بخشی از مقاله
نشانه های پیدایش رستاخیز عمومی
این نشانه ها که از آنها تعبیر به الشراط الساعه یعنی : شرایط تحقق قیامت می شود ، دو جور است : یک قسم ، حوادثی است که حتما بایستی پیش از پیدایش قیامت و به عنوان پیش آهنگ رستاخیز ، تحقق پیدا کند .
و قسم دیگر اتفاقاتی است که ضرورت ندارد ، حتماً پیش از وقوع رستاخیز تحقق پذیرد ، هرگاه مقارن پیدایش قیامت نیز ، صورت پذیرد ، مانعی نخواهد داشت .
و ما ذیلاً به مهمترین آن نشانه ها اشاره می نمائیم :
نظام این عالم ، عوض می شود :
همان طوری که دانشمندان علم هیئت و فیزیک می گویند نظام کرات سماوی ، وابسته به یک نیروی قوی و نیرومندی است که تمام کرات را در چنبره قدرت خود گرفته ، نمی گذارد این نظام بدیع از هم پاشیده و یا اصطکاک و تصادمی در آن ، پدید آید .
دانشمندان مذبور این نیروی قوی و به تعبیر قرآن ستون های نامرئی را که همچون رشته ای کرات آسمانی را به هم پیوند داده بنام قوه ی جاذبه می خوانند .
هنگامی که بنا شود رستاخیز عمومی پدید آید ، مثل اینکه خداوند آن نخ پیوند دهنده و برقرار سازنده نظام بدیع را از میان کرات برداشته ، آنها را به حال خود وامی گذارد .
بدیهی است در آن صورت نظم و پیوستگی کرات از هم گسسته ، سر و صدا و انقلاب عجیبی در عالم پدید خواهد آمد .
آیات زیر اشاره به همین حقیقت و بیان کننده اوضاع و احوال چنین روزی است :
1- القارعة مالقارعة و ما ادریک ماالقارعة ، یوم یکون الناس کالفراش المبثوث و تکون الجبال کالعهن المنفوش...
یعنی : حادثه ی کوبنده ای؟ و تو چه می دانی که حادثه ی کوبنده چیست؟ روزی که مردم ، چون پروانه های پراکنده باشند و کوه ها چون پشم حلاجی شده باشد.(سوره ی قارعه آیه های 1- 5 )
2- یوم نطوی السماء کطی السجل للکتب ، کما بدانا اول خلق نعیده .
یعنی : روزی که آسمانها را در هم پیچیم مانند در هم پیچیدن طومار برای نوشتن ، چنانکه در ابتدا مخلوقات را آفریده ایم همان طور هم اعاده شان خواهیم داد. (انبیاء آیه 104)
3- یوم تبدل الارض غیرالارض و السموات ، و برزو لله الواحد القهار.
یعنی : روزی که زمین به زمینی جز این تبدیل شود و هم چنین آسمانها بغیر وضع فعلی درآیند و مردم در پیشگاه خدای یکتای مقتدر حاضر شوند . (ابراهیم آیه 48 )
4- والسماء منفطر به کان وعده مفعولا.
یعنی : در آن روز ،آسمان شکافته شود ، وعده خدا واقع شدنی است . (مزمل آیه 18)
5- یوم تکون السماء کالمهل.
یعنی : روزی که آسمان ، مانند روغن جوشان گردد.(معارج آیه 8)
و همچنین است آیات:
اذا السماء انشقت (انشقاق آیه1)
و اذا السماء و انفطرت و اذا الکواکب انتثرت (سوره انفطار آیه 1-2)
و نظائر اینها .
خورشیدو ماه و ستارگان ،خاموش می شوند :
دانشمندان فلک شناس ،اظهار عقیده می کنند که : این خورشید فروزانی که ریاست منظومه ما را به عهده دار،1300،000 برابر حجم زمین ما حجم دارد ، و جرم آن 332000 مرتبه از جرم زمین بیشتر است و هرگاه بخواهیم وزن آن را به حسب تن بیان کنیم ، باید عدد 2 را بنویسیم و 27 صفر پهلوی آن بگذاریم در حالیکه زمین ما 082،841،310 ،0001،1کیلومتر مکعب ، حجم و 5977 تریلیون تن وزن دارد.
همین کره ی آتشین که گرمای ، سطح آن 11000 درجه فارنهایت و حرارت مرکزی آن 70 میلیون درجه است و شعله های آن تا 160000 کیلومتر زبانه می کشد و با سرعتی برابر 6000 کیلومتر در ساعت به بیرون پرتاب می شود بر اثر اینکه در هر ثانیه بالغ بر 4 ملیون تن از حجم آن : تبدیل به انرژی و حرارت می شود بالاخره روزی به خاطر این سخاوت بی مانند ، نیرویش تمام شده و به یک جرم کاملاً تاریک و بی فروغ تبدیل خواهد شد.
نه تنها خورشید ما دارای چنین سرنوشتی است ، بلکه ستارگان دیگر ، چه آنهائی که از خورشید کسب نور می کنند و چه آنهائی که خود ، دارای نور نبوده و از دیگران کسب نور می نمایند ، به چنین سرنوشتی دچار خواهند شد .
قرآن شریف ، چنین روزی را که دانشمندان فلک شناس ، پیش بینی می کنند به عنوان پیش آهنگ قیامت و رستاخیز عمومی می شناسد . که ذیلاً به بعضی از آن آیات اشاره می شود :
1- اذا الشمس کورت و اذا النجوم انکدرت و اذا الجبال سیرت ...
یعنی : وقتی که خورشید ، پیچیده و خاموش شد ، و وقتی ستارگان تیره شوند و هنگامی که کوهها سیر داده شوند ... هر کسی آنچه احضار کرده اند بداند .( سوره تکویر آیات 1- 3 )
2- یسئل ایان یوم القیامه ، فاذا برق البصر و خسف القمر ، و جمع الشمس و القمر ، یقول الانسان ، یومئذ این المفر ؟
یعنی : می پرسد روز رستاخیز کی می رسد ؟ و چون دیده خیره شود و ماه بگیرد و خورشید و ماه در یکجا جمع شوند ، آنروز انسان گوید : گریز گاه کجاست ؟ ( سوره قیامت آیات 6- 10)
3- اذا السماء و انفطرت و اذا الکواکب انتثرت و اذا البحار فجرت و اذا القبور بعثرت علمت نفس ما قدمت و اخرت .
یعنی : هنگامی که آسمان بشکافد ، و ستارگان پراکنده شود و دریاها به هم پیوندد ، و گورها زیر و رو شود ، هر کسی خواهد دانست که چه کرده و چه نکرده . (سوره انفطار آیه 1- 5 )
4- فاذا النجوم طمست و اذا السماء فرجت ، و اذا الجبال نسفت و اذا الرسل اقتت لای یوم اجلت لیوم الفصل و ما ادریک ما یوم الفصل .
یعنی : هنگامی که ستارگان ، تار شوند و آسمان شکافته شود و کوه ها برافکنده شوند ، و فرستادگان وقت داده شوند ، برای چه روزی پس انداخته شوند ؟ برای روز جدا شدن ، و نمی دانی روز جدائی چیست ؟ (سوره مرسلات آیه 8 - 14)
زمین لرزه عمومی :
اذا زلزلت الارض زلزالها ، و اخرجت الارض اثقالها و قال الانسان مالها یومئذ تحدث اخبارها .
یعنی : هنگامی که زمین به لرزشی هراس انگیز بلرزد ، و محتویات گران قیمت خود را از خود خارج کند و انسان از روی شگفت گوید : چرا زمین چنین می کند ؟ ! آنگاه زمین اخبار گفتنی را به او می گوید . ( سوره زلزال آیه 1- 4 )
فاذا نفخ فی الصور نفخه واحده و حملت الارض و الجبال فدکتاد دکه واحده فیومئذ وقعت الواقعه .
یعنی : هنگامی که نفخه ی صور یک دفعه دمیده شود و زمین و کوه ها برداشته شوند و به یک مرتبه درهم بشکنند آنوقت ، قیامت تحقق پیدا خواهد کرد . ( الحاقه آیه 14)
و یسئولونک عن الجبال فقل ینسفها ربی نسفافیذرها قاعا صفصفا لاتری فیها عوجا و لا امتا یومئذ یتبعون الداعی لاعوج له و خشعت الاصوات للرحمن فلا تسمع الا همسا.
یعنی : از سزنوشت کوه ها می پرسند بگو خدای من آنها را پاره پاره می کند ، آنگاه آنها را به شکل زمینی هموار در می آورد که نه کجی و نه پستی و بلندی در آن نمی بینی ، در آن روز مردم از خواننده ای که از ناحیه ی خدا مردم را ندا می دهد ، بدون تخلف ، پیروی می کنند و تمام صداها برای خداوند پست شده ، جز صدای آرام نمی شنوی . ( طه آیه 108)
و تکون الجبال کالعهن المنفوش .
یعنی : کوه ها چون پشم رنگارنگ حلاجی شده گردد . ( قارعه آیه 5)
اذا رجت الارض رجا و بست الجبال بسا فکانت هباءً منبثا .
یعنی : هنگامی که زمین لرزه شدیدی پدید آید و کوه ها بنحو عجیبی پاره پاره شود و غباری پراکنده گردد . (واقعه آیه 605)
یوم ترجف الارض و الجبال و کانت الجبال کثیبا مهیلا
یعنی : روزی که زمین با کوه هائی که روی آن قرار دارد ، بلرزد و کوهها چون ریگها پراکنده گردد . ( مزمل آیه 14)
یا ایها الناس اتقو ربکم ان زلزله الساعه شی ء عظیم یوم ترونها تذهل کل مرضعه عما ارضعت و تضع کل ذات حمل حملها و تری الناس سکاری و ما هم بسکاری و لکن عذاب الله شدید .
یعنی : ای مردم ! از پروردگارتان بترسید که زلزله روز قیامت چیز بزرگی است . روزی که زلزله ی رستاخیز را به بینید ، زنان شیرده از شیرخوار خویش غافل شوند و زنان باردار ، بار خویش بگذارند و مردم را مانند افراد مست بینی اما مست نیستند بلکه عذاب خدا سخت است . ( سوره انبیاء آیه 2)
شاید پیش از رستاخیز در اثر همین زمین لرزه و آتشفشانها است که آب دریاها به مواد مذاب زمین که در حال غلیان و جوشش است ارتباط پیدا می کند و یا بواسطه ی سقوط پاره های ستارگان آسمانی که هنوز خاموش نشده اند ، و به دریاها می ریزند ، آب دریاها به حال غلیان و جوشش در می آید و فاصله ی بین آنها از بین می رود .
و قرآن شریف درباره ی آن می گوید : و اذا البحار سجرت یعنی : هنگامی که دریاها آتشین شود . ( سوره تکویر آیه 6)
و اذا البحار فجرت .
یعنی هنگامی که دریاها به هم پیوندد.( سوره ی انفطار آیه 3)
و نیز شاید برای خاطر همین عوامل است که معدنها و گنج هائی که در دل زمین و کوهها پنهان است آشکار شده بی مشتری روی زمین معطل می مانند .
و اخرجت الارض اثقالها .
یعنی : زمین متاعهای نفیس خود را بیرون اندازد ( سوره زلزال آیه 2)
و القت ما فیها و تخلت .
یعنی : زمین هرچه را که در شکم دارد بیاندازد و خالی شود ( انشقاق آیه 4)
رستاخیز عمومی :
بعد از آنکه حوادث گذشته و صحنه های یاد شده که حکایت از یک انقلاب کلی در عالم می کرد ، در جهان پدید آمد و جغرافیای طبیعی زمین و آسمان عوض شد و دنیای ما صورت دیگری به خود گرفت ، در آن وقت رستاخیز بزرگ که قرآن از آن تعبیر به " یوم البعث ، یوم القیامه " ، " یوم النشور ..." می کند ، پدید خواهد آمد و مردم دوباره زنده خواهند شد ، تا نتایج کردار پسندیده و یا زشت خود برسند .
در آن روز وحشت زا و هولناک که صحنه های یاد شده به عنوان پیش آهنگ و پیشقراول آن بشمار می آیند ، مردم فوج فوج به سوی صحرای محضر روانند ، برادر از برادر ، پدر از فرزند ، زن از شوهر ، دوست از دوست گریزانند ، چهره هائی در آن روز ، روشن و خندان و شادان است و بر بعضی دیگر گردی از پریشانی و بدبختی نشسته است . ( سوره عبس آیات 34 تا 41)
در آن روز وانفساه که نور ماه گرفته و خورشید و ماه در یک جا جمع می شوند ، آدمی با خود می گوید : امروز دیگر به کجا می توان فرار کرد ؟ راه فرار از هر طرف مسدود است ، قرارگاه همه نزد پروردگار تو است ، آنگاه هر کسی به آنچه که کرده و نکرده آگاه می شود .
" ینبو الانسان یومئذ بما قدم و اخر" ( سوره قیامت 7 تا 15)
در آن روز هراس انگیز که زلزله وحشتناک آن دلها را می لرزاند ، زهره ها را آب می کند ، طبقات مختلف مردم برای مشاهده کردار خویش ، مبعوث می گردند تا هر که هر مقدار و ذره ای کار نیک ، یا بد کرده باشد ثمره آن را دریابد :
" فمن یعمل مثقال ذره خیرا یره و من یعمل مثقال ذره شرا یره ." ( سوره ی زلزال آیات 6 تا 8 )
در آن رستاخیز بزرگ که حسب و نسب بکلی ملغی است و از هیچکس پرسش نمی شود که از چه دودمان و خانواده ای هستی ، در آن روز آنهائیکه پرونده اعمال نیکشان سنگین تر است ، رستگارند ولی آنها که کردار زشت شان بیشتر است بر خود زیان وارد ساخته همواره در جهنم خواهند بود :
فاذا نفخ فی الصور فلا انساب بینهم بومئذ و لا یتسائلون فمن ثقلت موازینه فاولئک هم المفلحون و من خفت موازینه فاولئک الذین خسروا انفسهم فی جهنم خالدون ( مؤمنون آیات 99 تا 102)
وسائل سنجش اعمال مردم در آن روز آن چنان دقیق است که سر سوزنی به کسی ستم نخواهد شد و کوچکترین کرده آنان از قلم نخواهد افتاد . " والوزن یومئذ الحق فمن ثقلت موازینه فاولئک هم المفلحون و من خفت موازینه فاولئک الذین خسروا انفسهم بما کانوا بآیاتنا یظلمون " ( اعراف آیات 8 - 9)
" و نضع الموازین القسط لیوم القیامه فلا تظلم نفس شیئا و ان کان مثقال حبه من خردل اتینا بها و کفی بنا حاسبین ."
میزانهای عدالت را روز قیامت به کار می اندازیم ، در آن روز به هیچ کسی ستم نخواهد شد ، هر کسی به مقدار عملش پاداش خواهد دید ، اگر چه کرده او به مقدار خردلی باشد ما آنرا به حساب خواهیم آورد و همین بس که ما حسابرس آنانیم .
" و اتقوا یوما ترجعون فیه الی الله ثم توفی کل نفس ما کسبت و هم لا یظلمون "
از روزی بپرهیزید که در آن روز به سوی خدا بازگشت خواهید نمود ، آنگاه هر کسی نتائج کردارش را خواهد یافت و به کسی هم ستم نخواهد شد . ( بقره 28)
گرچه کسانی که نیکوکار و درست کردارند تخفیفهائی به آنها داده می شود و موقع حساب ، برای آنها تسهیلاتی در نظر گرفته می شود . " فاما من اوتی کتابه بیمینه فسوف یحاسب حسابا یسیرا ". ( انبیاء آیه 2)
در آنروزی که مردم مانند پروانه ها پراکنده و کوهها چون پشم حلاجی شده گردد و شدت ترس و وحشت به اندازه ای باشد که بچه های خردسال به پیری زودرس دچار گردند کسانیکه پرونده ی آنان از اعمال نیک پر است در نهایت آرامش خاطر می زیند ولی بدبخت مردمی که اعمال نیکشان کم باشد ، آنان در میان شعله های سوزانی ماوی خواهند داشت که نمی شود شدت حرارت و عذاب در آنرا توصیف کرد .
" فاما من ثقلت موازینه فهو فی عیشه راضیه و اما من خفت موازینه فامه هاویه و ما ادریک ماهیه نار حامیه "
گرچه مردم از آمدن آن روز غافلند ولی خواه ناخواه آن روز فرا خواهد رسید
.
" اقترب للناس حسابهم و هم فی غفله معرضون" (انبیاء آیه 1)
و در آنروز چه بخواهند کردار زشتشان را پنهان نگهدارند یا آشکار کنند بالاخره خداوند دقیقا اعمال آنان را مورد محاسبه قرار خواهد داد . آنگاه هرکسی را بخواهد می بخشد و هر که بخواهد عذاب می کند . خداوند بر هر چیز توانا است .
" و ان تبدوا ما فی انفسهم او تخفوه یحاسبکم به الله فیغفر لمن یشاء و یعذب من یشاء و الله علی کل شی ء قدیر " ( بقره آیه 282)
با توجه به کلیات یاد شده لازم است یک سلسله حقائق که بعد از رستاخیز عمومی صورت می گیرد را بررسی کنیم :
حشر :
بعد از برهمخوردن نظام این عالم و نفخ صور ، مردگان جهت تعیین سرنوشت نهائیشان زنده شده فوج ، فوج و گونه گون و به اشکال مختلف بسوی صحرای محشر که محل تجمع همه ی خلائق است می شتابند .
گروهی در کمال عزت و جلال و بر ناقه هائی از نور سوار وارد صحرای محشر می شوند :
یوم نحشر المتقین الی الرحمن و فدا
روزیکه پرهیزگاران را به سوی پروردگارشان سواره و دسته جمعی محشور گردانیم . ( مریم آیه 85 )
گروهی دیگر در نهایت ذلت و پریشانی در حالیکه به رو ، روی زمین کشیده می شوند ، کور و کر و گنگ می باشند محشور می گردند :
و نحشر هم یوم القیامه علی وجوههم عمیا و بکما و صما ماویهم جهنم کلما خبت زدنا هم سعیرا .
روز قیامت آنان را در حالیکه چهره هایشان رو به زمین و کور و کر و لال هستند محشورشان می کنیم . جایشان جهنم است که هرگاه خاموش شود شعله را افزایش دهیم . ( اسراء آیه 97)
دسته ای دیگر نورشان پیشاپیش آنان را روش کرده و دسته ای دیگر پیش پایشان تاریک و از گروه نخست التماس نور می کنند :
یوم تری المؤمنین و المؤمنات یسعی نورهم بین ایدیهم و بایمانهم بشریکم الیوم جنات تجری من تحتها الانهار خالدین فیها ذالک هو الفوز العظیم یوم یقول المنافقون و المنافقات للذین آمنوا انظرو نانقتبس من نورکم قیل ارجعوا ورائکم فالتمسوا نورا فضرب بینهم بسورله باب باطنه فیه الرحمه و ظاهره من قبله العذاب .
