بخشی از مقاله
*** این فایل شامل تعدادی فرمول می باشد و در سایت قابل نمایش نیست ***
بررسی تاثیر سود انباشته و سود توزیع شده بر مدیریت سود: شواهدی از بورس اوراق بهادار تهران
چکیده
در این تحقیق تاثیر سود انباشته و سود توزیع شده بر مدیریت سود شرکت های پذیرفته شده در بـورس اوراق بهـادار تهران بررسی شده است. بدین منظور سودانباشته به جریان وجوه نقد انباشته،اقلام تعهدی عملیاتی جاری و اقلام تعهدی عملیاتی غیرجاری و سود توزیع شده به جریان وجوه نقد صاحبان سهام و جریان وجوه نقـد ناشـی از پرداخـت بـدهی تقسیم شدند.از اقلام تعهدی اختیاری (رویکرد ترازنامه ای) به عنوان شاخص تعیین مدیریت سود استفاده گردیـد.از ایـن
رو تعداد 99 شرکت در طی دوره زمانی 1380-1391 بررسی شده اند.نتایج نشان دادند که بـین اقـلام تعهـدی جـاری و مدیریت سود رابطه معنی داری وجود دارد. اما بین جریان وجـوه نقـد انباشـته شـده و مـدیریت سـود و اقـلام تعهـدی
غیرجاری و مدیریت سود رابطه معنی داری وجود ندارد.همچنین بین جریان وجوه نقد ناشی از پرداخت بدهی، جریـان وجوه نقد ناشی از پرداخت به سهام داران و مدیریت سود رابطه معنی دار و معکوس وجود دارد.
واژه های کلیدی: سودانباشته، سود توزیع شده، اقلام تعهدی، مدیریت سود
مقدمه
همسو با پیشرفت جوامع و رشد سریع فناوری، توجه سرمایه گذاران نیز به اطلاعات مربوط تر، معطوف شده است. سرمایه
گذاران به دنبال اطلاعاتی هستند که باعث شود سرمایه آنان افزایش یابد و از سرمایه گذاری بدون داشتن اطلاعـات مناسـب، اجتناب می کنند.
از طرف دیگر مدیران نیز با توجه به بازارهای رقابتی و جهانی شدن دادوستدها و رشـد روز افـزون اینترنـت کـه خریـد و
فروش را در هر نقطه و مکانی آسان ساخته است؛ درصدد راه حلی برای نشان دادن وضعیت مناسبی از شرکت هستند.
بنابراین شاید می توان گفت سود حسابداری عامل مهمی است که سرمایه گذاران و مدیران برای گرفتن تصمیمات خـود از
آن استفاده می کنند.سرمایه گذاران برای تصمیم در سرمایه گذاری سود را مورد توجه قرار می دهند در حالیکه سود می توانـد توسط مدیران دچار تغییرات شود.
جدایی مالکیت از مدیریت ( کنترل) منجر به یک مشکل سازمانی مشهور ، به نام مشکل نمایندگی 1شد. مدیران شرکت هـا بـه
عنوان کارگزاران و سهامداران به عنوان کارگمار تعریف شدند. مشکلی که در این جا پیش میآید آن است که کارگزاران لزوماً به نفع کارگمار تصمیم گیری نمی کنند. این احتمال وجود دارد مدیران ترجیح دهند منافع خود، مثل کسـب بیشـترین پـاداش ممکن را تعقیب کنند . این امر منجر به تمرکز و سرمایه گذاری آن ها بر طرح هایی می شود که منـافع کوتـاه مـدت دارنـد و توجهی به منافع بلند مدت سهامداران ندارند و یا به عایدی های متفرقه تحریک شوند که باعث کاهش ارزش منافع سهامداران می شود.
یک بحث همیشگی دیگر در زمینه سرمایه گذاری به ارتباط سودهای تقسیمی با سود به عنـوان منبـع اساسـی ارزش سـهام
عادی مربوط می شود.سود در این بحث از این جهت برای سرمایه گذاران اهمیت دارد که جریان نقـدی لازم بـرای پرداخـت
سود تقسیمی را فراهم می کند.از طرفی چون سرمایه گذاران واقعا سود تقسیم شده را از شرکت دریافـت مـی کننـد بنـابراین برای آنان حائز اهمیت می باشد.
در این تحقیق به بررسی تاثیر سودانباشته)2شامل جریان وجوه نقد انباشـته3،اقـلام تعهـدی عملیـاتی جـاری4 و اقـلام تعهـدی عملیاتی غیرجاری(5و سود توزیع شده)6شامل جریان وجوه نقد صاحبان سهام7 و جریان وجوه نقد ناشی از پرداخت بدهی(8بر
مدیریت سود پرداختیم.
پیشینه تحقیق
یکی از مطالعاتی که در زمینه ارتباط ارقام تعهدی و کیفیت سود در ایران انجام گرفت،بررسی ارتباط بین کیفیت سـود و بـازده
سهام با تأکید بر نقش ارقام تعهدی در بورس اوراق بهادار تهران است. شکراالله خواجوی و امین ناظمی((1384 در این تحقیق به دنبال بررسی این موضوع بودندکه آیا ارقام تعهدی نقش قابل ملاحظه ای در عکس العمل بازار به اطلاعات سود شرکت ها دارد. از این رو تعداد 96 شرکت در طی دوره زمانی 1377-1382 را مورد بررسی قرار دادند. رویکرد انتخـابی بـرای آزمـون فرضیات، مقطعی و به صورت دوره به دوره بود. نتایج نشان داد که میانگین بازده سهام شرکت ها، تحـت تـأثیر میـزان ارقـام تعهدی و اجزای مربوط به آن قرار نمی گیرد. به عبارت دیگر نمی توان پذیرفت که بین میانگین بازده شرکت هایی کـه ارقـام تعهدی آن ها به کم ترین و بیش ترین میزان گزارش می شود، اختلاف معنی داری وجود دارد.
جواد مرادی، محمد سیرانی ، محسن سیاح رزیانی (1389) در مطالعه دیگری به بررسی ارتباط میـان کیفیـت سـود و سیاسـت
تقسیم سود نقدی در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار پرداختند.در این تحقیق کیفیت سود از طریق دو متغیـر
جایگزین(نزدیکی سود به جریان های نقدی عملیاتی و تغییر در اقلام تعهدی اختیاری ) اندازه گیری شـد.نتایج تحقیـق نشـان داد در صورت سنجش کیفیت سود بر مبنای تغییر در اقلام تعهدی اختیاری،ارتباط معکوس و معنی دار ضـعیفی میـان کیفیـت
سود و پرداخت مبالغ بیشتر سود نقدی وجود دارد.
دکتر یحیی حساس یگانه و نرگس یزدانیان((1387 نیز در تحقیقی تاثیر حاکمیت شرکتی بـر کـاهش مـدیریت سـود را مـورد
ارزیابی قرار دادند.در این تحقیق از اقلام تعهدی اختیاری با استفاده از مدل تعدیل شده جونز به عنوان شاخصـی بـرای تعیـین
مدیریت سود در شرکت ها استفاده گردید.
نتیجه بررسی محتوای اطلاعاتی اجزای سود و نحوه وزن دهی به این اجزا توسط مدیران و سرمایه گذاران که توسـط بولـو و ابراهیمی((1390 صورت گرفت نشان داد که تفکیک اجزای سود منجر به بهبود توان پیش بینی سود آتی می شود.
االله بخش خان و سید ذوالفقار علیشاه((2012 تاثیر سودانباشته و سود توزیع شده را بر سودآوری آتی و بازده سهام در پاکستان بررسی کردند.یافته ها حاکی از آن بود که اجزای سودانباشته اثر معنی دار و مثبت بر سـود خـالص آتـی شـرکت دارنـد.نتایج تحقیق آن ها نشان داد تعهدات جاری،جریان نقد انباشته و پرداخت به سهام داران موجب اثر مثبت طولانی بر سود هـای آتـی
شرکت ها می شوند.اما رابطه معنی داری بین ارقام تاریخی حسابداری و بازده سهام یافت نشد.
جورج پاپاناستاس پلوس9و دیگران((2006 مفاهیم سود انباشته و توزیع شده برای سودآوری آتی و قیمت گذاری اشتباه بـازار را مورد بررسی قرار دادند.آنان به این نتیجه رسیدند که تفاوت های سیستماتیکی در دوام میان اجزای سودانباشته(شامل جریان وجوه نقد انباشته،اقلام تعهدی عملیاتی جاری و اقلام تعهدی عملیاتی غیرجاری)و بین اجزای سود توزیع شده(شـامل جریـان
وجوه نقد صاحبان سهام و جریان وجوه نقد ناشی از پرداخت بدهی)وجود دارد.همچنین قابلیت دوام کلی سود انباشته کمتر از
سود توزیع شده می باشد.بعلاوه سرمایه گذاران دوام متفاوت هریک از اجزای سود انباشته را بیشتر ارزیابی می کنند و تمایزی
بین خواص مجزای سود توزیع شده قائل نمی شوند. سرمایه گذاران دوام وجه نقد توزیع شده بـه بسـتانکاران را بـه درسـتی
پیش بینی می کنند و تنها دوام وجه نقد توزیع شده به سهام داران را کمتر ارزیابی می کنند.
فرضیه تحقیق
به منظور پاسخگویی به سؤالات تحقیق، فرضیه هایی به شرح زیر تدوین گردیده است
فرضیه اصلی اول : بین سودانباشته و مدیریت سود رابطه معنی داری وجود دارد.
فرضیه فرعی اول: بین جریان وجوه نقد انباشته شده و مدیریت سود رابطه معنی داری وجود دارد.
فرضیه فرعی دوم:بین اقلام تعهدی جاری و مدیریت سود رابطه معنی داری وجود دارد. فرضیه فرعی سوم:بین اقلام تعهدی غیرجاری و مدیریت سود رابطه معنی داری وجود دارد.
فرضیه اصلی دوم : بین سود توزیع شده و مدیریت سود رابطه معنی داری وجود دارد.
فرضیه فرعی چهارم: بین جریان وجوه نقد ناشی از پرداخت بدهی و مدیریت سود رابطه معنی داری وجود دارد. فرضیه فرعی پنجم: بین جریان وجوه نقد ناشی از پرداخت به سهام داران و مدیریت سود رابطه معنی داری وجود دارد.
روش گردآوری اطلاعات
جامعه و نمونه آماری
این تحقیق به دنبال یافتن رابطه بین چندین متغیر می باشد از نوع همبستگی و روش شناسـی آن از نـوع پـس رویـدادی مـی
باشد.جامعه آماری این تحقیق شامل کلیه شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در قلمرو زمانی بین سـال هـای
1380 الی 1391 است.
شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار که دارای ویژگی های زیر بوده؛ به عنوان نمونه انتخاب شدند
تا سال 1379 در بورس اوراق بهادار تهران پذیرفته شده باشند (با توجه به قلمرو زمانی تحقیق).
1. پایان سال مالی آن ها منتهی به 29 اسفند ماه باشد.
2. در طی دوره زمانی تحقیق تغییر سال مالی نداشته باشند؟
3. اطلاعات مورد نیاز شرکت، در دوره مورد بررسی موجود باشد.
4. به منظور همگن نمودن نمونه آماری،بانک ها و موسسات مالی و سرمایه گذاری حذف گردید.
در این تحقیق برای جمع آوری اطلاعات از روش اسناد کاوی استفاده شده است. بدین منظور، اطلاعات مورد نیاز به شـرکت های عضو نمونه تحقیق طی سال های 1380 تا 1391 از طریق آرشیوهای الکترونیکی سازمان اوراق بهـادار تهـران10 و لـوح
های فشرده اطلاعات مالی شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، جمع آوری شده اند.
مدل و الگوی تحقیق
در این تحقیق به بررسی تاثیر سودانباشته و سود توزیع شده بر مدیریت سود پرداختیم.سود انباشته بـه جریـان وجـوه نقـد
انباشته شده، اقلام تعهدی جاری و اقلام تعهدی غیرجاری تجزیه شد.
متغیر های مستقل
سود توزیع شده نیز به جریان وجوه نقد توزیع شده به صاحبان سهام و جریان وجوه نقد ناشی از پرداخت بدهی تقسیم شد.
متغیرهای مستقل فوق با تقسیم بر میانگین دارایی های شرکت همگن شده اند.
