دانلود مقاله تعمیر تلویزیون ( تیونرها )

بخشی از مقاله

فهرست مطالب
عنوان صفحه
بخش 1:
تيونر 1
بخش 2 :
طبقه IF آشكار ساز و AGC 8
بخش 3:
مدارات رنگي 17
بخش 4:
مدارات تصوير 62

بخش 5:
منبع تغذيه 66

بخش 1:

 تيونر
همانطوريكه در نماي كلي گيرنده هاي رنگي بررسي گرديد امواج دريافت شده توسط آنتن به تيونر منتقل مي گردد .، تيونر تلويزيونهاي رنگي علاوه بر كارهاي معمولي يك تيونر كه از تلويزيون سياه و سفيد به خاطر داريم (انتخاب كانال‌ ، حذف امواج مزاحم ، تقويت موج فرستنده و . . . ) در خروجي خود امواج فرستنده را تبديل به سه موج IF به ترتيب زير مي كنند:
1) IF صدا (فركانس 4/33 مگاهرتز)
2) IF تصوير(فركانس 9/38 مگاهرتز)
3) IF رنگ(فركانس 43/34 مگاهرتز)
تيونر ها در دو نوع مكانيكي و الكترونيكي درست مي شوند ، در تلويزيونهاي رنگي جديد اكثرا تيونر به صورت الكترونيك طراحي ميشود . اين تيونرها مدارات دريافت هر سه محدوده VHF I , VHF III , UHF را دارا هستند ، در جدول زير محدوده امواج تلويزيوني و تعداد كانالهاي آنها مشخص شده است :

باند
تعداد كانال
محدوده فركانسي
VH I
4 تا 2
MHZ 68تا47

VHF III 12 تا 5 MHZ 230تا174

UHF 68 تا 21 MHZ 676تا300
در تيونرهاي ميكانيكي جهت آنكه كانال و محدوده كار تيونر را تعويض نمائيم دسته سلكتوري وجود دارد كه اين كار را انجام مي دهد ، ولي در تيونرهاي الكترونيك جهت اين كار ، مداري در نظر گرفته شده است به نام مدار فرمان تيونر .

بنابراين مدار فرمان تيونر بايد بروي تيونرهاي الكترونيك دو كنترل اعمال نمايد اولا محدوده كار تيونر را مشخص كند كه آيا بر روي UHF ، VHF I ، VHF III باشد ثانيا معين كند در آن محدوده بر روي چه كانالي تصوير دريافت دارد .

عمل اول با قطع و وصل ولتاژ تغذيه هر قسمت انجام مي گيرد يعني زماني كه مي خواهيم تيونر بر روي محدوده VHF I كار كند ، مدار فرمان ولتاژ تغذيه دو باند VHF III و UHF را قطع كرده و فقط ولتاژ تغذيه به باند VHF I مي دهد . اين باعث مي شود كه فقط باند VHF I كار كرده و دو باند ديگر غير فعال باشند.
عمل دوم (تعويض كانال) با كم و زياد كردن يك ولتاژ متغيير(معمولا صفر تا 33 ولت) توسط مدار فرمان تيونر و اعمال آن به ديودهاي واريكاپ تيونر انجام مي گيرد .
ديودهاي واريكاپ چه عملي انجام مي دهند ؟

ديودهاي واريكاپ يكي از انواع ديودها هستند كه وقتي در باياس معكوس قرار گيرند ميتوان با كم و زياد كردن ولتاژ دو سرشان از آنها همانند يك خازن متغيير استفاده نمود .
حال در تيونر هاي الكترونيك در هر باند تيونر ، تعدادي ديويد واريكاپ قرار گرفته كه مدار فرمان تيونر بسته به كانال انتخابي توسط مصرف كننده ولتاژ دو سر ديودهاي واريكاپ تيونر در آن قسمت را تغيير داده و ظرفيت ديود واريكاپ را براي آن كانال تعيين مي كند ، در حقيقت از ديودهاي واريكاپ به عنوان قسمتي از مدارات هماهنگ داخل تيونر استفاده شده است .

بررسي تيونر تلويزيون رنگي شهاب 21 اينچ :
تيونر اين تلويزيون از نوع الكترونيك بوده و قدرت دريافت هر سه محدوده ، UHF و VHF III و VHF I را دارا مي باشد ، كنترل اين تيونر بر عهده آي سي كنترل تلويزيون (ICSO1 ) مي باشد .
طريقه تنظيم كانال توسط آي سي كنترل : براي آنكه مشخص شود بر روي چه محدوده اي كار كند ، سه پايه BL و BU و BH در بين پايه هاي تيونر وجود دارد . BU تغذيه محدوده UHF داخل تيونر ، BL تغذيه محدوده مدار VHF I و BH تغذيه مدار محدوده VHF III تيونر است .

طرز كار به اين صورت است كه وقتي تلويزيون فرمان كار روي محدوده UHF دريافت كرد ، آي سي كنترل (ICSO1 ) ولتاژ مثبت بيس Q101 را كم مي كند ، چون ترانزيستور به محدوده UHF تيونر مي رود .
در همين حال آي سي كنترل ولتاژ بيس دو ترانزيستور Q102 و Q103 را زياد كرده ولتاژ قسمتهاي BL(VHFI ) و BH (VHFIII)قطع ميگردد ، كه مي توان با توجه به جدول زير اين فرمان آي سي كنترل را تست نمود :
نام پين
باند انتخابي BL

BH
BU

VHF I
12V
0V
0V

VHFIII 0V 12V 0V
UHF 0V 0V 12V

طريقه تنظيم كانال :
همانطوريكه قبلا ذكر گرديد براي تعويض كانال بين صفر تا 30 ولت كه توسط تنظيم كننده ائي قابل تنظيم است به ديودهاي واريكاپ داخل تيونر اعمال شده و باعث انتخاب كانال ميگردد .
در اين تلويزيون ولتاژ 103 ولت پايه سه ترانس T801 در منبع تغذيه (STR) توسط مقاومت R105 كم شده توسط زينر 33 ولتي D102 در 33 ولت تثبيت شده به كلكتور ترانزيستور Q304 داده مي شود .

ولتاژ بيس اين ترانزيستور تحت كنترل آي سي مي باشد (پايه 1 آي سي ) حال آي سي كنترل فرمان تعويض كانال ولتاژ بيس اين ترانزيستور را از طريق پايه 1 خود كم و يا بلعكس زياد مي كند و باعث مي گردد بسته به كانال انتخاب شده توسط مصرف كننده ولتاژي بين 3/0 ولت (در پائين ترين كانال) و 29 ولت (در بالاترين كانال) در هر باند به پين VT روي تيونر رسيده و از طريق اين پين به ديويدهاي واريكاپ داخل تيونر اعمال گشته ظرفيت آنها براي كانال انتخابي تنظيم گردد .

AGC تيونر (AGC Delay ) :
از طبقه agc ولتاژ كنترل به تيونر اعمال گشته كه اين ولتاژ بستگي به قدرت سيگنال مركب دريافتي از تيونر دارد ، به اين معني كه وقتي سيگنال دريافتي خيلي قوي باشد بايد مقدار سيگنال عبوري از تيونر به طبقه IF را كم كرد و وقتي سيگنال ضعيف است بايد كل اين سيگنال ضعيف ، بدون تضعيف تحويل طبقه IF گردد .
در اين تلويزيون ولتاژ اين قسمت توسط پايه 13 آي سي IF و آشكار ساز ) IC101) تامين مي گردد كه د ر هنگام سيگنال ضعيف به حدود 3/7 ولت و در هنگام دريافت سيگنال قوي به 4/2 ولت مي رسد .

سيستم AFT :
ولتاژ تغذيه اسيلاتور تيونر توسط اين پين از طبقه IF تنظيم مي شود . اگر در هنگام دريافت ايستگاههاي ضعيف فركانس اسيلاتور دقيق نباشد باعث برهم خوردن مشخصات تصوير مي شود .
اين مدار در طبقه IF باعث قفل شدن فركانس اسيلاتور تيونر در مقدار صحيح آن مي شود ( با اعمال ولتاژ مثبت يا منفي به اين پين ، توضيح كامل طرز كار AFT در طبقه IF آمده است ) .

در اين تلويزيونها در جلوي تلويزيون دكمه ائي به نام نيز وجود دارد ، طريقه تنظيم آن به اين صورت است كه در هنگام دريافت ايستگاه ضعيف ابتدا تيونر را روي آن ايستگاه تنظيم مي كنيم (در اين حالت تصوير ايستگاه متناوبا برفكي و خوب مي شود ) ،‌ ، حال دكمه AFT را فشار داده تا تيونر (اسيلاتور تيونر) دقيقا بر روي آن ايستگاه قفل شود .
طريقه كانال يابي اتومات :
در تلويزيونهاي مولتي سيستم (تلويزيونهاي رنگي جديد) يكي ديگر از كنترل هاي بخش فرمان بر روي تيونر كانال يابي اتوماتيك است .
بخش 2
 طبقه IF آشكار ساز و AGC
در تلويزيونهاي رنگي معمولا سه بخش فوق در يك مدار و يا يك آي سي طراحي مي شوند ود ر داخل بدنه فلزي قرار مي گيرند ( به علت شيلدن شدن در مقابل امواج مزاحم ) .

الف- بخش تقويت IF :
اين قسمت معمولا شامل چند فيلتر جهت حذف و تضعيف امواج مزاحم ، چند IF جهت تشكيل باند گذر IF و چند طبقه تقويت كننده مي باشد تا امواج خارج شده از تيونر را به مقدار كافي تقويت كرده تا قابل آشكار سازي باشد .
امواج مزاحم در طبقه IF كدامند ؟

1- امواج IF كانالهاي مجاور :
تيونر علاوه بر ايجاد IF صوت و تصوير كانال مورد نظر ، موج IF كانالهاي مجاور را نيز توليد كرده كه اين امواج بدليل آنكه امواجي ناخواسته هستند بايد كاملا حذف شوند (فركانسهاي 9/31 و 4/40 مگاهرتز).

2- موج IF صداي خود كانال :
اين موج نيز بايد توسط طبقه تقويت IF به مقدار كم تضعيف شود ، به علتي كه اگر IF صدا در خروجي آشكار ساز تصوير خيلي قوي باشد قابل حذف توسط مدارات فيلتر نخواهد بود و اين موج از طبقات تصويري عبور كرده بر روي تصوير به صورت نويز (پرده توري روي تصوير)ظاهر خواهد شد بنابراين در اين طبقه فركانس IF خود كانال (4/33 مگاهرتز) به مقدار كم ضعيف مي شود . با توجه به موارد فوق از فيلتر هاي بالا پهناي باندي با مشخصات زير به وجود مي آيد :

همانطوريكه ديده مي شود در شكل فوق فركانسهاي IF كانالهاي مجاور ( 9/31 و 4/40 مگاهرتز) داراي دامنه صفر (كاملا حذف شذه)، IF صداي خود كانال (4/33 مگاهرتز)داراي دامنه 10%(مقدار تضعيف شده)ولي IF رنگ و تصوير (47/34 و 9/38 مگاهرتز)داراي دامنه حداكثر هستند .(دامنه 50%)
پهناي باند فركانسي ايجاد شده فوق به طور كامل و بدون هيچ كم و كسري بايد تحويل تقويت كننده ها داده شود ، به اين منظور بعد از فيلترهاي حذف و تضعيف ، چند ترانس IF قرار مي گيرد كه هر كدام بر روي يكي از فركانسهاي فوق تنظيم شده است تا بتواند پهناي باند فوق را به طريقه صحيح تحويل طبقه تقويت دهد .

حال اهميت اين نكته مشخص مي شود كه بدون داشتن دستگاههاي لازم هيچگاه اقدام به بر هم زدن تنظيم اين ترانسهاي IF نمي كنيم به علت اينكه از تنظيم خارج شدن ترانس هاي IF و سيم پيچ هاي اين طبقه اثر بسيار نا مطلوبي بر روي اطلاعات ارسالي از فرستنده دارد

ب- بخش آشكار ساز تصوير :
اين قسمت نيز اكثرا در داخل آي سي در نظر گرفته مي شود چند كار به شرح زير انجام مي دهيد :
1- از IF تصوير (9/38 مگاهرتز) سيگنال تصوير را به وجود مي آورد .
2- از مخلوط كردن IF تصوير و صدا و بدست آوردن موج تفاضل ، IF دوم صدا را بوجود مي آورد :
مگاهرتز 5/5=4/33-9/38
3- از مخلوط كردن IF تصوير و IF رنگ و بدست آوردن موج تفاضل آن دو ، IF دوم رنگ را به وجود مي آورد :
مگاهرتز 43/4 = 47/34 – 9/38

ج- بخش AGC :
اين قسمت مقدار تقويت ، تقويت كننده هاي IF(( agc IF و تقويت كننده تيونر (RF AGC ) را بسته به سيگنال دريافت شده توسط آنتن تنظيم مي كند ، به طوريكه اگر سيگنال دريافتي توسط آنتن ضعيف باشد اين بخش با اعمال ولتاژ مثبت به طبقه IF مقدار تقويت اين طبقه را بالا مي برد و اگر سيگنال قوي باشد بلعكس .
AFT (اتوماتيك فركانس كنترل) :

زمانيكه ايستگاههاي ضعيف توسط گيرنده دريافت مي شود امكان تغيير فركانس اسيلاتور تيونر بسيار زياد است (به دليل ضعيف بودن اطلاعات دريافتي)، به ااين منظور خصوصا در گيرنده هاي رنگي مداري در اين قسمت قرار مي گيرد كه باعث تصحيح فركانس اسيلاتور تيونر مي شود ، طرز كار كلي اين مدار بصورت زير است :
سيگنال IF تصوير تقويت شده از طبقه IF تصوير به مدار آشكار ساز AFT داده مي شود اين مدار سيگنال IF را طوري آشكار مي كند كه ازآن يك ولتاژ DC تهيه نمايد . به صورتي كه اگر مقدار فركانس IF تصوير دقيقا 9/38 مگاهرتز باشد ولتاژ DC تهيه شده توسط اين مدار صفر و اگر مقدار فركانس IF تصوير از 9/38 مگاهرتز بيشتر باشد ولتاژ تهيه شده توسط اين مدار صفر و اگر مقدار فركانس IF تصوير از 9/38 مگاهرتز بيشتر باشد ولتاژ تهيه شده توسط اين مدار منفي و بر عكس اگر كمتر از 9/38 مگاهرتز باشد ولتاژ تهيه شده مثبت خواهد بود .

حال اين ولتاژ DC به تغذيه اسيلاتور تيونر (پين AFT روي تيونر) اضافه شده ، تغذيه اسيلاتور را بسته به صحيح يا نا صحيح بودن فركانس IF تصوير آنقدر تنظيم مي كند تا مقدار IF تصوير در مقدار استاندارد آن (9/38 مگا)قفل شود . عمل AFT در هنگام دريافت ايستگاههاي ضعيف و همچنين در مورد تلويزيونهايي كه داراي منترل از راه دور هستند بسيار مفيد و باعث ثابت ماندن مشخصات تصوير خواهد شد .
نماي كلي طبقات IF ، آشكار ساز و AGC :

بررسي طبقه تقويت IF ، آشكار ساز و AGC تلويزيون رنگي شهاب 21 اينچ
هر سه قسمت فوق در داخل آي سي 101 واقع شده اند ، موج IF به وجود آمده توسط تيونر از پين IF آن خارج شده توسط ترانزيستور Q161 تقويت گشته به فيلتر Z101 داده مي شود . اين فيلتر و سيم پيچ T101 باند گذر سيگنال ويدئو را تنظيم مي كنند ( يعني فركانس حامل تصوير خود كانال 9/38 مگاهرتز را به طور كامل فركانس حامل صداي خود كانال 4/33 مگاهرتز را به مقدار كم تضعيف و فركانس هاي حامل كانالهاي مجاور 9/31 و 4/40 مگاهرتز را به طور كامل حذف مي كنند .

IF ويدئو بعد از عبور از Z101 به پايه هاي 9 و 10 آي سي 101 وارد شده توسط سه تقويت كننده در داخل آي سي تقويت شده به آشكار ساز داده مي شود كه ترانس T171 سيم پيچ (مدار هماهنگ)آشكار ساز مي باشد ، سيگنال ويدئوي آشكار شده از پايه 22 بعد از تقويت خارج شده بعد از آنكه IF دوم صوت آن(فركانس 5/5 مگاهرتز ) توسط فيلتر هاي L201 و L202 حذف شد (فيلتر حذف 5/5 مگا) سيگنال ويدئوي خالص ( اطلاعات رنگ + روشنائي + سينك + محو) به پايه 39 آي سي 501 مي رسد .

بخش AGC :
سيگنال ويدئوي آشكار شده در پايه 22 از داخل آي سي به آشكار ساز AGC داده مي شود AGC بسته به قوي يا ضعيف بودن سيگنال ولتاژي را تهيه كرده و به تقويت كننده IF داخل آي سي داده مقدار تقويت آنراتنظيم ميكند همچنين اين ولتاژبه مدارGC) RF AGC Aتيونر) داخل خود آي سي نيز رسيده و باعث مي شود ولتاژي بين 4/2 (در هنگاميكه سيگنال قوي است ) تا 3/7 ولت ( هنگاميكه سيگنال ضعيف است ) از پايه 13 آي سي 101 خارج شده به پين AGC روي تيونر رسيده و مقدار تقويت ترانزيستور تقويت RF داخل تيونر را بسته به قوي يا ضعيف بودن سيگنال تنظيم كند .

تشخيص سالمي طبقه IF :
كابل خروجي تيونر به طبقه IF را جدا كرده با يك سيم به آنتن به ورودي آن سيم مغزي ضربه مي زنيم اگر نويز در صدا و تصوير ظاهر شد طبقه IF سالم است .
و يا آنكه مي توان يك سيم آنتن به پين IF تيونر در حاليكه تلويزيون روشن است ضربه زد اگر در صدا و تصوير اثر كرد طبقه IF سالم است ( در صورتي كه تيونر الكترونيك و سوكتي باشد).
تشخيص سالمي AGC :
آنتن وصل شودبه طوريكه تصويرفرستنده كامل دريافت شوددراين حالت روي پين agc تيونربايدحدود2ولت وباقطع آنتن بايد5/7ولت ظاهرگردد.
تشخيص سالمي AFT:
درحالت دريافت سيگنال واضح توسط تلويزيون اكر دربين AFTتيونرحدود5/6ولت ديده شدAFTسالم است .
تنظيمات طبقه IF:
دراين طبقه فقط تنظيم AGC:تيونر(AGC DELAY)داريم به طوريكه وقتي آنتن وصل بود وتصوير واضح رادريافت كرديم باتنظيم VR151(درپايه 12آي سي 101)ولتاژپين AGCروي تيونررادر5/2ولت وزمانيكه آنتن قطع است اين ولتاژرادر5/7ولت تنظيم مي كنيم .

تعميرات طبقه IF:
همانطوريكه دربررسي اين طبقات مشاهده گرديدبه دليل آنكه اين بخشهاسرراه عبور وتقويت اطلاعات صداوتصويرفرستنده قرار دارند هد گونه ايرادي دركار يكي از مدارات فوق هم صدا وهم تصوير گيرنده راباهم معيوب مي كند بنابراين درصورت عدم وجود صدا وتصوير (در صورتيكه راستروجود داشته باشد):
1-بايك سيم آنتن به پين IFروي تيونر ضربه زده شود كه در اينصورت يكي از دوحالت زير مشاهده مي شود:
الف –اگر انجام اين كار درصداوراستر اثري نداشت :
عيب در طبقه IF(Q161,IC101وقطعات اين مسير )مي باشد جهت تشخيص محل دقيق عيب ولتاژ پايه هاي آي سي 101گرفته شود،اگر مطابق نقشه نبود به احتمال زياد خود آي سي خراب است وبه احتمال ضعيفتر قطعات جانبي آي سي .درصورتيكه ولتاژ پايه هاي آي سي طبق نقشه بود مي بايدQ161،Z161وقطعات اطراف آنها بررسي كرد.

ب –درصورتيكه سيگنال دادن به ورودي طبقه IF درصدا وراستر اثركرد:مشخص مي شودكه طبقه IFسالم است ابتدا از سالمي طبقه AGCمطمئن مي شويم (در صورت غير نرمال بودن ولتاژAGCروي تيونر بايد مسير AGCتاIC101يا خود آي سي رابررسي نمود )،سپس توجه مي كنيم كه ولتاژ تغذيه به تيونر برسد(12ولت )اگر ولتاژدرست نبود مي بايست رگولاتور 12ولت (Q101)رادرمنبع تغذيه بررسي كرد،اگر ولتاژ تغذيه تيونر نيز درست بود عيب در تيونر است (تيونر تعويض گردد).

بخش 3
 مدارات رنگي
همانطوريكه دراصول تلويزيون رنگي گفته شداطلاعاتي كه فرستنده هاي رنگي به عنوان رنگ ارسال مي كنند دوسيگنال R-Y،Y-Bمي باشد حال گيرنده هاي رنگي براي نمايش رنگ وتصاوير ،ابتدا بايد اين اطلاعات (B-YوR-Y)را از سيگنال مركب فرستنده جداو آشكار كرده و سپس از روي آنها سيگنالهاي اوليه رنگ (B،G،R)راتهيه نمايند واين سيگنالها را به كاتدهاي مربوطه داده تا رنگ تصاوير پخش گردد.بنابراين مدارات رنگ تلويزيون هاي رنگي رامي توان به دودسته تقسيم نمود:
الف –مداراتي كه از روي سيگنال مركب فرستنده اطلاعات رنگ آنرا (Y-Rو Y-B)جدا مي كنند ، به اين مدارات ،ديكدورهاي رنگ گوئيم :

ب :مداراتي كه از روي اطلاعات رنگ ارسالي از فرستنده (R-Y،B-Y)وYسيگنالهاي اوليه رنگ (قرمز،سبز،آبي )راتهيه مي كنند به اين مدارRGBگوئيم :

دراين قسمت مدارات فرستنده ،مدارات ديكدر رابراي سه سيستم PaINTSC،SECAMومدارات RGB رابررسي مي كنيم .
سيستم سكام :
همانطوريكه دركليات تلويزيون رنگي ذكر گرديد دراين سيستم براي هر خط افقي فقط يكي از سيگنالهاي تفاضلي وYاز فرستنده ارسال مي گردد.
الف –فرستنده سكام :

توسط دوربين تصوير مقابل آن تبديل به درصد هاي مشخصي از RوGوBشده وازاين سه سيگنال همانطوريكه درفصل قبل بررسي شد سه سيگنال YوR-،B-YYبدست مي آيد.

(اطلاعات سياه وسفيد تصوير)قبل از آنكه مدوله گردد.از يك تاخير دهنده عبور مي كند چرا كه در ديدن يك تصوير رنگي اطلاعات روشنائي آن تصوير (Y)از اطلاعات رنگ خيلي مهمتر است (به دليل ساختمان مخصوص چشم انسان )،بنابراين فرستنده هاي رنگي نيز براي Yپهناي باند بيشتري را نسبت به اطلاعات رنگ در نظر مي گيرند . (پهناي باند لوميناس 5/5مگاهرتز و پهناي باند كروميناس 1مگاهرتز).
به دليل همين پهناي باند بيشتر Yنسبت به كروميناس سرعت عبور آن از مدارات بيشتر بوده باعث مي شود كه اطلاعات روشنايي صحنه ها با رنگ آنها همزماني نداشته باشند به همين دليل در فرستنده اطلاعات y راقبل از ارسال مقداري تاخير مي دهند (120نانو ثانيه ).

كليد سكام :
ذكرشد كه درسيستم سكام از دو سيگنال R-YوB-Yكه توسط دوربين به وجود آمده ،درهر خط افقي فقط به يكي از آنها احتياج داريم بنابراين ، دو سيگنال فوق به كليدي به نام كليد سكام داده مي شود ، اين كليد دو ورودي دراين قسمت داردويك خروجي كه باعث مي شود درهر خط افقي يكي از اين سيگنالها به خروجي وصل شده وبه مدالاتوروارد گردد.

پالس فرمان اين كليد از طبقه افقي گرفته مي شودودر حقيقت اين پالس فركانسي است برابر نصف طبقه افقي كه حالت كليد سكام را عوض مي كند .
اسييلاتور موج حامل : مي دانيم براي ارسال هرگونه موج اطلاعي احتياج به موجي حامل نيز است ،درسيستم سكام R-Yرابرروي فركانس 406/4مگاهرتز مدوله FMمي كنند .اين اسيلاتور نيز به ورودي ديگر كليد سكام وصل هستند كه باتوجه به حالت كليد در خروجي مي تواند فقط يكي از اين دو وجود داشته باشد و R-YياB-Yدرمدالاتور برروي موج حامل خود سوار شوند.

فيلتر آنتي بل :
براي اينكه سيگنالهاي تفاضلي رنگ در گيرنده هاي سياه وسفيد توليد پارازيت نكنند، در فرستنده رنگي موج مدوله شده كرومينانس رااز فيلتري به نام فيلتر آنتي بل عبور داده تا دامنه رنگ به اندازه كافي تضعيف شده و ايجادپارازيت در گيرنده هاي سياه و سفيد ننمايند.
پالس برست چيست ؟

درسيستم سكام به علت آنكه براي هرخط تصوير سيگنال تفاضلي جداگانه ائي ارسال مي شود و هر سيگنال تفاضلي وقتي به گبرنده برسد توسط آشكار ساز جداگانه ائي آشكار مي شود ، براي آنكه تضمين شود هر سيگنال تفاضلي رنگ در گيرنده به آشكار ساز خود وارد گردد، از فرستنده پالسي به نام پالس برست (سيگنال همزماني رنگ )ارسال مي شود ، محل قرارگرفتن اين پالس درشانه عقبي پالس سينك درسيگنال مركب مي باشد.

پالس برست درسيستم سكام تشكيل شده است از چند سيكل از فركانس هاي حامل رنگي كه براي خط مورد نظر ارسال مي شود ،يعني اگر قرارباشد براي خط اول سيگنال تفاضلي قرمز ارسال شود درشانه عقبي پالس سينك چند سيكل از موج حامل رنگ قرمز (فركانس 406/4مگاهرتز)را قرار مي دهند و يا اگر براي خط دوم B-Y ارسال شود قبل از آن در شانه عقبي پالس سينك چند سيكل از موج حامل B-Y( فركانس 25/4 مگاهرتز )قرارمي گيرد.
كه اين پالسها قبل از رنگ خط مورد نظر درگيرنده به كليدي به نام كليد سكام گيرنده رسيده باعث مي شوند حالت آن با توجه به اين موج حامل به خروجي (آشكار ساز )مناسب آن وصل گردد.

به اين ترتيب در فرستنده رنگي از جمع شدن سيگنالهاي لوميناس (Y ) ، كروميناس (R-Y ،B-Y ) و برست تشكيل مي شود :

گيرنده (ديكدور) سكام :
مي دانيم فرستنده هاي رنگي سكام براي هر خط تصوير يكي از سيگنالهاي رنگي (B-Y يا R-Y ) را ارسال مي كنند علاوه بر آن ، براي هم زماني رنگ بين فرستنده و گيرنده ، پالسي به نام پالس همزماني رنگ (پالس برست ) نيز از فرستنده سكام ارسال مي گردد كه باعث مي شوند هر سيگنال تفاضلي به آشكار ساز مربوط به خود اعمال شود .
سيگنال R-Y در فرستنده بر روي فركانس 406/4 مگا و B-Y بروي فركانس 25/4 مگا مدوله FM شده در قسمت رفت افقي قرار گرفته ارسال مي گردند .
برست هر خط نيز بسته به آنكه در خط مورد نظر چه رنگي قرار گرفته ، در شانه عقبي پالس سينك (قبل از خط مورد نظر ) چند سيكل از موج حامل آن خط قرار گرفته كه بعد از آشكار سازي در گيرنده باعث همزماني آشكارسازهاي فرستنده با گيرنده مي شود .

بنابراين براي نمايش رنگ در سيستم سكام بايد دو كار انجام گيرد :
1- سيگنالهاي تفاضلي رنگ جدا و آشكار شوند .
2- برست رنگ نيز جدا و شناسايي گردد .
1) طريقه جدا سازي و آشكار سازي فركانس هاي حامل رنگ :
در تشريح فرستنده هاي سكام گفته شده كه رنگ خطوط در فرستنده بصورت R-Y و B-Y درآمده و در هر خط افقي در اين سيستم فقط يكي از آنها ارسال مي شود همچنين ذكر گرديد براي آنكه اين فركانسها در تلويزيون سياه و سفيد ايجاد پارازيت نكند در فرستنده قبل از ارسال اطلاعات رنگ ، دامنه آنها را توسط فيلتري تضعيف مي كنند .

حال در گيرنده رنگي چون در مدارات رنگ فقط احتياج به امواج رنگ داريم ابتدا سيگنال مركب آشكار شده از فيلتر حفظ صدا و سپس از فيلتري ديگر بنام فيلتر بل عبور مي كند .
فيلتر بل باعث تاكيد موج حامل رنگ شده (در حقيقت اثر تضعيف رنگ را كه در فرستنده ايجاد شده از بين مي برد ) در خروجي اين دو فيلتر ، سيگنال هاي R-Y و B-Y بدست مي ايد كه بر روي امواج حامل خود (406/4 و 25/4 مگا) مدوله FM شده اند .
سپس امواج بدست آمده از دو فيلتر فوق توسط تعدادي تقويت كننده تقويت شده به مداراتي بنام محدوده كننده داده مي شود تا از نظر دامنه محدود شوند (در حقيقت اين مدارات امواج مزاحمي كه بر دامنه اطلاعات رنگ اثر كردهاند را حذف مي كنند ) .
حال اين اطلاعات به قطعه اي بنام خط تاخير داه مي شود .
خط تاخير (Dily lin ) چيست و براي چه منظوري استفاده مي شود؟
همانطوري كه در كليات تلويزيون هاي رنگي گفته شد براي تشكيل تصوير رنگي حداقل در هر خط افقي نياز به سيگنال R-Y ، B-Y داريم تا با جمع هر يك از آنها با هم سه رنگ اصلي تصوير را بدست آوريم :

(RY)+Y=R
(B-Y)+Y=B
(G-Y)+Y=G
ولي در سيستم سكام براي هر خط افقي فقط يكي از سيگنالهاي تفاضلي و Y را بيشتر نداريم ، به همين دليل در مسير سيگنالهاي تفاضلي بدست آمده قطعه اي بنام خط تاخير از جنس كوارتز قرار مي گيرد :

طبق شكل از مدار محدود كننده دو خروجي بيرون مي آيد ، كه اطلاعات در دو خروجي مثل هم است (در خط اول هر دو R-Y و در خط دوم هر دو B-Y و در خط سوم . . . ). حال خط تاخير در مسير يكي از اين خروجي ها قرار مي گيرد و باعث مي شود اطلاعات آن خروجي به مدت زمان يك خط افقي (64 ميكرو ثانيه) تاخير داده شود . يعني اطلاعات خط اول (R-Y ) را به مدت 64 ميكرو ثانيه در خود نگه مي دارد تا اطلاعات خط دوم (B-Y ) برسد درست در اين زمان اطلاعات خط اول R-Y (از مسير تاخيري ) و اطلاعات خط دوم B-Y (از مسير تاخير نيافته ) به قسمت بعد مي رسد .
اين باعث مي شود ،براي تمام خطوط كه از فرستنده فقط يك موج اطلاع (B-YياR-Y)ارسال شده ،هر دو موج اطلاع (R-YوB-Y)رابراي هر خط افقي داشته باشيم .
كليد سكام گيرنده چيست و امواج B-YوR-Yچگونه آشكار مي شوند ؟

سيگنالهاي رنگ به طور متناوب (طبق شكل زير)دردو خروجي خط تاخير ظاهر مي شوند ،يعني مادرهر خط هم R-Yو B-Yرادا ريم كه هر كدام بايد به آشكار ساز خود داده شوند.
حال براي آنكه اين امواج را آشكار كنيم بايد در مسير اين امواج كليدي قراردهيم تاهر موج رابسته به نوع آن به آشكار ساز خودش بدهد ،اين كليد راكليد سكام گوئيم .
طبق شكل زير كليد سكام دو ورودي دارد . كه به عنوان مثال ورودي1(in1)آن هم R-Yوهم B-Yدارد.ودوخروجي ،كه در هر خروجي فقط سيگنال مشخصي وجود دارد ،يعني خروجي 1(out)فقط R-Yودرخروجي 2 (out2)فقط B-Y.
حال در خروجي 1كليد سكام آشكار ساز R-Yودرخروجي 2آ ن آشكارساز B-Yقرارمي گيرد:

كليد سكام براي عوض شدن حالت خود احتياج به فرمان تعويض حالت دارد كه اين فرمان از مدار شناسايي برست صادر مي شود .

2-طريقه جداسازي پالسهاي برست :
همانطوريكه از شكل زيرمشخص است محل قرارگرفتن پالسهاي برست درشانه عقبي پالس سينك مي باشد ومي دانيم كه زمان شانه عقبي پالس سبك در قسمت برگشت افقي است .

بنابراين براي جداسازي برست از سيگنال مركب احتياج به پالسي از طبقه افقي داريم كه اين پالس زمان برگشت افقي را نشان دهد ،حال اگر به ورودي يك كليد الكترونيك سيگنال مركب فوق وبه گيت آن پالس هاي برست افقي را بدهيم اين مدار مي تواند درخروجي خود فقط پالسهاي برست را ظاهر كند يعني :

برست جداشده را چگونه شناسايي كنيم ؟
برست هاي جداشده درحقيقت شامل فركانس هاي حامل B-YوR-Yاست ،حال براي تشخيص اين فركانس ها (شناسايي آنها )مي توانيم مدار هماهنگي (شامل سيم پيچ وخازن كه نوسان سازي مي كنند )راسر راه اين فركانس ها قراردهيم وفركانس تشديداين مدار هماهنگ را طوري انتخاب نمائيم كه به ازاءيكي از فركانسهابيشترين ولتاژ را توليد كند(فركانس تشديد يك مدار هماهنگ فركانسي است كه به ازاءآن خازن وسيم پيچ مي تواند بيشترين ولتاژ راتوليد نمايند )وفركانسهاي فوق رابه اين مدار بدهيم.

خروجي اين مدار هماهنگ ولتاژي خواهد كه مرتبا از يك خط به خط ديگر كم وزياد مي شود ،به عنوا ن مثال اگر فركانس تشديد مدار هماهنگ ،فركانس 25/4مگاهرتز (حامل B-Y)انتخاب شود وقتي برست B-Yبه اين مدار داده مي شود خروجي مدار ولتاژي بادامنه زياد خواهد بود وزمانيكه برست R-Y(فركانس 406/4مگاهرتز)به آن داده مشود چون اين فركانس دقيقا فركانس تشديد مدار هماهنگ نيست دامنه ولتاژ توليد شده توسط مدار هماهنگ نسبت به حالت قبل كم مي شود :

مدار قطع رنگ :
در همين قسمت نيز مداري به نام قطع رنگ قرارگرفته كه اگر به هر دليلي پالسهاي برست برشانه عقبي پالس سينك وجودنداشته باشد (به عنوان مثال اگر فرستنده سياه وسفيد باشد،فرستنده سيستم سكام نباشد ،مدارات رنگ گيرنده خراب باشند وقادر به شناسايي برست نباشد ،دامنه اطلاعات رنگ خيلي ضعيف باشند و...)اين مدار فعال شده خروجيهاي رنگ راصفر مي كند وازايجاد پارازيت رنگي برروي تصوير جلوگيري مي كند .
مدار قطع رنگ درديكدور هر سه سيستم سكام ،پال وNTSC وجود داشته ودر هرسه سيستم عمل گفته شده را انجام مي دهد .
از برست آشكار شده توسط مدار فوق به عنوان فرمان جهت مداري ديگر به نام فيليپ فلاپ استفاده مي شود.

فيليپ فلاپ چيست ؟
يكي از انواع مدارات نوسان ساز مي باشد (مولتي ويبراتور بي استابل )كه توليد نوسان مربعي مي كند ،اين مدار دو ورودي دارد كه به يكي از وروديهاي آن برست آشكار شده وارد مي گرددوباتوجه به اين ورودي حالت پالس مربعي شكل مي گيرد (به عنوان مثال بيشتر پالس برست باعث تشكيل دامنه بالارونده وولتاژ كمتر پالس برست باعث تشكيل دامنه پايين رونده نوسان مربعي ميشود ):

وبه ورودي ديگر آن فركانس افقي وارد مي گردد،واز روي اين ورودي فركانس پالس مربعي تعيين مي شود (فيليپ فلاپ باتوجه به اين ورودي فركانس پالس مربعي را نصف فركانس طبقه افقي مي سازد ).

از خروجي فيليپ فلاپ چه استفاده ائي مي شود ؟
پالس مربعي حاصل از مدار فوق جهت فرمان كليد سكام استفاده مي شود و باعث مي گرددهر سيگنال تفاضلي رنگ از طريق كليد سكام به آشكار ساز خود وصل گردد (به مبحث سكام در همين بخش مراجعه شود ).

سيستم NTSC:
الف –فرستنده NTSC:
دراين سيستم از فرستنده هر دو سيگنال تفاضلي B-Y و R-Y براي هر خط ارسال مي گردد،به اين صورت كه بعد از بدست آمدن اين دو سيگنال دردوربين NTSC بايد آنها براي ارسال بر روي موجي حامل سوار كنند ، موج حامل رنگ در اين سيستم فركانس 58/3مگاهرتز است (دراروپااز سيستم NTSC ديگري استفاده شده كه فركانس حامل آن 43/4مگاهرتز بوده وبه نام سيستم NTSC اروپايي شناخته مي شود ).

ولي چون هر موج ا طلاع (R-Y ،B-Y )مي خواهند روي يك موج حامل سوار شوند (58/3مگاهرتز)،جهت جلوگيري از تداخل بين آن دو ، فركانس حامل به دوشاخه تقسيم شده ، يكي مستقيمابه مدولاتور B-Yداده مي شود و B-Y روي آن مدوله دامنه (AM)شده ولي ديگر 90درجه اختلاف فاز مي دهند و R-Yرابروي آن نيز مدوله مي كنند حال اين دو موج رنگ با اطلاعات ديگر (صدا ،تصوير ، سينك ،محور وروشنايي )فرستنده NTSC ارسال مي گردد.
در فرستنده هاي NTSCبراي آنكه رنگ ارسالي برروي گيرنده هاي سياه وسفيد ايجاد پارازيت ننمايند ،قبل از ارسال امواج رنگ ،موج حامل آنراحذف كرده فقط باندهاي كناري ارسال مي گردد(مدولاسيون كود راچر )،به همين دليل از فرستنده NTSCجهت پالس شناسي رنگ (برست )چند سيكل از همين موج حامل رنگ (58/3مگا)درشانه عقبي پالس سينك به عنوان برست NTSCقرارمي گيرد.

ب –گيرنده (ديكدور )NTSC:
بعد از آشكارسازي سيگنال مركب درآشكار ساز تصوير توسط فيلتري اطلاعات رنگ از سيگنال مركب جداشده تقويت گشته وبه آشكارسازهاي B-YوR-Yداده مي شود .منتها همانطوريكه گفته شد موج حامل سيگنالهاي تفاضلي رنگ (58/3مگاهرتز)در فرستنده حذف شده است (به علت آنكه درگيرنده هاي سياه وسفيدتوليد پارازيت نكند).حال بدون اين موج حامل ،گيرنده قادر به آشكار سازي B-Y ,R-Y)نخواهد بود.

براي اين منظوردرديكدورهاي NTSCاحتياج به اسيلاتوري است كه فركانس 58/3مگاهرتز را توليد نمايد ،بنابراين براي آشكار سازهاي B-Y و R-Yفركانس ساخته شده توسط اين اسيلاتور نيز وارد مي شود ،وبه آشكار ساز B-Y مستقيم ولي به آشكارساز R-Y با 90درجه اختلاف فاز ،دو سيگنال B-Y و R-Y آشكار شده وبه ديگر مدارات رنگ داده مي شود.