بخشی از مقاله
چکیده
هماهنگی لازم بین مفاصل شرکت کننده در هر فعالیت مهم میباشد. هماهنگی بین مفاصل و عضلات سبب اعمال و پخش مناسب نیرو برستونفقرات کمري و مفاصل اندام تحتانی میشود. در صورتیکه این هماهنگی به هر دلیلی از جمله درد و یا اعمال نیروي زیاد بر ستونفقرات از بین برود، احتمال بروز و ماندگار شدن درد در نواحی کمر و اندام تحتانی افزایش مییابد. از طرفی هماهنگی بین مفاصل در طی بلند کردن اشیاء در صورت افزایش وزن بار تغییر مییابد. از بین رفتن هماهنگی و زمان وارد عمل شدن مفاصل، سبب اعمال نیروي زیاد بر ستون فقرات و در نتیجه درد میشود. از اینرو در این مطالعه به بررسی ریتم والگوي حرکتی مفاصل شرکت کننده( هماهنگی مفاصل) در دو شیوه برداشتن شیء به روش خمیده و چمباتمه پرداخته و تأثیر اعمال بار بر ریتم حرکتی مفاصل شرکت کننده مورد ارزیابی قرار گرفت.
45 مرد سنین 20-40 سال در این اّزمون که از نوع تجربی و مداخلهاي است شرکت داشتند. افراد یکبار سبدي را بدون وزنه با دو شیوه چمباتمه و خمیده برداشته و بار دیگر در داخل سبد باري به وزن %10 وزن بدن شخص قرار گرفته و بار و سبد با دو شیوه چمباتمه و خمیده برداشتهشد. الگوي حرکتی که نشاندهنده هماهنگی میان مفاصل است با استفاده از Three-DimentionalOptoelectric MotionAnalysis System مورد آنالیز قرار گرفت. نتایج توسط نرمافزار آماري SPSS و آزمون آنالیز واریانس براي دادههاي تکراري مورد تجزیه و تحلیل آماري قرارگرفت.
یافته ها نشان داد که اضافه شدن بار سبب تغییر در ریتم حرکتی مفاصل شرکت کننده میشود. با اضافه شدن وزنه از دامنه حرکتی ستون فقرات کاسته شده و از 22/2 به 14 درجه میرسد. در وضعیت چمباتمه نیز دامنه حرکتی ستون فقرات از 15/1 به 23/7 درجه میرسد. نتیجه اینکه تفاوتهاي بسیار آشکاري در ریتم حرکتی با اضافه شدن وزنه دیده شد. در روش چمباتمه شخص با اضافه شدن وزنه از مفصل ران و مچ پا کمک میگیرد. و در روش خمیده شخص بیشتر از ستون فقرات کمري استفاده میکند. این یافته اهمیت ارزیابی ریتم وهماهنگی مفاصل را نشان داده و یکی از علل درد ناحیه کمري را در حین بلندکردن بارسنگین نشان میدهد. با افزایش بار ریتم حرکتی نرمال از بین رفته و درنتیجه عامل مهمی در بروز کمردرد محسوب میشود. (مجله طبیب شرق ، سال چهارم، شماره2، تابستان1381، ص71تا( 79
گلواژه ها:بار، ریتم حرکتی، ستونفقرات کمري، چمباتمه، خمیده
مقدمه
ریـتم مـنظم و یـا تـرتیب وارد عمـل شـدن منظم مفاصل بـراي انجـام مناسـب و بـدون آسیب کارهاي روزمره لازم و ضـروري اسـت. بـه عبارتـی هماهنگی میان مفاصل مشخصه ضـروري یـک عملکـرد نـرمال اسـت. بـا توجه به اصل گفته شـده ، بدیهـی اسـت کـه هـرچه حـرکت پیچـیده تر شده و یا
ســختتــر شــود، هماهنگــی بــین مفاصــل یــا ریــتم حرکتــی پیچـیده تـر شـده و از طـرف دیگـر اهمـیت آن بیشـتر مطرح مـی شـود.((1 درمـیان حرکات روزمره بلندکردن اشیاء کاري ضـروري، تکـراري و چـه بسـا خطـرناك محسوب می شود.
علـیرغم ماشینی شدن کار، هنوز بسیاري از کارهاي صنعتی
طبیب شرق، سال چهارم، شماره 2 ، تابستان 81
72
با دست انجام می شود. بلندکردن شیء از جمله کارهایی اسـت که ارتباط بسیار نزدیکی با کمردرد نیز دارد. مطالعات اپیدمیولوژیک نشان می دهد که انجام کارهاي دستی یکی از بزرگتـرین فاکـتورهاي مهـم در افزایش کمردرد می باشد.((1
بلندکـردن بـار نیـروي فشارنده زیادي بر ستون فقرات اعمال مــیکــند.((2-4 واضــح اســت کــه بــا افــزایش وزنــه گشــتاور فلکسـوري و اکستانسـوري بیشـتري بـر ستون فقرات کمري اعمـال مـی شـود.((4 بـا توجه به آسیبهاي شدیدي که افزایش نیـرو بـر ستون فقرات ایجاد میکند، در صورت ریتم مناسب مفاصـل، خـم شـدن بـه سـمت جلو و برگشت به حالت اولیه براحتـی امکان پذیر خواهد بود. در حالت طبیعی در برگشت از وضـعیت خمـیده، ابـتدا لگـن بـه سـمت عقب چرخیده و سـپس عضـلات تنه براي برگشت به وضعیت اول وارد عمل مـی شوند و تنه به راستاي اولیه برمی گردد. ترتیب وارد عمل شـدن مفاصـل هماهنگـی میان مفاصل نامیده شده و از مبانی مهـم بیومکانیک ستون فقرات محسوب می شود. بنابراین خم شـدن نامناسب به سمت جلو و برگشت نادرست به وضعیت اول مهمتــرین علــت بــراي کمــردرد محســوب مــیشــود، در صورتی که به این جنبه از بیومکانیک کمردرد، به دلیل لزوم داشـتن مهـارت بسیار زیاد در ارزیابی و مشکل بودن ارزیابی ریـتم مفاصـل تـوجه کمتري میشود. در حالیکه در صورت انجـام حـرکت بـه صـورت نادرسـت، نـیاز بـه فعالـیت بیشتر عضــلات تــنه و وارد عمــل شــدن زود هــنگام عضــلات تــنه خـواهد بود که نتیجه آن آسیب و خستگی عضلات و اعمال نیروي بیش ازحد بر ستون فقرات کمري
شاخص تودة بدن((BMI ابزاري براي نشان دادن وضعیت وزن در بالغین می باشد. BMI به عنوان یک شاخص سادة میزان کل چربی بدن یا چاقی عمومی بکار می رود. با توجه به اهمیت سلامت جوانان بررسی حاضر به منظور تعیین شاخص تودة بدن در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی زاهدان در سال 1379 -80 انجام شد. بدین منظور720 دانشجو(428 دختر با میانگین سنی
20/9±2/4 و292 پسر با میانگین سنی 23/3±4/6 سال) به روش تصادفی طبقه اي از بین کل دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی زاهدان انتخاب شدند. وزن و قد دانشجویان اندازه گیري وسپس BMI آنها محاسبه گردید. نتایج بدست آمده نشان داد که میانگین
BMI در دختران دانشجو 21/6±3/1 و در پسران 21/7±2/9 می باشد که ازنظر آماري بین میانگینBMI آنها تفاوت معنی داري مشاهده نگردید. 18/ 3درصد کل دانشجویان مورد بررسی کم وزن ، 12/9درصد داراي اضافه وزن و 1/3درصد چاق بودند. نتایج بررسی بیانگر وجود مواردي از سوء تغذیه در بین دانشجویان مورد مطالعه می باشد لذا ارائه برنامه هاي مناسب تغذیه اي واصلاح شیوة زندگی توصیه می گردد. (مجله طبیب شرق ،سال چهارم، شماره2، تابستان1381، ص81تا( 86
گل واژه ها : چاقی ، اضافه وزن ، کم وزنی ، شاخص تودة بدن((BMI
مقدمه
شاخصتودة بدن یا (Body Mass Index)BMI ابزاري براي نشان دادن وضعیت وزن در بالغین است((1 و از معیارهایی است که میتوان براي بیان اضافه وزن و چاقی بکار برد. BMI
از تقسیم وزن (kg) برمجذور قد (m2) بدست میآید.(BMI(1
به عنوان یکی از شاخصهاي تغذیهاي ـ سلامتی بهترین شاخص جهت تعیین میزان سلامت فرد می باشد و به همین دلیل ارتباط بسیار نزدیک با نسبت مرگ ومیر تام ازبیماريهایی مانند دیابت، بیماريهاي گوارشی ، ریوي ، قلبی ـ عروقی و کیسه صفرا دارد.
درافراد داراي BMI کمتراز20 و بیشتر از30kg/m² میزان مرگومیر نسبی افزایش مییابد.((2
اضافه وزن و چاقی یک مشکل عمدة تغذیهاي و بهداشتی محسوب شده که باعث افزایش درصد مرگ و میر و کوتاهی عمر انسانها شده است.((3 براساس طبقه بنديWHO، مقادیر
BMIکمتراز18/5 کموزن ،25 -29/9 اضافهوزن و BMI≥30
تحت عنوان چاق تعریف شده است.(4،(1 طیفهاي مختلف
BMI براساس اثر وزن بدن روي بیماري و مرگ است.((5 با افزایشBMI خطر برخی بیماريها نیز افزایش مییابد، به طوریکه اضافهوزن و چاقی با افزایش خطر بیماريهاي قلبی عروقی، افزایش فشارخون، دیابت نوعII ، سکته مغزي، بیماريکیسه صفرا ، استئوآرتریت، قطع تنفس به هنگام خواب و مشکلات تنفسی و بعضی از انواع سرطانها (سرطان پستان ، آندومتر، پروستات کولون) همراه میباشند.(6،(4نشانههاي بیشتر این بیماري ها در دورة جوانی مشهود نیست بنابراین غالبا جوانان فاقد نشانه بیماري ناآگاهانه به شیوههاي زندگی که براي سلامت مطلوب تغذیهاي یا سلامت طولانی مدت سودمند نمیباشند، ادامه میدهند.((3
طبیب شرق، سال چهارم، شماره 2 ، تابستان 81
82
در مطالعه روي BMI دانشجویان انستیتوتغذیه تهران میانگین BMI دردانشجویان دختر و پسر به ترتیب21/2±2/7
و 22/4±3/4 بود.((8 در مطالعهاي توصیفی روي دانشجویان رشته مامایی شهر تنکابن نیز شیوع چاقی با استفاده از BMI نشان داد که 16/2درصد دانشجویان مورد مطالعه BMI کمتر از حد
طبیعی(کم وزن) داشته ، 18/3درصد داراي BMI در محدودة اضافهوزن و 2/1 درصد نیز چاق میباشند.((9
چاقی تنها در نتیجه زیادهروي در مصرف غذا یا دریافت انرژي اضافه بر نیاز فیزیولوژیک بدن بوجود نمیآید بلکه این عامل یکی ازعلل عمدة چاقیها بشمارمیرود. معمولا" بیش از یک یا مجموعه اي از علل و عوامل در بروز چاقی دخالت دارند. عوامل ژنتیکی ، محیطی ، عصبی و هورمونی ، کاهش
فعالیت بدنی، عوامل اقتصادي، فرهنگی و روانی میتوانند از عوامل مؤثر در ایجاد چاقی باشند.(WHO(7-8چاقی را به عنوان یک بیماري مزمن توصیف میکند که در کشورهاي پیشرفته و
در حال توسعه شایع است و جانشین بسیاري از مشکلات بهداشتی گذشته، مانند بیماريهاي عفونی شده است.((4
علت چاقی را بایستی تا حدزیادي مربوط به تغییرات سریع
و گستردة شیوة زندگی، فعالیت فیزیکی و رژیمغذایی دانست.((11 کم وزنی و لاغري نیز اگرچه توجه کمتري به آن
میشود میتواند عواقب نامطلوب و جدي براي سلامتی داشته باشد.((3 ازجمله میتوان به کاهش دانسیته استخوان ، سوءتغذیه، قطع قاعدگی در زنان و مشکلات دیگراشاره نمود.کمتر بودن
BMI ازحد طبیعی این مشکلات را بیشتر میکند.((11
لاغري و کموزنی در بین افراد عصبی و پرهیجان و افراد فعالی که بسیارکم استراحت میکنند فراوان است. بعضی اوقات داشتن عادات غلط غذایی ، عدم انتخاب صحیح غذا و یا نامرتب بودن وعدههاي غذا عامل موثري در کم شدن انرژي دریافتی میباشد. وقتی انرژي دریافتی آنقدرکافی نباشد که انرژي مورد نیاز بدن را تامین نماید وزن کم شده و فرد لاغر میشود.((9
مطالعه Toan و همکاران روي وضعیت تغذیه و سلامت 605
