بخشی از مقاله
چکیده :
خودکارآمدی شغلی زیر مجموعه خودپنداره و خودپنداره تصوری است که فرد از خود دارد.خودکارآمدی عمومی، خودکارآمدی شغلی و خودکارآمدی یک شغل خاص - مثلا پرستاری - ، بخشهای جزئی تر خودپنداره ما هستند. بندورا خودکارآمدی را اعتقاد فرد به قابلیتهای خود در سازمان دهی و انجام یک رشته فعالیتهای مورد نیاز برای اداره ی خود در شرایط و وضعیتهای مختلف تعریف می کند. - سلیمانی،. - 1392 میزان این باور میتواند پیشبینی کننده میزان موفقیت فرد در کار باشد. افراد با خودکارآمدی شغلی بالا دارای موفقیت شغلی زیاد و افراد دارای خودکارآمدی پایین دارای توفیق شغلی اندک خواهند بود. هدف پژوهش بررسی تاثیر آموزش مهارتهای اشتغال زای عصر دانایی بر خودکارآمدی شغلی و امید به اشتغال دانشجویان و جامعه آماری دانش جویان دانشگاه های مشهد، به تعداد 2500 نفر بوده اند. از بین آنها نمونه ای به حجم 180 نفر به صورت تصادفی انتخاب و در گروه های آزمایشی و گواه سازماندهی و به روش تجربی با پیش آزمون و پس آزمون مورد مطالعه قرار گرفتند. درگروه آزمایش به مدت 12 جلسه مهارتهای اشتغال زا، - به روش کلوپ شغلی - آموزش داده شد. گروه گواه یک، آموزش پیش از ازدواج دریافت و گروه گواه دو، آموزشی دریافت ننمودند. خودکارآمدی شغلی و امید به اشتغال آزمودنی ها با ابزارهای خودکارآمدی شغلی - CSESS - و پرسشنامه محقق ساخته امید به اشتغال اندازه گیری و نتایج پیش آزمون و پس آزمون گروههای آزمایشی و گواه با روش تحلیل کوواریانس مقایسه و تحلیل شد. در نتیجه؛ آموزش مهارتهای اشتغال زای عصر دانایی به طور معنی داری موجب افزایش خودکارآمدی شغلی و امید به اشتغال دانشجویان گردید.
مقدمه :
با پیشرفت جامعه به سوی اقتصاد دانایی محور و رشد روزافزون صنعت و تکنولوژی، امروزه جوانان با دو چالش بزرگ مواجه هستند - وزیری - 1378 از یک سو بیکاری بشدت در جامعه افزایش یافته و از سوی دیگر مهارتهای اشتغال زای عصر دانایی متعدد و متنوع گردیده اند. در چنین شرایطی برخی مردم چنین نتیجه می گیرند که مدارک تحصیلی بی ارزش شده و یا رشته ها بازار کار ندارند. برخی دیگر از جوانان درس خواندن و تحصیل را بی فایده می دانند این درحالی است که چنین نتیجه گیریهایی، کاملا غلط بوده و این تغییرات اجتماعی اثبات می کند که استانداردها و مهارتهای مورد نیاز بازار کار افزایش یافته اند. امروزه بدلیل رشد مهارتهای اشتغال زای عصر دانایی، یک منشی نیازمند تحصیلات لیسانس، تسلط به رایانه، زبان خارجی و روابط عمومی بالا برای موفقیت است.این در حالی است که نظام آموزش رسمی ما کمتر مهارتهای اشتغال زا را به جوانان آموزش می دهد - صالحی، - 1388 و حداکثر کاری را که به صورتی ناقص و صرفا برای دانش آموزان فنی و حرفه ای و کاردانش انجام می دهد آن است که به وی یک مهارت فنی یا حرفه ای را آموزش می دهد. بقیه مهارتها و یادگیری آنها بر عهده دانش آموز است.
بیان مسئله : نانسی بتز - 2004 - 1 در مقاله تاثیر تئوری خودکارآمدی بر مشاوره شغلی2 ، و بتز و هاکت - 1981 - 3 و کریستین و نستا - 2007 - 4 بر این نکته تاکید دارند که افزایش خودکارآمدی شغلی موجب افزایش موفقیت در شغل می گردد. انجمن ملی کالج ها و کارفرمایان آمریکا - 2012 - 5 در کتاب »مهارتها و قابلیتهایی که کارفرمایان در کالج ها جسجو می کنند6« به 19 مهارت اساسی برای کارفرمایان اشاره می کند. لذا مسئله این است که آیا آموزش مهارتهای اشتغال زای عصر دانایی بر خودکارآمدی شغلی و امید به اشتغال دانشجویان مشهد تاثیر دارد؟ و آیا این آموزش می تواند باعث افزایش خودکارآمدی و امید به اشتغال آنان و در نتیجه حل مشکلات اشتغال امروز جوانان ایران باشد؟
ادبیات تحقیق
از فوردیسم تا فرافوردیسم و از فرافوردیسم تا اقتصاد دانایی در اوایل قرن بیستم در کارخانه ماشین سازی فورد، هنری فورد 7 با تغییر روش های انجام کار، نظام تولید انبوه را به عنوان یک روش جدید، عرضه کرد. این نظام تولید، در نهایت به روابط اجتماعی تولید منجر گردید که مصرف انبوه کالاها را فراهم نمود - مهرعلی زاده، . - 1384 در نظام فوردیسم، نیروی انسانی به لحاظ ماهیت مشاغل از مهارتهای سطح پایینی برخوردار بودند.کارگران تنها در انجام یک شغل مهارت کسب می کردند و به همین خاطر نیاز چندانی به کارآموزی احساس نمی شد. فوردیسم پس از یک دوره 25 ساله ثبات و پایداری به پایان راه خود رسید.تغییر از نظام تولید فوردیسم به تولید فرافوردیسم یکی از مباحث زیر بنایی تغییرات اقتصادی، اجتماعی و آموزشی است. دامنه این تغییرات بسیار متنوع است و حوزه گسترده ای از آموزش، ایجاد مهارت و کارآموزی را شامل می شود. این عوامل باعث شده تا برنامه ریزان سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و آموزشی را با سئوالاتی از این قبیل که »صنعت به چه میزان نیازمند یادگیری، مهارت و دانش کارکنان خود است؟« و اینکه »تا چه اندازه در عمل از این مهارت ها و دانش ها بهره برداری می شود؟« روبرو کند. - صالحی عمران، - 1386
در نظام جدید تولید، ابعاد خشک و جزمی نظام تولید سنتی نظیر تقسیم کار و سلسله مراتب اداری از بین می رود و به جای اینکه کارگران توسط یک ناظر مورد نظارت قرار گیرند که چه کاری انجام دهند و چگونه آن را انجام دهند، حساب دهی در رابطه با کمیت و کیفیت تولید به گروه های کاری مستقل واگذار می گردد - مهرعلیزاده و آرمن - 1386 در شکل گیری کار گروهی، سازمان ها بر مهارت های نظیر حل مساله، سازگاری با محیط و تولیدات جدید ، ارتباط، برنامه ریزی عملی، ارزیابی مستمر محصول و تولیدات، توسعه مهارت های بین فردی و یادگیری مداوم تأکید دارند. - ترابی، - 1385 نظام تولید در عصر دانایی برخلاف نظام تولید سنتی نظامی منعطف است که در آن از فناوری جدید و شیوه های کاری انعطاف پذیرتر استفاده می شود .در نتیجه نیاز به انعطاف پذیر شدن و دارا بودن مهارتهای متنوع و زیاد در کارگران احساس می شود.کارفرمایان نیز راهبرد منابع انسانی انعطاف پذیرتر را به منظور انعطاف پذیر شدن به کار می برند - صالحی عمران، . - 1386 به طور خلاصه اقتصاد جدید بر روی مهارتهای که موجب بالا رفتن کیفیت محصولات می شود، تأکید دارد؛ از این رو نوآوری و توانایی شاغلین در اتخاذ تصمیمات مناسب و حل مسئله در محیط کار و ایجاد مهارت مستمر در درون سازمان مطابق با محیط اقتصاد عصر دانایی و فن آوری های رو به رشد از اهمیت و اولویت خاصی برخوردار است. - مهرعلیزاده و آرمن - 1386 اگر از فارغ التحصیلانی که درصدد پیدا کردن شغل مناسب هستند سئوال کنیم که آیا می دانند کارفرمایان به دنبال چه مهارتها و شایستگی هایی برای استخدام کردن می باشند؟ متاسفانه در اکثر مواقع جویندگان کار اطلاعات چندانی ندارند. - باقری، - 1388 انجمن ملی کالج ها و کارفرمایان آمریکا - 2012 - 1 در کتاب »مهارتها و قابلیتهایی که کارفرمایان در کالج ها جستجو می کنند2« به 19 مهارت اساسی به شرح ذیل برای کارفرمایان اشاره می کند.
کار کردن در تیم، رهبری، مهارتهای ارتباطی - نوشتن - ، مهارتهای حل مسئله، وجدان کاری، مهارتهای تجزیه و تحلیل داده های کمی،مهارتهای ارتباطی - شفاهی - ، ابتکار و نوآوری، مهارتهای فنی، مهارت در ریز بینی جزئیات، انعطاف پذیری و توانایی تطابق، مهارتهای کار با رایانه، مهارتهای بین فردی، مهارتهای سازماندهی، مهارتهای برنامه ریزی استراتژیک، شخصیت گرم و پذیرنده، خلاقیت و تیزهوشی، مهارتهای کارآفرینی و ریسک پذیری، مدیریت زمان - هاشمی، - 1390 بانک جهانی در فهرستی، شایستگی های مطرح در اقتصاد دانش محور را در سه طبقه شایستگی های فنی، شایستگی های مبتنی بر روش شناسی و شایستگی های بین فردی جای داده است. مهارت های فنی شامل: سواد، زبان خارجی، ریاضیات، علم، حل مسئله و مهارت های تحلیلی است.مهارت های بین فردی شامل کار گروهی، رهبری و مهارت های ارتباطی می شود.همچنین مهارت های مبتنی بر روش شناسی، هر فرد را ملزم می کند تا شیوه ای خاص برای یادگیری داشته باشد، تا بتواند یادگیری مادام العمر را دنبال کرده، و با روبه رو شدن با خطرات و تغییرات، به روش مناسب عمل کند - بانک جهانی، 2003 به نقل از صالحی . - 1388 در کشورهای در حال توسعه در دهه های 1980 و 1990 در همه برنامه های اشتغال زا، آموزش یکی از کارهای اصلی و اساسی برنامه ها بوده است و این آموزشها دو وجه داشته است. -1 آموزش مهارت شغلی -2 آموزش مهارتهای اشتغال زا این مهارت ها به شرح ذیل تعریف شده اند
