بخشی از مقاله
تأثیر اندازه تخم مرغ روی حرارت تولیدی و انتقال انرژی از تخم مرغ به جوجه ها
چکیده:
تخم مرغهای کوچک (گرم 12/0 1/56) و بزرگ(11/0 70) را در شرایط یکسان در دمای 8/37 درجه سانتی گراد خوابانده و سعی گردید که درجه حرارت پوسته تخم مرغ ثابت بماند. ماده خشک، خاکستر، پروتئین، مقدار چربی در آلبو من، زرده ، لاشه بدون زرده (YFB) وبقایای زرده(RY) مقدار کربو هیدرات و میزان کالری آنها مورد محاسبه قرار گرفت.
برای داشتن دمای یکسان روی پوسته تخم مرغ ها در هر گروه ، بعد از 15 روزگی، میزان حرارت تولیدی تخم مرغ های درشت در مایسه با تخم مرغهای کوچک بیشتر بوده و دمای ماشین را در این گروه پایین تر تنظیم می کنیم. نتایج مصرف مواد مغذی نشان داد که میزان چربی بالا و مقدار پروتئین کمتر در بقایای کیسه زرده در جوجه های هچ شده از تخم مرغهای کوچک است. کسر تنفسی (RQ) در تخم مرغهای کوچک و بزرگ یکسان بوده و میزان انتقال انرژی از تخم مرغ به لاشه بدون زرده(YFB) در هر دو دسته از تخم مرغها یکسان است. نتایج نشان می دهد که وزن کیسه زرده در جوجه های حاصل از تخم مرغهای درشت در مقایسه با تخم مرغهای کوچک نسبتاً بالاتر است.
مقدمه
محققان زیادی وجود دارند که در گزارشات خود به این نکته اشاره دارند که تخم مرغهای بزرگ حرارت بیشتری نسبت به تخم مرغهای کوچک تولید می کنند. همچنین تخم مرغهای درشت مشکلات بیشتری در حذف حرارت مازاد خود خواهند داشت(فرنچ،1997) در اثر افزایش اندازه تخم مرغ، نسبت کاهش می یابد که این امر سبب کاهش سرعت جریان هوا در اطراف تخم مرغ در انکوباتورهای تجاری می شود(فرنچ،1997). میجرهوف در سال 2002 نشان داد که خواباندن تخم مرغ درشت و کوچک تحت شرایط یکسان سبب می شود که تخم مرغهای درشت حرارت بیشتری تولید کرده و آنها در دفع حرارت مازاد خود مشکلات بیشتری داشته که نتیجه آن دریافت بیشتر حرارت توسط جنین این تخم مرغهاست.
لورنی و همکاران در سال 2005 از واژه درجه حرات پوسته تخم مرغ (EST= egg shell temperature) استفاده نمودند که آن بازتابی از درجه حرارت جنین می باشد. زیرا که اندازه تخم مرغ(egg size) تاثیر زیادی بر حرارت جنین داشته که آن شامل حرارت تولیدی(heat production) و انتقال حرارت می گردد.
دانش ما نشان می دهد که تاکنون تحقیقات زیادی در مورد اثرات اندازه تخم مرغ بر روی رشد و نمو جنین و درصد هچ صورت گرفته که تمام این مطالعات مستقل از درجه حرارت جنین است.
دراین مقاله تاثیر اندازه تخم مرغ بر روی حرارت تولیدی، رشد و نمو جنین ، انتقال انرژی از تخم مرغ به جنین ، در تخم مرغ هایی با اندازه مختلف که در دمای 8/37 سانتی گراد مورد بررسی قرار می گیرد .
مواد و روشها
*راه اندازی و اجرای آزمایش:
در چهار آزمایش که در آن تخم مرغهای کوچک و بزرگ به صورت جداگانه خوابانده شده و دمای پوسته تخم مرغ(EST) درحد 8/37 سانتی گراد حفظ می شود. دمای پوسته تخم مرغ را از 5 عدد تخم مرغ نطفه دار به طور مداوم بدست آورده و دمای ماشین به صورت اتوماتیک هر 5 دقیقه یکبار تنظیم شده تا از 8/37 درجه سانتی گراد تغییر نکند. حرارت تولیدی را از روی اکسیژن معرفی و دی اکسید کربن تولیدی محاسبه می کنند. با استفاده از آنالیزهای شیمیایی میزان انرژی در آلبومن تخم مرغ، زرده تخم مرغ قبل از انکوباسیون و انرژی موجود در TFB و RY در جوجه های هچ شده محاسبه گردید.
*تخم مرغهای نطفه دار و انکوباسیون:
تخم مرغهای نطفه دار و درجه یک(First grade) از گله اجداد Hybro G انتخاب شده و سپس آنها را در دو دسته کوچک (small) با وزن 54 تا 56 و بزرگ یا درشت (Large) 72- 70 گرم قرار داده و بمدت 5 و 7 روز ذخیره گردید. در هر دسته 30 عدد تخم مرغ کوچک یا درشت وجود داشته و 5 عدد از آنها از نظر حرارت تولیدی مورد ارزیابی قرار گرفتند.
تخم مرغها در داخل دستگاهی قرار گرفته (267L) که در آن چرخش به صورت اتوماتیک و در هر 30 دقیقه یکبار و با زاویه 90 درجه انجام می گردید . دو دستگاه فن برای مخلوط نمودن هوای تازه با جریان هوای موجود در دستگاه ترکیب شده و در اطراف تخم مرغ ها گردش می کند . سنسورهای دما و رطوبت دستگاه به شرح زیر بوده است:
-سنسور حرارت: از نوع pt 100، Sensor data BV، Rij swijk، ساخت هلند.
-سنسور رطوبت: از نوع Vaisala sensor
همچنین 5 سنسور دیگر از نوع pt 1000 برای اندازه گیری حرارت تولیدی تک تک تخم مرغها استفاده گردید(EST) .
سنسورها را با نوارچسب (Tesa BV ساخت شرکت Almere کشور هلند) به روی پوسته محکم کرده تا میزان هدایت گرمایی مشخص گردد. تمام سنسورها را بعد از آزمایش در دامنه حرارتی 36 تا 40 درجه سانتی گراد بایستی مورد مقایسه قرار داد. تفاوت بین سنسورها در آزمایش انفرادی حداکثر بایستی 1/0 درجه سانتی گراد باشد. میزان رطوبت نسبی(RH) در طول 18 روز اول انکو باسیون به صورت ثابت در حد 55 درصد بوده است.
در جه حرارت پوسته تخم مرغ(EST) بایستی هر دقیقه یکبار اندازه گیری شده و درجه حرارت ماشین(MT) را از روی میانگین درجه حرارت 5 تخم مرغ تنظیم کرده و آن را در حد 8/37 درجه سانتی گراد حفظ می کنیم.
تخم مرغها را در روز 7 کندل نموده و تخم مرغهای روشن و جنین های مرده را حذف کرده و کندل دوم در روز 18 انجام می شود . در روز 18 تخم مرغها مجدداً توزین شده تا میزان افتوزن آنها در طول انکوباسیون مشخص شود. مجدداً درجه حرارت پوسته را اندازه گیری کرده و به صورت ثابت تنظیمات را بر روی 8/37 درجه سانتی گراد قرار می دهند.
حرارت تولیدی Heat production
غلظت اکسیژن مصرفی و دی اکسید کربن را هر 9 دقیقه یکبار در هوای تازه وارد شده به دستگاه(Fresh air) و در هوای داخل اتاقک دستگاه (Chambers) اندازه گیری شد. برای سنجش گاز دی اکسید کربن از یک نوع آنالایزر Co2 با اشعه مادون قرمز و غیر قابل تجزیه (Nondispersive infrared Co2 Analyser) با نام Hartmann and Braun در فرانکفورت آلمان استفاده شد.
اندازه گیری اکسیژن با یک اکسیژن آنالایزر پارامگنتیک(paramagnetic) با نام type ADC 7000 ساخت شرکت Anatical Development Co در هرت فورد شایر انگلستان صورت گرفت.
میزان هوای تازه وارده در طول 18 روز اول انکوباسیون 2 لیتر در دقیقه و بعد از 18 روزگی میزان آن 3 لیتر در دقیقه بوده است. اندازه گیری دقیق حجم هوا با یک وسیله گاز خشک با نام Schlumberger G1.6 Dry gas Meter صورت می گیرد. میزان حرارت تولیدی (hP) را بر اساس فرمول رومجین ولوخورست(Romjin and lokhorst) در سال 1961 محاسبه نموده و آن را بر مبنای نطفه داری، تلفات جنین و آنالیز ترابل شوتینگ تنظیم می کنند.
جدول 1- طبقه بندی نطفه داری واقعی و تلفات جنین
ویژگی ها و خصوصیات زمان(روز)
غیر نطفه دار(نابارور)، هیچ علامتی از رشد دیده نمی شود 0
ناحیه عروقی(Vascular) به میزان 1 سانتی متر 1
ناحیه عروقی به میزان 3- 5/2 سانتی متر 2
رنیگ خونی، وجود مایعات یا کیسه آمینیوتیک 3
ظاهر شدن چشم 10- 4
ظاهر شدن پرها 17-11
کیسه زرده بیرون از بدن جنین قرار دارد 20-18
کیسه زرده وارد بدن جنین شده و جوجه آماده هچ می باشد 21
محاسبه تلفات جنینی، جوجه درآوری و جوجه های هچ شده
پس از بازکردن تخم مرغهای روشن ( که در 7 روزگی کندل شده اند) و جنین های تلف شده در پوسته(ضایعات هچ) می توان نطفه داری واقعی و الگوی مرگ و میر جنین را مشخص نمود. زیرا که این دو مسأله در تعیین حرارت تولیدی (HP) جنین ها موثر بوده و بایستی جزئیات به دقت بررسی شده و مرحله مرگ جنین و اندازه جنین های تلف شده مسخص گردد.
حرارت فقط توسط تخم مرغهایی است که دارای جنین زنده می باشد. درصد هچ را از روی تعداد جوجه هچ شده از تخم مرغهای نطفه دار ( پس از ترابل شوتینگ) بدست می آورند. در روز 5/21 انکوباسیون تمام جوجه های هچ شده را با ترکیبی از اکسیژن و دی اکسید کربن می کشند. سپس جوجه ها را توزین کرده و طول بدن آنها را بر اساس دستورالعمل دکترHill ( در سال 2001) یالورنی و همکاران (2005) با یک خط کش از نوک منقار تا وسط پنجه پا و پس از کشیدن پای راست اندازه گیری می کنند. سپس کیسه زرده از جوجه جدا و آنها را توزین نمودند.
تقسیم و توزیع انرژی از زمان ترانسفر تا هچ
تعداد 40 عدد تخم مرغ (5 عدد از هر تیمار بر اساس دسته بندی وزنی) را در آب جوش قرار داده و پس از جدا کردن آلبومن و زرده آنها را توزین می کنند.
پوسته تخم مرغها به مدت 24 ساعت در دمای اتاق نگهداری و خشک نموده و سپس توزین شدند. از 40 جوجه (5 جوجه از هر دسته ) برای آزمایش آنالیز وزن کیسه زرده و وزن بدن بدون کیسه زرده استفاده شد.
آلبومن ، زرده ، بقایای کیسه زرده و لاشه بدن(بدون زرده) در دمای 18- درجه سانتی گراد فریز شدند.
در مرحله بعدی ،DM با ماده خشک ( طبق استاندارد ISO 6492,1983) و خاکستر یا ASH (طبق استاندارد ISO 5984,1978) ، پروتئین (ISO 5983,1998) و مقدار چربی(ISO 6492,1999)تعیین شدند.میزان کربوهیدرات ازفرمول زیر بدست می آید:
چربی – پروتئین – ASH 1000 = (Kg DM/گرم) کربوهیدرات
در پایان مقدار انرژی را در قسمت های مختلف بر مبنای تراکم انرژی برای پروتئین، چربی و کربوهیدرات ها محاسبه نموده که در آن میزان پروتئین 8/16 ، 8/37 و میزان کربوهیدرات 8/16 مگاژول در هر کیلوگرم ماده خشک بوده است ( سیستم بین المللی واحدها ،1998). بازده و کارایی انتقال انرژی از انرژی موجود به لاشه بدون زرده (YFB) طبق فرمول زیر محاسبه می شود
:
%100 = بازده انتقال انرژی با لاشه بدون زرده
%100 = EYFB
آنالیزهای آماری برای حرارت تولیدی و حرارت ماشین بر اساس (2002) Genstat6.1 انجام شد.
نتایج
درجه حرارت انکوباسیون و حرارت تولیدی
برای درجه حرارت ماشین، اثر زمان(P<0.001) و اثر متقابل بین زمان و اندازه تخم مرغ (032/0 =P) بوده است. درجه حرارت ماشین بایستی بعد از 5 روزگی در مقایسه با تخم مرغ های کوچکتر ، کاهش بیشتری داشته باشد( تصویر 1) . در طول انکوباسیون اثر زمان (P<0.001) و اندازه تخم مرغ (001/0 =P) و اثرات متقابل بین زمان و اندازه تخم مرغ (040/0 = P) روی حرارت تولیدی مشاهده گردید. حرارت تولیدی (HP) در تخم مرغهای بزرگ در مقایسه با تخم مرغهای کوچک بعد از 15 روزگی بیشتر می باشد.( تصویر 2) .
تصویر 1- درجه حرارت ماشین نیازمند درجه حرارت EST بوده و آن بر روی 8/37 درجه سانتی گراد در تخم مرغهای کوچک و بزرگ تنظیم شده است.
تصویر 2- حرارت تولیدی هر عدد تخم (mw) در تخم مرغهای بزرگ و کوچک(mw8/3= SEM)
تخم مرغهای جوجه کشی ، پارامترهای انکوباسیون و خصوصیات جوجه های هچ شده.
خصوصیات تخم مرغهای جوجه کشی، فرایند انکوباسیون و هچ جوجه های حاصل از تخم مرغهای درشت و ریز در جدول زیر می آید.
SEM تخم مرغ درشت تخم مرغ کوچک
6/0
4/0 a4/70
a 8/7 b7/55
b5/6 (گرم) تخم مرغ
(گرم) پوسته تخم مرغِ جوجه کشی
4/0
8/3 a 4/9
a 155 b8
b137 (گرم) افت وزن
(تخم مرغ/wm) حرارت تولیدی در 18روزگی انکوباسیون
7/4 2/89 2/89 درصد باروری یا نطفه داری
4/4
2/1
4/2
6/5 2/11
9/0
7/3
8/17 2/11
9/0
6/5
9/15 % هفته اول
% هفته دوم
% هفته سوم
% جمع تلفات جنینی تلفات جنینی
6/5 1/84 2/82 درصد جوجه درآوری یا هچ
6/0
1/0 a 4/46
b 3/20 b36
b7/19 وزن جوجه (گرم)
طول بدن جوجه (سانتی متر) جوجه
(a.h = p< 0/05)
اطلاعات جدول 2 نشان می دهد که وزن پوسته در تخم مرغهای کوچک بسیار کمتر از تخم مرغهای بزرگ بوده و میزان کلی افت وزن تخم مرغ در طول انکوباسیون در تخم مرغهای کوچک در مقایسه با تخم مرغهای بزرگ کمتر است.
در روز 18 انکوباسیون ، تخم مرغهای کوچک می توانند mw137 به ازای هر تخم مرغ یا 5/2 mw به ازای هر گرم وزن تولید کنند. در حالیکه در تخم مرغهای بزرگ 155 mw به ازای هر تخم مرغ یا 2/2 mw به ازای هر گرم حرارت تولید می شود.
کسر تنفسی (Respiratory quotient = RQ) نسبتی که در آن حجم گاز CO2 خارج شده بر حجم اکسیژن مصرفی تقسیم می شود. از کسر تنفسی برای نشان دادن نوع خوراک متابولیسم شده استفاده می شود.
RQ به هنگام استفاده از کربوهیدرات ها نزدیک به 1 ، چربیها 7/0 و پروتئینها حدود 8/0 می باشد و در صورتیکه کربوهیدرات برای ذخیره شدن به چربی تبدیل شود RQ از یک نیز بیشتر می شود- فرهنگ دامپروری- دکتر مسعود هاشمی) بین روز 5 تا 9 کاهش یافته و از 08/1 به 68/0 رسیده و پس از آن ثابت می ماند و این مساله تفاوتی بین تخم مرغهای کوچک و بزرگ نخواهد داشت.
تلفات جنینی(EM) در هفته 1، 2 یا 3 و درصد جوجه درآوری در هر 2 دسته از تخم مرغها مشابه بود(جدول 2). جوجه های هچ شده از تخم مرغهای کوچک پس از توزین نشان داد که وزن آنها و طول بدنشان در مقایسه با تخم مرغهای درشت ، کمتر و کوتاهتر است.
آنالیز شیمیایی مقدار انرژی در تخم مرغ و جوجه ها
در جدول 3 اجزاء تشکیل دهنده و آنالیز تخم مرغ و جوجه آورده شده است.
