بخشی از مقاله
چکیده :
هدف از مدیریت ریسک در صنایع کاهش دادن ریسک هایی است که استمرار تولید را با چالش مواجه می سازد و استمرار تولید در صنایع نفت وگاز و پتروشیمی تا حد زیادی وابسته به مدیریت ریسک است .محققین استراتژی های متنوعی را در مدیریت ریسک ارائه کردهاند به عنوان مثال مهمترین استراتژی های مدیریت ریسک-1 جلو گیری از ریسک -2کاهش ریسک -3تسهیم ریسک -4 بیمه -5 حفظ ریسک به شمار می آیند . و بیمه را می توان یکی از استراتژی های مهم تسهیم ریسک دانست دراین رویکرد یک طرف قرار داد (بیمه گذار )با پرداخت هزینه ای ریسک های مشخصی را به طرف دیگر (بیمه پذیر ) که با دریافت حق بیمه جبران خسارت های احتمالی ناشی از ریسک را می پذیرد امروز ه بیمه علاوه بر انتقال ریسک اهمیت زیادی در تامین مالی صنایع نفت و گاز و پ تروشیمی دارد اهمیت داشتن بیمه در این رویکرد به این دلیل است که در این رویکرد نسبت بدهی به سرمایه سرمایه گذار بالااست تاکنون تحقیقات گسترده ایی در مورد استراتژی های مدیریت ریسک انجام شده است اما در زمینه ی نقش بیمه در مدیریت ریسک تحقیقات قلیلی صورت گرفته است در این مقاله سعی برآن شده تا با شناسایی انواع بیمه های قابل کاربرد و شرایط و خصوصیات هر یک ار بیمه نامه ها و همچنین شناسایی و بررسی شرکت های ارائه دهنده این بیمه نامه ها با انواع بیمه و شرایط هر یک ار آنها آشنا شده و در مدیریت ریسک بتوان از این بیمه ها به طور مناسبی استفاده کرد.
واژ ه های کلیدی :مدیریت ریسک ، بیمه مهندسی ، بیمه سیاسی ،حق بیمه
مقدمه
صاحبان صنایع و کارخانجات و کلیه مراکزی که در انجام فعالیت های خود با محیط زیست در ارتباط می باشند، بایستی طرح هایی به منظور واکنش به وضعیت های اضطراری همچون سیل، زلزله، انتشار مواد شیمیایی و هسته ای را مدنظر داشته باشند. مواقع اضطراری موقعیت هایی ناگهانی می باشند که در آن مواد خطرناک و سایر موادی که می توانند اثرات منفی جدی بر روی سلامتی و ایمنی افراد و محیط زیست ایجاد کنند، آزاد شده و یا رها شدن آنها قریب الوقوع باشد و در پی این حادثه عواقب زیان بار بر روی سلامتی افراد و محیط زیست حادث شود.
طرح و اکنش در شرایط اضطراری برنامه کامل و دقیقی از مجموعه ای از فعالیت های گروهی و اجتماعی در جهت مهار و به حداقل رساندن اثرات یک حادثه غیر مترقبه می باشد که مستلزم تدابیر اصلاح کننده فوری فراتر از حد معمول و طبیعی آن بوده تا بدین وسیله از جان انسان ها حفاظت شده ، جراحات به حداقل برسد و توانایی مهار حادثه حالت مطلوب یافته و آسیب به محیط زیست و اموال نیز کاهش یابد. این طرح ها بایستی خطرات بالقوه را شناسایی نموده، سیستم های مربوط به پیشگیری از حوادث را ایجاد نموده و مکانیسم های مناسب جهت به حداقل رساندن خطرات و آسیب حاصل از بروز این حوادث را ارائه نماید.
1. موارد مندرج در یک طرح واکنش در شرایط اضطراری
2.1. بیان خط مشی و سیاست
کارخانجات و صنایع بایستی گزارشی از خط مشی و سیاست خود را ارائه داده و تعهد خود را نسبت به پیشگیری از وضعیت اضطراری و آمادگی در برابر آن را روشن سازد. این گزارش را معمولا یک مقام ارشد مثل رئیس شرکت و مدیر اجرایی، امضا می کند. سیاست و خط مشی صنایع موارد زیر را در بر می گیرد:
▪ تعهد بخش مدیریت در حفظ سلامتی و ایمنی کارکنان و مردم و حفاظت از محیط زیست
▪ بیان ارجحیت شرکت در زمان نشت مواد سمی. معمولا ارجحیت شرکت ها و کارخانه ها سلامتی و ایمنی فوری افراد در محل کار و افراد دیگری که پیرامون محیط کار زندگی می کنند و همچنین حفاظت از محیط زیست می باشد.
▪ اعلام دقیق اختیار و قدرت فرد ناظر اصلی در زمان انجام عملیات اضطراری
▪ اعلام قدرت و اختیار فردی که پاسخگوی مردم و رسانه های گروهی می باشد.
▪ اعلام دقیق طرح و برنامه کارخانه و شرکت در پای بندی به سیاست خود
▪ به آزمایش گذاردن و اجرای دقیق و مناسب طرح و برنامه.
هدف و دامنه کاری
هدف از برنامه ریزی یک طرح واکنش در شرایط اضطراری، ایجاد یک حالت آمادگی است که انجام واکنش سریع، همزمان و منظم در موقعیت اضطراری را ممکن می سازد. این طرح پیرامون 4 هدف اصلی زیر شکل می گیرد:
▪ درک نوع و اندازه وضعیت اضطراری
▪ ایجاد آمادگی تا م و تمام ( تجهیزات، نیروها ) معادل با حد و اندازه وضعیت اضطراری
▪ ضمانت نمودن تصمیم گیری به موقع و مرتب و انجام دقیق فرایند واکنش ( اعلام وضعیت و انجام عملیات استاندارد )
▪ ایجاد سازمان مدیریت بحران با مسئولیت مشخص و واضح ( سیستم فرمان دهی در زمان بحران، نظارت عملیاتی، فرماندهی واحد )
مطالب مورد نظر در طرح واکنش در شرایط زیست محیطی موارد زیر را در بر می گیرد:
▪ عملیات فردی و یا بخشی از عملیات یک مرکز صنعتی در ناحیه بخصوص
▪ منطقه جغرافیایی و یا طبیعی
▪ انواع مختلف انتشار مواد سمی شامل انتشار آنها به داخل هوا، آب و یا زمین این طرح باید تمامی کالاها، مواد خطرناک و زیان آوری که حمل و نقل می شوند و یا در بخش خاصی مورد استفاده قرار می گیرند را تحت پوشش قرار می دهد
▪ فهرستی از تمام گروه ها و سازمان هایی که بواسطه این طرح دارای مسئولیت هستند
دامنه یک طرح واکنش در شرایط اضطراری زیست محیطی باید با حادثه رخ داده هماهنگ داشته باشد و با طرح پیشگیرانه محلی ،استانی و کشوری پیوند داشته باشد. طرح کشوری بر اثر قوانین بین المللی مدیریت بحران شکل می گیرد.
طرح و برنامه ریزی پیش از بروز وضعیت زیست محیطی
1. شناسایی خطرات
اولین قدم شناسایی خطرات بالقوه می باشد. تمام خطرات بالقوه در موضع عملیاتی و خارج از موضع عملیاتی و نوع آسیب احتمالی بایستی شناسایی شود. این عملیات شناسایی مستلزم کسب اطلاعاتی در مورد سم شناسی ، ویژگی های شیمیایی و فیزیکی مواد مورد استفاده می باشد. اثر بالقوه حاصل نشر ناگهانی مواد و خطرات حاصل از آن برای انسان ها و حیوانات ، اثر بالقوه آنها بر روی کیفیت هوا، آب و خاک باید دقیقا و بوضوح مشخص شود.
خطرات ایجاد شده تو.سط انسان مثل آتش سوزی ، انفجار، حوادث زمان حمل و نقل،شکستگی لوله یا نقص فنی را باید در زمان بروز فجایع طبیعی مثل زلزله،سیل و رانش زمین در نظر داشت.
2. تجزیه و تحلیل ریسک
گام بعدی تعیین ریسک حادثه می باشد.فرایند اصلی در تجزیه و تحلیل ریسک به شرح زیر می باشد.
▪ شناسایی نقص های بالقوه و یا شناسایی حادثه ( از جمله تناوب آن ) ایجاد آمادگی تام و تمام ( تجهیزات ، نیروها ) معادل حد و اندازه وضعیت مخاطره آمیز
▪ محاسبه مقدار موادی که در هر نقص فنی ممکن است آزاد شود و همچنین برآورد نمودن احتمال بروز این مواد
▪ ارزیابی اثرات اینگونه حوادث بر اساس گزارشات تهیه شده از بدترین مورد ایجاد شده
