بخشی از مقاله
چکیده
مراد از اشتغال خروج از منزل، پرداختن به کار معین، در اوقات مشخص، با حقوق و مزایاي معین است و اصول و ارزش هاي اخلاقی، باید ها و نباید هاي اخلاقی است که راهنماي عمل بانوان شاغل، در موارد تزاحم می باشد. با نگاهی کوتاه به مباحث کار و اشتغال و بیان آثار و پیامدهاي آن، به بیان برخی از عمده ترین اصول و ارزش هاي اخلاقی حاکم بر اشتغال بانوان می پردازیم . آنچه از این تحقیق به دست آمده این است که اشتغال بانوان با رعایت اصول و ارزش هاي اخلاقی نه تنها مورد تأیید اسلام است ، بلکه در مواردي ضرورت پیدا می کند. این اصول اخلاقی عبارت اند از (1 رعایت عفت و تقوا ؛ (2 رعایت حقوق همسر؛ (3 رعایت حقوق فرزندان.روشی که مورد استفاده شده در این تحقیق توصیفی ازنوع زمینه یابی وابزار مورد استفاده در این تحقیق کتابخانه اي و پرسشنامه اي است .وجامعه آماري این پژوهش شامل زنان شاغل در شهرستان دهاقان ونمونه شامل 100 نفر از زنان شاغل شهر می باشد .یافته هاي پژوهش بین تعداد فرزندان ووضعیت سکونت واستقلال مالی ومشکلات خانوادگی زنان شاغل رابطه معناداري وجود دارد.
کلمات کلیدي : زنان ، اشتغال ، اخلاقی ، مشکلات ،مالی
مقدمه
هر جامعه متشکل از گروه ها و افراد مختلف است، بزرگ ترین گروه و قشر هر جامعه که به شکل طبیعی دیده می شود گروه هاي جنسی هستند، زن و مرد بودن افراد به راحتی و توسط هر کسی قابل تشخیص می باشد. این دو قشردر جامعه علاوه بر تفاوت هاي فیزیکی و جنسیتی که با هم دارند در نقش ها، علایق و خواسته ها نیز با هم متفاوتند. یکی از مهمترین نقش هاي زنان که پیکره اجتماع را حفظ نموده است نقش زایش و باروري آن ها و نیز نقش مادري و همسري و حفظ بنیان خانواده می باشد. شاید دلیل اینکه در جوامع سنتی ساختار خانواده کمتر دستخوش تغییر شده و خانواده کارکرد خود را حفظ نموده است این باشد که نقش زنان در درون خانه پر رنگ تر است و آنان کمتر به اجتماع راه یافته اند .اما با توجه به روند توسعه در دنیاي امروز و نیاز به نیروي کار و نیز با رشد طرز فکر اشخاص نمی توان جامعه اي را تصور کرد که خالی از ایفاي نقش اقتصادي زنان باشد، در دهه هاي اخیر علاوه بر نقش تاریخی زنان، اشتغال نیز جزئی از نقش هاي زنان شده است. اشتغال زنان علاوه بر پیامدهاي مثبتی که در وضعیت اقتصادي خانواده داشته، آثار منفی و مخربی نیز در خانواده داشته است. (چنگیزي، 1380 ، ص (50 مشکلات زنان شاغل امري اجتناب ناپذیر است به خصوص در زنان متأهل که داراي فرزند هستند این مشکلات بیشتر به چشم می خورد، به همین دلیل در این پژوهش این دسته از زنان مدنظر قرار گرفته و بر مشکلات این گروه تأکیده شده است. چرا اشتغال و اشتغال گرایی امروزه بین زنان افزایش پیدا کرده و اشتغال زنان چه تأثیري بر کارکرد خانواده دارد؟ چه مشکلاتی در پس اشتغال زنان وجود دارد؟اشتغال به معناي هر فعالیت فکري و بدنی است که قانوناً مجاز بوده و به منظور کسب درآمد (نقدي یا غیرنقدي) صورت می گیرد. زن شاغل به خانمی اطلاق می شود که علاوه بر کارهاي منزل و خانه داري، شغلی بیرون از منزل دارد و در قبال آن دستمزد دریافت می کند. (مسجدیان، 1371 ، ص (42 در دهه هاي اخیر میزان مشارکت زنان در عرصه هاي اجتماعی به طور جدي و چشمگیري افزایش یافته است و زنان پایگاه قابل توجهی را در عرصه اقتصاد احراز نموده اند و نمی توان تصور کرد که مانند گذشته تنها مردان به کار بیرون از منزل بپردازند، یعنی با نگاه واقع بینانه می توان گفت که امروزمردان به تنهایی نمی توانند از پس امور اقتصادي و اجتماعی برآیند و اگر در یک نگاه انتزاعی براي لحظه اي نقش زنان را در این عرصه حذف کنیم، دنیا دچار اختلال در امور خواهد شد. امروزه با میزان تحصیلات عالی و نیز در اختیار داشتن فرصت ها و سمت هاي شغلی فراوان در بین زنان اشتغال آنان نیز افزایش یافته است. در بین اغلب مردان به خصوص در کشورهاي توسعه یافته این باور وجود دارد که نیازي به کار زن نیست و جاي زن در خانه و در کنار فرزندان است و با وجود افزایش اشتغال زنان همچنان مخالفت ها و مشاجرات مردان در این مورد وجود دارد. در خانواده هایی که
مردان داراي درآمد کمتري هستند اشتغال زنان بیشتر به چشم می خورد. زنان شاغلی که فاقد فرزند هستند گرایش کمتري به مشکلات خانوادگی دارند و مردان نیز کمتر ابراز نارضایتی می کنند و زنان شاغل داراي فرزند بیشتر با مشکلات درگیر هستند. عوامل زیادي در ایجاد مشکلات خانوادگی زنان شاغل دخیل هستند که برخی از آن ها عبارتند از: تعداد و سن فرزندان، نارضایتی همسران، کارهاي منزل، ساعات زیاد کار، دوري راه و غیره که این عوامل زمینه سرگردانی و خستگی زنان را فراهم کرده و این خستگی باعث عدم رسیدگی کافی به امور خانوادگی شده و در نهایت منجر به اعتراض همسر و فرزندان می شوند. (علویون، 1383،ص(65 درباره اشتغال زنان نظریه هایی مطرح شده که در اینجا تئوري »پارسونز« در نظریه تفکیک نقش ها می پردازیم: »پارسونز« معتقد است که اشتغال زنان، نظام خانواده را در معرض خطر قرار می دهد. او اشتغال زنان را نکوهش می کند و در نظام خانواده مرد را رئیس و نان آور خانواده دانسته و زن را بانوي خانه معرفی می کند. او معتقد است کار زن بیرون از منزل امري زیان بار است که زندگی خانوادگی را تحت الشعاع قرار می دهد و پیامدهاي منفی زیادي را بر کارکرد خانواده خواهد داشت. از طرفی او تغییر فرصت هاي شغلی و برابري زنان با مردان را موجب از هم پاشیدگی ساختار خانواده می داند. آنچه که در این تحقیق مطرح می شود این است که یک زن شاغل متأهل در زندگی با چه مشکلاتی مواجه می شود، چه آسیب هایی خانواده و موقعیت روحی و جسمانی او را در معرض خطر قرار می دهد و چگونه می توان از این آسیب ها کاست.
ضرورت و اهمیت تحقیق
خانواده کوچک ترین و مقدس ترین نهاد اجتماعی است که سیستمی فعال و پویاست و عناصر موجود در آن براي برقراري تعادل و بقاء روي هم تأثیر متقابل دارند. بدون تردید مادر نقش مهمی در شکل گیري شخصیت فرزندان و تقویت نظام تربیتی خانواده دارد. هر قدر مادر با اگاهی بالاتر به ایفاي نقش مادري بپردازد و اوقات بیشتري را در کنار فرزندان به ویژه در دوران کودکی باشد، نیازهاي اساسی فرزندان بهتر و مناسب تامین می شود و احساس اعتماد که پایه و اساس رشد عاطفی، اجتماعی کودك است بهتر در وي بوجود می آید. در حال حاضر عوامل گوناگونی موجب کمرنگ شدن نقش مادري و تضعیف این مسئولیت خطیر می شود. یکی از عواملی که خود محصول علل دیگري است گرایش بیشتر زنان به اشتغال خارج از محیط خانه است. تحقیقات نشان می دهد مادران شاغل باید قریب دو برابر مادران غیر شاغل در هر روز وقت صرف کنند تا بتوانند همه وظیفه مادري و همسري خود را انجام دهند و همه از عهده مسئولیت شغلی خود برآیند و این موجب کاهش توانایی، بی حوصلگی و خستگی مفرط آنان می شود. علاوه بر این زنان شاغل مجبورند فرزندان خود را براي نگهداري بیشتر به مهدکودك ها و کودکستان ها بسپارند با توجه به این که مربیان این مراکز نیز بیشتر با انگیزه هاي اقتصادي به فعالیتهاي پرورشی
پرداخته اند، نمی تواند جایگزین مناسبی براي مادر باشد ور در نتجه آسیب پذیري فرزندان به ویژه از نظر عاطفی افزایش پیدا می کند و این امر نظام خانواده را به صورت جدي تهدید می کند.
