بخشی از مقاله
چکیده
استفاده از سیستم های نوین مدیریتی به سرعت جای خود را در صنایع و سازمان ها باز می کند.در این میان فناوری اطلاعات و ارتباطات به عنوان تکنولوژی روز، نقش عمده ای را در این فرایند ایفا می کند. سیستم های نرم افزاری مدیریت نگهداری و تعمیرات CMMS ،با بکارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات در مکانیزه نمودن سیستم مدیریتی نگهداری و تعمیرات ، علاوه بر افزایش کارایی عملیات نگهداری و تعمیرات در مدیریت تجهیزات سازمان، استفاده بهینه از منابع سازمان همانند منابع انسانی، قطعات یدکی و مصرفی، منابع مالی و سرمایه ای و ... را نیز ممکن می سازند.با وجود مزایای فروان این سیستم ها، پیاده سازی آنها با مشکلات فراوانی همواره بوده و در بسیاری ازمواقع به شکست می انجامد.مقاله حاضر به بررسی عوامل حیاتی موثر در پیاده سازی موفق سیستم های CMMSدر صنایع نفت و گاز ایران می پردازد. فاکتورهای موثر در پیاده سازی سیستم مدیریت مکانیزه نگهداری و تعمیرات شامل تعهد مدیریت ارشد، مقاومت کارکنان، آموزش کارکنان، وجود زیرساخت ها، توانایی شرکت های تولید کننده در پشتیبانی و رفع خطاها، حمایت ساختار سازمانی، وجود اطلاعات ومشخصات فنی تجهیزات، هماهنگی بین تیم پیاده سازی CMMS و واحدهای مختلف سازمان می باشد.برخی از شرکت ها به دلیل عدم رعایت موارد فوق الذکر درپیاده سازی سیستم مدیریت مکانیزه نگهداری و تعمیرات دچار شکست می شوند. لذا در این تحقیق فاکتورهای موثر در پیاده سازی سیستم CMMS در صنایع نفت و گاز مورد بررسی قرار گرفت. در ابتدا پرسشنامه ای تهیه شد و پس از تعیین روایی آن زیر نظر اساتید و خبرگان فن، برای سنجش پایایی پرسشنامه را بین نمونه ای 40 نفری از پرسنلی که داری نام کاربری نرم افزار CMMS بودند توزیع ، و پایایی با ضریب آلفای کرونباخ (0/880) محاسبه گردید. شش فرضیه را می توان با آزمون تی تست با نرم افزار SPSS 19 مورد تجزیه و تحلیل قرارداد.
واژگان کلیدی: سیستم، مدیریت، نگهداری وتعمیر، سیستم مکانیزه مدیریت تعمیرات
-1-1 مقدمه
از روزی که بشر اولین ابزار خود را ساخت ،بحث نگهداری و تعمیرات را در مورد ابزار خود مد نظر داشت .امروزه با پیشرفت تکنولوژی ،حرکت به سوی اتوماسیون و استفاده ماشین به جای انسان، سرعت روزافزونی یافته است؛ لذا اهمیت نگهداری و تعمیر این ماشین آلات نیز بیشتر گردیده است. نگهداری وتعمیرات به مجموعه برنامه ها و اقدامات به منظور نگهداشتن تجهیزات در سطح قابل قبول ازنظر کار کردی نگهداری ویا بازگرداندن تجهیزات1 ودستگاه های معیوب به چرخه استفاده و بهره برداری می باشد ونتیجه موردانتظارازاین اقدامات ایجاد آمادگی، حفظ قابلیت کارکردی،تداوم و استمرار کارکردی تجهیزات برای شرایط تعریف شده خواهد بود. در این ارتباط طیف گسترده ای ازمسائل مهندسی از جمله مسائل نگهداری و تعمیرات را می توان به کمک سیستم های خبره2 طراحی ومدل سازی نمود.عصر حاضر عصر فناوری اطلاعات وارتباطات است. فناوری اطلاعات به عنوان یک پدیده، جزء لاینفک زندگی امروز شده است. دسترسی سریع،صحیح و بهنگام به اطلاعات باعث گردیده است که سیستم های دهه های گذشته صحنه را ترک کرده وجای خود را به روش ها و پدیده های جدیدی چون فناوری اطلاعات بسپارند. فناوری اطلاعات در سیستم های نگهداری و تعمیرات (نت) نیز ازجایگاه ویژه ای برخوردار گشته و کاربردهای متنوعی یافته است.در دنیای صنعتی امروز توسعه های چشم گیری در زمینه اتوماسیون، هوشمندسازی، انعطاف پذیری ویکپارچه سازی با حفظ اصل توزیع مشاهده می شود.مبحث تکنولوژی اطلاعات ونقش کلیدی آن در کلیه زمینه های فوق الذکر وسایرزمینه ها انکار ناپذیر است.یکی از زمینه های تاثیر گرفته از تکنولوژی اطلاعات ،سیستم های نگهداری وتعمیرات است.
امروزه با پیشرفت تکنولوژی و به دنبال آن توسعه اطلاعات نیاز مبرم سازمان ها و صنایع به مکانیزه شدن سیستم های اطلاعاتی روز به روز بیشتر خواهد شد.امروزه سیستم های اطلاعاتی به عنوان یک صنعت شناخته شده وابزارهای آن که به عنوان تکنولوژی اطلاعات3 نامبرده می شود، پیشرفت خاصی از خود نشان داده است. در این میان جهت مکانیزه نمودن سیستم های اطلاعاتی، بایستی برنامه های کامپیوتری، بطور سیستماتیک طراحی ، ساخت و پیاده سازی گردد.با توجه به روند خرابی ماشین آلات و تجهیزات صنعتی و خرابی ابنیه و تاسیسات ساختمانی در کارخانجات و واحدهای صنعتی و باتوجه به میزان سرمایه گذاری صنعتی بعمل آمده در این بخش، اتخاذ تدابیری که بتوان با یک روش علمی و صحیح، روند خرابی و از کارافتادگی را کنترل نمود، ضروری می باشد.سابقه تاریخی سیر و روند انجام تغیرات در حوزه های مختلف،نمایانگر تواتر رخداد حوادث ودگرگونی های زیادی می باشد که هدف آنها، رسیدن به مرحله تکامل ،رشد وبهبوداست.دستاوردهای نوین علمی-صنعتی ،سازمان هارا به چالش های عظیم کشیده است و رقابت شدیدی را موجب گردیده است.دیگر در عرصه امروزی، مؤسسات کسب و کار نمی توانند مدت زمان زیادی را صرف تولید وارائه محصول به بازار نمایند. چه بسا طولانی شدن این زمان باعث ارائه محصولات وخدمات جدیدتر ،متنوع تر وهمسو با خواست مشتریان جدیداز سوی سایر رقباخواهد شد.
1 Equipment 2 Expert System 3 Information Technology×
-2-1 بیان مسئله،اهمیت و ضرورت انجام تحقیق
تاریخچه تحولات نرم افزارهای سیستم مدیریت نگهداری و تعمیرات را می توان منطبق بر تاریخچه تغییر روشهای نگهداری و تعمیرات دانست. از دهه 1930 میلادی به بعد تحولات اساسی در امور نت و مدیریت آن به وجود آمده است.هر چند که تا پیش ازجنگ جهانی دوم به دلیل استفاده از تجهیزات و ماشین آلات ساده وابتدایی نیازی به استفاده از روش ها وسیستم های مدرن نگهداری و تعمیرات نبود و عملیاتنت عمدتاً به یکسری سرویس های ساده چون تمیزکاری،روغن کاری
æ روانکاری محدود می شد، اما با گذشت زمان و در خلال جنگ جهانی دوم به دلیل مقتضیات زمانی ونیاز به تولید انبوه جهت پوشش تقاضای بازار و کاهش هزینه های تولید به ازای واحد محصول، استراتژی تولید به سمت مکانیزاسیون و استفاده از ماشین آلات و تجهیزات پیچیده متمایل گردید، افزایش سطح مکانیزاسیون باعث بکارگیری روش های جدید تولید بوده، ماشین آلات و تجهیزاتی به مراتب پیچیده تر ، متنوع تر و گران تر را می طلبید. بنابراین افزایش عمر ماشین آلات بعنوان یک سرمایه و دارایی با ارزش اهمیت بسیاری پیدا کرد، بعلاوه با توسعه سیستم های تولیدی انبوه، افزایش قابلیت اطمینان دستگاه ها جهت جلوگیری از توقف تولید نیز دغدغه جدیدی درسازمان ها و صنایع تولیدی به نظر می آمد. در این برهه جهت کنترل
æ مدیریت هزینه های تعمیراتی تجهیزات و نیزیافتن راه هایی جهت افزایش عمر مفید آنها و جلوگیری از توقفات تولید ناشی از خرابی تجهیزات و حذف اثرات سوءآن، سیستم های نت مدرن پا به عرصه گذاشتند و رفته رفته تکنیک ها، روش ها و سیستم های جامع تر با کارایی واهداف متعالی ترایجاد گردیدند . کارشناسان و مدیران فنی درسیستم های نت با حجم زیادی از داده مواجه بودند که جهت مقایسه، تجزیه و تحلیل، تصمیم گیری و اقدام به موقع مورد استفاده قرار می گرفتند .حجم بالای اطلاعات موجود، لزوم صحت اطلاعات و نگهداری مناسب آنها، سرعت عمل در استفاده از آنها و ... کاستی های یک سیستم دستی هر چند فراگیر و دقیق بود. اصول سیستم های مکانیزه مدیریت نگهداری و تعمیرات اولین بار در سیستم نگهداری تجهیزات بیمارستانی بکار گرفته شد و علت آن اهمیت سلامت دستگاهها و تجهیزات پزشکی بود چرا که وقوع نتایج بد میتوانست زندگی بسیاری را با خطر مرگ مواجه نماید. پیدایش سیستم های مکانیزه نگهداری و تعمیرات در صنعت مربوط به زمان شکل گیری رویکرد نگهداری و تعمیرات پیشگیرانه می باشد.در ابتدا با استفاده از رویکردهای مبتنی بر زمان بندی ، سیستم های مکانیزه مدیریت نگهداری و تعمیرات استراتژی نت پیشگیرانه را جهت جلوگیری از وقوع توقف غیر برنامه ریزی شده به کار بردند. سیستم
