بخشی از مقاله
مباحث تئوري و شناختي كلاس درس تربيت بدني و روش تدريس آن
فـهرست مطالـب
عنوان.................................................................. صفحه
كليد واژه ها............................................................... 1
مقدمه...................................................................... 3
1- هنرتدريس............................................................ 4
2- تعيين و طبقه بندي اهداف تدريس.............................. 4
3- روشهاي تدريس..................................................... 5
4- محسنات و معايب روشها......................................... 8
5- انتخاب يك شيوه تدريس.......................................... 10
6- بررسي وضعيت موجود درس تربيت بدني در كشور......... 10
7- پيشنهادات........................................................... 12
منابع........................................................................ 14
كليد واژه ها
1- آموزش و پرورش، تعليم و تربيت
عبارت است از تمام كنش ها، اثرات، راه ها و روش هايي كه براي رشد و تكامل توانايي هاي مغزي، معرفتي و همچنين مهارت ها ، نگرش ها و رفتار انسان به كار مي روند.
2- برنامه درسي
- يك سلسله وقايع آموزشي طراحي شده كه به قصد تحقق نتايج آموزشي براي يك يا چند دانش آموز پيش بيني مي شود.
- برنامه درسي به محتواي رسمي و غير رسمي فرايند آموزش هاي آشكار و پنهان اطلاق مي شود كه از طريق آنها، فراگيرنده تحت هدايت مدرسه، دانش لازم را به دست آورده مهارت ها را كسب مي كند و گرايش ها، قدر شناسي و ارزش ها را در خود تغيير مي دهد.
- برنامه درسي « يك چهار چوب سازمان يافته است كه از طريق آن كودكان به اهداف مشخص شده در برنامه دست مي يابند. كاري است كه معلمان براي كمك به تحقق و دست يابي اهداف انجام مي دهند و نيز زمينه اي است كه در آن، تدريس و يادگيري اتفاق مي افتد.»
3- روش تدريس
يكي از عناصر مهم برنامه درسي و طراحي آموزشي، انتخاب و اجراي روش مناسب در امر تدريس است. زيرا محتوا، رسانه ها و ارزشيابي و كليه مراحل تدريس در جاي جاي روش و الگوي تدريس قرار مي گيرند تا ما را به اهداف مد نظر برسانند. هنر معلم نيز در چگونگي انتخاب و اجراي روش هاي تدريس نمايان مي شود.
4- طراحي برنامه تدريس
فرايندي است كه طي آن، برنامه كار معلم در طول سال تحصيلي مشخص مي شود.
5- طرح درس
عبارت است از طراحي و تدوين يك برنامه دقيق علمي و مدبرانه كه هم با رويكرد و اهداف آموزشي رشته مطابقت داشته و هم اين كه در شرايط موجود قابليت اجرايي دارد و مارا به سمت هدف نهايي تربيت بدني هدايت مي نمايد.
6- طرح درس سالانه
براي برنامه ريزي سالانه هر كلاسي، بر ا ساس هدف هاي كلي تربيت بدني بايد هدفهاي اختصاصي آن كلاس و فعاليت هاي ورزشي متناسب و مربوط به آن هدف هاي اختصاصي را تعيين كرد و در برنامه طرح درس سالانه گنجاند.
7- طرح درس روزانه
آخرين قدم اساسي و لازم، طرح برنامه عملي روزانه است. برنامه روزانه تحليل جزئيات اعمالي است كه درطول ساعت درس تربيت بدني بايد دنبال شوند.
8- آموزش
عبارت است از تشريك، ارشاد، تعليم ، تغيير دادن رفتار، اثر بخشي ، منضبط سازي، مشاوره، توسعه و پرورش، جهت دادن و القاء.
9- برنامه آموزشي تربيت بدني
يك برنامه همه جانبه، شامل اصول و مباني علمي و عملي است و به شكلي برنامه ريزي مي شود كه از نظر آموزش و پرورش در رشد و پرورش كودكان رسا و موثر باشد.
مقدمه
تدريس (TEACHING) تركيبي از علم و هنر است. علم يا دانش تدريس را مي توان با مطالعه اصول يادگيري، مدل ها و روش هاي آموزش، آشنايي با استراتژي ها و فنون تدريس و ساير يافته هاي آموزشي به دست آورد. اما هنر تدريس يك مهارت عاطفي، اجتماعي و اخلاقي است كه ارتباط زيادي با ويژگي هاي فردي يا شخصي معلم دارد. هنر تدريس فقط از طريق مطالعه كتب و منابع علمي حاصل نمي شود، بلكه به علائق شخصي معلم، حساسيت شغلي و بازبيني مستمر (خود ارزيابي) از نتايج كار خود بستگي دارد.
تدريس، فرايندي است كه در آن معلم واسطه يادگيري مي شود، بنابراين حضور مستقيم معلم در كلاس تربيت بدني و تعامل با دانش آموز ضروري است. چون برخلاف بسياري از فعاليت هاي آموزشي در مدرسه، يادگيري با عمل و تمرين، تعامل نزديك عاطفي – اجتماعي و ارائه بازخودرهاي مستمر آموزشي براي اصلاح حركات تمرين در كلاس تربيت بدني حياتي است، علاوه بر آن، منابع آموزشي زيادي در دسترس دانش آموز قرار ندارند تا مهارت هاي آموخته شده را تكرار يا مرور كند. با توجه به اهميت كار معلم تربيت بدني در زنگ ورزش در اين مقاله سعي بر آن است كه به ذكر يكسري از موارد مثل هنر تدريس- روشهاي تدريس – انتخاب شيوه تدريس و يكسري اصول جهت كار مربيان تربيت بدني بصورت پيشنهادي با استفاده از تحقيقات مجله اي و پايان نامه ها ذكر شود.
1- هنر تدريس
مواد و موضوع اصلي درس تربيت بدني (محتواي آموزشي) به گونه اي است كه نمي توان از روش هاي آموزشي و تدريس متداول در ساير كلاس هاي درسي استفاده نمود. اين موضوع خلاقيت و هنرمندي معلم تربيت بدني را مهم تر مي سازد كه چگونه بايد محتواي برنامه خود را با نيازهاي متنوع و متغير دانش آموزان، امكانات آموزشي مدرسه و به ويژه در يك فضاي كاملا آزاد و بار هماهنگ سازد. دانش آموزاني كه از ميز و نيمكت جدا شده اند و اكنون مي خواهند در اين فضاي باز مهارت هاي ورزشي را يادبگيرند، تفريح كنند و لذت ببرند، رقابت و مسابقه دهند، و هم از كلاس راضي و خشنود گردند، برآوردن اين خواسته هاي متنوع در كلاس، هنر تدريس معلم تربيت بدني را آشكار مي سازد. به ويژه اين كه دانش آموزان فكر مي كنند كه در كلاس تربيت بدني بايد حداقل نظم و حداكثر آزادي برخوردار شوند، هر لحظه كه خواستند بازي و آموزش را ترك كنند يا مي توانند هر نوع رفتار غير آموزشي را به نمايش بگذارند.
هنر تدريس هر معلم از سه جزء شخصيت فردي، شهود يا اشراق و خود باز بيني تشكيل شده است. از نظر شخصيتي معلم بايد بتواند علاقه و صداقت خود را به دانش آموز نشان دهد و به رشد حركتي و ورزشي او حساس باشد. از نظر رفتاري، برقراري ارتباط درست، درك احساس و انديشه هاي دانش آموز در دسترس بودن معلم براي دانش آموز، جديت و اشتياق در تدريس توسط معلم ضروري است. رفتار درست معلم موجب افزايش اعتبار مي شود و اعتبار او مانند پولي است كه در بانك ذخيره مي شود. شهود يا اشراق، توانايي پيش بيني موارد و اتفاقاتي است كه ممكن است در طول تدريس و مديريت كلاس به وجود آيد. اين توانايي يك حس دروني و دور انديشي است كه معلم مي تواند با استفاده از نشانه هاي اوليه اي كه در ابتداي كلاس ظاهر مي شود، با استفاده از تجارب گذشته، انعطاف پذيري و دقت و خلاقيت به آن دست يابد. معلمي كه از نظر رواني خود را با برخي از اختلالات يا بي نظمي هاي احتمالي آماده مي سازد يا از طريق حدس زدن و سوال كردن از خود درباره جو كلاس مي تواند آمادگي قبلي خود را افزايش دهد.
2- تعيين و طبقه بندي اهداف تدريس
اهداف كلي و اختصاصي تربيت بدني در سه حيطه شناختي (دانش و اطلاعاتي)، عاطفي (نگرشي) و رواني – حركت آمادگي جسماني و مهارتي) مشخص شده است. معلم تربيت بدني بايد با توجه به شرايط آموزشي مدرسه و دانش آموزان از طرح درس هاي سالانه يا فصلي و روزانه، اهداف كلي و اختصاصي را به اهداف جزيي يا رفتاري (OBJECTIVE) تبديل نمايد.
مثلا در حيطه شناختي، وقتي معلم براي موضوع كنترل وزن و تغذيه طرح درس مي نويسد:
1- دانش آموز بايد غذاهاي پرچرب را نام ببرد؛
2- دانش آموز تجربه افزايش وزن خود را در چند سال اخير بيان كند؛
3- دانش آموز قبل و بعد از شركت در يك دوره تمريني، تغييرات وزن خود را نشان مي دهد.
در حيطه رواني – حركتي (مهارتي) و براي تدريس پاس پنجه واليبال مي توان از هدفهاي رفتاري زير استفاده كرد.
1- از 10 پاس پنجه با ديوار، حداقل 6 پاس به درستي اجرا شود؛
2- دانش آموز از 10 سرويس دريافتي ، 7 سرويس را با پاس پنجه از تور عبور دهد. هر هدف اصلي در تدريس را مي توان به چند هدف جزيي تقسيم كرد. مثلا براي آموزش تاكتيك هاي حمله مي توان تدريس هر تاكتيك از ساده به پيچيده را به عنوان يك هدف جزئي و رفتاري در نظر گرفت.
