بخشی از مقاله
چکیده
امنیت بخشی به فضاهای شهری از جمله موضوعات کاربردی و قابل بحث در علومی که به نوعی با این مبحث در گیر میاشند به شمار میرود که یکی از ابعاد امنیت بخشی به فضاهای شهری راهکار استفاده از برنامه ریزی ایجاد مسکن اجتماعی میباشد که مطالعات میان رشته ای میان کارشناسان جغرافیای سیاسی ، شهرسازی ، برنامه ریزی مسکن و شاخه های دیگر جغرافیا و سایر علومی که با نوعی با این قضیه درگیر میاشند را طلب میکند. در کشورهای مختلف طرح ایجاد مسکن اجتماعی از قدمت بالایی برخوردار است و همواره از آن به عنوان یکی از ابزارهای مهم در راستای ایجاد امنیت در شهرها استفاده شده است .
در ایران شروع جدی برای ایجاد مسکن اجتماعی با طرح ایجاد مسکن مهر کلید خورد. طرح مسکن مهر از جمله اقدامات و طرح های دولت در زمینه تامین مسکن است و از آنجا که اقشار کم درآمد و آسیب پذیر در این طرح به عنوان جامعه هدف می باشند دارای اهمیت فراوانی می باشد. روش انجام کار به صورت توصیفی- تحلیلی است و در آن سعی شده است که با استفاده از منابع موجود به تجزیه و تحلیل نقاط ضعف و قوت طرح پرداخته شود.بدین صورت که ابتدا به نقط قوت طرح اشاره شده است و سپس به نقاط ضعف کار پرداخته شده است . با استفاده از تجزیه و تحلیل بدست آمده در قسمت جمع بندی به طور کلی به عوامل آسیب شناسی طرح پرداخته شده است و سپس راهکارهایی برای برطرف کردن این موارد پیشنهاد گردیده است.
واژگان کلیدی: امنیت - فضاهای شهری - مسکن اجتماعی - مسکن مهر
مقدمه
مسکن به عنوان سرپناه پس از هوا، آب و غذا به عنوان یکی از نیازهای اساسی انسان تلقی می شود.در ایران نیز اصل 31 و 43 قانون اساسی داشتن سرپناه مناسب و ایده آل را حق هر ایرانی میداند و عنوان میکند که مسکن مناسب صرفا یک سرپناه نیست و بلکه مسکن مناسب باید از شرایط نورگیری ، بهداشت محیط ، استحکام سازه ای، اصول معماری و شهرسازی ، شرایط جغرافیایی و...در شرایط ایده آلی قرار داشته باشدتا بتواند به رشد و تعالی ارزش های انسانی و اجتماعی کمک کند - پورمحمدی،. - 5:1382شرایط جاکم بر بازار مسکن که ، افزایش شدید قیمت زمین و در نتیجه افزایش قیمت مسکن را در پی داشت و همین امر مانع دستیابی طبقه فقیر و پایین دست جامعه به مسکن مناسب و ایده آل شد. همچنین بخش مسکن را میتوان یکی از مهمترین بخش های توسعه در یک جامعه دانست.
این بخش با ابعاد وسیع اقتصادی ، اجتماعی ، سیاسی ، فرهنگی ، زیست محیطی و کالبدی خود اثرات گسترده ای را بر ارائه ویژگی ها و سیمای جامعه به مفهوم عام آن دارد.از یک سو اهمیت اقتصادی و اجتماعی این بخش را کانون توجهات عمومی قرار داده است و از سوی دیگر به دلیل اشتغالزایی این بخش و ارتباط آن با بسیاری از بخش های دیگر اقتصادی به عنوان ابزاری مناسب در جهت تحقق سیاسیت های اقتصادی تلقی میشود - عزیزی،. - 1383 مسکن را میتوان امری دانست که میتوان از دیدگاه های گوناگون آن را مورد بررسی قرار داد - توفیق،. - 1:1370طرح مسکن مهر نیز با رویکرد حذف قیمت زمین از قیمت تمام شده ساختمان در دولت نهم شروع به کار کرد و دولت با قرار دادن زمین رایگان در اختیار متقاضیان ، شرایط را برای مسکن دار شدن این طبقه از جامعه فراهم کرد و امیدی در دل افراد کم درآمد جامعه برای مسکن دار شدن به وجود آورد. و امید است این طرح به نتیجه نهایی خود که همانا مسکن دار شدن طبقه فرو دست جامعه است نائل آید.
روش تحقیق
این مقاله با روش توصیفی تحلیلی سعی در شناخت نقش و جایگاه مسکن اجتماعی به خصوص نقش مسکن مهر در ایران در راستای ایجاد سر پناه مناسب و جلوگیری از آسیب های حاشنیه نشینی در اثر وجود عدم مسکن مناسب و مشکلات و آسیب هایی که از این طریق گریبانگیر شهرها و به خصوص شهرهای بزگ میشود پرداخته و به شناخت مزایا و معایب مسکن مهر در ایران و ارائه راه کارهای مناسب جهت افزایش بازدهی و عملکرد بهتر این طرح در کشور میپردازد. اطلاعات موجود در این پژوهش با استفاده از از منابع کتابخانه ای و اسنادی بدست آمده و تکمیل شده است
بیان مساله
یکی از مهمترین هدف های برنامه توسعه در کشورهایی چون ایران، تامین مسکن و برنامه ریزی تولید انبوه آن است. چندین دهه است که برنامه های توسعه تحت عناوین، مسکن حداقل، مسکن اجتماعی و... برای آوردن نیاز مسکن در قالب برنامه های دوم و سوم توسعه تلاش های و تجربیاتی را به منصه ظهور رسانده است .سیاست ساخت مسکن اجتماعی از شروع برنامه دوم توسعه اقتصادی- اجتماعی و فرهنگی کشور - 1373-1377 - آغاز شد. در برنامه مذکور احداث 250000 واحد مسکونی پیش بینی گردید.که تقلیل و حذف قیمت زمین،فعال شدن اعتبارات بانکی و وام های بانکی، کوچک سازی و تدابیر فنی مورد قبول نظام مهندسی ساختمان در کشور، مسیری را در مقابل سیاست گزاران گشود که امروزه تحت عنوان مسکن مهر در حال شکل گیری است
در ایران اصل 31 و 43 قانون اساسی، داشتن سرپناه مناسب و ایده آل را حق هر خانوار ایرانی می داند و عنوان می کند که مسکن مناسب صرفا داشتن یک سرپناه نیست بلکه مسکن مناسب باید از لحاظ شرایط نورگیری، بهداشت محیط، استحکام سازه ای، اصول معماری و شهرسازی و... در شرایط ایده آلی قرار داشته باشد تا بتواند به رشد و تعالی ارزش های انسانی و اجتماعی کمک کند سرپناه مناسب تنها به معنای وجود یک سقف بالای سر هر شخص نیست؛ سر پناه مناسب یعنی آسایش مناسب، فضای مناسب، دسترسی فیزیکی و امنیت مناسب، امنیت مالک، پایداری و دوام سازیه ای، روشنایی، تهویه و سیستم گرمایی مناسب، زیر ساخت های اولیه مناسب از قبیل آبرسانی بهداشت وآموزش، دفع زباله، کیفیت مناسب زیست محیطی عوامل بهداشتی مناسب مکان منساب و قابل دسترسی از نظر کار و تسهیلات اولیه؛ همه این موارد باید با توجه به استطاعت مردم تامین شود.
ادبیات نظری تحقیق
طرح جامع مسکن سند ملی است که مسائل بخش مسکن را شناسایی و چشم انداز بلند مدت این بخش را ترسیم و اهداف یعنی تغییرات مطلوب قابل حصور در بخش مسکن را مشخص کرده است. تهیه این طرح از اواخر سال 83 بر اساس بند ج ماه 30 قانون برنامه چهارم شروع شد.افق طرح جامع مسکن 20 ساله و سند راهبردی آن شامل 9 محور و 55 برنامه و اقدامات است. در حد ارتباط با موضوع این نوشتار باید اضافه کرد که از میان 9 محور طرح جامع مسکن دو محور تامین مسکن خانوارهای کم در آمد و ارتقای صنعت ساختمان اساس
