بخشی از مقاله
تعريف خوراک
خوراک به موادی گفته می شود که پس از خورده شدن توسط حيوان هضم، جذب و مورد استفاده قرار گيرند و همچنين آن بخش از غذا را که توسط حيوان مورد استفاده قرار می گيرد مواد مغذی می گويند .
در شترمرغ نيز مانند ساير دامها،تغذيه حدود 80-70 % هزينة پرورش را در بر می گيرد که البته با توجه به قابليتهای بالای شترمرغ در استفاده از غذاهای فقير و متنوع می توان تا حد زيادی از اين هزينه ها را جبران کرد.با وجود گذشت بيش از يک قرن از پرورش شترمرغ اهلی هنوز اطلاعات چندان دقيقی از نيازهای غذايی اين پرنده در دسترس نمی باشد.
شترمرغ ها بطور کامل علفخوار نيستند و در حيات وحش بخشی از خوراک آنها را حشرات، پستانداران کوچک مارمولکها و حتی گاهی تخم پرندگان تشکيل می دهند. شترمرغ ها قابليت زندگی در مراتع فقير را دارند و می توانند به راحتی در مکانهايی که گاو و حتی گوسفند قادر به زندگی نيستند، خوراک مورد نياز خود را تهيه نمايند.
مطالعات انجام گرفته بر روی شترمرغ ها نشان می دهد که آنها قادرند حجم بالايی از الياف خام را گوارش نمايند.
مسير حرکت غذای مصرفی در شترمرغ ها بدين صورت است که خوراک ابتدا از مری به پيش معده رفته و گوارش اوليه بوسيله شيره معدی انجام می گيرد، سپس اين خوراک از يک منفذ بزرگ وارد معده ماهيچه ای (سنگدان) می گردد و در آنجا غذا با کمک سنگريزه ها به قطعات کوچکتر خرد می گردد (مشابه عمل دندان در ساير جانوران) سپس غذا وارد روده کوچک شده و با اضافه شدن ترشحات روده ای خصوصاً لوزالمعده، مواد مغذی جذب می گردند
همچنين فعاليتهای تخميری که توسط باکتريها و در روده کور و بزرگ انجام می گيرد شترمرغ را قادر می نمايد که از مقادير بالای فيبر در غذا استفاده نمايد.
در حقيقت وقتی ما در مورد تغذيه شترمرغ صحبت می کنيم، از تغذيه يک حيوان با آناتومی منحصر به فرد و در نتيجه توانايی هايی خاص صحبت می نماييم. از آنجا که شترمرغ بزرگترين پرندة روی زمين است اين اندازه بزرگ بر روی قابليت سازش پذيری آن با آب و هوای منطقه تاثير بسيار زيادی می گذارد. همچنين اين جثه بزرگ مشخص کنندة يک ضريب رشد سريع در زندگی او می باشد. تخمير خوراک خورده شده در اين پرنده در روده بزرگ صورت می گيرد نه چينه دان (شترمرغ چينه دان ندارد) و احتمالاً دمای بالای موجود در حفره بدن به تخمير اوليه و نيز جذب اسیدهای چرب با زنجیره کوتاه در فرآیند preventi calus کمک می کند .
سنگدان ماهيچه قوی اين پرنده دارای لايه داخلی نرم بوده و برای سايش دانه های بسيار سخت مناسب نيست اما در مورد کاهش سختی فيبر کار آمد می باشد.
بزرگترين قسمت روده، روده کور rectocolomبالايی هستند که دارای حفره های بزرگ و گسترده ای برای تخمير می باشند و اين امر باعث می گردند که شترمرغ سلولز را با همان کيفيت نشخوار کنندگان هضم و گوارش نمايد. علاوه بر اينها استفاده از خوراک با فرمولاسيون ويژه و کنترل شده و به اصطلاح بالانس و همچنين کاشت مواد مورد مصرف در جيرة اين حيوان می تواند تا حدود زيادی در کاهش هزينه های تغذيه موثر باشد.
ضريب تبديل غذائی در شترمرغها
آنچه در مورد تغذيه شترمرغها مهم است اين موضوع است که شترمرغ ها توانايی ژنتيکی دارند که آنها را قادر می سازد با بکارگيری سطح کمی از خوراک مصرفی به ماکزيمم حد رشد خود در طول مراحل گوناگون زندگی دست يابند. بطور خلاصه شترمرغ ها ضريب تبديل غذايی خوبی دارند ، خصوصاً تا سن 60 ماهگی که همه تاکید بایستی دربدست آوردن حداکثر FCR در این مرحله باشد .
در سن شش ماهگی کمترين وزنی که پيشنهاد می گردد حدود 70 کيلوگرم است و بايستی توجه داشت که پس از اين سن کاهش چشمگيری در FCR رخ خواهد داد .
عوامل موثر بر جريان های تغذيه ای
1 ) بکارگيری يا عدم بکارگيری کارشناس دامپروری متخصص در امر تغذيه
2 ) سن بازار دهی پرندگان کشتاری
3 ) سن و ترکيب گله مادر
4 ) نوع آب و هوای منطقه
5 ) عوامل مديريتی و نوع مديريت اعمالی در مزرعه
6 ) قابل دسترس بودن مواد مورد نياز
7 ) قيمت مواد اوليه در دوره های مختلف تغذيه
8 ) کيفيت مواد اوليه مورد استفاده
بايد توجه داشت که حتی ترکيبات خاک منطقه و مواد خوراکی که احتمال دارد به طور اتفاقی و خارج از برنامه توسط پرنده مصرف گردند می توانند تا حدودی در اعمال يک برنامه تغذيه ای موفق دخيل باشند.
ترکیبات خوراک در شترمرغ
بطور کلی دو ترکيب مختلف را می توان در تغذيه شترمرغ عنوان نمود:
1 ) قسمت علوفه ای مانند: يونجه و شبدر که در سنين مختلف از 60-10 % جيره را شامل می گردد.
2 ) قسمت کنسانتره مرکب از موادی نظير: گندم، جو، ذرت، سويا، کنجاله ها، سبوس، مواد معدنی و ويتامينه و موادی از اين قبيل که در سنين گوناگون 90 -40% کل جيره غذايی را تشکيل می دهد و در حقيقت قسمت مغذی جيره به شمار می رود.
