بخشی از مقاله
چکیده
این پژوهش به دنبال بررسی تأثیر تمرکز بر مشتریان عمده و کلیدی بر اجتناب و ریسک مالیاتی در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است. برای آزمون فرضیههای تحقیق از الگوی رگرسیون خطی چندگانه براساس دادههای تابلویی استفاده گردیده است. جامعه آماری این پژوهش شامل 105 شرکت انتخاب شده به روش غربالگری جامعه آماری در بورس اوراق بهادار تهران طی بازه زمانی 1390 الی 1396 بوده است. شواهد پژوهش نشان داد که تمرکز بر مشتریان عمده و کلیدی بر اجتناب مالیاتی تأثیر منفی و معناداری دارد. به عبارتی، در شرکتهای با مشتری عمده و کلیدی، نرخ مؤثر مالیاتی بیشتر بوده است. همچنین، نتایج پژوهش نشان داد که ریسک مالیاتی در شرکتهای با مشتری متمرکز، بالا بوده است.
واژههای کلیدی: تمرکز بر مشتریان عمده و کلیدی، اجتناب مالیاتی، ریسک مالیاتی.
.1 مقدمه
امروزه در محیط کسب و کار، جلب رضایت مشتری، در دستیابی سازمانها به اهدافشان، نقشی مهم و اساسی دارد. سازمانها دریافتهاند که مشتریان، مهمترین دارایی آنها محسوب می شوند و بنابراین ارتباط با مشتریان را تعاملی سودمند به شمار می آورند - بروس،2006 1؛ پاتاتوکاس،. - 2012 2 از سوی دیگر، نمیتوان گفت که همه مشتریان، به یک اندازه در موفقیت سازمان نقش دارند. نکتهای که در مطالعات مدیریت ارتباط با مشتری، بر آن تأکید میشود، مسأله تمرکز بر مشتریان کلیدی است. مدیریت ارتباط با مشتری، سازمانها را برای تشخیص مشتریان کلیدی و با اهمیت و حفظ آنها برای مبادلات آتی ترغیب کرده و نشان میدهد که تمرکز بر مشتریان کلیدی - یا مشتریان عمده - ، باعث کاهش هزینههای جلب مشتری جدید و همچنین افزایش درآمدهای سازمان از جانب مشتریان وفادار میشود - کردستانی و عباسی، . - 1393 قانون 20-80 پارتو نیز همین مطلب را بیان میکند؛ یعنی %80 سود سازمان از 20 درصد مشتریان تأمین میشود.
شرکتهای با مشتریان عمده و متمرکز، دارای ریسک تجاری و نقدینگی بالایی هستند زیرا زیان مشتری عمده، میتواند منجر به کاهش قابل توجه در جریان نقدی عرضهکنندگان - شرکت - شود - هرتزل3و همکاران، 2008؛ دالیوال4و همکاران، 2014؛ . - 2016 از اینرو، احتمال بالاتری وجود دارد که این شرکتها به صورت پیش فرض ورشکسته شوند. در نتیجه، حضور یک مشتری عمده میتواند ریسک جریان وجوه نقد، نیاز به نگهداشت وجه نقد اضافی و ریسک بحران مالی آتی را افزایش دهد. لذا شرکتها با مشتری متمرکز احتیاج به نگهداری وجوه نقد بالاتری - اضافی - دارند. از اینرو مدیران تمایل دارند تا یک رویکرد جسورانه در خصوص استراتژیهای مالیاتی شرکت اتخاذ کنند. کاهش نرخ مؤثر مالیاتی - که همراه با افزایش اجتناب مالیاتی است - میتواند به عنوان یک استراتژی مالیاتی جریان خروجی وجوه نقد را کاهش و جریانهای نقدی اضافی شرکت را افزایش دهد - دسای و دارماپالا،. - 2009 5 بنابراین، شرکتهای با مشتریان متمرکز این انگیزه را دارند تا در جهت کاهش هر چه بیشتر نرخ مؤثر مالیاتی گام بردارند - هوانگ6 و همکاران، . - 2016 به کارگیری رویکرد جسورانه مدیران در خصوص استراتژیهای مالیاتی، منجر به ایجاد ریسک وضعیت مالیاتی میگردد - رگو و ویلسون،2012 7؛ کریستین و دالیوال،. - 2011 8 سیاست جسورانه پیرامون مالیات شرکتها به اتخاذ رویههایی توسط مدیران برای پرداخت مالیات کمتر در بلندمدت اشاره دارد - گونتر و ماتسوناگا، . - 2013
از طرفی، انتظار میرود بکارگیری رویههای جسورانه مالیاتی توسط شرکتهای با مشتری متمرکز از طریق عدم اطمینان در موقعیتهای مالیاتی منجر به ریسک وضعیت مالیاتی برای شرکت گردد. هانلون و ساودرا - 2012 - 9 نشان دادند به دلیل اینکه سیاستهای جسورانه مدیران در خصوص کاهش نرخ مؤثر مالیاتی ممکن است از سوی مقامات مالیاتی کشف شود، لذا به نظر میرسد که در شرکتهای با مشتری عمده و متمرکز عدم اطمینان در نوع استراتژی مالیاتی شرکت می تواند در نهایت ریسک وضعیت مالیاتی شرکت را افزایش دهد.
در ادامه ساختار مقاله به این شکل است که در بخش دوم به بررسی پیشینه نظری پژوهش پرداخته شده است. در بخش سوم، به ارائه فرضیههای پژوهش پرداخته شد. در بخش چهارم به توصیف روششناسی پژوهش پرداخته می شود.
این بخش خود شامل، نوع پژوهش، جامعه و نمونه آماری و مدل و متغیرهای پژوهش است. در بخش پنجم به بررسی یافتههای پژوهش پرداخته شده است. این بخش خود شامل دو قسمت آمار توصیفی و آمار استنباطی است. در انتهای مقاله نیز بحث و نتیجهگیری ارائه شده است.
.2 پیشینه نظری پژوهش
ادبیات موجود یک رابطه معنادار بین تمرکز بر مشتریان عمده و کلیدی و - 1 - سیاست مالی تأمین کنندگان - تیتمن و وسلس،1988 1؛ بانرجی2 و همکاران، 2008؛ وانگ،2012 3؛ کوهن و لی، - 2013 4، - 2 - ریسک و عملکرد تأمین کنندگان - راونسکرافت،1983 5؛ کالوانی و نارایانداس،1995 6 ؛ پیرسی و لین،2006 7 ؛ دالیوال8 و همکاران، - 2014 و - 3 - کیفیت گزارشگری مالی تأمین کنندگان - رامان و شهرور،2008 9؛ رگو و ویلسون، - 2012 نشان میدهند. با این حال مطالعات کمی به بررسی رابطه بین تمرکز بر مشتریان عمده و تأثیر تأمینکنندگان بر سایر عوامل مهم همچون سهامداران، دولت از طریق پرداخت مالیات پرداختند.
شرکتهای با مشتریان عمده و کلیدی، انگیزههای متفاوتی برای نگهداری وجوه نقد اضافی دارند. اول، تکیه بر مشتریان عمده و کلیدی مستلزم ریسک جریان نقدی بالاتری است زیرا زیان مشتری عمده، میتواند منجر به کاهش - سقوط - قابل توجه در جریان نقدی عرضهکنندگان شود - هرتزل و همکاران، 2008؛ دالیوال و همکاران، . - 2016 دوم، وانگ - 2012 - نشان داد که تأمینکنندگان با مشتریان عمده ممکن است به سرمایهگذاری در دارایی خاصی به عنوان یک تعهد به مشتریانشان نیاز داشته باشند.گوسمن و کلبیک - 2009 - 10 و پیرسی و لین - 2006 - اعتقاد داشتند که مشتریان عمده تمایل دارند تا از قدرت چانهزنی خود برای حفظ شرایط مطلوب تأمینکنندگان خود استفاده کنند که در نتیجه آن میتواند سودآوری پایینتر، درآمد بالاتر و نوسانات جریان نقدی را برای تأمینکنندگان به همراه داشته باشد. به تمام دلایل بالا، تأمینکنندگان با مشتریان عمده، احتیاج به نگهداری وجوه نقد بالاتری دارند. از آنجا که کاهش نرخ مؤثر مالیاتی می تواند جریان خروجی وجوه نقد را کاهش دهد، شرکتهای با مشتریان متمرکز این انگیزه را دارند با ارائه یک استراتژی مالیاتی جسورانه، نرخ مؤثر مالیاتی شرکت را کاهش دهند - هوانگ و همکاران، . - 2016
شرکتها میتوانند کاهش نرخ مؤثر مالیاتی را از طریق ابزارهای مختلف همچون انتشار بدهی - سپرهای مالیاتی بدهی - ، عدم پرداخت سود سهام - مالیات سود سهام - و کاهش اقلام تعهدی اختیاری - مدیریت سود رو به پایین - کاهش دهند. وانگ - 2012 - نشان داد که شرکتهای با با مشتری عمده، از سطح سود نقدی پایینتر و صدور بدهی برای نگهداشت وجه نقد استفاده می کنند. همچنین وی نشان داد که شرکتهای با مشتریان متمرکز ممکن استصرفاً بر کاهش نرخ مؤثر مالیاتی برای افزیش وجوه نقد تکیه نکنند. اعتقاد بر این است که شرکتها دراستفاده از نرخ مؤثر مالیاتی و ابزارهای دیگر برای افزایش وجه نقد، نوعی وابستگی به هزینه-منفعت بکارگیری هر روش دارند و کاهش نرخ مؤثر مالیاتی هزینه به مراتب پایینتری را برای شرکتهای با مشتریان متمرکز برای ایجاد جریان نقدی به همراه دارد. شرکتهایی که با احتمال بحران مالی بالاتری مواجه هستند، تمایل دارند تا از کاهش نرخ مؤثر مالیاتی برای صرفهجویی نقدی استفاده کنند - نوگا و اسچندر11،. - 2013
