بخشی از مقاله
چکیده:
یکی از مهمترین اهداف مدیریت شهری و توسعه، بالا بردن کیفیت زندگی انسان ها و بهبود فضای سکونتگاه های ساکنین. ازمحیط زندگی خود می باشد با توجه به سیاستهای کلان مسکن در سال های اخیر دولت تصمیم به تولید مسکن بدون لحاظ نمودن چهارچوب سیاستهای کلان مسکن نموده است و طرحی بعنوان مسکن مهر را درسطح کشور به دلیل کاهش قیمت مسکن و خارج نمودن قیمت زمین از مسکن را برای افراد کم درآمد و فاقد مسکن در دستور کار خود قرارداد. مسکن برای تأمین آسایش مردم است و پاسخگویی به تمام ابعاد فیزیکی و روانی وجود انسانها می باشد و اهمیت فراوانی را دارا می باشد.
حال با گذشت چندین سال ازآغاز عملیات مسکن مهر درکشور و شهرهای جدیدکه بالغ بر 2 میلیون واحد می باشد. شهرهای جدید کشور با 400هزار واحد مسکن مهر امروز با چالش های جدی مواجه می باشند که سهم شهرجدید هشتگرد بالغ بر 50 هزار واحد مسکونی می باشد عدم خدمات رسانی مناسب، دسترسی وتأمین امنیت، خدمات زیربنائی، فضاهای خالی نا امن و مشکلات هویتی از مهمترین چالش های ساکنین مسکن مهر شهر جدید هشتگرد است.
واژه های کلیدی: مسکن مهر- شهرجدید هشتگرد- عدم تأمین خدمات زیر بنائی و روبنایی
درهمین راستا طرح مسکن مهربه منظورحمایت ازافراد کم درآمد وفاقد مسکن در سال های اخیرعملیاتی گردیده است. اختصاص وام 25 میلیون تومانی با بهره کم و آورده متقاضی جهت احداث حداقل 75 متر مربع بنا مفید و حذف هزینه های زمین از قیمت تمام شده ساختمان در نظر گرفته شده است. از این رو هدف این مقاله، بررسی چالش ها درگذشته وآینده پیش رو مسکن مهراحداث شده در شهر جدید هشتگرد را ارزیابی می نمایند.
پیشینه تحقیق:
در زمینه مسکن و تحولات آن مطالعات زیادی در سطح جهان و ایران اسلامی صورت گرفته است یکی از تحقیقات و پژوهش های در مقیاس جهانی برنامه شاخص های مسکن - - The Housing Progamme بوده که در دهه توسط مرکز اسکان بشر سازمان ملل و بانک جهانی مشترکاً انجام شد. کتابی به عنوان - مسکن و تحول اجتماعی در ژاپن در سال نوشته شده است و درایران جایگاه شاخص ها ی مسکن در فرایند برنامه ریزی - عزیزی - 1383 و همچنین زیاری و همکارش - - 1385 و ارزیابی شاخص های کمی و کیفی مسکن در سال 1390چاپ گردیده و همچنین محمد رضا درودی و همکارانش - 1393 - سنجش میزان رضایتمندی ساکنین مسکن مهرB مطالعه موردی مجتمع بوستان شهر جدید هشتگرد اشاره کرد.
-1 چهارچوب نظری:
ضرورت احداث مسکن برای افراد کم درآمد وحذف قیمت زمین به خاطر کم کردن قیمت تمام شده ساختمان، دولت اقدام به احداث 2میلیون مسکن مهر در کشور شده است که از این مقدار سهم شهرهای جدید 400هزار واحد مسکن مهر بوده است.
-2 شهرهای جدید:
با نگاهی به تاریخچه قوانین مربوط به وزارت راه و شهرسازی، در قانون تأسیس وزارت آبادانی و مسکن در سال 1343 و با تصویب قانون تغییر نام وزارت آبادانی و مسکن در سال 1353 به طور مشخص مقوله ایجاد شهرهای جدید توسط وزارت مسکن و شهرسازی اشاره شده است. با توجه به ضرورت ناشی از رشد جمعیت و مهاجرت های زیاد به کلان شهرها هیأت محترم وزیران در جلسه مورخ 1364/12/11 طی مصوبه شماره 108328 به شرح ذیل تصویب نموده است. - به منظور تأمین زمین بیشتر و ایجاد شهرکهای اقماری و مجموعه های مشخص دستگاه های اجرایی ذیربط موظفند حداکثر تا پایان سال 1365 نسبت به واگذاری زمین های ملی شده دولتی مندرج در فهرست ضمیمه شماره1، واقع درخارج از محدوده وحریم قانونی، شهرهای بزرگ به وزارت مسکن و شهرسازی اقدام نمایند. - مصوبات هیات وزیران -
درادامه وزارت مسکن و شهرسازی در سال 1370 به استناد ماده 11 و ماده 17 قانون زمین شهری مصوب 1366و مواد 7و8 قانون تغییر نام وزارت آبادانی و مسکن مصوب 1353اجازه تأسیس شرکت های عمران برای ایجاد شهرها یا شهرکها را صادر نموده است. و در همین راستا آئین نامه - شهر جدید به مکانی اطلاق می شود که در محدوده آن برای اسکان و فعالیت جمعیتی بیش از 50/000 نفر یا دست کم 10/000نفر واحد مسکونی بهمراه ساختمانها و تأسیسات مورد نیاز عمومی اجتماعی اقتصادی پیش بینی و ساخته شده باشد. شرکت مادر تخصصی شهرهای جدید بعد از اجرائی شدن فاز 1و2 شهر جدید هشتگرد تأمین خدمات در فازهای مذکور،آغاز عملیات 50 هزار واحد مسکونی مهر در این شهر در فازهای 3و4و5و 6و7 در دستور کار قرار می گیرد و عملیات اجرائی آنها با جدیت بدون لحاظ کردن خدمات و دسترسی آغاز می گردد.
-3 شهر جدید هشتگرد:
مساحت کل شهر جدید هشتگرد طبق طرح جامع شهر مصوب شورای عالی شهرسازی و معماری بالغ بر 4400 هکتار می باشد این شهر به جهت تأمین اسکان سرریز کلان شهر تهران و کرج در 35 کیلومتری شهر کرج به سمت قزوین در حال احداث می باشد. به دلیل موقعیت مکانی و توپوگرافی منطقه می توان گفت یکی از بهترین مناطق احداث شهر جدید می باشد. عدم وجود زمین های حاصلخیز و شیب مناسب می توان در آن یک شهر مدرن و اصولی را ایجاد نمود مأخذ: وزارت راه و شهرسازی شرکت مادر تخصصی عمران شهرهای جدید
-4 چالش ها:
مهمترین چالش های پیش روی مسکن مهر شهر جدید هشتگرد که می توان به آن اشاره نمود. پراکندگی ساخت بیش از 50هزار واحد مسکن در سطح کل شهر و در همه فازهای باقی مانده که هنوز آماده سازی و دسترسی مناسب برای آنها ایجاد نشده است. فضاهای خالی فی ما بین پروژه های مسکونی به محل ناامن تبدیل گردیده است که بدلیل نبودن امکانات اولیه امکان تردد در شب و روزها را مشکل ساز نموده است. توجه صرفاً به کالبد مسکن مهر و ساخت 50 هزار واحد مسکن مهر با هزینه های سنگین آماده سازی و احداث معابر و احداث شبکه های آب و برق و گاز و سایر تأسیسات عمومی باعث بالا رفتن هزینه تمام شده مسکن که در سیاست های اولیه مسکن - تعیین قیمت ارزان - توصیه شده بود،را در برداشته است و از این رو متقاضیان مسکن مهر را درخصوص تأمین هزینه ها و آورده خود وادار به پرداخت اضافه نموده است.
در این راستا تا کنون نزدیک به 20 هزار واحد مسکونی از 50 هزار واحد تکمیل، و تحویل متقاضیان شده است نبود امکانات روبنائی از قبیل مدرسه - درمانگاه - باشگاه و خدمات محلی - تجاری . . . . - باعث بروز مشکلات عدیده ای برای ساکنان شده است که خانوارها از اسکان در واحد ها خود داری می نمایند. از آنجایی که وظائف شهرهای جدید احداث شهر است و صرفاً مسکن نمی باشد و نیاز است با بارگذاری جمعیت خدمات اولیه و مورد نیاز ساکنان تامین گردد متأسفانه این مهم بدلیل عدم اعتبار و بی برنامه ای احداث مسکن مهر مورد توجه قرارنگرفته است و هم اکنون باعث مشکلات عدیده ای برای دولت جدید و مردم شده است.
امروزه دسترسی به تأمین خدمات یکی از مشکلات مسکن مهر باشد و شهروند جهت این موضوع می بایست به شهرهای اطراف تردد کندو از طرف دیگر عدم تأسیسات زیر بنائی، نبود آب آشامیدنی، و تأمین برق و آب برای این جمعیت که قرار بوده است طی 20 سال آینده اسکان یابند، به یکباره طی یک دوره کوتاه بارگذاری شده اند و می توان گفت تأمین آب آشامیدنی با اولویت ترین موضوع مسکن مهر است.
