بخشی از مقاله
گزارش كارآموزي اداره امور مالياتي
در سازمان امور مالياتي كه درآمد زايي براي دولت و مشاركت مردم در توسعه كشور از اهداف عنوان ماليات از مؤديان اخذ مي شود كه پس از شناسايي و تشخيص از سوي مميزين و تأييد سرمميز مالياتي براي آنها در نظر گرفته مي شود.
مقدمه :
ماليات در تمام جوامع بشري از ديرباز رايج بوده بطوريكه وصول آن بصورتهاي مختلف براي دولتها و دولتشهرها اجتناب ناپذير مي نموده است . هم اكنون نيز مؤثر ترين ابزار در دست هر دولت براي ايفاي وظايف خطيري كه بر عهده دارد در ماليه ي عمومي به شمار مي آيد. با توجه به پيشرفت تمدن و وقوع تحولات اقتصادي ، اجتماعي ، فرهنگي و سياسي امروزه هر شخص به خوبي مي داند پرداخت ماليات در واقع مشاركت در سازندگي كشور و توسعه زير ساختهاي اجتماعي جوامع است. در ايران نيز مانند ساير كشورهاي كهن ، ماليات سابقه اي ديرينه دارد كه با استقرار مشروطيت در ايران براي آنكه امر مهم وصول ماليات ، دستخوش خواستها و مقاصد دولتمردان و افراد صاحب نفوذ و متصديان امور ماليات نشود چارچوب آن در قانون اساسي و متمم قانون اساسي
مشروطه منظور گرديد. به نحوي كه از آن پس برقراري هر نوع ماليات و معافيت و تخفيف مالياتي مي بايد بر قانون موضوع خاص خود ضمن رعايت مساوات و عدم تبعيض مي بود . طبق اصل 94 متمم قانون اساسي مذكور ، هيچ قسسم ماليات برقرار نمي شد مگر به حكم قانون براساس اصول 95 و 98 معافيتها و تخفيفهاي مالياتي بايد براساس قانون معين مي شد و بر طبق اصل 97 در مورد ماليات ؛ تفاوت و امتيازي بين افراد ملت نبايد گذاشته شود . به پيروي از قانون اساسي ، از بدو مشروطيت قوانين مالياتي متعددي به تصويب مجلس وقت رسيد
كه ممترين و جامع ترين آنها قانون مالياتهاي مستقيم مصوب 28 اسفند 1345 است كه با اصطلاحاتي تا پايان حكومت پهلوي و پس از آن نيز با اصلاحيه هايي كه حسب مورد به تصويب شوراي انقلاب اسلامي و مجلس شوراي سلامي مي رسيد ، تا آخر سال 1376 اجرا مي شد. با برقراري نظام جمهوري اسلامي و ظهور ارزشهاي جديد اجتماعي و فرهنگي و به ويژه تقويت مباني و بنيه ديني و اخلاقي ؛ بازنگري اساسي قانون مالياتها در اوايل دهه 1360 شروع شد و سپس قوانين متعددي تا به امروز به تصويب رسيد كه آخرين آن قانون مالياتهاي مستقيم مصوب 3 اسفند 1366 و اصلاحات بعدي آن مي باشد. كه موارد زير در آن مشخص گرديده وبراي آنها قانون تدوين شده : اشخاص مشمول ماليات ، ماليات بر دارايي – درآمد ، مقررات مختلفه ، مراجع ماليات و سازمان تشخيص و ...
* در تهيه اين گزارش سعي شده تا منمن ارائه گزارشكار ؛ مراحل اجرا و اعمال ماليات مؤديان نيز جهت اطلاع و آشنايي سايرين ذكر شود.
* در اين اداره هر مميز يا چند نفر از مميزين مسئول رسيدگي به امور خاصي است كه به هر بخش از محل كار آنها حوزه مي گويند. بعنوان نمونه حوزه رسيدگي به ماليات شركتها از حوزه رسيدگي به ماليات كسبه و خودروها جداست.
* ماليات در سازمان امور مالياتي از كسبه ، صرافان ، بانكها ، صاحبان محترم مشاغل و اصناف اخذ مي شود.
هفته اول
1/5/85 يكشنبه
اولين روز كارآموزي
پس از آشنايي با يكي از كارشناسان ارشد مالياتي و با راهنمايي ايشان با چگونگي تهيه و صدور فرم تشخيص ماليات مشاغل آشنا شدم و براي تقريباً 30 پرونده اين برگ ها را صادر كرديم.
2/5/85 دوشنبه
صدور فرم سه برگي تشخيص ماليات براي تعدادي ديگر از پرونده ها.
3/5/85 سه شنبه
صدور فرم تشخيص ماليات براي پرونده هاي باقيمانده كه شامل تقريباً تمامي پرونده هاي موجود در بايگاني اي حوزه بود.
* فرم تشخيص ماليات : كه مخصوص مشاغل است حاوي اطلاعاتي در چند قسمت به شرح زير است :
- قسمت اول : اطلاعات خود سازمان و اداره مالياتي و شماره حوزه مالياتي و شماره ، تاريخ و كلاسه پرونده هاست كه شماره معمولاً يك رقم بعد از شماره اي است كه دبير خانه اداره امور مالياتي در گزرش رسيدگي مالياتي ثبت كرده است.
- قسمت دوم : حاوي طلاعات فردي مؤدي ، نوع شغل ( شهري كسبي ) ، نشاني و تلفن است.
- قسمت سوم : نيز براساس گزارش رسيدگي مالياتي به همراه سال عملكر و مبلغ آن نوشته مي شود و شامل جدولي است كه اطلاعات زير را دارد :
درآمد مشمول ماليات ؛ كه معافيتهاي سالانه مربوط به همان سال از آن كسر مي شود و مانده درآمد مشمول ماليات مشخص مي گردد.كه در صورتي كه به حد نصاب رسيده باشد مشمول ماليات مي شود ودر نرخ ضرب مي شود تا مبلغ ماليات مشخص گردد.
اين فرم در سه نسخه نوشته مي شودكه بايد به تأييد كارشناس ارشد مالياتي(مربوط به همان حوزه ) رسيده و سپس سر مميز مالياتي نيز آنرا تأييد و امضا كند . بخشي از اين فرم نيز مخصوص ابلاغ به مؤدي است كه بايد پس از اطلاع او به امضاء برساند و تاريخ همان روز را نيز حروفي بنويسد.
تخفيف از رئيس اداره امور مالياتي : در مواردي اين چنين مبلغ صادره پرداخت ماليات معمولاً به نرخ 96 % آن محاسبه مي گردد يعني با 4 درصد تخفيف. مبلغ مورد توافق با رئيس اداره نيز بايد پس از ممهور شدن به مهر مخصوص آن در برگ تشخيص ماليات و ذكر ماده استفاده شده از آن در پشت برگه آورده شود و مبلغ جديد مبناي محاسبه جهت صدور قبض و سپس فيش پرداخت ماليات مؤديان قرار مي گيرد.
ضمناً : در بايگاني پرونده ها اين فرم بصورت بر عكس در پرونده قرار مي گيرد تا مشخص گردد از توافق استفاده كرده است.
* مؤديان اظهار نامه هاي خود را طبق روال عادي و سالانه سازمان امور مالياتي حداكثر بايد تا پايان تير ماه هر سال به داره تسليم كنند يا حداقل آنرا قطعي كنند ؛ كه حتي در آخرين روز مهلت تسليم اظهار نامه ، كارمندان اين اداره خارج از وقت اداري نيز در محل كار خود حضور دارند تا چنانچه اگر كسي دير رسيد بتواند آنرا تحويل اداره دهد.
* مؤديانيكه همه ساله به موقع ماليات خود را بپردازند ممكن است از جايزه خوش حسابي برخوردار شوند.
* مؤديان حداكثر تا يك ماه از تاريخ ابلاغ فرصت دارند مبلغ ماليات را پرداخت نمايند .
* ضمناً مؤديانيكه نسبت به مبلغ مندرج در برگ تشخيص ماليات خود معترضند ، هيأت حل اختلاف مالياتي به اين موارد رسيدگي مي كند و جواب آنرا به اداره مربوطه براي اطلاع ونيز درج در پرونده مؤدي ارسال مي كند .
4/5/85 چهارشنبه
آشنايي كامل با گزارش رسيدگي مالياتي
* گزارش رسيدگي مالياتي مشمولين بند ( ج ) ماده 95 قانون مالياتهاي مستقيم :
كه قبلا ً به آن اشاره شده بود و برگ تشخيص ماليات از روي آن تنظيم مي شود حاوي اطلاعات مؤديان محترم و صاحبان محترم مشغل است كه در انتهاي ان و در قسمت توضيحات ؛ مبلغ ماليات پس از كسر معافيتهاي تعيين مي شود كه بايد به تأييد سر مميز و مميز مالياتي برسد.
5/5/85 پنج شنبه
صدور برگ تشخيص ماليات چند مؤدي براي يكي ديگر از كارشناسان ارشد مالياتي واقع در حوزه محل كارآموزي و راهنمايي مراجعين ( مؤديان ) .
جمع بندي هفتگي : در اين هفته فرم تشخيص ماليات مشاغل – چگونگي تخفيف توافقي با رئيس - گزارش رسيدگي مالياتي از جمله فعاليتهايي بود كه صورت گرفت .
هفته دوم
7/5/85 شنبه
تنظيم برگه هاي بند ج اظهار نامه براي پرونده هاي قطعي شده.
برگ بند ج اظهار نامه مالياتي : كه آمار وضعيت پرونده هاي قطعي شده در طول يكسال گذشته در آن درج مي گردد. و در آن ضمن مشخص شدن نام مؤدي و كلاسه پرونده ، تعداد شركا ( براي شخصيتهاي حقوقي ) ، شماره و تاريخ ثبت اظهار نامه ، نوع شغل ، وضعيت پرداخت ماليات در دوسال قبل مشخص و مبلغ قطعي يا تشخيص شده آن نوشته مي شود. نيز وضعيت خود اظهاري مؤدي از لحاظ مشمول بودن يا نبودن و نحوه پرداخت بصورت نقدي و غير نقدي ( چك و اقساط ) مشخص مي شود. كه اين اوراق نيز بايد همانند چند فرم قبلي كه ذكر شد ؛ پس از تاييد و امضاي كارشناس ارشد مالياتي و رئيس گروه مالياتي ( سرمميز ) نهايتاً با تاييد اداره امر مالياتي رسميت پيدا مي كنند.
8/5/85 يكشنبه
* تنظيم برگه هاي بند ج اظهار نامه براي تعداد ديگري از پرونده ها .
* صدور چند نسخه برگ تشخيص ماليات مشاغل براي يكي ديگر از كارشناسان ارشد مالياتي .
9/5/85 دوشنبه
* فعاليت در امور بايگاني پرونده ها با توجه به كلاسمان هر پرونده .
* دريافت فيش هاي مشاغل از واحد كامپيوتر اداره و پيوست آنها به پرونده ها .
10/5/85 سه شنبه
* دريافت تعدادي از فيش ها از واحد كامپيوتر كه اين فيش ها پنج قسمتي بود و بايد چك هاي دريافتي از مؤديان را به آنها ضميمه مي كرديم و به دبيرخانه اداره جهت ثبت شماره و تاريخ ارجاع مي داديم .
* پس از ثبت ، آنها را از دبيرخانه دريافت كرديم و چون ففقط نسخه اول معمولاً شماره و تاريخ مي خورد؛ در بقيه نسخ نيز آنها را ثبت مي كرديم و به واحد حسابداري اداره تحويل مي داديم تا نسبت به چگونگي پرداخت ماليات مؤديان اقدامات بعدي را انجام دهد.
11/5/85 چهارشنبه
امروز در پاسخ به مؤدياني كه با اين حوزه مراجعه داشته اند و اكثراً براي نقل و انتقال املاك خود ، نامه از دفترخانه آورده بودند برگ محاسبه نقل و انتقالات صادر گرديد تا به تاييد كارشناس ارشد مربوطه مالياتي برسد.
توضيح اينكه ؛ اين برگ پس از آوردن مدارك لازم توسط مؤدي صادر مي شود كه شامل : نامه از شهرداري – كپي سند – كپي شناسنامه خريدار و فرشنده و پايانكار است.
* نامه دريافتي مؤديان از شهرداري محل سكونت شهرستان ، بايد حداقل حاوي موارد زير باشد :
1- كروكي محل سكونت يا كار مشخص شده باشد. 2- مساحت فعلي ( وضع موجود ) زمين مشخص باشد . 3- تعداد طبقات ، شماره پلاك فرعي و مجزا شده از اصلي و نيز همكف . 4- نوع ساختمان ( آهني آجر پوش - بتني - خشتي و گلي - سنگ مرمر و... ) .
* و اما ... برگ محاسبه نقل انتقالات چيست : اين برگ ابتداعاً حاوي مشخصات مالك و خريدار است ؛ در آن ، نشاني ملك ، نوع ملك ( مسكوني -كسبي - صنعتي - آموزشي و كشاورزي ) ، تعداد طبقات ، مساحت زير زمين ( زير بنا ) ، همكف مشخص مي شود ك بايد از روي نامه شهراري نوشته شود . در قسمت انتهايي و چپ اين برگ جهت تشخيص ارزش دانگ هاي انتقال يافته محاسبات ماليات صورت مي گيرد :
ابتدا ؛ ارزش عرصه و اعيان هر متر ملك با توجه به محل آن از روي دفتر صورت مجلس تعيين ارزش معاملاتي املاك شهرستان و حومه كه مربوط به امسال است و از اول فروردين
قابل اجرا است اقتباس مي گردد.
سپس ؛ مساحت موجود در ارزش هر متر ضرب مي شود و پس از محاسبه عرصه و اعيان ، ارزش دانگ هاي انتقال يافته مشخص مي شود و نهايتاً در نرخ 5 % جهت تعيين ماليات نقل و انتقالات ضرب مي شود . مبلغ كل بدهي مالياتي نيز پس از اضافه شدن حق تمبر ، سرقفلي و ... مشخص مي شود.
در انتها نوع انتقال ( دست اول و دوم ) هم مشخص مي شود و اگر قدمت ساختمان بالاي 10 سال باشد مشمول ماده 177 قانون مالياتهاي مستقيم نمي شود .
* اگر كمتر از 2 سال باشد 10 % نيز محاسبه مي شود .
* فعاليت در امور بايگاني پرونده ها ني از ديگر فعاليت هاي اين روز بود.
12/5/85 پنج شنبه
قبض پرداخت ماليات : اين قبض نيز بعد از تكميل برگ محاسبه نقل وانتقالات به همان مبلغي كه تشخيص داده شده ( با توجه به مبلغ كل بدهي ) نوشته مي شود و به همراه پرونده فرد جهت انجام مرحل تأييد سر مميز و صدور فيش پرداخت و شماره دفتر خانه به شخص مؤدي داده مي شود.
* چندين قبض پرداخت ماليات به همراه برگ محاسبه نقل و انتقالات امروز جهت مؤديان صادر گرديد.
* صدور چندين فرم تشخيص ماليات .
جمع بندي هفتگي : در طي اين يك هفته با تعدادي ديگر از فرم هاي موجود در حوزه محل كارآموزي آشنايي و طريقه صدور آنها را فرا گرفتم ؛ كه عبارت بودند از : برگ بند ج اظهار نامه مالياتي – برگ محاسبه نقل انتقالات – قبض پرداخت ماليات ( مشاغل و مستغلات ).
هفته سوم
14/5/85 شنبه
صدور فرم 187 براي بيشتر مراجعين به اين حوزه .
فرم 187 [ گواهي موضوع ماده 187 قانون مالياتهاي مستقيم مصوب 3/12/1366 ]
پس از اينكه مؤدي مبلغ بدهي مالياتي خود را طي فيش واريزي ، پرداخت كرد ، در فرم 187 در دو برگ ( اصلي و كاربني ) ، جوابيه نامه دفترخانه نوشته مي شود و مشخصات خريدار و فروشنده ؛ كه اگر بصورت انتقال قطعي باشد معمولاً خريدار شخص حقيقي است و اگر بصورت رهن باشد توسط بانكهاي آمراست درج مي شود .
* ثبت شماره و تاريخ دفترخانه ( مندرج در برگ نقل و انتقالات ) و شماره فيش بانكي نيز ضروري است.
* در قسمت : مبلغ نقل و انتقال قطعي ملك ؛ همان مبلغي كه قبل از محاسبه نقل و انتقالات بود نوشته مي شود.
* بايگاني پرونده ها .
15/5/85 يكشنبه
* صدور قبض پرداخت ماليات مؤديان .
* صدور فرم 187 براي تعداد از مؤديان مراجعه كننده .
16/5/85 دوشنبه
* ارائه برگ هاي قطعي شده به دبيرخانه جهت درج شماره و تاريخ روز .
* اين بار ، جوابيه اصناف را در فرم هايي به نام اصناف صادر كرديم :
مؤديني كه از اتحاديه اصناف نام ، جهت تغيير و تبديل و يا صدور پروانه كسبي آورده باشند در جواب آنها اين فرم با تأييد مميز و سرمميز مالياتي صادر مي شود .
18/5/85 چهارشنبه
* امروز برخي از فعاليتهايي كه درروز هاي گذشته انجام داده ام را تكرار كردم .
19/5/85 پنچشنبه
از امروز فرم ماليات قطعي براي تقريباً تمامي پرونده ها صادر شد .
* اين فرم در4 برگ صادر مي شود و شامل مشخصات و آدرس مؤدي و ملك آن و نيز گزارش عملكرد ساليانه است كه براي هر سال يك فرم قطعي صادر مي شود .
* در تكميل اين فرم معمولاً از مادة 239 قانون مالياتهاي مستقيم استفاده مي شود و از روي برگ تشخيص ماليات كه به مؤديان ابلاغ گرديده تكميل مي شود .
* در جدول اين فرم : مبلغ در آمد ماليات قبل از كسر معافيت را ثبت كرده ، سپس معافيت مالياتي حالانه ( كه هر ساله متغير است ) را از آن كسر مي كنيم و مانده درآمد مشمول ماليات را در نرخ بصورت زير ضرب مي كنيم كه نهايتاً مبلغ ماليات مشخص مي شود .
* نرخ ها : با توجه به ماده 131 قانون مالياتهاي مستقيم
فرم ماليات قطعي در 4 صورت صادر مي شود :
1- همانطور كه اشاره شد طبق ماده 239 و در صورتيكه 30 روز از تاريخ ابلاغ گذشته باشد .
2- بموجب توافق
3- بموجب تمكين و پرداخت و...
4- طبق تبصره 158 قانون مالياتهاي مستقيم .
جمع بندي هفتگي : صدور فرم هاي 187 – اصناف - ماليات قطعي .
