بخشی از مقاله
چکیده:
در این مقاله می پردازیم به تاثیرات استفاده از برقع و به ابعاد و اندازه های آن و جنس و نوع و انواع مدل های آن پرداخته می شود وبه بیان حجاب و دستورات قرانی به حجاب پرداخته شده و ارتباطات مذهب با برقع(که نمادی از فرهنگ و پوشش مناسبی برای صورت در تاثیرات به ×شدت زیاد نور خورشید)همچنین با بیان روایاتی از بزرگان به تحلیل آن پرداخته شده.
برقه در ایران شکوفا شد و بعد در پاکستان و افغانستان بعلت ارتباط کشور ایران با آنها تکثیر گردید و بعدها حضور آن را در امارات و دبی مشاهده کردیم که چگونه از آن بعنوان ابزاری در جهت معرفی زیبایی زن صورت گرفت .در صورتی که کاربرد آسایشی(پوششی برای صورت در مقابل تابش نور آفتاب) و فرهنگی بود
کلمات کلیدی:بُرقَع ، حجاب ، زن ، هویت ، قرآن
-1روش تحقیق:
بصورت میدانی-پژوهشی و با مطالعات کتابخانه ای و جمع آوری اطلاعات بصورت پژوهشی(از افراد ومسن بعبارتی قدیمی های شهر بندرعباس) و اسنادی به بررسی و واکاوی مفهومی برقع تاثیرات آن در وحله اول به ارتباطات قران و فرهنگ و برقع پرداخته شده است و در وحله دوم به بیان تاثیرات اقلیمی با کاربرد برقع بیان شده است.
-2×مقدمه
2-1×مفهوم حجاب
حجاب را از دو بعد لغوی و اصطلاحی می توان تعریف کرد که در بعد لغوی در ساده ترین تعریف حجاب به معنی پوشش و فاصله میان دو چیز معنا شده است ؛ چنان که ابن منظور می نویسد: » الحجاب :الستر ... و الحجاب اسم ما احتجب به وکل ما حال بین شیئین : حجاب ... و کل شیء منع شیئاً فقد حجبه... :« (ابن منظور ، 0222 م ،ج ( 4:63 حجاب به معنای پوشانیدن است و اسم چیزی است که پوشانیدن با آن انجام می گیرد و هرچیزی که میان دو چیز ، جدایی می اندازد، حجاب گویند و هر چیزی که مانع از چیز دیگر شود او را حجب نموده است. )«منبع:بررسی مبانی حجاب و عفاف در
×قرآن؛فرزانه نیکوبرش راد،ص.(1
2-2واژه های » پوشش « و » حجاب «
در هر زبانی، واژه های مخصوصی برای حجاب و مشتقات آن استعمال می شود؛ برای نمونه"حجاب" در زبان فارسی به معانی: در پرده کردن (حجب )، باز داشتن از در آمدن، رو گیری، عفاف، حیا، پرده، حاجز، رادع، حائل میان دو چیز، پوشاک هر آنچه خود را بدان پوشند ، روپوش، روبند، نقاب، برقع، چادر، ستر، حرز که برای دفع چش مزخم بر خود ×آویزند ... آمده است.(دهخدا،(122161401
کلمه »حجاب« هم به معنی »پوشیدن« است هم به معنی »پرده« و »حاجت« :بیشتر استعمال »حجاب« به معنی »پرده« است.این کلمه از آن جهت مفهوم »پوشش« می دهد که پرده وسیله پوشش است و شاید بتوان گفت که به حسب اصل لغت هر پوششی حجاب نیست؛ آن پوشش حجاب نامیده می شود که از طریق پشت پرده واقع شدن صورت
×گیرد.(مطهری،:(106141
-3× مبانی حجاب در قرآن:
حجاب در کلام االله مجید در سوره های نور و احزاب به صراحت و وضوح تبیین شده است. » در این آیات شریفه حدود حجاب ، آثار و کارکردهای آن بیان گردیده است ؛ در حقیقت ، حجاب زن مسلمان به فتوای همه ی مراجع معروف تقلید در این زمان یکی از ضروریات دین است . « لزوم پوشیدگی زن براساس شش دلیل قطعی قابل اثبات است که هر یک به تنهایی برای اثبات ضرورت حجاب کافی است.( قرآن کریم به ترجمه مهدی الهی قمشه ای ،(01
-1×قرآن کریم
-0×روایات شریفه
-4×سیره ی اهل بیت علیه السلام
-3×براهین عقلی
-1فطرت و طبیعت انسانی و تاریخ
-4سیر تاریخی حجاب:
"پوشش مفهومی است که تفاوتهای زن و مرد را بیان میکند. پوشش در فلسفه وجودی زن ارزش خود را نشان میدهد. " زیرا که خداوند زن را به خاطر آفرینش متفاوت در پرده و و پوشش قرار داده است. در ایران از همان دوران باستان تاکنون همواره برای حجاب زنان اهمیت قائل بودهاند و به اعتقاد نگارنده، در کتاب حاضر، از دوره اساطیری، در سرزمین ایران، زن پوشانیدن جسم و تن خود را در برابر مردی که با او هیچگونه پیوستگی سببی یا نسبی نداشت از بدیهیترین وظایف
در زبان پهلوی بیانکننده نوعی پوشاک برای زنان بوده است که » (chootoor)خودش میدانست. در واقع واژه »چوتور آن را میشناسیم. در کتاب حاضر، سیر تاریخی حجاب زنان در فرهنگ ایرانی از دوره باستان تا »امروزه با عنوان »چادر عصر حاضر بررسی شده است. پوشش زنان در ایران، چادر بانوان ایران در عهد هخامنشیان، اشکانیان و ساسانیان، چادر بانوان مسلمان ایرانی در دوره اسلامی تا عهد تیموری، در دوره صفویه، قاجاریه و پهلوی،حجاب زنان عهد قاجار از دیدگاه سیاحان و سفرنامهنویسان و... برخی از عناوین مطالب کتاب است(منبع: نگاهی بر سیر تاریخی حجاب زنان در فرهنگ ایران، سید
قاسم موسوی، ص.(4
)× شهید مطهری: کسی که زیبایی اندیشه دارد زیبایی ظاهر خود را به نمایش نمی گذارد)
4-1حجاب فیزیکی بدن:
حجاب زن شامل چادر و مقنعه که بدن و سر او را پوشش میدهد و برقع که صورت را مخفی می کند از دید همگان،حال به تحلیل برقع از ریشه بندی آن تا کاربری و فواید آن پرداخته می شود که بیان میکند برقع، تکمیل کننده حجاب اسلامی ×است پرداخته می شود.
-5ریشه کلمه:
برقع عربی شده کلمه فارسی پرده است. پرده در فارسی یعنی حجاب ، پوشش ، پنهان کردن ، سراپرده ، پرده اتاق و ...است اما در خراسان معادل چادر امروزی خانم ها و بخصوص نیم چادری یا پوششی که سر تا روی سینه زنان را می پوشاند نیز ×پرده می گفتند.
نقاب«؛ از ریشهنَقْب«» به معنای گشایش در امر است.( ابن فارس، أحمد، معجم مقائیس اللغه، ج 1، ص (3:1نُقُب.«» »× جمع نقاب است؛ مثلکُتُب و کتاب. عرب گویدغَطﱠت:»وَجْ هَهَابِالنﱢقَابِ).«فیومی، احمد بن محمد، المصباح المنیر، ج 0، ص.(:02
اولین بار یونانیان بودند که از پوششی برای صورت انتخاب گزیدند که معنی برقع را نمی رساند. بلکه پارچه ای بود که دور صورت خود میکشیدند. تا از پرتاب شن و ماسه بیابان به صورتشان در امان باشند که به ترتیب بعد از آن حضور آن را در جنوب ایران، نواحی پاکستان و افغانستان،امارات و دبی مشاهده می کنیم.
-5-1×برقع در کشور پاکستان و افغانستان:
مدلی که در کشور پاکستان و افغانستان استفاده می شود از جنس پارچه نازک بوده که باعث افزایش گذر هوا در زیر برقع شده صورت را کاملا می پوشاند. و رنگ اکثر مدل هایشان آبی(تا احساس آرامش را جلوه گر باشد) و تا حدودی هم از ×پارچه های مشکی استفاده می کردند. این مدل حجاب هنوز در کشور افغانستان تولید میشود.
تصویر شماره :نوع و مدل پوشش حجاب زنان افغان(منبع:اینترنت)
-5-2 برقع در ایران
برقع در ایران تا دوره قاجار استفاده می شد و بعد از این دوره به علت سیاست کشف حجاب رضاشاه٬دیگر از برقع استفاده و (Borke) نشد.بعد از خلع رضاشاه فقط مردم استان هرمزگان از برقع استفاده می کنند که در بندرعباس و توابع انبُرکه
(Batoole) در مناطقی از بندر لنگهبَتوُله می گویند.( بررسی و تحلیل دیوارنگاری در دوره قاجار، علی اکبر شریفی،ص(3
کسی زمان شروع پوشش برقع را در جنوب ایران نمی داند. موردی است که نیاز به تحقیق دارد. ولی در زمان هجوم پرتقالی ها و سپس انگلیسی ها به جنوب، زنان خطه جنوب، به ویژه خطه هرمزگان و جزایر آن، از این پوشش علاوه بر حجاب خود به عنوان حصن و حصار خویش در مقابل مهاجمان و استعمارگران چشم آبی استفاده کردند و در حین مبارزه با استعمارگران که خانه به خانه، هم دوش مردان خود بودند، حسرت یک نگاه را درون چشم ها و نفس های متجاوز گذاشته و برقع را به عنوان یک پوشش و یک ارزش در لباس خود و در فرهنگ خود حفظ کردند. در گذشته حتی در جوامع شهری وقتی دختری به سن 12 یا 14 سالگی میرسید برکه میبست زیرا معتقد بودند که دختر به سن بلوغ پا نهاده ( زن شده ) و باید صورت خود را از مردان غریبه بپوشاند.
پوشش برقع حتی از زمان پرتقالی ها به دو جهت:-1محافظت از صورت از دید همگان که هدف اصلی حجاب بوده-0 محافظت صورت از نور زننده خورشید. این نوع نقاب که در مدل های بسیار متفاوت وجود دارد و کل صورت را می پوشاند ×و فقط جایگاه دید چشم ها خالی می ماند.
