تحقق هدفهاي سازمان مي‌باشد. (پيرزاديان، 1384، 7).
دراكر1 كه شكل‌گيري مديريت در قرن بيستم را نقطه عطفي در تاريخ اجتماعي بشر مي‌داند مي‌گويد: «هيچ نهاد نو و پيشروي در تاريخ بشر وجود ندارد كه مانند مديريت بتواند انكار ناپذيري خود را در قرن بيستم ثابت كند، مديريت روح اصلي قرن حاضر است؛ زيرا بطور مستقيم باروري منابع را برعهده دارد نياز به مديران و مديريت به اين دليل است كه آنها مي‌توانند منابع سازمان نيافته‌اي چون؛ انسان، ماشين و سرمايه را به مجموعه‌اي مفيد و مؤثر تبديل كنند».
پژوهشهاي انجام شده در كشورهاي در حال توسعه غالباً نشان مي‌دهد كه برنامه‌ها و طرحهاي عمراني و توسعه بعلت نبود قابليت‌هاي رهبري و مديريت و به عبارت ساده بعلت «سوء مديريت»2 با عدم موفقيت روبرو مي‌شوند برعكس قابليت‌هاي رهبري و مديريت در كشورهاي توسعه يافته تا حدود بسيار زيادي ساختار نهادين و نظام يافته‌اي پيدا كرده است به عبارت ديگر مديريت‌ها و نه «مديران» هدايت كننده فرآيندهاي سازمان هستند (ترهنده، 1384)
در كل، مديريت يعني كار با گروههاي انساني، با پيشرفت تكنولوژي و پيچيده‌تر شدن فعاليتهاي سازماني به جرأت مي‌توان گفت كه دوران كار فردي به سر آمده و امروزه مديريت قبل از آنكه مديريت به افراد باشد مديريت بر گروههاي كاري است، مديران امروز بايد قدرت ايجاد گروههاي كارآمد و هماهنگ ساختن آنان را دارا باشند تا بتوانند نقش خود را در مقام هماهنگ كننده گروه، رهبر گروه و عضو گروه بطور مؤثري اجرا نمايند. (الواني، 1373، 189).
مديريت يك تخصص است كه موفقيت در آن به موفق كردن ديگران بستگي دارد و احساس موفقيت مديران ناشي از ديدن كاري است كه ديگران مي‌كنند؛ مديران براي آنكه رضايت خاطر پيدا كنند، بايد ميان كارهاي سازمان خود و تلاش‌هاي خود براي سازماندهي، رهبري و كنترل آن رابطه‌اي علي ببينند يا تصور كنند (آقايي فيشاني، 1377 ، 265)
در فرضيه‌هاي اين پژوهش به تخصص كاركنان دستگاههاي اجرايي مجري طرحهاي عمراني وهمچنين تحصيلات اشاره شده است بايد گفت كه علم، آگاهي و تخصص، از شرايط احراز مشاغل از ديدگاه فرهنگ اسلامي است در قرآن كريم علت انتخاب حضرت يوسف (ع) به مديريت و سرپرستي خزانه‌داري كشور مصر، بدليل دو صفت مهم امانتداري، علم و آگاهي در حد اعلاء اعلام شده است در سوره مباركه يوسف (ع) كلمه عليم كه صيغه مبالغه است به منتها درجه علم، آگاهي و تخصص اشاره دارد (قرآن كريم- سوره مباركه يوسف (ع) – آيه 55).
با توجه به مطالب ارائه شده اخير، اهميت علم، تخصص و آگاهي مديران و آشنايي آنان با قوانين و مقررات و همچنين كارشناسان دستگاههاي اجرايي مجري طرحهاي عمراني را روشن‌تر مي‌سازد.
2-7. رعايت برنامه زماني طرح¬هاي عمراني
يكي از عوامل اصلي اجراي موفق و بهينه طرحهاي عمراني، برنامه ريزي صحيح و كنترل اجراي پروژه‌ها در چارچوب برنامه زماني است. زماني كه به هر علت اجراي طرحي فراتر از برنامه زماني آن به درازا كشد، نه تنها مقداري از سرمايه و نيروي انساني پروژه راكد مي‌ماند و ساخت و سازهاي ايجاد شده فرسوده مي‌گردد، بلكه زيانهاي ديگري از قبيل افزايش هزينه تمام
شده طرح، عدم دستيابي به اهداف برنامه، عدم بهره‌برداري كامل از طرحهاي مرتبط و ... را نيز به دنبال دارد. تصوري كه در ماهيت پروژه‌هاي عمراني استاني در اذهان وجود دارد، متوسط مدت 2 سال براي اجراي آنها منطقي است، طولاني شدن زمان اجرا از سويي سبب افزايش بهاي تمام شده و از سوي ديگر با توجه به آسيب‌پذير بودن طرحهاي كوچك، موجب پايين آمدن كيفيت كار مي‌شود، در اين صورت بعيد نيست پروژه توجيه فني و اقتصادي خود را از دست بدهد.(معاونت امور فني سازمان مديريت و برنامه‌ريزي كشور، گزارش نظارتي پروژه‌هاي عمراني، استاني، 1374، 21-9)
3- مروري بر مطالعات تجربي
موضوع نحوه اجراي برنامههاي توسعه و طرحهاي عمراني، تأثير عوامل مؤثر بر اجراي طرحها و پروژه‌هاي عمراني در نظامهاي دولتي از ديرباز مورد توجه نظريه‌پردازان مديريت وسازمانهاي مرتبط با توسعه بوده است در مورد تأثير عوامل غير مالي بر پيشرفت طرحهاي عمراني كه هدف پژوهش حاضر است تا به حال كاري انجام نشده است اما در مورد تأثير عوامل مالي بر
پيشرفت طرحهاي عمراني پژوهشهايي انجام شده است. از جمله: پايان‌نامه كارشناسي ارشد آقاي عليپور، از دانشگاه آزاد اسلامي واحد كرمان بعنوان «بررسي مسائل و مشكلات اجرايي طرحهاي عمراني در برنامه اول توسعه از ديدگاه كارشناسان ديوان محاسبات استان كرمان» كه در سال 1381 انجام شده است، دراين پژوهش اشاره شده است كه هر كشوري براي رهايي از مشكلاتي از قبيل بيكاري و تورم، نيازمند اجراي طرحهاي عمراني است، در اين پژوهش، نامبرده، عوامل بسياري را برروي اجراي طرحهاي عمراني، تأثيرگذار دانسته است از جمله مهمترين عوامل، نظام مديريت مالي دولت بيان شده است و يافته‌هاي اين پژوهش نشان مي‌دهد كه نظام مديريت مالي دولت از مشكلات اساسي طرحهاي عمراني است بنابراين پيشنهاد گرديده است كه براي اجراي بهينه طرحهاي عمراني، نظام مديريت مالي دولت اصلاح گردد.
پايان‌نامه كارشناسي ارشد حسابداري آقاي يغمايي مقدم، با عنوان «نقش عوامل مالي در پيشرفت طرحهاي عمراني استان خراسان» دانشگاه آزاد اسلامي واحد مشهد، دانشكده در سال 77 كه در پنج فصل تهيه و تنظيم گرديده و در خلال سالهاي 75-71 انجام شده است در اين پژوهش 8 فرضيه در نظر گرفته شده است به برخي از متغيرهاي مالي اشاره شده در پژوهش مذكور عبارتند از: تخصيص اعتبار، كفايت ميزان اعتبارات طرحهاي عمراني، تنخواه‌گردان، استفاده از مانده وجه مصرف نشده و واريز آن به حساب خزانه و ...
همچنين پايان‌نامه كارشناسي ارشد آقاي زنگنه با عنوان تأثير عوامل مالي در اجراي به هنگام طرحهاي عمراني در خلال برنامه پنجساله سوم توسعه اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي جمهوري اسلامي ايران در استان ايلام به راهنمايي استاد دكتر حسين كرباسي يزدي براي دريافت درجه كارشناسي ارشد حسابداري از دانشگاه آزاد اسلامي واحد بروجرد كه پژوهش حاضر با در نظر گرفتن هفت فرضيه و هفت متغير مالي از جمله تخصيص اعتبار، توان مالي پيمانكار و ... در حال انجام است.
از جمله پژوهشهاي مرتبط ديگري كه در اين باره انجام شده است پژوهش جامعي است كه توسط «برنامه توسعه سازمان ملل» يا UNDP در اوايل دهه 90 انجام و يافته‌هاي آن در سال 1993 منتشر گرديد در اين پژوهش، مسائل مديريتي اجراي طرحهاي عمراني در كشورهاي در حال توسعه و نيز مشكلات در نظام تصميمگيري، ساختار سازمان و نظام كنترلي و پاسخگويي مورد بررسي و تجزيه و تحليل قرار گرفته است.
پايان‌نامه كارشناسي ارشد آقاي وسيعي با عنوان تأثير عوامل مالي بر پيشرفت طرحهاي عمراني از دانشكده حسابداري وزارت امور اقتصادي و دارايي كه در سال 83 انجام شده است نيز از جمله پژوهشهاي ديگر است در اين پژوهش، پژوهشگر در قالب پنج فرضيه به بررسي تأثير متغيرها و عوامل مالي مانند پيش‌بيني مناسب اعتبار طرحهاي و پروژه‌هاي عمراني، استفاده از عوامل نقدينگي مانند تنخواه‌گردان و ... بر پيشرفت طرحهاي عمراني پرداخته و متغيرها و فرضيه‌هاي مزبور به عنوان عوامل مؤثر بر پيشرفت طرحهاي عمراني، اثبات و پذيرفته شده تشخيص داده شدند.
4. آزمون تأثير عوامل غيرمالي بر پيشرفت طرحهاي عمراني در استان ايلام
قبل از آزمون تأثير عوامل غيرمالي بر پيشرفت طرحهاي عمراني در استان ايلام نکات زير مورد توجه قرار گرفت:
1- روش پژوهش، قياسي - استقرايي است بدين ترتيب كه چارچوب نظري و پيشينه پژوهش، از راه قياسي بصورت كتابخانه‌اي، مقالات و سايت‌ها انجام گرفته و جمع‌آوري اطلاعات بصورت پيمايشي براي رد يا قبول فرضيات در چارچوب استقرايي صورت گرفته است. اين پژوهش از منظر ديگر بصورت تحليلي - كاربردي مي‌باشد.
2- براي جمع‌آوري اطلاعات در اين پژوهش از اطلاعات ثانويه در چارچوب پرسشنامه استفاده شده است.
3- در اين پژوهش، از پرسشنامه طيف پنج گزينه‌اي ليكرت (خيلي زياد، زياد، متوسط، كم، خيلي كم) استفاده و جهت آزمون با توجه به اينکه گزينه‌هاي ياد شده، كيفي بوده آن را به صورت كمي (5 و 4 و3 و2 و1) در آورده تا بتوان آزمون فرضيات را انجام داد.
4- در بررسي پايايي پرسشنامه مقدار آلفاي كرونباخ 91 درصد به دست آمد.
5- در اين پژوهش، با توجه به نظرسنجي از خبرگان رشته‌هاي حسابداري و مديريت و نظر به اينكه پرسشنامه‌ها ميان توده‌اي از پاسخ‌دهندگان توزيع گرديد بنابراين پرسشها از روايي سازهاي بالايي برخوردار بودند
6- در اين پژوهش براي تجزيه و تحليل فرضيه‌ها و تعميم نتايج نمونه به جامعه از آزمونهاي X 2 با استفاده از نرم‌افزار SPSS V 16 استفاده شد.
7- در بررسي تحليل آمار توصيفي به طور خلاصه مشخص شد که: 1- 36 درصد از پاسخ¬دهندگان داراي پست كارشناسي (بيشترين) و 8 درصد مديركل (کمترين) مي‌باشد. 2- 48 درصد ميزان تحصيلات پاسخ‌دهندگان در مقطع كارشناسي (بيشترين) و 3 درصد در مقطع دكترا (كمترين) مي‌باشد. 3- 34 درصد رشته تحصيلي پاسخ‌دهندگان رشته مديريت (بيشترين) و 7 درصد در رشته اقتصاد (كمترين) مي‌باشد. 4- 67 درصد از پاسخ‌دهندگان داراي بيشتر از 10 سال داراي تجربه كاري در طرحهاي عمراني بودند. 5- 66 درصد از پاسخ‌دهندگان بصورت زياد و خيلي زياد در طرحهاي عمراني داراي پيشينه اجرايي بوده‌اند. 6- 65 درصد از پاسخ‌دهندگان بيشترين فعاليت را در امور عمراني و آباداني كشوري- استاني داشته‌اند.
8- عوامل مختلفي در اجراي طرحها و پروژه‌هاي عمراني تأثيرگذار مي‌باشند كه در اين پژوهش تنها عوامل غير مالي مؤثر در اجراي به هنگام طرحها و پروژه‌هاي عمراني مورد بررسي قرار مي‌گيرند بنابراين بر مبناي پرسشهاي پژوهش فرضياتي به شرح زيردر نظر گرفته شده است:
1- رتبه‌بندي اعلام شده از سوي معاونت برنامه‌ريزي و نظارت راهبردي رئيس جمهور براي پيمانكاران در پيشرفت طرحهاي عمراني در استان ايلام مؤثر بوده است.
2- ميزان آشنايي مديران دستگاههاي اجرايي با قوانين و مقررات طرحهاي عمراني در پيشرفت طرحهاي عمراني در استان ايلام مؤثر بوده است.
3- شرايط اقليمي استان در پيشرفت طرحهاي عمراني در استان ايلام مؤثر بوده است.
ميزان تحصيلات پيمانكار در پيشرفت طرحهاي عمراني در استان ايلام مؤثر بوده است.
4- تخصص كاركنان دستگاههاي اجرايي در پيشرفت طرحهاي در استان ايلام مؤثر بوده است.
9- در بررسي تحليل آمار استنباطي در اين مرحله نيز آزمون فرضيه‌ها با استفاده از آزمون كاي‌دو (X2) انجام شده است. که نتايج هر کدام از فرضيه¬ها به صورت زير است:
1- در مورد فرضيه اول چون مقدار تابع آماره (X2) كاي دو محاسبه شده يعني 085/3 = X2 با درجه آزادي 4 (1-K) كوچكتر از مقدار تابع آماره جدول يعني 48/9 در سطح 5% = α مي‌باشد بنابراين فرض H0 رد نمي‌شود به معناي ديگر رتبه‌بندي اعلام شده از سوي معاونت برنامه‌ريزي و نظارت راهبردي رئيس جمهور براي پيمانكاران بر پيشرفت طرهاي عمراني تأثير ندارد.
2- در مورد فرضيه دوم مقدار تابع آماره (X2) كاي دو محاسبه شده يعني 005/157 = X2 با درجه آزادي 4 (1-K) بزرگتر از مقدار تابع كوانتيل جدول يعني 48/9 در سطح 5% = α مي‌باشد بنابراين فرض H0 رد مي‌شود به معناي ديگر ميزان آشنايي مديران دستگاههاي اجرايي با قوانين و مقررات طرحهاي عمراني بر پيشرفت طرحهاي عمراني تأثير دارد.
3- در مورد فرضيه سوم مقدار تابع آماره (X2) كاي دو محاسبه شده يعني 884/2 = X2 با درجه آزادي 4 (1-K) كوچكتر از مقدار كاي‌دو كوانتيل جدول يعني 48/9 در سطح 5% = α مي‌باشد بنابراين فرض H0 رد نمي‌شود به بيان ديگر با اطمينان 95% شرايط اقليمي بر پيشرفت طرحهاي عمراني تأثير ندارد.
4- در مورد فرضيه چهارم مقدار تابع آماره (X2) كاي دو محاسبه شده يعني 482/102 = X2 با درجه آزادي 4 (1-K) بزرگتر از مقدار تابع آماره جدول يعني 48/9 در سطح 5% = α مي‌باشد بنابراين فرض H0 رد مي‌شود به بيان ديگر با اطمينان 95% مي‌توان مي‌گفت كه تحصيلات پيمانكار بر پيشرفت طرحهاي عمراني تأثير دارد.
5- در مورد فرضيه پنجم مقدار تابع آماره (X2) كاي دو محاسبه شده 975/40 = X2 با درجه آزادي 4 (1-K) بزرگتر از مقدار تابع آماره جدول يعني 48/9 در سطح 5% = α مي‌باشد بنابراين فرض H0 رد مي‌شود به معناي ديگر با اطمينان 95% مي‌توان مي‌گفت كه تخصص كاركنان دستگاههاي اجرايي بر پيشرفت طرحهاي عمراني تأثير دارد.
جدول (1): نتايج آزمون فرضيه¬ها
فرضيات ملاحظات
فرضيه‌ها:
1- رتبه‌بندي اعلام شده از سوي معاونت برنامه‌ريزي و نظارت راهبردي رئيس جمهور در پيشرفت طرحهاي عمراني در استان ايلام موثر بوده است.
2- ميزان آشنايي مديران دستگاههاي اجرايي با قوانين و مقررات طرحهاي عمراني در استان ايلام موثر بوده است.
3- شرايط اقليمي استان در پيشرفت طرحهاي عمراني موثر بوده است.
4- ميزان تحصيلات پيمانكار در پيشرفت طرحهاي عمراني در استان ايلام موثر بوده است.
5- تخصص كاركنان دستگاههاي اجرايي استان در پيشرفت طرحهاي عمراني در استان ايلام موثر بوده است.
رد
پذيرش
رد
پذيرش
پذيرش
