بخشی از مقاله
چکیده
مرزها به عنوان آخرین حد قلمرو یک دولت و کشور، معموال تحت تاثیر تحوالت دو سوی مرز قرارمی گیرند. از این رو مرزها معموالخط مقدم تحوالت و تغییرات ایجاد شده یا در حال تحول کشورهای مقابل هستند. کشور پاکستان همواره از اهمیت ژئوپلیتیکی و جایگاه استراتژیکی خاصی، چه در دوران جنگ سرد و چه پس از جنگ سرد نزد امریکا برخوردار بوده است، از این رو مجاورت این کشور در کانون مناطق بحرانی ژئوپلیتیکی و ژئواستراتژیکی قرن بیست و یک و اثرات این همجواری بر کشورهای همسایه مورد مداقه است. و نیز از جمله کشورهایی است که جایگاه مهمی در موضوع اسالم سیاسی دارد .
اهمیت این کشور در این موضوع از یک طرف، به دلیل نقش اسالم وگروه های اسالم گرا در تحوالت سیاسی پاکستان و از سوی دیگر، به دلیل فراهم ساختن بستر مناسب برای شکل گیری و رشد تفکرات بنیادگرایی از نوع طالبانیسم دراین کشور و صدور آن به کشورهای همسایه و عدم رابطه صمیمی متقابل میان حاکمیت کشور و بلوچ ها که سبب عدم شکل گیرى و استمرار حس اعتماد به دولت مرکزی در ذهن آن ها شده است ،سوالی که مطرح است بحران های داخلی پاکستان چگونه بر تحوالت مرزی این کشور با ایران تاثیر گذار بوده است؟
هدف در این مقاله بررسی بحران های داخلی پاکستان و محرومیت استان سیستان و بلوچستان از نظر توسعه ملی می باشد و تاثیری که این عوامل بر تحوالت مرزی بین پاکستان و ایران دارند. که برای بررسی این هدف از روش تحقیق تحلیلی – توصیفی استفاده خواهد شد.
مقدمه
مرزعامل اصلی در تعریف سرزمین و از موضوعات اساسی علم جغرافیای سیاسی می باشد؛ مرزها به عنوان پدیده ای دائمی در جغرافیای سیاسی مورد مطالعه می باشند که در مقابل جابجایی انسان، اندیشه و کاال می تواند هم نقش بازدارندگی و هم نقش همکاری را بین دو دولت داشته باشد
مرز ابزار پایه و اولیه دولت است؛ زیرا، هیچ دولتی بدون داشتن سرزمینی با مرزهای مشخص و محدود نمی تواند در زمینه های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و حتی قضایی پیشرفت نهایی داشته باشند
پاکستان نیز از جمله کشورهایی است که جایگاه مهمی در موضوع اسالم سیاسی دارد. اهمیت این کشور در این موضوع از یك طرف، به دلیل نقش اسالم وگروه های اسالم گرا در تحوالت سیاسی پاکستان و از سوی دیگر، به دلیل فراهم ساختن بستر مناسب برای شکل گیری و رشد تفکرات بنیادگرایی از نوع طالبانیسم دراین کشور و صدور آن به کشورهای همسایه است
محیط اجتماعی و سیاسی پاکستان پیچیدگی های خاص خود را دارد؛ از مهمترین دالیل آن، ویژگی قومی و قبیله ای بودن ساختار اجتماعی این کشور، دخالت نظامیان درامور سیاسی، دخالت قدرت های خارجی و مهم تر از همه، منازعات مذهبی توأم با رقابت های قبیله ای است
مساله ای که مطرح است، بحران های داخلی پاکستان چگونه بر تحوالت مرزی این کشور با ایران تاثیر گذار بوده است؟
فرضیه تحقیق: بنظر می رسد عدم حاکمیت کامل کشور پاکستان بر مسائل داخلی از یك سو و همانگی این عامل با محرومیت نسبی استان سیستان و بلوچستان از سوی دیگر باعث تحوالت مرزی از ادوارکذشته تا کنون شده، که به چالش کشیده شدن امنیت ملی ایران در همسایگی با پاکستان شده است روش تحقیق: روش تحقیق بصورت تحلیلی- توصیفی می باشد. و گردآوری اطالعات بصورت کتابخانه ای و الکترونیکی صورت گرفته است.
مبانی نظری
خطوط مرزی، خطوطی اعتباری و قراردادی هستند که به منظور تحدید حدود یك واحد سیاسی بر روی زمین مشخص می شوند. چنانچه منظور از واحد سیاسی حکومت باشد، خطوطی که سرزمین یك جکومت را از حکومت همسایه جدا می کند به مرزهای بین المللی معروفند. مرزهای بین الملل در شکل دهی مناسبات سیاسی و اقتصادی میان حکومت ها نقش برجسته ای بر عهده دارند. مرزها کنش متقابل مرزنشینان را بشدت تحت تاثیر قرار می دهند. شکوفایی و زوال شهرها و حوزه نفوذ آنها در مجاورت مرزبستگی به این دارد که خط مرزی نقش های جدیدی برای آنها پدید آورد یا بر عکس حوزه طبیعی آنها را بر هم زند
هرچند که مرز به تنهایی دارای یك نقش و کارکرد است و آن تحدید حدود منطقه ای است که در داخل آن یك نوع قدرت اعمال می شود؛ ولی به محض آن که یك منطقۀ مرزی و یا خط مرزی بوجود آمد، می تواند نه تنها منظره طبیعی را که جزئی از آن بشمار می رود، بلکه عمران و سیاست های کشورهای مجاور را نیز تحت تاثیر قراردهد. مطالعه درباره نقش مرزها به عنوان یك پدیده جغرافیای سیاسی و تأثیر آن بر فضای جغرافیایی پس کرانۀ آن با توجه به مفهوم جدید جغرافیای سیاسی کار تازه ای است که می تواند به تقو یت ادبیات این موضوع در جغرافیای سیاسی کمك کند
امروزه گرچه رویکردهای پیکرشناختی در مطالعات مرزی چندان مرسوم نیستند و شاید تا حدودی به این دلیل باشد که پژوهشگران تصور می کنند هر آنچه ممکن است در مورد سرحدات و مرزها ارزش گفتن داشته باشد، گفته شده است اما باید اذعان داشت که ، مرزها هنوز هم نقش بسیار مهمی در تعیین زندگی انسان ایفا می کنند، موضوعات مطرح در مطالعات مرزی، تنها به خط مرزی اختصاص ندارد، بلکه پسکرانه های خطوط مرزی هر کشوری، به مثابه عامل تأمین کننده امنیت خطوط مرزی، درجه اعتبار باالیی دارد.
ویژگی های جمعیتی مناطق مرزی از قبیل مذهب، قومیت، زبان و بافت اجتماعی، ویژگی های جغرافیایی مناطق مرزی از قبیل طول و نوع مرز، مجاورت با کانون های بحران، مناطق مرزی مورد اختالف، وجود تأسیسات مهم در منطقه مرزی، جایگاه منطقه مرزی از حیث توسعه یافتگی در ابعاد مختلف و درنهایت ویژگی های محیط بیرونی منطقۀ مرزی، از موارد قابل طرح و بررسی درمحدوده مناطق مرزی برشمرده می شوند
