بخشی از مقاله
چکیده
اینجانب با20 سال سابقه تدریس فیزیک همواره سعی نمودهام که با بهره گیری ازشیوه های فعال تدریس، مطالعه کتاب ومجلات رشد برای افزایش آگاهی، استفاده از مطالب مفید در امر تدریس وتربیت، استفاده از دوره های ضمن خدمت و نوشتن طرح درس گام موثری در جهت رشد علمی وتربیتی دانش آموزان بردارم، با نگاهی به شیوه های تدریس در مدارس، ضرورت توسعه ی روحیه رفاقت و همکاری، رشد مهارت های اجتماعی یادگیری عمیق مفاهیم درسی، ایجاد نگرش مثبت به مدرسه، افزایش خودباوری و رویکرد یادگیری مشارکتی از طریق هم یاری، بیشتر احساس می شود.
از این رو اهمیت و ضرورت کنار گذاشتن شیوه های سنتی در آموزش و پرورش و تدریس و توجه به راهبردها و شیوه های نوین آموزشی آشکار می گردد که در همین راستا یکی از راهکارهای استفاده از روش های نوین آموزشی، به کارگیری اصول و بهینه دانش تکنولوژی آموزشی در نظام های آموزشی است.
باتوجه به تجربه اینجانب و مواجه شدن با مشکلاتی که مهمترین آنها عدم توانایی دانش آموزان در حل مسئله وعدم بیان صحیح مفاهیم فیزیک ونمرات کم در امتحانات نهایی است به بررسی عوامل موثردر افزایش میزان یادگیری دانش آموزان پرداخته وعلاوه بر استفاده از شیوه های نوین تدریس وانجام آزمایشات ساده در حین تدریس واستفاده از تکنولوژی آموزشی برای فهم مفاهیم فیزیک وافزایش میزان جذابیت درس وکمک به درک حسی مفاهیم توسط دانس آموزان، به یافتن نقاط ضعف دانش آموزان در حین ارزشیابی های مستمر وهم چنین بررسی اوراق امتحانی ویافتن عوامل اشتباهات دانش آموزان به ویژه ضعف پایه ریاضی آنها در حل مسئله پرداختم وسعی نمودم که میزان یادگیری وکارآیی دانش آموزان را در درس فیزیک بالا ببرم.
مقدمه
آزمایش و مشاهده در فیزیک اهمیت فراوانی دارد. دانشمندانی مثل اورستد، فارادی، جوزف هنری هدف از آموزش فیزیک را تربیت افرادی دانسته اند که بتوانند با کسب خرد لازم بهترین استفاده ممکن را از جهان فیزیکی و زیستی اطراف خود بکنند. مطابق نظر انیشتن درباره فهم متعارف باید قبل از طرح هر مفهومی در فیزیک به دانش آموز فرصت و زمینه پیش بینی آن را فراهم کنیم یعنی نقش فعالیت و آزمایش باید در کتب درسی زیاد شود همه جذابیت فیزیک به این است که با آزمایش تدریس شود. اگر دانش آموزان کمیت های فیزیکی ار به طور حسی درک کنند، درک مفهوم انجام شده است.
دانش آموزای که به طور فعال به یادگیری می پردازند، نه تنها بهتر یاد می گیرند، بلکه از تجربه یادگیری هم لذت بیشتری می برند. یکی از راهبردهای فعال کردن دانش آموزان، استفاده از گروه های مطالعه در کلاس و فراهم کردن فرصت بحث، تبادل نظر و پرسش و پاسخ و استفاده از نرم افزار و انجام آزمایش های مربوط که در کتاب درسی آمده است. با نگاهی به شیوه های تدریس در مدارس، ضرورت توسعه ی روحیه رفاقت و همکاری، رشد مهارت های اجتماعی یادگیری عمیق مفاهیم درسی، ایجاد نگرش مثبت به مدرسه، افزایش خودباوری و رویکرد یادگیری مشارکتی از طریق هم یاری، بیشتر احساس می شود.
از این رو اهمیت و ضرورت کنار گذاشتن شیوه های سنتی در آموزش و پرورش و تدریس و توجه به راهبردها و شیوه های نوین آموزشی آشکار می گردد که در همین راستا یکی از راهکارهای استفاده از روش های نوین آموزشی، به کارگیری اصول و بهینه دانش تکنولوژی آموزشی در نظام های آموزشی است. به منظور تبدیل دانایی به توانایی لازم است دانش آموزان نقش فعالی را در فرایند یادگیری ایفا نمایند فراگیر نباید برای دریافت اطلاعات به کتاب درسی و سخنرانی معلم اکتفا نماید چرا که از این طریق کمتر می تواند آموخته های خود را در موقعیت های جدید و واقعی به کار گیرد
یکی از مهم ترین و اساس ترین سوالاتی که در ذهن کارشناسان و معلمان نقش بسته است، آن است که چگونه می توان مفاهیم آموزشی را در ذهن مخاطبین نهادینه کرد و هر یک از آنان به فراخور تجربه و حوصله خود راه حلی را برای برون رفت از چالش پیش رو پیشنهاد می کنند. از جمله موضوعاتی که مطرح می شود. مساله نقش تکنولوژی آموزشی در تسهیل آموزش هاست. این گونه معلمان از برنامه ها و وسایل کمک آموزشی بیشتر از همکاران خود استفاده می کنند و اغلب خود مبادرت به ساختن ابزارها و وسایل کمک آموزشی می نمایند. چنین معلمانی قادرند از کمترین امکانات بیشترین بهره برداری ها را بنمایند
با توجه به مطالب ذکر شده بنده نیز برای علاقه مند نمودن دانش آموزان سال سوم دبیرستان و پیش دانشگاهی به درس فیزیک سعی نموده ام که از روش سخنرانی و متکلم وحده بودن در کلاس خارج شده و با استفاده از شیوه های نوین تدریس و طراحی نرم افزارهای آموزشی از تصویر و فیلم آموزشی و ... به عنوان اجزا طرح درس استفاده کنم و همچنین با آشنا کردن آنها با راه های موجود حافظه کلاس فعال و با نشاط داشته باشم و دانش آموزان با میل و رغبت بیشتری در کلاس درس حاضر شوند.
بیان مسئله مورد پژوهش وضرورت آن
محقق دارای 20 سال سابقه خدمت در دبیرستانهای استان اردبیل در تدریس درس فیریک بود.
-1 با توجه به تجربه اینجانب در تدریس فیزیک و مواجه شدن با دانش آموزانی که نسبت به این درس اظهار بی علاقه گی می کردند. و از حجم زیاد درس، مطالب دشوار، عدم وجود فرصت کافی برای مطالعه درس هر جلسه، نمرات کم در امتحانات نهایی، عدم توانایی حل مسئله، عدم بیان صحیح مفاهیم فیزیک گله داشتند اقدام به انجام پژوهش حاضر کردم و بیشتر به دنبال ریشه این مشکلات بودم.
- دانش آموزان به درس فیزیک علاقه چندانی ندارند.
- شیوه تدریس بنده یا دبیران سال های قبل سبب بی انگیزه نمودن آنها به درس فیزیک شده است.
- عدم آشنایی دانش آموزان به نحوه ی مطالعه این درس سبب بی علاقگی آنها به این درس شده است.
- عدم توجه به ارزشیابی های مستمر و تکوینی در یادگیری درس تاثیر داشته است.
- عدم استفاده از وسایل کمک آموزشی در تدریس توسط دبیران موثر بوده است.
- نداشتن یک برنامه ریزی صحیح درسی نیز می تواند باعث بی رغبتی آنها شود.
- توانایی دانش آموزان در حل مسائل فیزیک معمولا خیلی پایین است.
- دانش آموزان مفاهیم فیزیک را به طور صحیح یاد نگرفته وحتی دربیان آن نیز دچار مشکل هستند.
متاسفانه سطح نمرات دانش آموزان در درس فیزیک پایین است، بنابراین لازم است که باروش های موثر ومفید نقاط ضعف را تاحد امکان برطرف نماییم.
-1 بیان مبانی نظری تجربه
طبق نظرات دبیران محترم فیزیک در مورد عدم علاقه دانش آموزان به این درس می توان به موارد زیر اشاره تمود:
-1 حجم زیاد کتاب درسی و مدت زمان کم برای تدریس یکی از مشکلات اصلی ما می باشد. فرصت کم برای امتحان گرفتن، انجام آزمایش و حتی گاهی اتمام کتاب درسی و در نهایت برگزاری کلاس های فوق العاده ناشی از همین مشکل حجم زیاد کتاب است.
-2 ضعیف بودن پایه دانش آموزان در درس ریاضی یکی از عوامل مهم ضعف دانش آموزان در حل مسائل فیزیک است.
-3 دشواری و غیرقابل فهم بودن مفاهیم فیزیک باعث شده است که دانش آموزان در حفظ مفاهیم دچار اشکال شده و نتوانند در امتحانات به سوالات تفهیمی پاسخ کامل یا صحیح بدهند.
-4 عدم تمرین کافی در خانه باعث شده که فرمول های متعددی که در کتاب آمده برای دانش آموزان فرار باشد
-5 عدم اختصاص وقت کافی در خانه برای حل مسائل و تمرین های کتاب درسی یکی از علل ضعف دانش آموزان در حل مسائل فیزیک است.
-6 استفاده بیش از حد از کتب حل المسائل که جواب تمرین های کتاب در آنها موجود است فرصت حل مسائل حتی آسان را از دانش آموزان سلب کرده است.طبق نظر مشاوران درسی فیزیک جزو درس های دشوار است و آنها همواره از دانش آموزان می خواهند وقت کافی را صرف یادگیری این درس بکنند ولی در عمل دانش آموزان این کار را نمی کنند و شیوه های صحیح یادگیری این درس را به کار نمی گیرند و یا اطلاعی از آن ندارند.
-2 پیشینهی تحقیق وپشتوانه علمی
بهره مندی انسان از هوش و استعدادهای خدادادی، از دیرباز او را بر آن داشته است که با مشاهده جلوه های شگفت انگیز طبیعت، عزمی جزم و انگیزه ای قدرتمند در جهت آگاهی یافتن از دانش و فناوری های روز داشته باشد
