بخشی از مقاله
چکیده
یکی از مباحثی که در ادبیات مالی کمتر مورد توجه بوده است مفهوم چرخه عمر شرکت و تاثیری است که بر ریسک سقوط قیمت سهام شرکت ها داشته است.هدف این پژوهش، بررسی رابطه چرخه عمر شرکت و خطر سقوط قیمت سهام در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران با تاکید بر نقش ارزش بازار بالاتر نسبت به ارزش دفتری و عملکرد بهتر است. بدین منظور دو فرضیه برای بررسی این موضوع تدوین و دادههای مربوط به 115 شرکت پذیرقته شده در بورس اوراق بهادار تهران برای دوره زمانی بین سالهای 1384 تا 1393 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است و در این پژوهش از هر دو تحلیل آماری استنباطی و آمار توصیفی برای تحقیق و بررسی کتابخانه ای استفاده شده است و فرضیات با استفاده از رگرسیون و همبستگی و استفاده از نرم افزار Eviews9 مورد آزمون قرار گرفت، تجزیه و تحلیل اطلاعات جمع آوری شده و آزمون فرضیه های تحقیق گویای آن است که متغیرهای فرضیه های دو گانه پژوهش دارای رابطه مثبت و معناداری نیستند به عبارتی شرکت هایی که در مرحله رشد عمر خود قرار دارن در صورت داشتن نسبت ارزش بازار به دفتری بیشتر و همچنین داشتن عملکرد بهتر با ریسک سقوط بیشتری در قیمت سهام مواجه نیستند و فرضیه های پژوهش رد می شوند.
واژگان کلیدی: مرحله رشد بنگاه ، عدم قطعیت ارزیابی ، چرخه عمر شرکت ، نسبت ارزش بازار به دفتری
-1 مقدمه
چرخه حیات بنگاه تا به امروز توجه اندکی را در ادبیات پژوهش های حسابداری به خود جلب کرده است اکثر مطالعات قبلی به تاثیر چرخه عمر شرکت بر مدیریت ، سازمان و استراتژی پرداخته و مطالعات کمی به بررسی اثر چرخه حیات بنگاه از چشم انداز بازار سرمایه علیرغم اهمیت بالقوه برای رشته های حسابداری و مالی پرداخته است - Smith and Miner . - 1983تحقیقات قبلی نشان می دهد که چرخه حیات شرکت دارای پیامدهای مهمی و تعیین کننده ای برای - پیش بینی - سطح و تداوم سوداوری بنگاه است به طوری که، چرخه حیات بنگاه می تواند به عنوان عامل اساسی، ذاتی بر عملکرد مالی بنگاه ها تاثیر بگذارد. - - Hamers,lars et al, 2016
چرخه حیات بنگاه، مشارکت بنگاه را ارائه می دهد که از تغییرات در عوامل داخلی مانند انتخاب های استراتژیک و عوامل خارجی مانند فشارهای رقابتی مواجهه نشات می گیرد. چرخه حیات بنگاه چنانکه شناخته می شود دارای تاثیر اساسی بر تصمیم گیری بنگاه، دارایی ها در اندازه گیری های حسابداری و اصول دینامیک سودآوری بنگاه است. به عنوان مثال، در حالی که مطالعات قبلی شواهدی را در مورد بازگشت به میانگین در سوداوری بنگاه فراهم می آورد و تجزیه و تحلیل در سطح صنعتی نشان می دهد ارتباط فزاینده ای در پیش بینی سودآوری وجود ندارد . - Fama and French 2000 -
دیکینسون در سال 2011 توسعه هایی در سودآوری در مراحل چرخه حیات را نشان می دهد که تا 5 سال بعد از طبقه بندی اولیه به صورت اساسی پابرجا باقی می ماند. سایر مطالعات از نظریه چرخه حیات جهت توصیف سیاست تقسیم سود سهام بنگاه، اکتساب های شرکتیتنوع و ارتباط ارزش در اندازه گیری های حسابداری و نیز رفتار تعهدی استفاده می شود - Anthony and Ramesh . - 1992 چنانکه از مطالعات فوق بر می آید، اهمیت چرخه حیات بنگاه به تصمیم گیری داخل بنگاه محدود نمی شود بلکه به تنظیم بازار سرمایه توسعه می یابد.به همین منوال، تعدادی از مطالعات به بررسی عواملی پرداخته اند که می تواند جهت پیش بینی خطر سقوط قیمت سهام در بنگاه خاص مورد استفاده قرار گیرد.
با وجود این که برخی مطالعات بر رفتار فرصت طلبانه مدیریتی به عنوان محرک خطر سقوط تمرکز می نمایند، سایر مطالعات در ارتباط با ناهمگنی در عقاید سرمایه گذاران نسبت به ریسک سقوط هستند - Hong . - and Stein 2003 انتظار می رود چرخه حیات بنگاه بر خطر سقوط از طریق مکانیسم های تحمیلی مجدد به سیستم تاثیر بگذارد. ابتدا به عنوان بنگاه هایی در عبور از مراحل مختلف چرخه حیات، سرمایه گذاران با سطوح مختلف عدم قطعیت در ارتباط با ارزش های بنیادین در ارتباط می باشند. این اختلافات در نتیجه تغییرات در اهمیت نسبی دو مولفه ارزش بنگاه در چرخه حیات حاصل می شود: ارزش دارایی های موجود در بنگاه و ارزش جاری فرصت های رشد در آینده.
در مورد بنگاه هایی که ارزش آنها تا حدود زیادی وابسته به فرصت های رشد آینده می باشد، عدم قطعیت بیشتر بوده و از طریق افزایش در ناهمگنی در عقاید سرمایه گذار می تواند منجر به افزایش خطر سقوط گردد . - Hong and Stein 2003 - علاوه بر این، این اثر به واسطه قابلیت محدود اندازه گیری های حسابداری در کسب این فرصت های رشد رو به وخامت بیشتری می رود. به عنوان مثال، استانداردهای حسابداری کنونی نیاز به سرمایه گذاری در مورد کلیه طرح های تحقیق و توسعه علیرغم این حقیقت دارد که این سرمایه گذاری ها به نحو مثبتی بر ارزش بنگاه و ارزش سرمایه گذاران به عنوان دارایی تاثیر دارد - . - Joos and Plesko 2005
موضوع تنها موجب کاهش سودمندی درآمد حسابداری به عنوان اندازه عملکرد شرکت نمی شود بلکه واگرایی بین ارزش های دفتری و بازار را نیز افزایش می دهد که موجب محدودیت در سودمندی ارزش های دفتری به عنوان تکیه گاهی برای ارزش گذاری بنگاه می شود - . - Elson 2005 به اختصار، این مکانیسم ابتدا از عدم قطعیت بیشتر در ارتباط با فرصت های رشد آینده حاصل می شود که در ارتباط با فقدان اطلاعات حسابداری مناسب، افزایش ناهمگنی در عقاید سرمایه گذار می باشد. از انجا که رشد فرصت ها احتمالا نقش بزرگتری را برای بنگاه ها در معرفی و مرحله رشد ایفا می نماید.مکانیسم دوم مربوط به تفسیر غلط اطلاعات حسابداری توسط سرمایه گذاران در مراحل چرخه حیات می شود. دیکینسون - - 2011
نشان می دهد که چرخه حیات دارای پیامدهای مهمی برای - پیش بینی - سطح و تداوم سوداوری بنگاه است. به طوری که، چرخه حیات بنگاه می تواند به عنوان عامل اساسی، ذاتی در حال تغییر با زمان، ملاحظه شود که بر عملکرد مالی بنگاه ها تاثیر می گذارد. از همه مهمتر، دیکینسون شواهدی را ارائه می دهد که سرمایه گذاران دارای دشواری هایی در ارزیابی و درک پیامدهای چرخه حیات بنگاه برای سوداوری و ارزش گذاری است. با وجود این که شرکت ها در مرحله رشد در آینده بازگشتی های سهام پایین تر و بنگاه های در وضعیت بلوغ مرحله افول، بازگشتی های بالاتر در آینده تجربه نمایند. در ارتباط با تداوم بالاتر در سودآوری شرکت های بالغ و بهبود بیشتر در سودآوری بنگاه ها در مرحله افول، نشان می دهد که سرمایه گذاران بیش از حد نسبت به رشد چشم اندازهای بنگاه ها در مرحله اولیه خوش بین می باشند.
سازگار با این بحث، هریبر و یاهودا - - 2015 شواهدی را ارائه می دهند که اقلام تعهدی اطلاعات مختلف در مراحل مختلف چرخه حیات فراهم می اورند و سرمایه گذاران، در مورد مولفه رشد اقلام تعهدی برای بنگاه ها در مرحله رشد به اشتباه قیمت گذاری می نمایند. در سایر مراحل چرخه حیات که نقش عمده اقلام تعهدی تنظیم جریان های نقدی عملیاتی برای اختلافات زمان بندی است، قیمت گذاری اشتباه اقلام تعهدی به واسطه قیمت های اشتباه جریان های نقدی استنباط می شوند.دراین پژوهش به دنبال بررسی رابطه چرخه عمر شرکت و خطر سقوط قیمت سهام با تاکید بر نقش ارزش بازار به ارزش دفتری بیشتر و عملکرد بهتر در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران بپردازیم .
مبانی نظری
سازمان مجموعه هدفمندی است که پیرو یک نظام - سیستم - است، و دارای مرزها و حدودی است که آن را از محیط خود جدا میسازد چرخه عمر شرکت:چرخه عمر، پدیده اجتناب ناپذیری است که برای بسیاری از عقیده ها، باورها، محصولات، مدلهای ذهنی،سازمانها و برندها و … روی میدهد. سازمانها، از جمله مواردی هستند که دوره عمر در بسیاری از آنها به خوبی حس میشود. به طور دقیق نمیتوان گفت که مفهوم دوره عمر سازمان، چگونه و توسط چه کسی برای نخستین بار مطرح شده است. گرینردر سال 1972 مقالهای تحت عنوان تکامل و انقلاب در مسیر رشد سازمان منتشر کرد و البته بعدها در سال 1998، نسخهی جدید و بازبینی شده آن در Harvard Business Review باز نشر شد . هنری مینتزبرگ هم که از اسطورههای مدیریت نوین محسوب میشود، در سال 1984، مقالهای تحت عنوان قدرت و چرخه های عمر سازمان منتشر کرد که از مقالات کلیدی این حوزه محسوب میشود.
