بخشی از مقاله
چکیده
در این تحقیق اعتبار تجاري وعملکرد شرکت هاي پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران بررسی شده است.بدین منظور از حساب پرداختنی(لاAب(A به عنوان نماینده اعتبار تجاري و براي بررسی عملکرد شرکت ها نیز از بازده دارایی هاي شرکت(Aقل)، دوره پرداخت به بستانکاران شرکت(ببه) ، بازده سرمایه به کار گرفته شده ي شرکت(غهقل) ،حاشیه سود خالص شرکت(قبش) وبازده سرمایه گذاري شرکت (عقل) استفاده شد.از این رو تعداد59 شرکت در طی دوره زمانی -1388 1380 بررسی شده اند.نتایج نشان دادند که بین حساب پرداختنی و بازده دارایی هاي شرکت، دوره پرداخت به بستانکاران شرکت، بازده سرمایه به کار گرفته شده ي شرکت، حاشیه سود خالص شرکت، بازده سرمایه گذاري شرکت رابطه معنی دار و مثبتی وجود دارد.بنابر نتایج نحقیق حاضر اعتبارتجاري رابطه معنی دار مثبتی با عملکرد شرکت دارد.
واژه هاي کلیدي: اعتبار تجاري،تامین مالی،عقل،Aقل،غهقل،قبش، ببه
مقدمه
در هر اقتصادي دستیابی به رشد بلندمدت و مداوم بدون تخصیص بهینه منابع مالی در سطح ملی امکان پذیر نیست.عدم دسترسی بـه منابع مالی کافی به عنوان یکی از موانع اصلی فعالیت و رشد شرکت هاي کوچک و متوسط محسوب می شود.این در حـالی اسـت کـه شرکت هاي کوچک و متوسط که از توانایی بالایی براي ارتقاي رشد اقتصادي برخوردارند،نقش بسـزایی در اقتصـاد کشـورهاي درحـال توسعه و نیز کشورهاي توسعه یافته ایفا می کنند و اگر منابع مالی کافی در دسترس آنها قرار گیرد می توانند به بهره وري بالایی دست یابند.[1]یکی از راه هاي تامین مالی این شرکت ها استفاده از بازارهاي مالی است.
بازارهاي مالی شامل بازارهاي پول،سرمایه و بیمه می باشند.بازار پول که بازار مطالبات کوتاه مدت است،خود از نهادهاي مـالی بـانکی و نهادهاي مالی غیربانکی(موسسات مالی و اعتباري) تشکیل می شود.موسسات مالی و اعتباري به عنـوان واسـطه ي وجـوه در بازارهـاي مالی عمل می کنند و نقش و اثر آنها در اقتصاد فراتر از تعداد و اندازه آنهاست.2]متجربه نشان داده استفاده از موسسات مالی و اعتباري و کارایی آنها به طور قابل ملاحظه اي به رشد واحدهاي خرد و تازه تاسیس کمک می کنـد.اما متاسـفانه اغلـب در کشـورهاي درحـال توسعه اهمیت موسسات مالی و اعتباري نادیده گرفته می شود و یا کمیت و کیفیت خدماتی که توسط این موسسات ارائه می شـود،در سطح پایینی قرار دارد.به طوري که کارآفرینان خرد در این کشورها به سـختی مـی تواننـد بـه خـدمات مـالی دسترسـی یابنـد.کمبود اعتبارات در دسترس شرکت هاي کوچک و متوسط منجر به بروز مشکلاتی براي شرکت ها در ارتباط با تـامین سـرمایه موردنیـاز آنهـا شده،درنتیجه از پیشرفت و توسعه فعالیت هاي آنها جلوگیري می کند و مانع بزرگی براي رشـد اقتصـادي کشـورهاي درحـال توسـعه محسوب می شود.
در این تحقیق به بررسی تاثیر اعتبار تجاري)1حساب پرداختنی2 به عنوان نماینده اعتبار تجـاري) وعملکـرد3 شـرکت هـاي پذیرفتـه شده(بازده دارایی هاي4 شرکت، دوره پرداخت به بستانکاران5 شرکت، بازده سرمایه به کار گرفته شده6 ي شرکت،حاشـیه سـود خـالص شرکت7 وبازده سرمایه گذاري8 شرکت) در بورس اوراق بهادار تهران پرداختیم.
پیشینه تحقیق
از جمله مطالعاتی که در زمینه اعتبار تجاري صورت گرفته می توان به تحقیق اجنیک ، آسااولو و اولوونییب٧م (2012) اشاره کرد کـه در بررسی هاي خود اثر اعتبار تجاري بر عملکرد شرکت ها را موردتوجه قرار دادند.یافته هاي آنها نشان داد که اعتبار تجاري به صورت مثبت بر حاشیه سود خالص،بازده سرمایه گذاري و بازده سرمایه به کار گرفته شده توسط شرکت ها تاثیر داشته است.
سالیما پاول و چریف گوارمات[8] نیز در تحقیقی به مطالعه ي ابعاد جدیدي از اعتبـار تجـاري در انگلسـتان پرداختند.براسـاس نتـایج تحقیق آنها اعتبار تجاري به عنوان مکمل یا جانشین منابع تامین مالی استفاده می شود.آنان هم چنین دریافتند کـه شـرکت هـاي بـا ریسک اعتباري بالاتر بیشتر بر اعتبار تجاري تکیه می کنند.
صط2کطه ک2هط1 ذ کئتهyهب کصغأپططA ل کطغهعطپسطکب ص کصکککA غپ کغطأصکل خ
2پططکب صغکعyهب کطپصط2کطه ز کطکyپئژعغ ئهصطژهه غپ کغطأصکل خ غط؟طهق صطسپطب صکش ، صغکعصککهغع غپ کغطأصکل ن
گرزنسی و نیلسن(1999) [9] عنوان کردند که اگر مدت زمان اعتبار تجاري تمدید شود،پرهزینه خواهد بود و یک منبـع تـامین مـالی نامطلوب محسوب خواهد شد.
کورنايب١٠م (1980) استفاده کلی از اعتبار تجاري در اقتصادهاي در مرحله ي گذار را رد کرد و معتقد بود استفاده از اعتبار تجاري از تغییر ساختار کارآمد شرکت ها جلوگیري می کند.اما از سوي دیگر کریسلی (1996)[11] و کوك(1999) [12] بر اثر مثبـت اسـتفاده از اعتبار تجاري در این اقتصادها تاکید کردند و اظهار داشتند اعتبار تجاري از طریـق فـراهم کـردن دسترسـی بـه یازارهـاي اعتبـاري خصوصی به رشد شرکت هاي تازه تاسیس کمک می کند.
در ایران نیز تحقیق روح االله ابوجعفريب٣م با عنوان مدلسازي نقش بانک ها در تامین مالی صـنایع کوچـک و متوسـط و ارائـه الگـویی مبتنی بر سرمایه گذاري ریسک پذیر یکی از تحقیقاتی است که در این زمینه صورت گرفته است.نتایج تحقیق او بر این موضوع دلالـت می کند که بانک ها نقش مناسبی در تامین مالی بنگاه هاي جدید ایفا نمی کنند.وي معتقد است به دلیل ریسک بالاي سرمایه گذاري در این نوع بنگاه ها،بانک ها بیشتر به تامین مالی بنگاه هاي بزرگ علاقمندند.درحالیکه در دنیا بانک ها به دلیل دسترسـی بـه صـنایع جدید،استفاده از ابزارهاي جدید و فرصت مشتریان آینده از سرمایه گذاري ریسک پذیر بهره می برند.
ملانظري،حجازي و صحرایی[4] در مطالعه اي به بررسی رابطه بین روش هاي تامین مـالی و موفقیـت و عـدم موفقیـت شـرکت هـاي پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران پرداختند.آنها بدین منظور شرکت هایی که طی سالهاي 1382 تـا 1386 فقـط از طریـق وام بانکی و افزایش سرمایه تامین مالی نمودند را انتخاب و آنها را بر اساس بازده سالانه به دو گروه شرکت هاي موفق یعنی شـرکت هـایی که بازده سالانه آنها بیشتر از میانگین بازده بازار بوده است و شرکت هاي ناموفق که شرکت هایی با بازده کمتر از میانگین بـازده بـازار بوده اند،طبقه بندي کردند.نتایج تحقیق آنان نشان داد که بین روش هاي تامین مالی و موفقیت و عدم موفقیت شرکت ها ارتباط معنی داري وجود دارد و هم چنین افزایش سرمایه بیشتر از وام بانکی بر موفقیت شرکت ها تاثیر دارد.
محسن شجاع وشوشاد[5] نیز در مقاله ي خود نقش تسهیلات بانکی در چرخه حیات شرکت ها را مورد توجه قـرار داد و عنـوان کـرد داشتن اطلاعات صحیح در خصوص تسهیلاتی که بانک ها در اختیار شرکت ها قرار می دهند،می تواند در چرخه حیات شرکت ها نقش بسزایی داشته باشد و هم چنین با مدیریت صحیح تامین منابع مالی هزینه هاي تولید و یا خدمات شرکت ها کاهش می یابد و آنهـا را به سودآوري بیشتر نزدیک می کند.
فرضیه تحقیق
به منظور پاسخگویی به سؤالات تحقیق، فرضیه هایی به شرح زیر تدوین گردیده است:
فرضیه اول : اعتبار تجاري بر بازده دارایی هاي شرکت تاثیرگذار است.
فرضیه دوم : اعتبار تجاري بر بازده سرمایه گذاري شرکت تاثیرگذار است.
فرضیه سوم : اعتبار تجاري بر بازده سرمایه به کار گرفته شده ي شرکت تاثیرگذار است.
فرضیه چهارم : اعتبار تجاري بر حاشیه سود خالص شرکت تاثیرگذار است.
فرضیه پنجم : اعتبار تجاري بر دوره پرداخت به بستانکاران شرکت تاثیرگذار است.
روش گردآوري اطلاعات
