بخشی از مقاله
چکیده
هدف این مقاله تحلیل ویژگیهاي اقتصادي، اجتماعی استانهاي جنوبی کشور - بوشهر، خوزستان، فارس و هرمزگان - براساس یافتههاي سرشماري سال 1390 میباشد. روش تحقیق این مطالعه تحلیل ثانویه و استفاده از یافتههاي سرشماري سال 1390 است. یافتهها نشان میدهند در استانهاي منتخب درصد شهرنشینی بالا و بیشترین براي خوزستان - - 71 و کمترین براي هرمزگان - 50 - درصد است. بالاترین نسبت جنسی براي بوشهر - 119 - ، که بالاتر از کل کشور - 102 - است، که شاید به دلیل مهاجرت بالاي مردان بهخاطر اشتغال باشد.
اما استانها دیگر به کل کشور نزدیکتر است. بیش از 83 درصد جمعیت این استانها، باسواد، که براي مردان بیشتر از زنان و مناطق شهري بیشتر از مناطق روستایی بوده و بیشترین درصد باسوادي براي مقطع متوسطه و ابتدائی است. بیشترین درصد دانش آموختگان آموزش عالی این استانها داراي مدرك لیسانس هستند. بیش از 83 درصد مردان و زنان فعال این استانها غیر از خوزستان - 74 - درصد، شاغل و در بخش خصوصی فعالند. بیشترین شاغلان بخش عمومی براي خوزستان با 30/9 و کمترین براي فارس با 19/4درصد است.
بیشترین درصد شاغلان در استانهاي بوشهر و خوزستان به ترتیب داراي تحصیلات متوسطه و عالی و در استانهاي فارس و هرمزگان داراي تحصیلات متوسطه و راهنمایی هستند. بیشترین درصد بیکاري در بین مردان و زنان داراي تحصیلات عالی در این استانها براي لیسانس و فوق دیپلم است. براي استانهاي منتخب، بیشترین درصد علت مهاجرت در بوشهر بهسبب پیروي از خانواده و جستجوي کار، اما در فارس، خوزستان و هرمزگان به ترتیب بهسبب پیروي از خانواده و تحصیل بوده است.
مقدمه
استان بوشهر از استانهاي جنوبی ایران است که در حاشیه خلیج فارس قرار دارد. این استان با مساحتی حدود 653،27 کیلومتر مربع، جمعیتی برابر 267٫886 نفر دارد. استان بوشهر بر 27 درجه و 14 دقیقه عرض شمالی و 50 درجه و 6دقیقه تا 52 درجه و 58 دقیقه طول شرقی از نصفالنهار گرینویچ قرار دارد. این استان از شمال به استان خوزستان و قسمتی از کهکیلویه و بویراحمد، از جنوب به خلیج فارس و قسمتی از استان هرمزگان، از شرق به استان فارس و از غرب به خلیج فارس محدود استاستان. بوشهر با خلیج فارس بیش از ششصد کیلومتر مرز دریایی دارد و از اهمیت راهبردي و اقتصادي برخوردار است - سایت استانداري بوشهر، 20 شهریور . - 1392 استان خوزستان با وسعت 63633 کیلومتر مربع بین 29درجه و 57دقیقه تا 33درجه عرض شمالی از خط استوا و 47درجه و 40دقیقه تا 50درجه و 33 دقیقه طول شرقی از نصف النهار گرینویچ در جنوب غربی کشور واقع است .
استان خوزستان از شمال با استان لرستان، از شمال غربی با استان ایلام، از مشرق با استانهاي چهار محال و بختیاري و کهگیلویه و بویر احمد، از جنوب شرقی با استان بوشهر، از مغرب با کشور عراق و از جنوب با خلیج فارس، هم مرز می باشد. براساس آخرین تقسیمات کشوري در سال 1388، این استان از 23 شهرستان، 51 بخش، 54 شهر ، 129 دهستان و 6315 آبادي تشکیل شده است که از این تعداد، 4421 آبادي داراي سکنه و 1892 آبادي خالی از سکنه می باشند.
استان فارس در بخش جنوبی کشور با مساحتی حدود 133 هزار کیلومتر مربع ، به طور تقریبی 1/8 درصد از وسعت کشور را به خود اختصاص داده است که از این لحاظ پنجمین استان بزرگ ایران محسوب می شود. این استان از شمال به استان اصفهان، از شمالشرق به استان یزد، از جنوب به استان هرمزگان، از غرب و جنوب غرب به استان بوشهر و از شمالغرب به استان کهگیلویه و بویراحمد محدود می شود - سایت اینترنتی ایران، 22 شهریور . - 1392 استان هرمزگان، جنوبی ترین استان ایران، در ساحل خلیج فارس و دریاي عمان با مساحتی حدود 68 هزار و 476 کیلومتر مربع قرار دارد.
این استان از شمال و شمال شرقی با استان کرمان، از شمال غربی و غرب با استان هاي فارس و بوشهر و از شرق با استان سیستان و بلوچستان همسایه بوده و جنوب آن را آبهاي گرم خلیج فارس و دریاي عمان به صورت نواري به طول تقریبی 900 کیلومتر در بر گرفته است. مرکز استان هرمزگان، بندر عباس است و از شهرهاي مهم آن می توان به: ابوموسی، بندر جاسک، بندر لنگه، حاجی آباد، رودان یا دهبارز، قشم، کیش، میناب، تنب بزرگ و تنب کوچک اشاره کرد.
اهداف
هدف اصلی این مقاله بررسی ویژگیهاي اقتصادي و اجتماعی جمعیت استانهاي منتخب جنوبی کشور - بوشهر، خوزستان، فارس و هرمزگان - براساس یافتههاي سرشماري سال 1390 میباشد. توصیف ساختار جنسی، درصد شهرنشینی و روستانشینی، وضعیت فعالیت و اشتغال، وضعیت سواد و تحصیلات و مهاجرت به تفکیک جنس، اهداف تفصیلی این مقاله را تشکیل میدهند.
روش تحقیق
روش تحقیق در این پژوهش تحلیل ثانویه بوده و از دادههاي جمع آوري شده استانهاي منتخب جنوبی کشور - بوشهر، خوزستان، فارس و هرمزگان - به وسیلهي مرکز آمار ایران طی سرشماري سال 1390 استفاده شده است.
یافته ها
براساس جدول شماره 1، در استان بوشهر چه در مناطق شهري و چه در روستایی حدود 54 درصد جمعیت مرد و 46 درصد زن هستند. درصد شهرنشینی در این استان 68/3 درصد که به درصد شهرنشینی کل کشور نزدیک استبه. علّت کمبود امکانات کشاورزي بویژه کمبود آب و زمینهاي مورد نیاز و نبودن امکانات رفاهی و نیز پایین بودن سطح درآمد کشاورزان، مهاجرت روستائیان به شهرهاي استان شدت گرفته است. نسبت جنسی استان 118/8 است. در استان خوزستان 50/4 درصد جمعیت مرد و 49/6 درصد زن است.
درصد شهرنشینی در این استان 71 درصد و نسبت جنسی 101/8 است. در استان فارس 50/4 درصد جمعیت مرد و درصد شهرنشینی 67/6 درصد و نسبت جنسی 101/5 است. در استان هرمزگان 50/9 درصد جمعیت مرد، درصد شهرنشینی 50 درصد و نسبت جنسی این استان 103/5 است. از بین استانهاي منتخب تنها در استان هرمزگان درصد شهرنشینی پائین است. بوشهر داراي 0/24 درصد جمعیت غیر ساکن و خوزستان 0/26 درصد جمعیت غیرساکن و فارس 0/31 درصد جمعیت غیرساکن و استان هرمزگان 0/21 درصد جمعیت غیر ساکن را تشکیل میدهد.
