بخشی از مقاله
پروژه کارورزی راهکار های صحیح در ساختمان سازی
1-1- مقدمه :
با در نظر گرفتن ماهیت پروژه ای بسیاری از فعالیت های غیر دولتی، روش های برنامه ریزی و کنترل پروژه که در جهت راهبری طرح های تولیدی توسعه یافته اند، در آنها نیز به وسعت قابل استفاده می باشند. اساس این روش ها بر تجزیۀ عملیات ضروری برای به انجام رساندن طرح مورد نظر، زمان بندی عملیات تعیین شده در چارچوب نیاز های اجرائی، تخصیص منابع لازم اعم بر مالی، انسانی و تخصصی به آنان به منظور پیشبرد شان مطابق برنامۀ زمانی تهیه شده و نهایتاً بازبینی و ثبت پیشرفت کار و ایجاد تغییرات اصلاحی از طریق اِعمال بازخور به مرحلۀ برنامه ریزی فعالیت ها، بنیان نهاده شده اند.مهمترین لازمۀ آغاز چنین فرآیندی دستیابی به شناخت کامل از طرح مورد نظر و ماهیت اجرائی آن است. بعد از مرحلۀ شناسائی معمولاً بسته های کاری تشکیل دهندۀ پروژه یک به یک و بر طبق اولویت سلسله مراتب تعریف می شوند. شکستن بسته های کاری و تکمیل درخت سلسله مراتب نیازمندی های
اجرائی، تا حدی ادامه پیدا می کند که تمامی اجزای اجرائی طرح معین شده و برای مدیران شناسائی گردند. در این مرحله لازم است معیار های بازنگری تعریف شوند تا درست بلافاصله پس از آغاز پروژه، بتوان پیشرفت آن را ثبت نموده و مورد بررسی قرار داد. مطالعۀ پیشرفت کار در نشست های متناوب، منظم و متواتری که برای برقراری ارتباط میان مجریان و هدایت کنندگان طرح تعیین شده اند، مورد مداقه قرار گرفته و اقدامات اصلاحی و تغییرات احتمالی برای برنامه های تنظیم شده، با مشارکت تمامی عوامل درگیر در پروژه به کار بسته می شوند. در مورد طرح های بزرگ نیز گاهی به منظور محاسبۀ ارزش زمانی پول و در نظر گرفتن عوامل مربوط به تورم و سایر نوسانات اقتصادی، استفاده از روش های اقتصاد مهندسی توصیه می گردند.
1-2-تعاريف :
پیمان: پیمان در واقع موافقت نامه ای است که مشخصات اصلی یک قرار داد مانند مشخصات دو طرف قرارداد ، موضوع پروژه ، مبلغ و مدت قرار داد ، احجام تقریبی کار در آن بیان شده است.
کارفرما : کارفرما شخصی حقیقی و یا حقوقی است که یک سوی امضا کننده پیمان است و عملیات موضوع پیمان را بر اساس اسناد و مدارک پیمان ، به پیمانکار واگذار کرده است. نمایندگان و جانشینهای قانونی کارفرما در حکم کارفرما می باشند.
پیمانکار : پیمانکار شخصی حقیقی و یا حقوقی است که سوی دیگر امضا کننده پیمان است و اجرای موضوع پیمان را بر اساس اسناد و مدارک بدست گرفته است.
مهندس مشاور ، مهندس ناظر : مهندس مشاور شخصی حقیقی و یا حقوقی است که برای نظارت بر اجرای کار، در چارچوب اختیارات تعیین شده در اسناد و مدارک پیمان ، از سوی کارفرما به پیمانکار معرفی می شود.
رئيس كارگاه : شخصي حقيقي است كه پيمانكار براي سرپرستي كارگاه (اجراي موضوع پيمان)به مهندس مشاور معرفي مي كند .
پيمانكار جزء : براي اجراي بخشي از عمليات موضوع پيمان از طرف پيمانكار برگزيده مي شود.
فعالیتهای برچیدن کارگاه (DEMOBILIZATION):این قسمت شامل فعالیتهایی از قبیل
- جمع آوری مصالح ، تجهیزات ، تاسیسات و ساختمانهای موقت .
- خارج کردن مواد زائد، مصالح ، تجهیزات ماشین آلات و دیگر تدارکات پیمانکار از کارگاه .
- تسطیح نمودن محلهای تحویلی از کارفرما .
و فعالیتهایی از این دست می باشد.
راه دسترسي : يكي از راه هاي كشور را به پروژه متصل مي كند .
راه ارتباطي : راه معادن مصالح و... را به پروژه متصل مي كند .
کار: کار عبارت است از مجموعه عملیات ، خدمات یا اقدامات مورد نیاز برای آغاز کردن ، انجام و پایان دادن عملیات موضوع پیمان است و شامل کارهای دائمی است که باقی خواهد ماند و به عنوان موضوع پیمان تحویل کارفرما می گردد.و کارهای موقتی است که به منظور اجراو نگهداری موضوع پیمان انجام می شود.
کارگاه (سایت) : محل یا محلهایی است که عملیات موضوع پیمان در آن اجرا می شود یا به منظور اجرای مفاد پیمان با اجازه کارفرما از آنجا استفاده می شود.
مصالح: عبارت است از مواد ، اجناس و کالاهایی است که در عملیات موضوع پیمان مصرف و یا نصب شده و در کار باقی می ماند .
تجهیزات: عبارت است از دستگاهها و ماشین آلاتی که در عملیات موضوع پیمان نصب شده و در کار باقی می ماند.
تجهيز کارگاه (MOBILIZATION): شامل عملیات ، اقدامها و تدارکاتی است که باید بصورت موقت برای دوره اجرا انجام شود تا آغاز کردن و انجام دادن عملیات پروژه میسر شود. از قبیل:
- استقرار ماشین آلات و تامین نیروی انسانی
- احداث راههای ارتباطی ، انحرافی و دسترسی .
- حفاظت و حراست از کارگاه.
- فراهم کردن امکانات رفاهی پرسنل.
- تهیه و تامین مواد و مصالح در تعهد پیمانکار ،شامل بارگیری ، حمل و بار اندازی انبار و نگه داری از محل تامین تا محل اجرای کار( بسته به شرایط ذکر شده در پیمان) .
- دریافت (تحویل) کالا و مصالح اختصاصی در تعهد کارفرما ، ازقبیل بارگیری ، حمل و بار اندازی، نگهداری موقت ، از محل تحویل تا محل اجرای کار و... ( بسته به شرایط ذکر شده در پیمان) .
گزارشات کارگاه: گزارشاتی پریودیک از اقدامات انجام شده و پیشرفتهای حاصله و مشکلات و کمبود های احتمالی و پیشنهادات اصلاحی و سایر موارد مرتبط می باشد که به مهندسین مشاور ( کارفرما ) ارایه خواهد شد. این گزارشات شامل گزارشات روزانه ، گزارشات هفتگی ؛ گزارشات ماهیانه و یا سایر گزارشات توافق شده با کارفرما خواهد بود که ممکن است ( بر طبق توافق طرفین) شامل بخشهایی مانند :
- گزارش انجام کارها در دیسیپلینهای مختلف ( بطور روزانه )
- گزارش رسید و تحویل تجهیزات
- گزارش مصرف مواد و مصالح
- گزارش آزمایشات و نتایج آنها
- گزارش پرسنلی و ماشین آلات
- گزارش سوانح و حوادث قابل ذکر
- گزارش مکاتبات و سایر گزارشات دیگر باشد.
تحويل موقت : بعد از آنكه عمليات موضوع پيمان تكميل گرديد و كار آماده بهره برداري شد پيمانكار از مشاور درخواست تحويل موقت مي كند و نماينده خود را براي هيات تحويل موقت اعلام مي كند . زماني تحويل موقت انجام مي شود كه 97% كار انجام شود .پيش از تحويل موقت كار –پيمانكار موظف است تمام نقشه ها-راهبريها-تعمير-نگهداريو... را در سه نسخه در اختيار مشاور قرار دهد .
اگر پيمانكار تا 125%مبلغ اوليه پيمان كار انجام داده باشد و پروژه قابل بهره برداري نباشد و پيمانكار موافق ادامه كار نباشد –كارفرما مي تواند طبق ماده 48 به پيمان خاتمه دهد .
اعضاي هيئت تحويل موقت عبارتند از :
1-نمانده كارفرما
2-نماينده مشاور
3-نماينده پيمانكار
صورت وضعيت قطعي : پيمانكار بايد بعد از 1 ماه پس از تحويل موقت وقت دارد صورت وضعيت قطعي را بدون در نظر گرفتن مصالح و تجهيزات پاي كار تهيه كند . مهندس مشاور بعد از تائيد تا سه ماه فرصت دارد آن را به كارفرما ابلاغ كند . كارفرما 2 ماه فرصت دارد بعد از دريافت –آن را به پيمانكار بدهد . اگر پيمانكار اعتراضي نسبت به صورت وضعيت قطعي داشته باشد بايد ظرف 1 ماه آن را با دلايل مستقيما به كارفرما بدهد . در هيچ حال –صورت وضعيت قطعي نمي تواند از 25/1 برابر مبلغ اوليه پيمان بيشتر شود .
-تحويل قطعي : در پايان دوره تضمين تعيين شده در برنامه زماني كار انجام مي شود و مانند تحويل موقت انجام مي شود .
نحوه تحويل قطعي و آزاد كردن تضمين ها توسط هيئتي شامل :
1-نماينده سازمان برنامه و بودجه
2-نماينده كارفرما
3-نماينده پيمانكار
-حداكثر تا يك ماه پس از تحويل موقت آخرين صورت وضعيت موقت بدون منظور شدن مصالح پاي كار تنظيم مي شود .
هزينه مستقيم پروژه : به تمام هزينه هاي نيروي انساني –ماشين آلات-تجهيزات - مواد و مصالح را شامل مي شود . هزينه مستقيم پروژه را هزينه منابع نيز گويند . هزينه مستقيم پروژه با مدت اجراي آن –نسبت مستقيم دارد .
هزينه غير مستقيم : هزينه هايي كه مستقيما با آنها سروكار نداريم و به آنها هزينه بالاسري نيز مي گوئيم . هزينه دستمزد و حقوق مدير پروژه –كارشناسان-اجاره دفتر-جرايم-بهره-درآمدهاو... را شامل مي شود . هزينه غير مستقيم پروژه با مدت اجراي آن –رابطه معكوس دارد
هزينه كل پروژه : از مجموع هزينه هاي مستقيم پروژه , هزينه هاي غير مستقيم پروژه بدست مي آيد.
1-3-مراحل برنامه ريزي و كنترل پروژه:
را مي تون به صورت تئوريک به شرح زير تقسيم بندي نمود:
1ـ تحليل پروژه
1-1-مروري براهداف و شرايط اجرايي پروژه
2-1- تفكيك پروژه و تهيه فهرست فعاليت ها
3-1- بررسي روابط بين فعاليتها و تهيه فهرست آن
4-1- ترسيم شبكه پروژه
2ـ برآورد مدت، هزينه و منابع اجرايي
1-2- برآورد حجم عمليات و منابع مورد نياز فعاليت ها
2-2- برآورد مدت و اجراي فعاليت ها
3-2- برآورد هزينه هاي غير مستقيم پروژه
4-2 تهيه بودجه تفصيلي پروژه
3ـ زمانبندي پروژه
1-3- زمانبندي شبكه پروژه
2-3- تهيه جدول مشخصات پروژه
3-3- بررسي شرايط نامناسب جوي
4-3- بررسي ساير مسايل و مشكلات احتمالي
4ـ برنامه ريزي منابع و شناخت رابطه زمان-هزينه
1-4- برنامه ريزي و تخصيص منابع
2-4- بررسي رابطه زمان-هزينه
3-4- تاريخگذاري پروژه
5ـ تهيه برنامه نهايي و اجرايي پروژه
1-5- صدور مجوز براي شروع پروژه
2-5- تهيه برنامه نهايي و اجرايي پروژه
3-5- تأمين منابع اجرايي پروژه
6ـ اجراي پروژه
1-6- هدايت و اجراي پروژه
7ـ ارزشيابي و نظارت پروژه
1-7- ارزشيابي پيشرفت اجراي فعاليت ها
2-7- ارزشيابي هزينه هاي اجرايي
3-7- مقايسه نتايج بدست آمده با پيش بيني ها
4-7- بهنگام كردن پروژه
5-7- تهيه گزارش هاي مديريتي
8ـ تصميم گيري مديريت
1-8- ارزشيابي پيشنهادها
2-8- تصميم گيري مديريت و اعمال واكنش هاي مناسب و مقتضی
1-4- دیسیپلینهای یک پروژه :
1- فعالیتهای سیویل (CIVIL STRUCTURE)
این بخش شامل کلیه فعالیتهایی از قبیل فعالیتهای ذیل می باشد:
1-1- انجام فعالیتهایی برای استفاده های موقتی از قبیل داربست بندی ، حصارهای موقتی دور یک محوطه ، نشانه گذاری ها ، انبار کردن و تخلیه آبهای زیر زمینی (DEWATERING) و آبهای زائد و غیره .
1-2- انجام فعالیتهای درزبندی شامل مواد پر کننده معمولی و شیمیایی و مواد درزهای انبساطی (EXPANSION JOINT MATERIAL) و فعالیتهایی از این دست .
1-3- کارهای بتنی از قبیل:
1-3-1- اجرای بتن ریزی شامل ریختن مواد ، اختلاط مواد و غیره .
1-3-2- اجرای مصالح تسطیح کننده بتن از قبیل آرماتور و شبکه مفتولهای فولادی ساخته شده .
1-3-3- اجرای شابلون (TEMPLATE) برای تجهیزات .
1-3-4- اجرای جاده ها ، خیابانها ، محوطه سازی ، کف سازی و درزهای جدا کننده کف ها ، جدولها ، پیاده رو ها ، پارکینگها و ... .
1-4- اجرای عایق های حرارتی و رطوبتی و ضد آب کردن کارها شامل دیوار و بام از قبیل فعالیتهایی مانند
- عایق بندی های جامد ( RIGID INSULATION)
- عایق بندی رطوبتی WATER PROOFING))
1-5- انجام کارهای بنایی و نازک کاری و نما سازی از قبیل:
1-5-1- آجر کاری و بلوک چینی
1-5-2- کاشی کاری و سرامیک کاری
1-5-3- کف سازی
1-5-4- موزاییک کاری
1-5-5- اجرای سقف کاذب
1-5-6- اجرای پوشش های آکوستیک
1-5-7- اجرای کف پوشهای لاستیکی و پلاستیکی
1-5-8- گچ کاری و سیمان کاری
1-5-9- اجرای کنیتکس و ...
1-5-10- رنگ آمیزی ساختمان و دربها و ... .
1-5-11- اجرای ناودانی ها.
1-6- اجرای تاسیسات بهداشتی ساختمان شامل فعالیتهایی از قبیل :
1-6-1- نصب لوازم بهداشتی از قبیل توالت، دستشویی ، سینک، سیفون و غیره با کلیه لوازم و متعلقات فرعی و لوازم مربوطه .
1-6-2- کارگذاری شیر آلات و اتصالات آنها و... .
1-6-3- اجرای چاهها و چاهکها و سپتیک تانکها .
1-7- کارهای مربوط به در و پنجره شامل فعالیتهایی از قبیل :
1-7-1- اجرای درهای کرکره ای ، اجرای درهای متحرک ریلی (SLIDING DOOR) و از این قبیل .
1-7-2- اجرای پنجره ها و نصب شیشه ها و توری برای پنجره ها و ... .
1-7-3- اجرای پارتیشنها .
2-2- فعالیتهای فلزی ( STEEL STRUCTURE)
شامل کلیه فعالیتهای فلزی در یک پروژه از قبیل
- اسکلت فلزی ساختمان های صنعتی و غیرصنعتی.
- تکیه گاههای فلزی
- تیرهای مهار کننده
- تیرهای تقویتی
- اجرای دیوار بندها ( WLLTIE) و بادبندها (BRACING)
- اعضای سازه های پیش ساخته جهت سکو ها (PLATFORM).
- کلیه سکوهای دسترسی ، نردبانها و سکوها برای تجهیزات و ماشین آلات .
- نردبانها(LADDERS) و حفاظهای نردبان ها (CAGE HOOP) و نرده ها (HANDRAIL)، پله ها (STAIR) و نردبانهای دسترسی حصارها (DIKE WALLS) و... .
- کلیه سایبانها (SHELTERS) شامل اجزای فلزی سقف ، پرلینها ، نردبانها، پلکانها ، پیچ و مهره ها و پوشش های سقف و... .
- کلیه حصارهای فلزی و فنس ها (FENCES) .
- کف های مشبک فلزی (GRATING) .
- مصالح پوشش مسقف (CLADDING MATERIALS).
- اسکلت های فلزی صنعتی مانند پایپرکها ( PIPERACK) وکیبلرکها (CABLE RACK) و پلهای ارتباطی فلزی (METAL DECK) و پلهای روی ترانشه ها و آبرو ها.
- اجرای نبشی های گوشه ها و ترانشه ها .
- اجرای کف سازیهای فلزی (CHEQUERD PLATE) .
- نشیمن گاهها (BRACKETS) .
- ورق گذاری های فولادی و ورق های فولادی داخل کار (INSERT PLAT)
- پیچهای پر مقاومت ( H.S.BOLT) و پیچهای معمولی .
2-3- فعالیتهای نصب تجهیزات مکانیکی (MECHANICAL)
کلیه تجهیزات و ملحقات آن مطابق لیست تجهیزات پیوست یک پروژه که نیاز به نصب دائم دارند به استثنای تجهیزات بتنی ، شامل کلیه تجهیزات ثابت و دوار همراه با قطعات منفصله و قطعات داخلی و جوشکاری تجهیزات (در صورت لزوم) ، تجهیزات اطفاء حریق با کلیه متعلقات و سایر دستگاههای سبک ، سنگین و نیمه سنگین .
2-1-مقدمه :
به منظور تعیین هزینه تمام شده در ساختمان نیاز به اندازه گیری دقیق کار های انجام شده بر اساس ابعاد مندرج در نقشه و شناخت مصالح مصرفی و شیوههای اجرایی و نیروی انسانی لازم می باشد .بنابراین ضرورت اندازه گیری کارهای انجام شده بر اساس واحد مربوطه ، نقشه تعیین کننده در متره کردن دارد .
متره و بر آورد :
می دانیم که متره عبارت است از تعیین و محاسبه قسمتهای مختلف به طریق اندازه گیری از روی کار های انجام شده با مشخصات موجود در نقشهای اجرایی .
خلاصه متره : بعد از تهیه متره قسمتهای مختلف ، قسمتهای مشابه را با یکدیگر جمع و در برگهای مخصوص معروف به برگهای خلاصه متره می نویسند که در این مرحله بهتر است به ترتیب فصلهای فهرست بها باشد .
بر آورد یا تعیین هزینه لازم :
بعد از تنظیم خلاصه متره هریک از ردیف ها در واحد بهای خود که شامل کار و مصالح می باشد از دفترچه فهرست بهای سال مورد نظر تعیین و سپس با جمع هزینه جزئیات مختلف به دست آمده هزینه کل پروژه مشخص می گردد .
2-2-روش های متره بر آورد :
متره بسته : ابتدا کارها بر اساس نوع و ماهیت واحدهای اندازه گیری در نظر گرفته شده برای آنها تفکیک می گردند.
متره باز : کلیه مصالح و لوازم و ابزار و کارگران فنی لازمه برای هر بخش از کار به طور مجزا محاسبه می گردد .
انواع متره و بر آورد :
-1متره بر آورد مقدماتی : جزء خدمات مشاور است و بر اساس نقشه هاي مقدماتي تهيه مي شود و در آن مصالح نيز مشخص مي گردد .
-2متره بر آورد اولیه : از وظايف مهندس مشاور است و در آن مصالح مصرفي بر اساس نقشه هاي تفصيلي مشخص مي شود .
-3متره بر آورد موقت : همان صورت وضعيت موقت است و توسط پيمانكار تهيه مي شود .
-4متره بر آورد قطعی : همان صورت وضعيت قطعي است و به تسويه حساب پيمانكار هم خوانده مي شود .
2-3- بررسی مراحل متره و برآورد :
1- عملیات خاکی :
شامل کلیه کارهای است که در روی زمین طبیعی انجام گرفته ،مانند بر داشتن خاک های اضافه ی محوطه گود برداری ، پی کنی با توجه به نوع زمین (نرم ،کلنگی ،دج ) و یا خاک ریز کف ساختمان و محوطه ، طبق نقشه و دستور کار انجام می شود و واحد آن متر مکعب است .
2- عملیات تخریب :
این قسمت از کارها شامل عملیات تخریب و برداشتن موانع و قسمت های ساختمان قدیمی موجود که در نقشه پیش بینی نشده باشد ، است . معمولاَ مصالح مفید حاصل از تخریب باید به طور مرتب تفکیک و مجزا گردیده و سالم تحویل شود. واحد اندازه گیری بر اساس نوع و محل تخریب ، متر ، متر مربع ، متر مکعب ، کیلو گرم و یا تعداد ( عددی) می باشد .
3- تسطیح یا پرو فیله کردن :
تراز کردن و یا شیب دادن مناسب به زمین که به کمک وسایل دستی و یا ماشین آلات انجام می گیرد و واحد آن متر مربع است .
4- شفته ریزی :
معمولاَ پس از تکمیل عملیات پی کنی و گود برداری ساختمان به منظور یک نواخت نمودن کف پی و جلوگیری از نفوذ رطوبت و یا رشد گیاهان و موریانه به داخل پی و دیوار ساختمان ، از یک لایه ملات شامل خاک شن دار و آهک شکفته با عیار های تعیین شده استفاده می گردد و واحد اندازه گیری شفته متر مکعب است .
5- بتن مگر:
مخلوطی است از شن و ماسه دانه بندی شده با عیار حداقل 100 کیلو سیمان بر متر مکعب و برای یکنواخت نمودن (تراز) کف پی یا روی کرسی چینی جهت ایجاد شناژ بتن آرمه مورد استفاده قرار می گیرد.
6- پی سازی :
مصالح مصرفی در پی با توجه به نوع ساختمان و جنس زمین و ابعاد و شکل پیش بینی شده در نقشه و مشخصات فنی ، اندازه گیری می شود. واحد اندازه گیری آن متر مکعب می باشد .
7- شناژ ( بالشتک ) بتن آرمه :
پس از انجام کارهای پی سازی معمولاَ روی دیوار پی از شناژ بتن آرمه که ترکیبی از شن و ماسه شسته و دانه بندی شده و سیمان و آب به نسبتهای معین و میل گرد فولادی که در نقشه و مشخصات پیش بینی گردیده است ، ساخته می شود.
8- كارهاي فلزي :
احداث ساختمان بمنظور رفع احتیاج انسانها صورت گرفته و مهندسین، معماران مسئولیت تهیه اشکال و اجراء مناسب بنا را برعهده دارند؛ محور اصلی مسئولیت عبارت است از:
الف ) ایمنی ب ) زیبائی ج) اقتصاد . با توجه به اینکه ساختمان های احداثی در کشور ما اکثرا" بصورت فلزی یا بتنی بوده و ساختمانهای بنایی غیر مسلح با محدودیت خاص طبق آئین نامه 2800 زلزله ایران ساخته میشود، آشنایی با مزایا و معایب ساختمانها می تواند درتصمیم گیری مالکین ، مهندسین نقش اساسی داشته باشد.
- مزایاي ساختمان فلزی:
مقاومت زیاد: مقاومت قطعات فلزی زیاد بوده و نسبت مقاومت به وزن از مصالح بتن بزرگتر است ، به این علت در دهانه های بزرگ سوله ها و ساختمان های مرتفع ، ساختمانهائی که برزمینهای سست قرارمیگیرند ، حائز اهمیت فراوان میباشد .
خواص یکنواخت : فلز در کارخانجات بزرگ تحت نظارت دقیق تهیه میشود ، یکنواخت بودن خواص آن میتوان اطمینان کرد و خواص آن بر خلاف بتن با عوامل خارجی تحت تاثیر قرار نمی گیرد ، اطمینان در یکنواختی خواص مصالح در انتخاب ضریب اطمینان کوچک مؤثر است که خود صرفه جو یی در مصرف مصالح را باعث میشود .
دوام : دوام فولاد بسیار خوب است ، ساختمانهای فلزی که در نگهداری آنها دقت گردد . برای مدت طولانی قابل بهره برداری خواهند بود - خواص ارتجاعی : خواص مفروض ارتجاعی فولاد با تقریبی بسیار خوبی مصداق عملی دارد . فولاد تا تنشهای بزرگی از قانون هوک بخوبی پیروی مینماید . مثلآ ممان اینرسی یک مقطع فولادی را میتوان با اطمینان در محاسبه وارد نمود . حال اینکه در مورد مقطع بتنی ارقام مربوطه چندان معین و قابل اطمینان نمی باشد .
شکل پذیری : از خاصیت مثبت مصالح فلزی شکل پذیری ان است که قادرند تمرکز تنش را که در واقع علت شروع خرابی است ونیروی دینامیکی و ضربه ای را تحمل نماید ،در حالیکه مصالح بتن ترد و شکننده در مقابل این نیروها فوق العاده ضعیف اند. یکی از عواملی که در هنگام خرابی ،عضو خود خبر داده و ازخرابی ناگهانی وخطرات ان جلوگیری میکند.
پیوستگی مصالح : قطعات فلزی با توجه به مواد متشکه آن پیوسته و همگن می باشد و ولی در قطعات بتنی صدمات وارده در هر زلزله به پوشش بتنی روی سلاح میلگرد وارد میگردد ، ترکهائی که در پوشش بتن پدید می آید ، قابل کنترل نبوده و احتمالا" ساختمان در پس لرزه یا زلزله بعدی ضعف بیشتر داشته و تخریب شود .
مقاومت متعادل مصالح،مقاومت : مصالح فلزی در کشش و فشار یکسان ودر برش نیز خوب و نزدیک به کشش وفشار است .در تغییر وضع بارها، نیروی وارده فشاری ، کششی قابل تعویض بوده و همچنین مقاطعی که در بار گذاری عادی تنش برشی در انها کوچک است ، در بارهای پیش بینی شده ،تحت اثر پیچش و در نتیجه برش ناشی از ان قرار میگیرند. در ساختمانهای بتنی مسلح مقاومت بتن در فشار خوب ، ولی در کشش و یا برش کم است. پس در صورتی که مناطقی احتمالآتحت نیروی کششی قرار گرفته و مسلح نشده باشد تولید ترک و خرابی مینماید.
انفجار : در ساختمانهای بارهای وارده توسط اسکلت ساختمان تحمل شده ، از قطعات پرکننده مانند تیغه ها و دیواره ها استفاده نمی شود . نیروی تخریبی انفجار سطوح حائل را از اسکلت جدا می کند و انرژی مخرب آشکار میشود ، ولی ساختمان کلا" ویران نخواهد گردید . در ساختمانهایی بتن مسلح خرابی دیوارها باعث ویرانی ساختمان خواهد شد .
تقویت پذیری و امکان مقاوم سازی : اعضاء ضعیف ساختمان فلزی را در اثر محاسبات اشتباه ، تغییر مقررات و ضوابط ، اجراء و .... میتوان با جوش یا پرچ یا پیچ کردن قطعات جدید ، تقویت نمود و یا قسمت یا دهانه هائی اضافه کرد .
شرایط آسان ساخت و نصب : تهیه قطعات فلزی در کارخانجات و نصب آن در موقعیت ، شرایط جوی متفاوت با تهمیدات لازم قابل اجراء است .
سرعت نصب : سرعت نصب قطعات فلزی نسبت به اجراء قطعات بتنی مدت زمان کمتری می طلبد .
پرت مصالح : با توجه به تهیه قطعات از کارخانجات ، پرت مصالح نسبت به تهیه و بکارگیری بتن کمتر است.
وزن کم : میانگین وزن ساختمان فولادی را می توان بین 245 تا 390 کیلوگرم بر مترمربع و یا بین 80 تا 128 کیلوگرم بر مترمکعب تخکین زد ، درحالی که در ساختمانهای بتن مسلح این ارقام به ترتیب بین 480 تا 780 کیلوگرم برمترمربع یا 160 تا 250 کیلوگرم برمترمکعب می باشد
اشغال فضا : در دو ساختمان مساوی از نظر ارتفاع و ابعاد ، ستون و تیرهای ساختمانهای فلزی از نظر ابعاد کوچکتر از ساختمانهای بتنی میباشد ، سطح اشغال یا فضا مرده در ساختمانهای بتنی بیشتر ایجاد میشود
ضریب نیروی لرزه ای : حرکت زمین در اثر زلزله موجب اعمال نیروهای درونی در اجزاء ساختمان میشود ، بعبارت دیگر ساختمان برروی زمینی که بصورت تصادفی و غیر همگن در حال ارتعاش است ، بایستی ایستایی داشته و ارتعاش زمین را تحمل کند . در قابهای بتن مسلح که وزن بیشتر دارد ، ضریب نیروی لرزه ای بیشتر از قابهای فلزی است . تجربه نشان میدهد که خسارت وارده برساختمانهای کوتاه و صلب که در زمینهای محکم ساخته شده اند ، زیاد است . درحالیکه در ساختمانهای بلند و انعطاف پذیر ، آنهائی که در زمینهائی نرم ساخته شده اند ، صدمات بیشتری از زلزله دیده اند . بعبارت دیگر در زمینهای نرم که پریود ارتعاش زمین نسبتا" بزرگ است ، ساختمان های کوتاه نتایج بهتری داده اند و برعکس در زمینهای سفت با پریود کوچک ، ساختمان بلند احتمال خرابی کمتر دارند.
عکس العمل ساختمانها در مقابل حرکت زلزله بستگی به مشخصات خود ساختمان از نظر صلبیت و یا انعطاف پذیری آن دارد و مهمترین مشخصه ساختمان در رفتار آن در مقابل زلزله ، پریود طبیعی ارتعاش ساختمان است .
- معایب ساختمانهای فلزی:
ضعف در دمای زیاد : مقاومت ساختمان فلزی با افزایش دما نقصان می یابد . اگر دکای اسکلت فلزی از 500 تا 600 درجه سانتی گراد برسد ، تعادل ساختمان به خطر می افتد .
خوردگی و فساد فلز در مقابل عوامل خارجی : قطعات مصرفی در ساختمان فلزی در مقابل عوامل جوی خورده شده و از ابعاد آن کاسته میشود و مخارج نگهداری و محافظت زیاد است .
تمایل قطعات فشاری به کمانش : با توجه به اینکه قطعات فلزی زیاد و ابعاد مصرفی معمولا" کوچک است ، تمایل به کمانش در این قطعات یک نقطه ضعف بحساب می رسد.
جوش نامناسب : در ساختمانهای فلزی اتصال قطعات به همدیگر با جوش ، پرچ ، پیچ صورت میگیرد . استفاده از پیچ و مهره وتهیه ، ساخت قطعات در کارخانجات اقتصادی ترین ، فنی ترین کار می باشد که در کشور ما برای ساختمانهای متداول چنین امکاناتی مهیا نیست . اتصال با جوش بعلت عدم مهارت جوشکاران ، استفاده از ماشین آلات قدیمی ، عدم کنترل
دقیق توسط مهندسین ناظر ، گران بودن هزینه آزمایش جوش و ...... برزگترین ضعف میباشد. تجربه ثابت کرده است که سوله های ساخته شده در کارخانجات درصورت رعایت مشخصات فنی و استاندارد ، این عیب را نداشته و دارای مقاومت سازه ایی بهتر در برابر بارهای وارده و نیروی زلزله است.
کارهای فلزی شامل آرماتور بندی ، اسکلت فلزی ، درب و پنجره فلزی ، نرده فلزی و حلبی کاری می باشد.
الف) وزن انواع مختلف کارهای اسکلت فلزی از قبیل ستون ، شاه تیر ، تیر پوشش ، نعل درگاه و خرپا باید جدا از یکدیگر بوده و از هم تفکیک شود.زیرا ، قیمت کارهای اسکلت فلزی با هم تفاوت می کند .
ب) برای برآورد آهن لازم و مورد مصرف،جدول لیست آهن را می توان به نحوی تنظیم نمودکه به آسانی بتوان وزن آهن مصرفی لازم را با نمره پروفیل آن استخراج نمود.
