بخشی از مقاله
امروزه بیشتر سازمانها به جای اتخاذ یک استراتژی جامع و واحد، از مجموعهای از استراتژی هایمرتبط استفاده میکنند، که هر یک در سطوح مختلفی از شرکت طراحی میشوند. سه سطح مرحله استراتژی در سازمانهای بزرگ چند محصوله عبارتند از: - 1 استراتژی سازمان1 - بنگاه - - 2 استراتژی کسب و کار - تجاری - - 3 استراتژی وظیفهای - کارکردی - . شایان ذکر است که در سازمانهای کوچکتر سطح اول و دوم با یکدیگر ادغام میشوند و یک سطح بوجود میآید - مرکز بهره وری ژاپن 1382؛ . - 3 نبود پژوهشهای دانشگاهی، که به دنبال تجمیع معیارهای متمایز و ارائه معیار چند بَعدی از کیفیت و شفافیت گزارشگری مالی باشند تا قدرت تشریحی کیفیت و شفافیت را نسبت به عواقب اقتصادی آن افزایش دهد خود از ضرورتها و اهمیت انجام این پژوهش میباشد. همچنین نقش پراهمیت کیفیت - به عنوان یک بَعد مهم از هر مدل کیفیت - در فرایند تخصیص کارایی منابع و نیز راهبری شکتی و نیز مزایایی همچون:
عامل تشخیص جهت حرکتها، تمرکز کوششها، کمک به درک سازمانی و تمایز آن با دیگر سازمان-ها، ایجاد هماهنگی و همخوانی، امکان ارزیابی محیط و پیش بینی آینده، فرصت خود ارزیابی، فراهم سازی میل به اهداف مشترک و انسجام و افزایش کیفیت تصمیمات اتخاذ شده در سازمان، موجب پرداختن به این مهم شده است. هدف کلی پژوهش ارزیابی رابطه بین استراتژی های تجاری و کیفیت گزارشگری مالی شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران میباشد که اهداف جزیی همچون: ارزیابی بین استراتژی های تجاری تهاجمی و کیفیت گزارشگری مالی شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران و ارزیابی بین استراتژی های تجاری تدافعی و کیفیت گزارشگری مالی شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران را نیز در بر میدارد.
اغلب پژوهشها - به عنوان مثال گیولی و همکاران، 221 :2010؛ فرانسیس و وانگ7، - 143 : 2008 بدون بیان و تحلیل چرایی انتخاب یک یا چند معیار از بین معیارهای مختلف، صرفا با تمسک به عدم وجود توافق عام در خصوص معیارهای کیفیت، از معیارهای عمومی رایج استفاده می کنند. به علاوه رویکرد غالب در بین تحقیقات آن است که به جای توجیه دقیق انتخاب خود، از چند معیار استفاده می نمایند - کوه و همکاران8، 42 : 2012؛ فرانسیس و وانگ، :2008 115؛ گیولی و همکاران، - 202 :2010 یا روش تحلیل حساسیت - فرانسیس و وانگ، - 123 : 2008 را به کار می بندند و یا چند معیار را با استفاده از دهکبندی - باتاچاریا و همکاران 9، - 462 :2003 یا تحلیل مسیر - بارس و همکاران10، 468 :2008؛ بیتی و همکاران11، - 1225 :2010 در یک شاخص تجمیع می نمایند. حتی تحقیقاتی که دلایل انتخاب معیارهای خود را بیان میکنند، تمایلی به بیان چرایی عدم شمول سایر معیارهای ممکن در تحقیق ندارند.
حتی برای آنالیز حساسیت نیز عموما دلایل انتخاب معیارهای جایگزین خاص بیان نمی شود - برای مثال کیم و همکاران12، . - 42 :2012 بنابراین نخستین عامل انگیزشی در انجام این پژوهش کمبود پژوهشهای دانشگاهی است که به دنبال تجمیع معیارهای متمایز و ارائه معیار چند بَعدی از کیفیت و شفافیت گزارشگری مالی باشند تا قدرت تشریحی کیفیت و شفافیت را نسبت به عواقب اقتصادی آن افزایش دهد. با توجه به مطالب فوق مساله اصلی این است که بین استراتژی های تجاری و کیفیت گزارشگری مالی شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران چه رابطه ای وجود دارد؟ و سوال اصلی پژوهش این است که آیا بین استراتژی های تجاری و کیفیت گزارشگری مالی شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران رابطه معناداری وجود دارد؟ بنابراین در پژوهش حاضر، ارتباط بین استراتژیهای تجاری و کیفیت گزارشگری مالی شرکتها، مبتنی بر دو معیار کیفیت سود و محافظه کاری حسابداری مورد توجه قرار گرفته است.
مبانی نظری
مطابق با شواهد نظری و تجربی پیشین، می توان ارتباط بین استراتژی تجاری با سیستم حسابداری را از طریق 3 تئوری جداگانه شامل تئورینمایندگی - جِنسن و مکلینگ13، - 77 :1976، تئوری هزینه سیاسی - واتز و زیمرمن14، - 25 : 1978 و تئوری هزینه معامله - کیس15، - 34 :1976 تبیین نمود. جنسن و مکلینگ - 1976 - معتقدند که در فرآیند تصمیم گیری برای اتخاذ رویه های حسابداری، ارزش داشتن یک مجموعه از صورتهای مالی که بصورت بی طرفانه تهیه شده اند؛ در مقابل منافع حاصل از انتخاب روش های حسابداری منفعت جویانه، دارای اهیمت چشمگیری برای تهیه کنندگان و استفاده کنندگان از اطلاعات مالی است. هر دو تئوری هزینه سیاسی - واتز و زیمرمن، - 25 :1978 و هزینه معامله - کیس، - 34 :1976 درباره انگیزه هایی که شرکتها برای بکارگیری روشهای حسابداری منفعت جویانه دارند؛ توضیح می دهند - به نقل از نورالحق و همکاران، . - 49 :2013
واتز و زیمرمن - 1987 - استدلال می کنند که در تصمیم گیری های مدیریتی - شامل تصمیمات حسابداری - مدیران باید محیط های نظارتی کلان را مورد نظر قرار دهند. آنها سپس پیشنهاد می کنند که اطلاعات حسابداری به عنوان ابزار نظارتی در دست سهامداران می باشند. انتشار این اطلاعات، آگاهی جامعه در خصوص شرکتهای خصوصی را بهبود می بخشد - به نقل از نورالحق و همکاران، :2013 . - 49
مبانی نظری حسابداری مالی به عنوان یک منشور، اهداف و مقاصد گزارشگری مالی، ویژگیهای کیفی اطلاعات مالی و معیارهای شناخت و اندازه گیری در گزارشهای مالی را تعیین می کند و به عنوان راهنمای تدوین استانداردهای حسابداری و گزارشگری مالی محسوب می شود. در این قسمت دو مورد از نظریه های پیشرو در زمینه کیفیت گزارشگری مالی؛ فرانسیس و همکاران - 2006 - و دیچاو و همکاران - 2010 - ، که سعی در فراهم آوردن یک دیدگاه یکپارچه داشته و معطوف به مفاهیم، معیارها و نتایج پژوهش های مرتبط با کیفیت بودهاند، نقد و بررسی میشود.
دیچاو و همکاران - 2010 - هر یک از مقالات تحت بررسی خود را بر حسب آنکه معطوف عوامل یا پیامدهای کیفیت میباشند، به دو طبقه تفکیک نمودهاند. در مقالاتی که عوامل کیفیت بررسی شده بودند، کیفیت متغیر وابسته و در مقالاتی که پیامد کیفیت بررسی شده بودند، کیفیت متغیر مستقل بوده است. آنان با مرور مقالات در هر طبقه، به بررسی معیارهای مختلف پرداختند. دیچاو و همکاران - 2010 - استدلال می کنند که چنانچه مفهوم کیفیت، واحد باشد و معیارها فراخور خود تا حدی از صحت، آن مفهوم واحد را اندازه گیری نمایند، انتظار خواهیم داشت که عوامل کیفیت و پیامدهای کیفیت یکسانی را برای همه معیارها مشاهده نماییم در حالی که مقایسه مقالات، حاکی از عدم وجود عوامل و کیفیت های یکسان برای همه معیارها می باشد و در نتیجه معیارها سازههای مختلفی را اندازهگیری میکنند.
کیفیت گزارشگری مالی به محدوده ای اشاره دارد که در آن گزارش های مالی شرکت، وضعیت اقتصادی و عملکرد آن را در طی یک دوره زمانی اندازه گیری و به صورت صادقانه ارائه می کند. گرچه در ادبیات مربوط به کیفیت گزارشگری مالی و به ویژه کیفیت سود با تاکید بر اصول حاکم بر گزارشگری مالی بطور ضمنی بر کیفیت صورت های مالی تمرکز شده است، اما بحث جامع در خصوص کیفیت گزارشگری مالی باید فراتر از کیفیت صورت های مالی باشد زیرا شرکت ها اطلاعات مالی خود را می توانند با استفاده از روش های دیگر نیز منتشر نمایند. از سوی دیگر گزارشگری مالی فقط یک محصول نهایی نیست بلکه فرایندی متشکل از چندین جزء می باشد که کیفیت گزارشگری مالی در نهایت بستگی به کیفیت هر بخش از فرایند گزارشگری مالی دارد - مدرس و حصارزاده، . - 15 :1387
پیشینه داخلی
سجادی و همکاران - - 1392 رابطه سرمایه گذاران نهادی با کیفیت گزارشگری مالی را در قالب ارزش پیش بینی از طریق مدل ولاری و جنکینس 16 ، - - 2006بیطرفی،به موقع بودن و بیان صادقانه مورد بررسی قرار داده اند.نتایج این پژوهش رابطه مثبت و معنی داری را ارزش پیش بینی ،به موقع بودن صورت های مالی و سرمایه گذاران نهادی نشان می دهد،این در حالی است که رابطه منفی و معنی داری میان سرمایه گذاران نهادی و اقلام تعهدی اختیاری مشاهده شده است.
پور زمانی و قمری - 1393 - پژوهش تحت عنوان "ارتباط بین کیفیت گزارشگری مالی و سرعت تعدیل قیمت سهام" انجام داده اند. فرضیات این پژوهش با استفاده از روش رگرسیون خطی مقطعی و آزمون t مورد آزمون قرار گرفته است. نتایج آزمون فرضیه ها نشان می دهد که در بازار سرمایه ایران رابطه میان تغییرات کیفیت گزارشگری مالی و سرعت تعدیل قیمت معنی دار نبوده و با بهبود کیفیت گزارشگری مالی، سرعت تعدیل قیمت سهام تغییر معنی داری از خود نشان نمی دهد. همچنین یافته ها نشان می دهد که در بورس اوراق بهادار ایران سرعت تعدیل قیمت سهام نسبت به اخبار خوب و بد دارای الگوی رفتاری متقارن بوده و اختلاف معنی داری در میانگین سرعت تعدیل قیمت سهام نسبت به اخبار خوب و اخبار بد وجود ندارد. از دیگر یافته های تحقیق می توان به رابطه مثبت و معنی دار اندازه و حجم معاملات تاخیری شرکت با سرعت تعدیل قیمت سهام هم در سطح اخبار خوب و هم در سطح اخبار بد اشاره کرد.
سرهنگی - 1394 - در پژوهشی با عنوان عوامل مؤثر بر بموقع بودن گزارشگری مالی سالیانه شرکت ها در بازار سرمایه به بررسی پنج عامل اندازه، سودآوری، اهرم، عمر شرکت و نزدیکی پایان سال مالی، به فصل شلوغی حسابرسی با بموقع بودن گزارشگری مالی پرداخت. وی در پژوهش خود به بررسی 92 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران برای دوره زمانی 1374 لغایت 1378 پرداخت. نتایج پژوهش سرهنگی نشان داد که تنها عامل سودآوری با بموقع بودن گزارشگری مالی رابطه معنادار و معکوس داشت؛ به گونه ای که با افزایش سودآوری اطلاعات بهنگام تر می شدند. افزون بر این، وی بیان کرد که 99/99 درصد شرکت های دارای گزارشگری فوری و در بازه قانونی هستند.
اعتمادی و یارمحمدی - 1394 - به بررسی عوامل مؤثر بر گزارشگری میان دوره ای بموقع در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران پرداختند. آن ها با مطالعه 40 شرکت به این نتیجه رسیدند که اندازه شرکت، سودآوری شرکت، پیچیدگی عملکرد شرکت، عمر شرکت، ترکیب سهامداران و وجود سیستم بهای تمام شده بر بهنگام بودن اطلاعات میان دوره ای بی تأثیر بوده و تنها میزان معاملات سهام در دوره میان دوره ای رابطه مستقیم آماری با سرعت گزارشگری میان دوره ای داشته است.
ابراهیمی رومنجان و همکاران - 1395 - پژوهشی تحت عنوان کنکاشی پیرامون شناخت عوامل موثربرکیفیت گزارشگری مالی انجام داده اند. در این پژوهش اشاره شده است که کیفیت گزارشگری مالی، ضوابطی است که اطلاعات مفید و سودمند را از سایر اطلاعات منفک کرده، سودمندی اطلاعات را افزایش می دهد. کیفیت گزارشگری مالی سبب پیش بینی بهتر جریان های نقدی آتی شرکت برای سرمایه گذاران و سایر استفاده کنندگان صورتهای مالی می شود. این پژوهش با بررسی نظری و جامع پژوهشات انجام شده در حوزه گزارشگری مالی در داخل و خارج از کشور، عوامل موثر بر کیفیت گزارشگری مالی را شناسایی کرده و تا ثیر هر یک را بر افزایش
