بخشی از مقاله
خلاصه
مقدمه: در مورد اثرات درمانی دو داروی ضد جنون ریسپریدون و الانزاپین در اختلالات رفتاری بیماران مبتلا بـه دمـانس آلزایمـر ابهامـاتیوجود دارد و عوارض جانبی این داروها نیز مورد مناقشه است. در این مطالعه اثر بخشی این دو دارو در بیماران غیر بستری مبتلا به آلزایمر مورد بررسی قرار گرفته است.
روش کار: در این آزمایه بالینی دو سویه کور،69بیمار مبتلا به آلزایمر که علائم سایکوز، پرخاشگری یا تحریک پذیری را نـشان مـی دادنـدبه طور تصادفی به 2 گروه تقسیم شدند: گروه تحت درمان با الانزاپین 2/5-7/5) میلی گرم در روز) و گروه تحت درمـان بـا ریـسپریدون 0/5 -4/5)
میلی گرم در روز) و به مدت 10 هفته پیگیری شدند. پیامد نهایی بـر اسـاس تغییـرات نمـرۀ آزمـون هـای بررسـی تغییـر کلـی بـالینی((CGI و معیـار درجه بندی روان پزشکی مختصر (BPRS) مورد ارزیابی قرار گرفت. مقایسه میانگین ها با آزمون t و برای تعداد نمونـه کـم از آزمـون دقیـق فیـشر استفاده شده است. ارزیابی متغیرهای پیوسته آزمایگاهی توسط تحلیل کواریانس صورت پذیرفت.
نتایج: هیچ گونه تفاوت آماری معنا داری بین دو داروی الانزاپین و ریسپریدون یافت نشد.تغییرات نمره آزمونCGIدر گروه ریسپریدون3/2±4/3 و در گروه الانـزاپین (p=0/564) 3/5±5/8 و در نمـرۀ آزمـون BPRS در گـروه ریـسپریدون 8/2±9/2 و در گـروه الانـزاپین
(P=0/522) 8/8±9/2 بود. علاوه بر این با وجود ایـن کـه تعـداد بیمـارانی کـه بـه دلیـل عـوارض جـانبی مطالعـه را تـرک کردنـد در گـروه ریسپریدون بیشتر بود، عوارضی نظیر خواب آلودگی و سردرد در گروه الانزاپین بیشتر دیده شد.
بحث : هر دو داروی ریسپریدون و الانزاپین تقریباً به طور مشابه در کاهش اختلالات رفتاری بیماران مبتلا به آلزایمر موثر هستند.
واژه های کلیدی: ریسپریدون، الانزاپین، ضد جنون، اختلالات رفتاری، آلزایمر، دمانس
مقدمه
اختلالات رفتاری در بیماران مبتلا به آلزایمر یکی از مشکلات رایجی است (1-3) که علاوه بر بیمار، تأثیرات بسیار ناخوشایندی بر مراقبین بیماران و سیستم حمایتی آنان می گذارند .(4) یکی از دلایل ایجاد اختلالات رفتاری در بیماران دمانسیل و از جمله در افراد مبتلا به آلزایمر، اختلالات سایکوتیک است که در همراهی با اختلالات شناختی ایجاد می شوند .(5)
*آدرس مؤلف مسئول: مشهد- بلوار حر عاملی نرسیده به میدان بوعلی-
بیمارستان روان پزشکی ابن سینا
تلفن تماس: Email: nmokhber@yahoo.com0511 -7112721
تاریخ وصول: 86/5/2 تاریخ تایید: 86/7/1
در این موارد استفاده از داروهای آنتی سایکوتیک می تواند در کاهش رفتارهای آسیب رسان این بیماران موثر واقع شود
6)،.(7 علاوه بر این حتی در شرایطی که اختلالات رفتاری به دنبال علایم سایکوز نیست، باز هم استفاده از داروهای ضد جنون می تواند موثر باشد و بسیاری از مولفین به تأثیرات مثبت این داروها اشاره کرده اند .(8-13)
با وجودی که داروهای ضد جنون یکی از درمانی های رایج و به جا در بیماران مبتلا به آلزایمر هستند، عوارض جانبی این داروهای می تواند باعث محدود شدن استفاده از آن ها شود
.(14) بیماران آلزایمر که عموماً در سنین بالای 65 سال هستند،
نسبت به عوارض آنتی کولینرژیک (15) و اختلالات حرکتی ایجاد شده به دنبال مصرف داروهای ضد جنون حساس هستند
(16) و تأثیرات منفی این داروها بر سایر دستگاه های بدن نیز در این بیماران نیاز به توجه ویژه دارند .(17) لذا انتخاب داروی مناسب برای این بیماران یکی از مباحث عمده در تحقیقات اخیر می باشد. امروزه داروهای ضد جنون آتیپیک به عنوان نخستین انتخاب درمانی در این بیماران کاربرد وسیعی در کنترل اختلالات رفتاری آلزایمر دارند و به اندازۀ داروهای قدیمی تر مثل هالوپیریدول موثر هستند((18، در حالی که عوارض جانبی آن ها بسیار محدودتر از داروهای سنتی ضد جنون می باشد 13)،.(19 با وجود این هنوز کاملاٌ مشخص نشده است که کدام داروی ضد جنون آتیپیک در این زمینه ارجحیت دارد. مقوله دیگری که مورد تردید است نقش این داروها در ایجاد عوارض مثل تاثیرات نامطلوب بر سیستم عروق مغزی (20) و حتی مرگ می باشد که استفاده از این داروها را محدود می کند 21)،.(22 لذا محققین بر آن شدند اثر درمانی و عوارض جانبی دو داروی ضد جنون ریسپریدون و الانزاپین را در بیماران غیر بستری مبتلا به آلزایمر که مبتلا به سایکوز، پرخاشگری یاتحریک پذیری هستند در جامعه ایرانی مورد بررسی قرار دهند.
روش کار
این مطالعه یک آزمایه بالینی تصادفی دو سویه کور است که از تاریخ دی ماه 1383 لغایت فروردین 1386 در کلینیک بیماران سرپایی بیمارستان قائم (عج) و ابن سینای مشهد انجام شد. کلیه بیمارانی که بر اساس مصاحبه بالینی، معیارهای تشخیصی DSM IV برای اختلال دمانس را پر می کردند و بر اساس تاریخچه، معاینات بالینی، نتایج CT Scan و یا MRI
مغزی و نمرۀ آزمون وضعیت مختصر روانی(MMSE)1
(بین5 تا (23) (26، تشخیص آلزایمر برای آنان مطرح می شد، مشمول مطالعه شدند و این در صورتی بود که بیماران و یا قیم
1. Min Mental Status Gxamination
آن ها برگه رضایت آگاهانه را امضاء می کردند. بیمارانی که در این مطالعه شرکت داشتند علاوه بر اختلالات شناختی مبتلا به توهم و یا هذیان منجر به اختلال رفتاری یا پرخاشگری شدید بودند که در عملکرد روزانه آن ها تداخل ایجاد می کرد. علایم فوق همگی پس از شروع آلزایمر شروع شده، براساس سوابق بیمار پیش از بروز علایم تخریب شناختی، هیچ گونه علائمی به نفع وجود سایکوز در بیمار وجود نداشت.
اختلالات رفتاری فوق هر روز در طی حداقل 2 هفته پیش از مراجعه وجود داشته، طول مدت و شدت علایم نیاز به مداخله درمانی را توجیه می نمود. در صورتی که شدت اختلال براساس معیار درجه بندی روان پزشکی مختصر(24)(BPRS)2
حداقل در حد متوسط (30-70) ارزیابی می شد، بیماران مشمول مطالعه می شدند. این امر به جهت همگون سازی شدت اختلال بیماران مد نظر قرار گرفت. علاوه بر این بیمارانی که قبل از مراجعه از داروهای ضد جنون استفاده می کردند، مشمول طرح نشدند. بیمارانی که علائمی به نفع اختلال اسکیزوفرنی یا سایر اختلالات سایکوتیک اولیه داشتند همچنین بیمارانی که مبتلا به دلریوم، سایر اختلالات دمانسیل، سایکوزهایی که به دنبال سوء مصرف مواد یا داروها یا سایر اختلالات طبی زمینه ای بودند از مطالعه حذف شدند.
علاوه بر این افرادی که نیاز به بستری به هر دلیلی پیدا می کردند، بیمارانی که در خطر خودکشی بودند و یا نیاز به مداخلات دارویی خاصی پیدا می کردند از مطالعه حدف می شدند نمودار .(1) بیماران به طور اتفاقی به دو دسته تقسیم شدند: گروهی که تحت درمان با الانزاپین قرار می گرفتند و بیمارانی که ریسپریدون دریافت می کردند. شروع درمان دارویی الانزاپین 2/5 میلی گرم در روز بود که شبانه دریافت می کردند و مقدار ریسپریدون در شروع درمان 0/5 میلی گرم شبانه بود که تدریجاً در طی ملاقات های بعدی بر اساس وضعیت بیمار به ترتیب به 7/5 میلی گرم و 4 میلی گرم افزایش داده می شد. در صورتی که براساس وضعیت بیمار با اظهارات
2. Brief psychiatric Rating scale
34
خانواده نیاز به مداخله بیشتر و درمان های کمکی وجود از 6 ماه قبل تحت درمان با ریواسیگمین 6-8) میلی گرم
داشت. بیمار از مطالعه کنار گذاشته می شد (شایان ذکر است در روز) قرار داشتند. کلیه بیماران در هفته های اول، سوم،
که کلیه بیمارانی که در این پژوهش شرکت داشتند حداقل ششم و دهم مجددًا ملاقات شدند.
