بخشی از مقاله
خلاصه
اختلال یادگیری به گروه نامتجانسی از اختلال ها که به شکل مشکلات عمده در فراگیری و به کارگیری گوش دادن،صحبت کردن، فکر کردن، خواندن، نوشتن و استدلال یا محاسبات ریاضی اطلاق می شود. اکثر کودکان با اختلال یادگیری دارای مشکلاتی در ریاضی می باشند که در درمان این کودکان باید به آنها توجه ویژه شود لذا پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیر آموزش مهارت های اجتماعی بر کاهش مشکلات فهم ریاضی دانش آموزان با ناتوانی یادگیری انجام شد.
روش پژوهش از نوع آزمایشی با طرح پیش آزمون پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش حاضر را کلیه دانشآموزان دختر دارای اختلال یادگیری تشکیل داده بودند، بدین منظور تعداد 30 دانش آموز با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شده و به دو گروه آزمایش و کنترل تقسیم شدند. افراد گروه آزمایش تحت برنامه آموزشی مهارت های اجتماعی قرار گرفتند. ابزار پژوهش پرسشنامه مشکلات یادگیری کلورادو بودند. از آنجایی که طرح پژوهش از نوع پیش آزمون، پس آزمون با گروه کنترل بود، به منظور تجزیه وتحلیل داده ها از روش آماری تحلیل کوواریانس استفاده شد. یافته های پژوهش نشان داد، آموزش مهارت های اجتماعی با بهبود کفایت تحصیلی، سبب کاهش مشکلات ریاضی دانش آموزان با اختلال یادگیری می شود.
کلید واژگان: مهارت اجتماعی، کفایت تحصیلی، اختلال یادگیری، اختلال ریاضی
مقدمه
هر اختلالی که در آن موفقیت تحصیلی فرد با توجه به سن و آموزش و هوش، براساس آزمونهای معیار خواندن و نوشتن و محاسبه از آنچه انتظار میرود بسیار کمتر باشد، اختلال یادگیری توصیف میشود. اصطلاح اختلال یادگیری از نیاز به تشخیص و خدمت به دانشآموزانی برخاستهاست که به طور مداوم در کارهای درسی خود با شکست مواجه میشوند و در عین حال درچهارچوب سنی کودکان استثنایی نمیگنجند. ظاهری طبیعی دارند، رشد جسمی و قد و وزنشان حاکی از بهنجار بودن آنان است.
هوش انها کمابیش عادی است، به خوبی صحبت میکنند، مانند سایر کودکان بازی و مثل همسالان خود با سایرین ارتباط بر قرار میکنند. درخانه نیز یاریهای لازم را دارند و کارهایی را که والدین به آنان واگذار میکنند به خوبی انجام میدهند. لیکن توانایی لازم برای به جریان اندازی اطلاعات برای بیان کردن و به ویژه نوشتن را ندارند . پس با توجه به مشخصات کلی این دانشآموزان، میتوان آنها را در گروه جدیدی به نام دانش آموزان اختلال یادگیری قرار داد و گفت این دانش آموزان در یک یا چند فرایند روانی که به درک کردن با استفاده از زبان شفاهی یا کتبی مربوط میشود، اختلال دارند که این اختلال میتواند به شکل عدم توانایی کامل در گوش کردن، صحبت کردن، خواندن، نوشتن، هجی کردن یا انجام محاسبات ریاضی ظاهر شود.
از میان اختلال و مشکلات یادگیری، مشکلات ریاضی توجه بیشتری را به خود معطوف کرده است. اختلال ریاضی براساس ویراست چهارم اصلاح شده راهنمای تشخیص و آماری اختلالات روانی - DSM-IV-TR - عبارت از ناتوانی در انجام مهارتهای حساب با توجه به ظرفیت هوش و سطح آموزشی مورد انتظار از کودک است. بر این اساس کودکان در چهارگروه از مهارتهای زبانی، ادراکی، ریاضی و توجهی، مرتبط با ریاضیات مشکل دارند .
اختلال ریاضی، در برخی کودکان از سنین پایین شروع میشود، ولی اغلب در دورهی دبستان خود را نشان میدهد و تا دورهی راهنمایی و دبیرستان نیز ادامه دارد و فوکس و فوکس 1 همه گیری اختلال ریاضی را در دانش آموزان دورهی 5 تا 8 درصد و رمضانی در شهر تهران 55 درصد برآورد کردهاند. ضعف دانشآموزان در فهم و حل مسئله بهویژه در مسئلهی ریاضی از جمله موضوعاتی است که در سالهای اخیر همواره مورد توجه متخصصان تعلیم و تربیت قرار داشته است. مهارتهای دانشآموزان دارای اختلال ریاضی برای استفاده از راهبردهای یادگیری خود تنظیم و مهارت های اجتماعی کمتر از دانشآموزان عادی است . مونتاگو 2 دریافت که لازمهی موفقیت در حل مسائل ریاضی، علاوه بر اکتساب اصول و مفاهیم ریاضی، مجهز بودن به راهبردهای خودتنظیمی و اجتماعی است.
کودکان با اختلال ناتوانی یادگیری نه تنها، در ادراک و شناخت آموزشگاهی و تحصیلی نقص دارند، بلکه در کارکردها و روابط اجتماعی نیز عملکرد معیوبی دارند .[8] مطالعات متعدد، نشان داده است که دانش آموزان ناتوان یادگیری در نمایش رفتارهای اجتماعی مطلوب ضعیف عمل می کنند، به گونه ای که در بیش از 75 درصد موارد این دانش آموزان از نقص در مهارت های اجتماعی برخوردار هستند .
این امر در حالی است که ، نقص در مهارت ها و روابط اجتماعی به دلیل ضعف در توانایی های سیال یا توانایی های حل مساله غیرکلامی که از زمان کودکی آغاز شده است می تواند در طول رشد و تحول فرد ادامه داشته باشد و پیش بینی کننده ای مشکلاتی در سازگاری های اجتماعی در سال های بزرگسالی باشد. در نتیجه ، دانش آموزان با ناتوانی یادگیری در معرض خطر از دست دادن موفقیت در سال های دبیرستان، بزهکاری در دوران نوجوانی و بیکاری قرار می گیرند .
کسب مهارت های اجتماعی کودکان بخشی از فرآیند اجتماعی شدن آنان است در فرآیند اجتماعی شدن، هنجارها، مهارت ها، ارزش ها، نگرش ها و رفتار فرد شکل می گیرد تا بتواند به نحو مناسب و مطلوبی نقش کنونی یا آتی خود را در جامعه ایفا کند. مهارت های اجتماعی، در بر گیرنده رفتارهایی هستند که احتمال تقویت از سوی اطرافیان را افزایش می دهند و موجب عملکرد شایسته کودک در جامعه می گردد.
مجموعه توانمندی هایی که موجب موفقیت در زندگی اجتماعی فرد می شود. هر فرد برای زندگی موفق در یک جامعه، علاوه بر مهارت های فردی به مهارت های دیگری نیاز داردکه از آن به نام مهارت های اجتماعی یاد می کنند. آموزش مهارت های اجتماعی، روشی برای بهبود مهارت های اجتماعی دانش آموزان است. آموزش مهارت های اجتماعی بر پایه ی آن اصل قرار دارد که مشکلات کودکان در مهارت های اجتماعی غالباً به این دلیل ایجاد می شود که کودکان نمی دانند در موقعیت های اجتماعی چه کار کنند و می توان کودکان را برای غلبه بر این مشکلات آموزش داد و به همین دلیل این روش مستلزم آموزش مستقیم مهارت های اجتماعی ضروری است .
همانطور که گفته شد، اختلال یادگیری به گروه نامتجانسی از اختلال ها که به شکل مشکلات عمده در فراگیری و به کارگیری گوش دادن،صحبت کردن، فکر کردن، خواندن، نوشتن و استدلال یا محاسبات ریاضی اطلاق می شود. اکثر کودکان با اختلال یادگیری دارای مشکلاتی در ریاضی می باشند که در درمان این کودکان باید به آنها توجه ویژه شود. بنابراین در این پژوهش به بررسی اثربخشی آموزش مهارت های اجتماعی بر کاهش اختلال ریاضی دانشآموزان دارای اختلال یادگیری پرداخته شد. برای این هدف فرضیه زیر مطرح شد:. فرضیه پژوهش · آموزش مهارتهای اجتماعی بر کاهش اختلال ریاضی دانشآموزان دارای اختلال یادگیری اثربخش است.
