دانلود مقاله تحلیلی بر معیارها و ضوابط مکانیابی فضاهای مسکونی با تأکید بر طرح مسکن مهر

بخشی از مقاله

چکیده

بی شک مسکن جزء کالاهای ضروری و اساسی زندگی میباشد و اهمیت تأمین آن در طرحهای شهری به گونه ای است که بالغ بر 50 درصد از سطح شهرها رامعمولاً به خود اختصاص میدهند. از این رو در برنامه ریزی شهری و به ویژه برنامه ریزی کاربری اراضی شهری، کاربریهای مسکونی از حیث اختصاص زمین کافی، مکانیابی و طراحی، از جایگاه مناسبی برخوردار هستند. این موضوع، به ویژه در انبوه سازی مسکن مهر نمود بیشتری مییابد. بنابراین، توجه به آن ارزش صرف وقت و هزینه را دارد. با توجه به تأثیرات بلندمدت طرح مسکن مهر بر سیما و عملکرد شهرها لازم است احداث آنها با توجه به معیارهای برنامهریزی شهری صورت پذیرد تا در عملکرد و کیفیت زندگی شهری تأثیر منفی نداشته باشداصولاً.برای اینکه طرحهای اجرایی ب توانند با موفقیت اجرا گردند نیاز به این است که یک ارزیابی از ضوابط و معیارهای مکان و فضای استقرار آنها به عمل آید. هدف اصلی این مقاله شناسایی ضوابط و معیارهای مکانیابی اراضی مسکن مهر میباشد. روش تحقیق مقاله حاضر به روش توصیفی- تحلیلی شکل گرفته و به منظور جمع آوری داده های آن از روش اسنادی مبتنی بر مطالعات کتابخانهای استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان میدهد که از آنجایی که مطالعات مکانیابی به عنوان مطالعات پایه برای طرحهای شهری محسوب میشوند، لذا توجه به معیارها و ضوابط مکانیابی در طراحی مجتمعهای مسکونی مهر نقش بسزایی در میزان موفقیت این طرح ملی و افزایش میزان رضایتمندی و تأمین آسایش ساکنان خواهد داشت.

کلمات کلیدی: معیار، مکانیابی، مسکن، مسکن مهر

- 1 نویسنده مسئول: شماره تماس: 09168713844

اولین همایشملیشهرسازی و معماری درگذر زمان

-1 مقدمه

مفهوم مسکن علاوه بر مکان فیزیکی، کل محیط مسکونی را نیز در برمی گیرد که شامل تمامی خدمات و تسهیلات ضروری مورد نیاز برای بهزیستن خانواده، آموزش و بهداشت و سایر پارامترهای فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی افراد است. به عبارت دیگر مسکن چیزی بیش از یک سرپناهصرفاًفیزیکی است و تمامی خدمات و تسهیلات عمومی لازم برای بهزیستن انسان را شامل میشود (پورمحمدی،.(3 :1387

بیشک مسکن جزء کالاهای ضروری و اساسی زندگی میباشد که امروزه دسترسی به این کالای اساسی با توجه به ویژگیهای آن مشکل و پیچیده است. به عبارت دیگر از بین نیازهای اولیه بشر (غذا، لباس و مسکن)، تأمین مسکن مشکلترین آنهاست. اهمیت تأمین مسکن در طرحهای شهری به گونه ای است که بالغ بر 50 درصد از سطح شهر رامعمولاً به خود اختصاص میدهندمسلماً.در حال حاضر مسئلهای که راجع به مسکن در سطح جهانی صحبت میشود، مسئله کمبود واحدهای مسکونی است و در عین حال آنچه به کیفیت واحدهای مسکونی باز میگردد، نیز در بسیاری از نقاط دنیا رعایت نمیشود (اطهاری،.(25 :1379

این در حالی است که کشور ایران نیز به طور گسترده با چنین مسائلی روبرو میباشد و در دهههای اخیر به دلیل رشد سریع جمعیت شهری و تغییرات شدید در ساختار شهرهای کشور نگرش به این مقوله اهمیتی مضاعف پیدا کرده است؛ لذا کمبود مسکن و کیفیت نامطلوب مساکن موجود همواره به عنوان یکی از معضلات اجتماعی-اقتصادی در کشور ما مطرح بوده است به گونه ای که همیشه برای حل این مشکل برنامههای گوناگونی تدارک دیده شده است، اما برنامهریزیهای انجام شده برای حل این مسئله کمتر با موفقیت همراه گردیده به طوری که ما با داشتن بیش از 75 سال سابقه برنامهریزی و داشتن سازمان برنامه، هنوز موفق به حل مشکل تأمین مسکن نشدهایم و این معضل اجتماعی هنوز با اشکال مختلف چهره مینماید. وجود چنین شرایطی، موجب فراهم گشتن زمینه مناسب به منظور طرح مسکن اجتماعی به عنوان یکی از شیوههای تأمین مسکن در برنامه های دوم و سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور گردید، که این امر در برنامه چهارم توسعه با جدیت کامل با اجرای مسکن اجتماعی تحت عنوان مسکن مهر تا حدودی جامه عمل پوشید.

طرح مسکن مهر، طرحی است که در سال 1386 با اهداف ایجاد تعادل میان عرضه و تقاضای مسکن با حذف قیمت زمین، تأمین مسکن اقشار کمدرآمد و بیبضاعت، کنترل و جلوگیری از افزایش بی رویه قیمت زمین و مسکن، رونقبخشی به تولید مسکن و افزایش حجم تولید مسکن، کاهش هزینههای مسکن (اجارهبها، رهن و خرید) از سبد هزینه خانوار، تأمین نیازهای انباشتی و آتی مسکن و برقراری عدالت در دسترسی به مسکن مناسب و به تبع آن کاهش فقر و تأمین مسکن جوانان مطرح گردید.

در این راستا، وزارت راه و شهرسازی در تلاش است تا حدود دو میلیون واحد مسکونی را در اطراف شهرها احداث نماید. طرح مسکن مهر در 3 مکان اصلی گنجانده شده است؛ استقرار این طرح در شهرهای جدید، اراضی اطراف شهرها و ارائه تسهیلات نوسازی و بهسازی خود مالکی برای بافتهای فرسوده.

اولین همایشملیشهرسازی و معماری درگذر زمان

اما علیرغم اهداف و مزایای ذکر شده این طرح، مسئله عمده که در این طرحها به چشم میخورد، موضوع مکان گزینی آنها میباشد. زمینهای اختصاصی به پروژهها اغلب در خارج از شهرها و فاقد امکانات و خدمات شهری است. لذا، واگذاری زمین در مکانهای نامناسب یا شهرکهای اقماری اطراف کلان شهرها یکی از دلایلی بود که رغبتی برای ساخت این زمینها ایجاد نکرد. شهرکهای اقماری موفقیتی به دست نیاوردند و تجربه خوبی نیز برای مسکن مهر نیست. پس تکنولوژی موجود در کشور باید متحول شود زیرا نمیتوان با روشهای سنتی تعداد زیادی واحد مسکونی تولید کرد به عبارت دیگر باید ساختار تکنولوژیکی تولید مسکن را به طور کامل دگرگون کرد و به سمت صنعتی شدن حرکت کرد (پرهیزکار و شاهدی، .(46 :1389

بنابراین، با توجه به تأثیرات بلندمدت طرح مسکن مهر بر سیما و عملکرد شهرها لازم است احداث آنها با توجه به معیارهای برنامهریزی شهری صورت پذیرد تا در عملکرد و کیفیت زندگی شهری تأثیر منفی نداشته باشداصولاً. برای اینکه طرحهای اجرایی بتوانند با موفقیت اجرا گردند نیاز به این است که یک ارزیابی از مکان و فضای استقرار آنها به عمل آید.

از این رو در این مقاله ضمن شناسایی معیارها و ضوابط مکانیابی پروژههای مسکن مهر، مکانیابی طرح مسکن مهر نیز به طور مختصر مورد تحلیل قرار گرفته است. همچنین به صورت نمونه مشکلات مکانیابی دو مورد از سایتهای مسکن مهر شهرهای گرگان و یزد بررسی شده است. در پایان نیز با توجه به تأثیر مکان استقرار طرح-های شهری در هویت یابی آنها، هویت یابی طرح مسکن مهر به صورت مختصر شرح داده شده است.

-2 پیشینه تحقیق

شن (2005) در مقاله ای موقعیت و معایب دسترسی مسکن ساخته شده را به خدمات اجتماعی با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی بررسی کرده است. او در این مقاله نشان داد که مسکن ساخته شده نسبت به انواع دیگر مسکن، بسیار دورتر از تسهیلات عمومی جامعه و همچنین مراکز عمده اشتغال مکانیابی شده است. علاوه بر این درصد بالایی از مسکن در مناطق سیل خیز و نزدیک به تسهیلات مضر بزرگ مانند سایتهای دفن زباله، کارخانه های تولیدی یا صنعتی سنگین یا فرودگاهها مکانیابی شدهاند. این یافتهها ادعایی را که مسکن ساخته شده با موانع و محدودیتهای منطقه انتخاب شده مواجه می شود را تقویت میکند .(Shen, 2005)

در مطالعات داخلی، غلامی (1389) در مقالهای با عنوان »آسیب شناسی طرح مسکن مهر«، راهکارهایی را جهت هویت بخشی و موفقیت طرح مسکن مهر ارائه کرده است. از جمله این راهکارها عبارتند از: مطالعات مکانیابی سکونتگاهها و ملاحظات جغرافیایی و محیطی؛ هویت بخشی به سکونتگاهها؛ بهکارگیری معماری و شهرسازی ایرانی- اسلامی (با نگاهی بر سکونتگاههای بومی منطقه)؛ برنامه ریزی مسکن؛ مطالعات اجتماعی- فرهنگی در منطقه و ساخت سکونتگاه سازگار با منطقه و ایجاد تسهیلات رفاهی، تفریحی و گردشگری در سطح سکونتگاهها (غلامی، .(1389

اولین همایشملیشهرسازی و معماری درگذر زمان

صالحی (1389) در مقالهای، برنامه مسکن مهر و مسائل شهرسازی و معماری مربوط به آن را مطالعه کرده است. این مقاله به بررسی دو مورد از مسائل معماری و شهرسازی در رابطه با ساخت و ساز مسکن در مقیاس طرح جامع مسکن و در قالب طرح مسکن مهر میپردازد. این دو مورد عبارتند از: اول، مسئله تأمین زمین برای این ساخت و سازها و دوم، لزوم کنترل کیفیت معماری و تدارک سیما و منظر شهری مناسب در آنها (صالحی، .(1389

مشکینی و همکاران (1391) مکانیابی پروژههای مسکن مهر استان یزد را با رویکرد کالبدی- زیست محیطی مورد ارزیابی قرار دادهاند. نتایج ارزیابی نشان از مکانیابی مناسب پروژههای مذکور بوده و البته نواقصی نیز وجود دارد که مسلماً پاسخگویی همزمان به تمام معیارها بسیار دشوار است و در مواردی با توجه به اولویتهای مطرح شده پاسخگویی به یک معیار منتج به عدم امکان مکانیابی مناسب میگردد (مشکینی و همکاران،.(1391

-3 روش تحقیق

مقاله حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش کار، پژوهشی توصیفی - تحلیلی است که به منظور جمع آوری دادههای آن از روش اسنادی مبتنی بر مطالعات کتابخانهای استفاده شده است. بنابراین، ابتدا به توصیف طرح مسکن مهر پرداخته و سپس ضمن معرفی معیارها و ضوابط مکانیابی این طرح، مکانیابی برخی پروژههای مسکن مهر و هویت یابی این طرح مورد بررسی قرار گرفته است.

-4 بحث و بررسی

آنچه که امروزه از آن تحت عنوان "مسکن مهر" شاهد اجرای آن در سطح کشور میباشیمصرفاً به جنبه کالبدی مسکن تاکید دارد و هدف اصلی آن اسکان قشر کم درآمد جامعه میباشد. این طرح عنصر سازنده و عامل پویایی شهر یعنی "انسان" را نادیده میگیرد و فقط تلاش در اسکان آن دارد.

با توجه به تأثیرات بلندمدت طرح مسکن مهر بر سیما و عملکرد شهرها لازم است احداث آنها با توجه به معیارهای برنامهریزی شهری صورت پذیرد تا در عملکرد و کیفیت زندگی شهری تأثیر منفی نداشته باشداصولاً. برای اینکه طرحهای اجرایی بتوانند با موفقیت اجرا گردند نیاز به این است که یک ارزیابی از مکان و فضای استقرار آنها به عمل آید. در واقع شناسایی دقیق عوامل و عناصر جغرافیایی و شاخصهای زیست محیطی در فرایند انتخاب مکان استقرار، طراحی، ساخت و پویایی سکونتگاههای انسانی از پارامترهای پایه است که عدم توجه به آن سبب افزایش هزینههای اقتصادی-اجتماعی و اکولوژیکی میگردد. این عوامل در روند توسعه آتی شهر به عنوان موانع بازدارنده عمل میکنند (غلامی،.(51 :1389 لذا، مکانیابی پروژههای ساختمانی طرح مسکن مهر از جهات مختلفمخصوصاً موقعیت و فاصله از شهر و زیرساختها بایستی دقت لازم را داشته باشد.

اولین همایشملیشهرسازی و معماری درگذر زمان

-1-4 معیارها و ضوابط مکانیابی پروژههای مسکن مهر

معیارها و ضوابط مکانیابی پروژههای مسکن مهر را میتوان به شرح زیر خلاصه نمود:

- معیار کالبدی: ابعاد کالبدی مسکن از دو زاویه قابل بررسی است. اول، کالبد مسکن به عنوان یک واحد مسکونی و دوم، رابطه کالبدی مسکن با محیط مسکونی خود که به نوعی شاخص اجتماعی بوده و نقش و جایگاه مسکن در توسعه شهری را مطرح میکند. مکان انتخابی برای استقرار کاربری مسکونی باید دارای زمین با شیب 1 تا 8 درصد، حداکثر ارتفاع تا 1600 متر، رعایت حریم گسلهای شناخته شده در منطقه، رعایت حریم مسیلها به طوری که در فاصله 50 تا 300 متری حریم آنها از احداث هرگونه کاربری مسکونی جلوگیری شود. رعایت حریم مجاز شبکههای انتقال انرژی، آب، گاز و برق، ایجاد فضای سبز در منطقه، بررسی منابع آبی و تطبیق الگوی موجودی منابع آب بر اساس مدل اکولوژیکی ایران، توجه به حفاظت از خاکهای بسیار حاصلخیز، حاصلخیز و منابع آب زیرزمینی، توجه به خسارات ناشی از سیل احتمالی و تعیین مناطق تحت سیلاب از اقدامات لازم برای توسعه عملکردهای مسکونی است (قراگوزلو،.(25 :1384

زیر معیارهای کالبدی نیز عبارتند از: شیب و توپوگرافی و جنس خاک، وجود خدمات زیربنایی، دسترسی به مصالح ساختمانی بومی و غیربومی، قابلیت رشد و توسعه فیزیکی فضا، وجود یا امکان تأمین تأسیسات و شبکه زیرساختها.

- معیار زیست محیطی: معیار زیست محیطی شامل زیر معیارهای زیر میباشد:

موقعیت سایت در اقلیم طبیعی و در نظر گرفتن شرایط آسایش انسانی، مخاطرات محیطی و رعایت حریم آنهـا، آلایندههای محیطی و رعایت همجواریها در مکانیابی مناطق مسکونی، توجه به حفظ و پایداری محیط زیسـت، کاهش یا حذف آلودگیهای محیطی مانند آلودگی صوتی، آلودگی هوا و در نظر گرفتن جهت باد غالب و داشـتن قابلیت توسعه فضای سبز (مشکینی و همکاران،.(63 :1391

- معیارهای اجتماعی- فرهنگی و اقتصادی:

الف) جمعیت کافی و متعادل و با ترکیب متناسب، از لحاظ گروههای مختلف سنی و جنسی؛ ب) امکانات بالقوه برای برپایی و توسعه آموزشهای عمومی (تحصیلی و بومی)؛ ج) توجه به نرخ باسوادی جمعیت داوطلب سکونت؛

د) عنایــت بــه روابــط و پیونــدهای قــومی، مــذهبی، طایفــه ای و ... همســایگی و مجــاورت کالبــدی و درون سکونتگاهی؛ ه) قیمت زمین

و) فعالیت اقتصادی و تولیدی و انواع آن با توجه به الزامات و فضاهای لازم برای هر یک از آنها؛ ز) امکان دسترسی به بازارهای محلی و شهری؛

اولین همایشملیشهرسازی و معماری درگذر زمان

ح) توجه به میزان اشتغال لازم بر حسب گروههای مختلف سنی و جنسی و پیش بینی نسبتهای بیکاری؛ ط) امکان دسترسی به مؤسسات مالی- اعتباری (صندوقهای مختلف محلی، بانکها و دیگر مؤسسـات مـالی در سطح منطقه ای و ملی).

- ضوابط حقوقی:

وضعیت مشخص حقوقی در بهره گیری از اراضی و عرصههای پیرامونی از اهم مـواردی اسـت کـه در هرگونـه مکانیابی مورد توجه و تأکید قرار گیرد. اراضی محدوده انتخابی باید از هر جهت از لحاظ مالکیت، حقوق مرتـع و سایر موارد حقوق عرفی جمعیت بومی محل مستثنی باشد، زیـرا ایـن گونـه حقـوق محلـی، در اغلـب مـوارد، موجب تعارضات بین گروهی و اجتماعی خواهد بود. حتی در مواردی که عرصه انتخابی از اراضی ملی و دولتـی به شمار می رود، ممکن است ساکنان بومی به طور سنتی چنین حقوقی در بهره برداری از آنها بـرای خـود قائـل باشند. بنابراین، توجه به این نکته در بررسیهای مکانیانی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. آنچـه مسـلم اسـت این که، اراضی تخصیصی باید از لحاظ قوانین رسمی و نیز حقوق عرفی، وضعیتی کاملاً روشن و شـفاف داشـته باشند.

- ضوابط فضایی- عملکردی:

آشکار است که هرگونه حرکت توسعه ای به طرق مختلف دارای تبعات و در نتیجه بُعدی فضایی است. به سخن دیگر، سرزمینها، مناطق و واحدهای سکونتگاهی، اعم از روستایی یا شهری، کانونهای زیستی منزوی و مجزایی نیستند که زندگی و فعالیت در آن هاصرفاً ابعاد محیطی، اجتماعی و اقتصادی و بـه عبـارت دیگـر، تنهـا ابعـادی درون سکونتگاهی، داشته باشند، بلکه در واقع، دامنه و نوع کنش متقابل موجود میـان آن هـا در سـطوح مختلـف می تواند در عمل زمینه های توسعه را هموار و یا در صورت فقدان یا نارسایی، حتی محدود سازد. با ایـن حـال، در شاخص گذاریهای گوناگون برای مکانیابی فضاهای مسکونباید، این بُعـد اساسـی، یعنـی بُعـد فضـایی-عملکردی، نادیده گرفته شود و صرفاً ابعاد محیطی، اجتماعی و اقتصادی مـدنظر قـرار گیرنـد. بنـابراین، ضـوابط فضایی – عملکردی مستلزم توجه به معیارهای زیر است:

الف) وضعیت راههای مختلف ارتباطی (آسفالته ، شوسه ، خاکی و ...) و امکان دسترسی به آنها؛ ب) برخورداری از تأسیسات مختلف خدماتی؛ ج) فاصله از سکونتگاههای پیرامونی، اعم از روستایی و شهری؛

د) فاصله تا نزدیکترین سکونتگاه مرکزی (اعم از روستای مرکزی یا شهر)؛ ه) امکان و دامنه دسترسی به مصالح ساختمانی بومی و غیربومی؛ و) امکان ساخت و ساز مسکن و تأسیسات مرتبط با آن؛ ز) جایگاه عملکردی مشخص در تعاملات فضایی.

اولین همایشملیشهرسازی و معماری درگذر زمان

البته، قابلیت عرصه فضایی انتخابی برای رشد فیزیکی- کالبدی آتی محل نیز باید پیش بینی و ارزیابی گردد. نکته اساسی دیگر در همین ارتباط، اجتناب از انتخاب مکانهایی است کـه در معـرض ادعاهـای ملکـی- عرفـی و یـا منازعات سنتی- محلی قرار دارند. همان گونه که تأکید شد، محل انتخابی باید از امکان بهرهمندی از وسایل نقلیـه و راههای مواصلاتی برخوردار باشد. در همین ارتباط، دسترسی به امکانات و خدمات گونـاگون، نظیـر آمـوزش، بهداشت و درمان و نیز بازارهای مبادلاتی از پیش شرطهای مکانیابی به شمار میرود.

- معیار ارزش سایت: این معیارها عبارتند از:

(1 تناسب ابعاد، فرم و شکل سایت و توجه به وضعیت توپوگرافی و بهرهگـرفتن از اخـتلاف سـطح بـرای پدیـد آمدن دید و منظر بهتر (2 در نظر گرفتن هویت منطقه و همخوانی توسعه بافت مسکونی با شرایط سیمای طبیعـی و فرهنگی (3 وجود تنوع بصری بالا و در نظر گرفتن چشم اندازهای طبیعی (دریا، دریاچه، کوه، جنگل و زمین-های زراعی و غیره) و عدم بستن دید در توسعههای جدید (4 عدم وجود آلودگیهای بصـری و منـاظر نازیبـای بیرون از سایت که چهرهای نازیبا و ناهماهنگ با محیط طبیعی اطراف دارند و از ارزش بصری منطقـه مـیکاهنـد (5 همخوانی کاربریهای همسایگی سایت (مشکینی،.(63 :1391

- معیار دسترسی و موقعیت مکانیابی اراضی:

شامل: -1 نزدیکی سایت به شهر و خدمات شهری؛ -2 وضعیت دسترسی به شبکه معابر مانند فاصـله اراضـی تـا شبکه راه و پایانهها و درجهبندی آنها از نظر اهمیت در مقیاس ملی، استانی، منطقهای، محلی و فاصله اراضی تـا شبکههای راه ریلی و ایستگاههای راه آهن و بررسی فاصله اراضی تا فرودگاه یا بندر (همان منبع).

- معیار وضعیت آماده سازی فازهای مسکونی: این عامل شامل زیر معیارهای زیر میباشد:

(1 انطباق تراکم طرح با تراکم مصوب حداقل (2 انطباق تعداد طبقات با طبقات مصوب (3 انطباق سـطح اشـغال با طرح مصوب (4 انطباق سرانههای مصوب با طرح.

- مشخصات ثبتی اراضی: در این معیار سه زیر معیار مورد توجه میباشند: (1 توجه بـه اراضـی شـشدانـگ (2 قابل افراز و تفکیک بودن اراضی (در صورت مشاعی بودن).

- معیار امنیت و پدافند غیرعامل: واحدهای مسکونی پروژه مسکن مهر اکنون به مکانهایی که اقشـار محـروم و کم درآمد و با درصد بالای بیکاری به صورت انبوه گرد هم آمدهاند، مبدل شده اسـت . مسـاکنی کـه انسـانهـای ساکن آنهادائماً دولت، امنیت عمومی و اجتماعی را به چالش میکشند. به نظر میرسـد نیـت خیـر در احـداث واحدهای مسکن مهر به تنهایی کافی نباشد. بارها تجربه کردهایم که هر کـار عجولانـهای مشـکلاتی را در آینـده نزدیک و دور در پی دارد، لذا بایستی چالشهای طرح مسکن مهر به خصوص تجمعهای مسـکونی گسـترده، از

اولین همایشملیشهرسازی و معماری درگذر زمان

نقطه نظر سوانح طبیعی، مشکلات انسانی، مسایل امنیتی و ناهنجاریهای اجتماعی و جرم و جنایت بررسی گردد و راهکارهایی اجرایی از آن استخراج گردد؛ راهکارهایی که میتواند در مسئله پدافند غیرعامل مطرح گردد.

-2-4 مکانیابی پروژههای مسکن مهر

طرح مسکن مهر جزء سیاستهای جدید و مهم تهیه مسکن در دولت نهم و دهم بوده است. ضمن اینکه حرکت حساس و بزرگی است که میتوان با حمایت متخصصین و دستاندرکاران مختلف، به اجرای مناسب آن کمک کنیم. در رابطه با طرح مسکن مهر، دستگاهها و وزارتخانههای مختلفی همکاری مینمایند. سه بخش دولتی، تعاونی و خصوصی کشور در آن دخیل هستند. در سیاست گذاریهای قبلی مسکن این وضعیت وجود نداشت که همه بخشهای اقتصادی کشور با هم هماهنگ شوند و با یک برنامه پیش بروند. اما این حرکت (طرح مسکن مهر) جدید است و ما منکر نواقص آن نیستیم. اما تلاش در کم کردن این نواقص میتواند این سیاست را با موفقیت همراه سازد.