بخشی از مقاله


چکیده

دین به عنوان وجه اصلی امتیاز بشر در طول تاریخ همواره به عنوان یک بخش از زندگی انسانی بوده است و حتی افراد غیر مذهبی ممکن است در زمان های بحرانی به خدا یا قدرت های غیر طبیعی متوسل گردند. مذهب نقش مهمی در رویارویی های فرد با تنیدگی های زندگی دارد و تعدیل گر بحران های شدید زندگی است. افراد مذهبی دارای خشنودی بیشتری از زندگی هستند، شادمانی و نشاط بیشتری دارند و در مواجهه با رویدادهای زندگی، پیامدهای روانی- اجتماعی منفی کمتری را نشان می دهند. نتایج تحقیقات مختلف حاکی از آن است که مذهب با رفتارهای بزهکارانه رابطه منفی دارد و این رابطه، مستقل از سایر عوامل پیش بینی کننده در جمعیت های گوناگون است. علی رغم این که تعداد کمی از مطالعات رابطه بین مذهب و بزهکاری را به هنگام کنترل سایر متغیرها بررسی کردند، با این حال نتایج به دست آمده در مورد رابطه بین این دو متغیر با کنترل متغیرهای دموگرافیک و اندازه های کنترل اجتماعی نیز معنادار به دست آمد. شواهد اضافی مبنی بر رابطه منفی بین مذهب و بزهکاری در مطالعات فراتحلیل نیز تأیید شده است و تفاوت های جزیی بین نتایج به دست آمده، حاصل مفهوم سازی های متفاوت از بزهکاری و مذهب و روی آوردهای مختلف روش شناختی است. هنگامی که ارزش های معنوی در یک جامعه کاهش می یابد، بی بند و باری جنسی رواج می یابد، ارزش های اخلاقی در افراد جامعه ناپدید می گردد، تعهد افراد خانواده کاهش می یابد، رفتارهای نامشروع جنسی افزایش می یابد، و بالاخره جرم و جنایت در جامعه امری عادی تلقّی می گردد. بر این اساس با توجه به تأثیر مثبت و مؤثر نگرش های مذهبی بر بهزیستی و رضایت افراد از زندگی، خشنودی و شادمانی بیشتر در افراد با گرایش های مذهبی بالاتر، نقش مثبت اعتقاد به خدا و تعهد معنوی در زندگی؛ مقاله حاضر با هدف بررسی نقش ارزش های دینی و معنوی در پیشگیری از رفتارهای جرم و جنایت در جامعه، سعی می کند به طور ضمنی راهکارهای لازم را در این ارتباط ارائه نماید.


کلید واژه ها: پیشگیری، بزهکاری، ارزش های دینی و معنوی


مقدمه

مذهب تأثیر عمیقی بر وجود انسان و همه جنبههای زندگی ما دارد. در طی چهار دهه گذشته، جهت گیری مذهبی1 در روانشناسی دین همواره به عنوان یک نقطه مرکزی به شمار رفته است (تیلیوپلوس2 و همکاران، .(2007 مطالعات باستان شناسی و انسان شناسی نشان می دهد که مذهب همیشه یک بخش از زندگی انسانی بوده است و حتی افراد غیر مذهبی ممکن است به طور ناهوشیار به خدا یا قدرت های غیرطبیعی در زمان های بحرانی اشاره کنند. در یک نظرخواهی از پنجاه هزار نفر از 60 کشور جهان نشان داده است که 87 درصد از افراد به عنوان افراد مذهبی نسبت داده شده اند. نتایج پژوهش در آمریکای شمالی نیز نشان داده است که 62 درصد از پاسخ دهندگان، به خدا اعتقاد داشتند و 24 درصد به برخی شکل های روح یا نیروی زندگی اعتقاد داشتند (ایگبرت3 و همکاران، .(2004

نقش بازدارنده دین در ارتکاب جرم و جنایت همواره مورد توجه جامعه شناسان و کارشناسان امور اجتماعی بوده است. باورها و آموزههای دینی، انسان را به سمت اخلاق و دوری از پلیدی ها و زشتیها دعوت میکند. کسی که به ارزشهـای مـذهـبـی اعتقاد دارد، نـسبت به سایر زوایای زندگی بیتفاوت نیست. در دنیای امروز که فشارهای روانی، تأثیرات بسیار منفی بر عملکرد زندگی انسان میگذارد، گرایش به مذهب موجب کاهش تنیدگی های روانی می شود. به این صورت انسان احساس میکند که یک نیروی درونی او را کمک و هدایت میکند، در حـالـی کـه افرادی که گرایش چندانی به مذهب ندارند، خود را در مقابل مصیبتهای وارده، بی پناه میبینند و در مقابل مشکلات مستأصل می گردند (جانسون4 و همکاران،2001؛ جانسون و موریس5،2008؛ بهرامی احسان و تاشک،.(1383

اگر شیوه آموزش مذهب به روش صحیح اعمال شود، انسان به خودی خود به صورت فطری به آن گرایش پیدا می کند. در ایامی که جامعه به سمت انجام مراسم مذهبی روی میآورد، شاهد کاهش جرم در جامعه هستیم. کاهش آمار در این ایام به دلیل حضور فضای معنوی در جامعه و بازگشت انسان به درون و معبودش است. بنا بر نظر غالب محققان جرم شناسی، پرورش صحیح مذهبی که منطبق و همسو با موازین علمی، عقلی و منطقی استوار باشد، یکی از عمدهترین عوامل بازدارنده جنایی خواهد بود. اعتقادات دینی، داشتن ایمان راسخ به خالق هستی و توجه به تـعـالـیـم الـهـی کـه هدف آن تحول هماهنگ و همسوی استعدادهای ذهنی و عاطفی و رسیدن به کمال است، آدمی را از انجام رفتارهای زشت و نکوهیده باز میدارد. دین به منظور گسترش و نشر رفتارهای اخلاقی و شیوه زندگی متعالی در میان بشریت به وجود آمده است و بزهکاری و جنایت در اغلب موارد مصداق نقض اصول اخلاقی تبیین شده توسط مذهب میباشد.

پزشکان دریافتند که افراد مذهبی و متدیّن در برابر بیماریهای سخت درمان از مقاومت و امید بیشتری برخوردارند و دین و مذهب در ایجاد آرامش روانی آنان بـسـیـار مؤثر است (بایر و رایت6،2001؛ بندا7،.(2002 کاهش افسردگی و بیماریهای روانی و تأثیر مثبت و فزاینده مذهب بر شاخص های سلامت روان

1. Religious orientation 2. Tiliopoulos 3. Egbert 4. Johnson 5. Morris 6. Baier & Wright 7. Benda

2

ستاد احیا امر به معروف و نهی از منکر

استان هرمزگان

نخستین همایش اسلام و سلامت روان- بندرعباس، اسفندماه 1391

---------------------------------------------------------------

روان در بسیاری از تحقیقات داخلی و خارجی مورد تأیید قرار گرفته است (رجنرس1،2003؛ شهبازی،1375؛ بهرامی احسان و تاشک،.(1383 امید به زندگی در افراد با گرایشات مذهبی بالا، بیشتر است و آنها شادتر بوده و از نظر روانی و اجتماعی از تعادل شخصیتی و شخصیت سالم برخوردارند. هـمـچـنـیـن نتایج تـحـقـیـقـات حاکی از آن است که در برخی از فصول بزهکاری افزایش یا کاهش مییابد؛ به طوری که زمانها و مناسبتهای مذهبی تأثیر شگفتی در نحوه برخوردهای اجتماعی افراد غیرمذهبی داشته و حتی کسانی که غیرمذهبی به شمار میآیند، در زمان های مشخصی چون ماه رمضان از رفـتار متعادلتری نسبت به ماه های دیگر بـرخـوردار هستند.

در متن اصلی مقاله به هم ریختگی وجود ندارد. برای مطالعه بیشتر مقاله آن را خریداری کنید