بخشی از مقاله
چکیده
هدف از تحقیق حاضر بررسی اثر تمرینات منتخب دوومیدانی بر اهداف شناختی و عاطفی درس تربیت بدنی دانش آموزان پسر پایه ششم ابتدایی شهر اصفهان بود. روش تحقیق به شیوه نیمه تجربی و با استفاده از طرح پیش آزمون - پس آزمون با دو گروه کنترل و آزمایش انجام گردید. برای انجام تحقیق آزمودنی های گروه کنترل و آزمایش هر کدام 40 نفر بودند، که گروه کنترل، از بین دانش آموزان پسر ششم ابتدایی که تمرینات منتخب دوومیدانی را برگزار نکرده بودند و گروه آزمایش از بین دانش آموزان پسر ششم ابتدایی که از طرح منتخب دوومیدانی بهره مند بودند، به روش تصادفی ساده انتخاب گردید. جهت تعیین اثر بخشی هشت هفته تمرینات منتخب دو و میدانی بر اهداف شناختی درس تربیت بدنی از آزمون قلم -کاغذی محقق ساخته و بر اهداف عاطفی از پرسش نامه نگرش سنج فعالیت بدنی جیمی آی شی - 2001 - و پرسش نامه نگرش سنج ایکن در درس ریاضی - اشا شریفی، - 1381 و با توجه به اهداف عاطفی درس تربیت بدنی در مدارس آزمون - - 1384 و ارشاد - - 1392 توسط محقق انجام گرفت، در مرحله آزمایش متغیر مستقل تمرینات منتخب دوومیدانی اجرا گردید تا تأثیر آن بر متغیر وابسته اهداف شناختی و عاطفی درس تربیت بدنی بررسی گردد. نتایج نشان داد که تمرینات دوومیدانی بر نمرات درس دانشی تربیت بدنی دانش آموزان پایه ششم تاثیر داشت ولی تفاوت بین نمرات درس عاطفی تربیت بدنی دانش آموزان پایه ششم و مولفه های آن در گروه آزمایش و کنترل معنی دار نبود. طبق نتایج بدست آمده یکی از راه های ارتقای تربیت حرکتی دانش آموزان، انجام تمرینات دو و میدانی می باشد.
کلمات کلیدی: تمرینات منتخب دوومیدانی، اهداف شناختی و عاطفی، دانش آموزان.
.1مقدمه
تربیت حرکتی نوعی آموزش و تربیت است که می تواند از شکل ساده و مقدماتی آن شامل انجام بازی برای پر کردن اوقات فراغت تا شکل پیچیده آن شامل ورزش حرفه ای و قهرمانی باشد. برنامه های آموزشی تربیت بدنی شامل آموزش مهارت های حرکتی، آموزش دانش و علوم مرتبط با تربیت بدنی و آموزش آمادگی حرکتی و جسمانی می باشد و در نتیجه اجرای برنامه های آموزشی مناسب تربیت بدنی سطح عاطفی - نگرشی و روانی - حرکتی و سطح شناختی افراد ارتقا خواهد یافت. از آنجا که تربیت بدنی و ورزش بخشی از برنامه های آموزشی را در نظام تعلیم و تربیت رسمی کشور تشکیل می دهند در تحقق اهداف عمومی تعلیم و تربیت سهیم هستند. دانشمندان تعلیم و تربیت هدف های تربیتی را در سه حیطه تقسیم بندی کرده اند، تغییراتی را که در اثر تعلیم و تربیت در ذهن ایجاد می شود را در حیطه شناختی قرار داده اند و آنچه را که به ارزش ها و نگرشها و احساسات مربوط می شود را در حیطه عاطفی و آنچه را با انجام، مهارت های حرکتی مربوط می شود را در حیطه روانی -حرکتی جای داده اند - صفوی، . - 1384
ورزش تربیتی را می توان یک مدل آموزشی در نظر گرفت که سه سطح دارد، سطح اول آن تربیت بدنی یا تربیت حرکتی است که بیش ترین اهمیت را در مدارس دارد، مربیان تربیت حرکتی در مدارس برنامه های خود را در راستای اهداف عمومی تعلیم و تربیت قرار می دهند تا به اهداف اختصاصی تربیت حرکتی دست یابند. طبقه بندی اهداف تربیت حرکتی و ورزشی بر اساس هدف های تربیتی شامل سه حیطه شناختی، عاطفی و روانی حرکتی می باشد. این حیطه ها قلمرو فعالیت های آموزشی را تشکیل می دهند و در هر فعالیت این جنبه ها با هم تعامل دارند - رمضانی نژاد،. - 1388 اهداف اختصاصی و تربیتی درس تربیت بدنی نیز به اهداف حیطه روانی- حرکتی محدود نمی شود و اهداف حیطه شناختی و عاطفی، نگرشی نیز جز اهداف اختصاصی این درس قرار می گیرند که معلمین و مربیان باید با بهره گیری از برنامه ریزی درسی و روش های تدریس و آموزش مناسب، فراگیران را جهت دستیابی به این اهداف کمک کنند. اهداف دوران تحصیلی ابتدایی - مصوبه شورای برنامه ریزی درسی، - 1379 که تا پایان دوره تحصیلی دانش آموزان باید به آن دست یابند نیز در قالب سه هدف عمده در سطوح دانشی، عاطفی، روانی -حرکتی طراحی شده اند که در مجموع در دسته بندی اهداف درس تربیت بدنی در دوره ابتدایی بیشترین سهم به سطح عاطفی - نگرش 42.86 - درصد - اختصاص دارد و سطوح دانشی و مهارتی به طور مساوی 28.57 درصد از تعداد کل اهداف را به خود اختصاص داده اند - آزمون، . - 1384
ورزش های دو و میدانی مدرن امروزی، منشأ اولیه از زمان گذشته بسیار دور می باشند ولی امروزه این ورزش ها در اثر تغییر و تحولات زیادی در آنها ایجاد شده و به صورت امروزی در آمده است . به خاطر سابقه، جهانی بودن و شهرت داشتن و همچنین به علت وسعت و مقدار مهارت های مختلف که این ورزش در احاطه دارد، ورزش پایه یا مادر لقب گرفته است. رقابتهای دو و میدانی امروزه قسمت اعظم بازیهای المپیک را تشکیل می دهد، به خاطر اهمیت تربیتی آن، این ورزش در تمام کشورهای جهان اجرا می گردد و به علت نقشی که در بهتر ساختن شرایط جسمانی جهت اجرای انواع دیگر ورزشها دارد اغلب پیشرفت در آن معیاری از توسعه کشورها تلقی می شود.گذشته از این که ، این ورزش ، ورزشکار را در شرایط و اجرای عالی نگه می دارد، زمینه ای برای تحقیقات و تجربیات درباره انسانها را فراهم کرده و خصوصیت پیشرفت در طریق صحیح آن را بررسی می نماید، بنابراین زمینه های علمی مربوط به این رشته وسیع و مختلف است - یثربی،. - 1392
کاهش فعالیت های حرکتی و عوارض ناشی از کم تحرکی در کودکان با مشکلات جسمانی و روانشناختی بسیاری همراه است .بررسی ها نشانگر آن است که دانش آموزان در مقطع دبستان با پاره ای از مشکلات ساختاری و وضعیت بدنی مواجه هستند. این موضوع مسئولان امر را بر آن داشته است تا با تأکید بر عملیاتی کردن فعالیت های ورزشی نظام مند در راستای رفع مشکلات جسمانی کودکان و آینده سازان این مرز و بوم کوشا باشند. ضرورت شرکت در فعالیت های ورزشی با قابلیت اجرایی شدن در مدارس و با تأکید بر امکانات موجود، ترغیب دانش آموزان بر فعال شدن، به حداقل رساندن آسیب های احتمالی و اجرایی مهارت های حرکتی متکی بر الگوهای بنیادین حرکت می تواند در این زمینه راهگشا باشد. لازم به ذکر است که یکی از رشته های ورزشی که تمامی این اهداف را در مدارس تأمین می نماید، ورزش دو و میدانی است.
در این زمینه تحقیقاتی در داخل و خارج از ایران انجام شده است. یونگی - 2012 - 1 در پژوهش خود به این نتایج دست یافت که، مدارس ورزش بخش مهمی از آموزش و پرورش محسوب می شود که از راه های زیادی در بهبود کیفیت اهداف آموزش و پرورش مؤثر هستند. ایجاد و توسعه تنظیمات برای انجام گرفتن اشکال مختلف فعالیت های ورزشی فوق برنامه، عمق بخشیدن به اصلاحات در آموزش و پرورش مدرسه های ورزش به منظور ارتقاء کیفیت آموزشی دانشآموزان برخی از وظایف مدرسه ورزش می باشد. همچنین هووارد و میچر - - 2011 در طی تحقیق با هدف بررسی نگرش دانش آموزان دبیرستانی به تربیت بدنی و فعالیت بدنی از 1317 دانش آموز مدراس دولتی نیویورک با سن 12-9 سال - 603 پسر و 704 دختر - کمک گرفت. نتایج تحقیق وی نشان داد با توجه به عوامل بررسی شده در تحقیق آنان کیفیت آموزشی فاکتوری قوی و اثر گذار بر نگرش دانش آموزان نسبت به فعالیت بدنی است. محقق دریافت پسران نگرش مثبت تری نسبت به دختران به مبارزه طلبی و فعالیت های خطرناک، تیر اندازی، فوتبال، کریکت وکشتی دارند در حالی که دختران به والیبال و ژیمناستیک علاقه بیشتر دارند.
همچنین تمایل بیشتر به فعالیت بدنی را پسران نسبت به دختران گزارش کردند. ترودیا - 2008 - 2 به بررسی ارتباط عملکرد تحصیلی و برخی از عوامل مؤثر شرکت در فعالیت های فیزیکی در مدارس ورزش پرداخت. داده های نیمه تجربی نشان داد که اختصاص یک ساعت اضافی در هر روز از زمان برنامه های آموزشی به برنامه های تربیت بدنی، برعملکرد تحصیلی دانش آموزان مدرسه ابتدایی تأثیر منفی نمی گذارد، حتی اگر زمان اختصاص داده شده به افراد دیگر معمولاً کاهش مربوطه را نشان می دهد. مشاهدات مقطعی ارتباط مثبتی بین عملکرد تحصیلی و فعالیت فیزیکی در مدرسه را نشان می دهد. فعالیت های فیزیکی تأثیرات مثبت بر تمرکز، حافظه و رفتار در کلاس درس داشته است. داده های بدست آمده از مطالعات شبه تجربی اشاره به ارتباط مثبت بین فعالیت فیزیکی مدرسه و عملکرد فکری را داشتند، علاوه بر این، اکثریت برنامه های تربیت بدنی بهبود در برخی از اقدامات آمادگی جسمانی را نشان میدهند. نتایج دودمان و همکاران - - 1392 با عنوان تأثیر تمرینات طناب زنی بر فشار روانی دانش آموزان پسر چهارم ابتدایی شهرستان پیرانشهر اشاره کرد، نتایج حاکی از تأثیر معنی دار تمرینات طناب زنی بر کاهش فشار روانی دانش آموزان بود.
متاٌسفانه تا کنون در ارتباط با اثر بخشی تمرینات دوومیدانی بر اهداف سه گانه تعلیم و تربیت و بویژه تربیت بدنی تحقیقات کمی صورت گرفته است و اکثر تحقیقات مرتبط با حوزه تربیت بدنی و ورزشمنحصراٌ بر اهداف روانی -حرکتی درس تربیت بدنی پرداخته اند و اثر بخشی این روش ها بر ابعاد عاطفی و شناختی دانش آموزان مورد غفلت قرار گرفته است. با توجه به تصویب رسیدن مهارت دو و میدانی از طرف وزارت آموزش و پرورش، در زنگ ورزش ششم ابتدایی و با عنایت به موضوع ارتباط مشارکت در یک فعالیت ورزشی همچون طرح منتخب دو و میدانی با ابعاد عاطفی و شناختی دانش آموزان مقطع ابتدایی و همچنین عدم تحقیقات در این زمینه، محقق را بر آن داشت تا تاثیر هشت هفته تمرینات دو و میدانی را بر ابعاد عاطفی و شناختی دانش آموزان پسر پایه ششم ابتدایی شهر اصفهان مورد بررسی و ارزیابی قرار دهد تا گامی جدید در جهت بالابردن سطح آمادگی جسمانی و روانی دانش آموزان برداشته باشد.
.2روش شناسی تحقیق
این تحقیق به لحاظ هدف از نوع تحقیقات کاربردی است و از آنجا که گزینش مدرسه مورد نظر جهت انجام پژوهش به طور هدفمند و قرار گرفتن دانش آموزان در گروه های مختلف به صورت تصادفی صورت گرفته و از طرفی محقق سعی نموده است تا حتی الامکان کنترل لازم را بر متغیرهای اثر گذار بر تحقیق اعمال نماید، روش تحقیق نیمه تجربی است. طرح تحقیق 1 حاضر از نوع نیمه تجربی با یک گروه آزمایش و یک گروه کنترل و استفاده از پیش آزمون و پس آزمون می باشد که نمودار طرح در جدول 1-3 آمده است:
بر این اساس محقق از 2 گروه آزمودنی بصورت تصادفی در قالب یک گروه آزمایش و یک گروه کنترل استفاده نمود، که هر یک از گروه های آزمایش و کنترل قبل از انجام دوره تمرینات و برنامه های آموزشی منتخب دو و میدانی در پیش آزمون شرکت کرده، این پیش آزمون از عوامل آمادگی جسمانی استقامت و قدرت عضلات کمربند شانه ای - آزمون بارفیکس اصلاح شده - ، استقامت قلبی عروقی - دوی نیمه استقامت 540 متر - و همچنین آزمون دانشی درس تربیت بدنی و آزمون نگرش سنج می باشد. سپس بر روی گروه آزمایش به مدت 8 هفته جلسات تمرین منتخب دو و میدانی اجرا گردید، پس از پایان جلسات آموزشی، پرسشنامه های درس دانشی تربیت بدنی، درس عاطفی تربیت بدنی، مجدداً تکمیل و آزمون دو و بارفیکس اجرا شد.
جامعه آماری تحقیق حاضر کلیه دانش آموزان پسر پایه ششم ابتدایی شهرستان اصفهان در سال تحصیلی 1393-1394بودند، که طبق گزارش اداره کل آموزش و پرورش استان اصفهان عبارت است از 60740 نفر می باشند. جهت انتخاب نمونه آماری تحقیق با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند تعداد 80 نفر از دانش آموزان پسر پایه ششم ابتدایی به طور غیر تصادفی و هدفمند از بین دانش آموزان مشغول به تحصیل در این پایه از یکی از مدارس شهر اصفهان انتخاب گردیدند که این تعداد به طور تصادفی به یک گروه 40 نفره آزمایش و یک گروه 40 نفره کنترل تقیسم شدند. این تعداد نمونه برای پژوهش حاضر بر مبنای حداقل تعداد پیشنهادی برای گروه های مورد مقایسه در مطالعات آزمایشی، از
