بخشی از مقاله
مقدمه
منطقه مورد مطالعه در محدوده طول هاي جغرافیایی 56º 39΄ و56º 55΄ عرض هاي جغرافیایی 20΄
29ºو 29º 30΄در شمال شرق شهر بافت قرار دارد و بر اساس تقسیم بندي واحدهاي سـاختاري ایـران در زون ارومیه دختر واقع شده است (شکل.(1
تاکنون بررسی سنگ شناسی و ژئوشیمیایی دقیقی در مورد ایـن تـوده صـورت نگرفتـه اسـت. اکثـر مطالعات قبلی در ارتباط با افیولیت ها ، نهشته هـاي معـدنی، ولکانیـک هـا و اسـکارن هـاي موجـود درمنطقه می باشد. از آن جملـه مـی تـوان بـه مطالعـه بهـزادي((1371، ریسـمانی(,(1373 میرزاپـور لنگرودي ( 1379 ) و مسعودي و همکاران((1383 اشاره کرد.
هدف از ایـن مطالعـه بررسـی پتروگرافـی، ژئوشـیمی، پتروژنـزو جایگـاه تکتـونیکی تشـکیل تـوده گرانیتوئیدي شاه کوه می باشد.
منطقه مورد مطالعه نقشه واحدهاي رسوبی- ساختاري ایران و موقعیت منطقه مورد مطالعه
بحث
با نگاهی به نقشه زمین شناسی 1/100000 چهار گوش بافت ( گروه یوگسلاو، (1972
می توان دریافت که هر سه نوع سنگ هاي آذرین ، رسوبی و دگرگونی در منطقـه رخنمـون دارنـد. از شمال شرق به جنوب غرب ورقه، توده گرانیتوئیدي شاه کـوه ، نـواحی پوشـیده شـده توسـط ولکـانو کلاست هاي ائوسن ، کمربند آمیزه رنگین و بلوك دگرگون شده پالئوزوئیک قابل تشخیص است.
توده گرانیتوئیدي شاه کوه در بین سنگ هـاي ولکانوکلاسـتی عمـدتاً آنـدزیتی- داسـیتی جـایگزین گردیده است.
505
پترولوژي توده گرانیتوئیدي شاه کوه (شمال شرق بافت)
الف ب
شکل-2 الف- نمایی از قله شاه کوه ، مرتفعترین نقطه ارتفاعات لاله زار .
شکل -2 ب - نمایی از گرانیتوئیدهاي دره رود خانه لاله زار
در فاصله 45 کیلـومتري شـمال شـرق بافـت در محـل تمـاس گرانیتوئیـد شـاه کـوه بـا آهـک هـاي اولیگومیوسن اسکارن زایی دیده می شود که نشان دهنده سن جوان تر تـوده نفـوذي نسـبت بـه آهـک هاست (مسعودي و همکاران.(1383
با توجه به مطالعات صحرایی و پتروگرافی نمونه هاي برداشت شده از منطقـه مـورد مطالعـه را مـی توان در گروههاي آلکالی فلدسپار گرانیت، گرانیـت، گرانودیوریـت و دیوریـت جـاي داد. در بخـش پتروگرافی به شرح آنها خواهیم پرداخت.
پتروگرافی
همانگونه که اشاره شد سنگ هاي مورد مطالعه در چهـارگروه آلکـالی فلدسـپار گرانیـت ، گرانیـت، گرانودیوریت و دیوریت قرار دارند. کـانی هـاي فلسـیک غالـب در تمـام سـنگ هـاي نفـوذي منطقـه پلاژیوکلاز در حد اولیگوکلاز- آندزین و ارتوکلاز پرتیتی می باشد. کـانی هـاي فرومنیـزین غالـب در سنگ هاي نفوذي منطقه هورنبلند سبز و بیوتیت است و اوژیت نیز به میـزان انـدك در گرانودیوریـت، دیوریت و میکرو آنکلاوهاي گابرویی دیده می شود. بافت عمـومی سـنگ هـا گرانـولار سـابهدرال و اندازه کانی ها متوسط تا درشت دانه است.
آلکالی فلدسپار گرانیت
بافت میکروسکوپی آنها از سابهدرال تا انهدرال گرانولار متغیر است. بافت گرافیکی و پرتیتی نیـز در تعدادي از مقاطع دیده می شود. کانی هاي اصلی آنها شامل کوارتز، پلاژیوکلاز، ارتوز، ارتـوز پرتیتـی و کانی هاي فرعی شامل بیوتیت، زیرکن، آپاتیت و کانی هاي اپک می باشد.
گرانیت
بافت غالب آنها گرانولار سابهدرال است و بافت هاي گرافیکی -3) الـف) و میرمکیتـی نیـز گهگـاه دیده می شود. کانی هاي اصلی شامل کوارتز، ارتوز، ارتوز پرتیتـی و پلاژیـوکلاز و کـانی هـاي فرعـی شامل هورنبلند سبز، بیوتیت، آپاتیت، اسفن ، کانی هـاي اپـک و زیـرکن مـی باشـد.در بعضـی مقـاطع
506
مجموعه مقالات نهمین همایش انجمن زمین شناسی ایران، دانشگاه تربیت معلم تهران، 1384
تورمالین به صورت رگه اي و پراکنده وجود دارد که نشان دهنده تأثیر محلول هاي هیـدروترمالی بـور دار بر روي پلاژیوکلاز ها بوده است.
گرانودیوریت ها
گرانودیوریت ها در نمونه دستی به رنگ خاکستري روشن دیده می شوند. علاوه بر بافـت گرانـولار بافت پورفیروئیدي نیـز در آن هـا دیـده مـی شـود(شـکل-3 ب). کـانی هـاي اصـلی شـامل کـوارتز، پلاژیوکلاز، ارتوز، هورنبلند سبز و بیوتیت و کانی هاي فرعی شامل زیرکن، اسفن، آپاتیت و کانی هـاي اپک می باشد.
کانی هاي اپک در اکثر مقاطع میکروسکوپی دیده می شوند که نشان دهنده فوگاسیته بـالاي اکسـیژن در زمان تبلور است. غالباٌ در حاشیه کانی هاي اپک اسفن ایجاد شـده کـه حاصـل ترکیـب TiO2 آزاد شده این کانی ها با CaO ناشی از تخریب پلاژیوکلازو SiO2 موجود در محیط مـی باشـد . از اینـرو می توان گفت کانی هاي اپک از نوع تیتانو مگنتیت می باشند.
