بخشی از مقاله
بازشناسی پارامترهای اقلیمی بر الگوی ساخت خانه های قدیمی مطالعه موردی: خانه شربت اوغلی، قدکی و بهنام در تبریز
چکیده
شرایط اقلیمی به صورت های مختلف بر زندگی انسان تاثیر ژرفی برجای می گذارد، به طـوری کـه شـرایط نامناسـب و نامطلوب اقلیمی علاوه بر ایجاد ناراحتی و مشقت های فراوان جسمی و روحـی، سـبب از دسـت رفـتن کـارایی و ایجـاد اختلالات گوناگون در آدمی است.در حالی که شرایط اقلیمی مطلوب و معیارهای آسایش اثرات مثبتی به جا می گـذارد
.اقلیم سرد و کوهستانی شهر تبریز در شکل گیری بناها و عناصر و جزئیات معماری این شهر تاثیر بسزایی داشـته اسـت لذا جهت بررسی اقلیم سرد کوهستانی، شهر تبریز به عنوان مطالعه موردی در نظر گرفتـه شـده اسـت. در ایـن پـژوهش سعی شده است برای بررسی ویژگی های اقلیمی تبریز، تأثیر تمامی عوامل اقلیمی در زوایای مختلف این شهر مورد توجه و کنکاش قرار گیرد، به همین علت با به کارگیری روش قیاسی، با مطالعه کلیات موجود در معماری و طراحـی، جزئیـات موثر در طراحی اقلیمی از جمله تأثیر باد بر جهت گیری بناها، چگونگی مهار این بادها جهت آسایش اقلیمی، تأثیر هوای سرد منطقه بر نحوه قرارگیری ساختمان ها در کنار یکدیگر، چگونگی طراحی فضاها برای استفاده از تابش آفتاب در فصل زمستان، تأثیر مصالح مورد استفاده از ساختمان ها بر آسایش دمایی فضاهای داخلی، تبیین شده است.
همچنین تاثیر طراحی بر اساس چرخه خورشیدی روی بار گرمایشی و سرمایشی مسکن اقلیم سرد بررسی شـده اسـت. محاسبات انجام شده در این پژوهش از طریق شبیه سازی در نرم افزار 1Autodesk Ecotect Analysis 2011 که ویژه محاسبات انرژی است، انجام می شود بر این اساس، در عرض شمالی 38 درجه بـا اسـتقرار جهـت سـاختمانها یـا انحراف حدود 45 درجه به طرف شرق یا غرب حداکثر نورگیری در ساختمانها و حداقل سایه در معابر همجوار آن بـه دست می آید.
واژههای کلیدی: اقلیم ,عوامل محیطی Ecotect analysis, ,شربت اوغلی ,بهنام , قدکی ,تبریز
-1 مقدمه:
شرایط آب و هوایی به موازات سایر عوامل اقلیمی از مهم ترین عوامل موثر در شکل گیری شهرها و تداوم حیـات شـهری به حساب می آید. شهرها، عناصر شهری، فرم بناها همواره از عوامل آب و هوایی متأثر بـوده اسـت.بنابراین اقلـیم یکـی از مهـم ترین عواملی است که بر طراحی شهرها تأثیر می گذارد، به طوری که تأثیر اقلـیم را در تمـام تـار و پـود بافـت شـهری، بناهـا، فضاهای معماری می توان مشاهده کرد. . در گذشته اسایش حرارتی و روشنایی از طریق طراحی ساختمان و تعداد محدودی از تجهیزات ساختمانی ایجاد می شد.جا نمایی فضاها در پلان، انتخاب پوسته متناسب با اقلـیم، ابعـاد بازشـوها و مـواردی از ایـن دست در طراحی معماری همواره در کانون توجه بودند.
حفظ تعادل حرارتی بین بدن انسان و محیط اطراف یکی از نیازهای هداری دمای » اولیه سلامت و آسایش است که عبارت است از بافت های داخلی بدن درون یک محدوده معین، با وجود تغییر البته حفظ این تعادل حرارتی .… پذیری گسترده محیط بیرونی بین بدن و محیط به عوامل متعددی بستگی دارد که برخی از این عوامل خصوصیات فردی نظیر فعالیت و سازگاری با محیط و پوشش فرد هستند و برخی دیگر نظیر دمای هوا، رطوبت، تابش آفتاب و جریان هوامجموعاً شرایط حرارتی محیطی را تشکیل می دهند .وظیفه یک طراح ایجاد بهترین شرایط ممکنه در فضای داخلی است زیرا تنظیم و کنترل شرایط فضای خارجی چندان عملی نیست .[ 1]
محیط زیست و در متن آن مسکن و ساختمان از ابداعات و دست ساخته های بدیع و همیشگی انسان در هر فرهنگ و تمدن بوده و هنوز از تازگی، شگرفی،مطلوبیّت و پیچیدگی در تمام ابعاد برخوردار است .
در جهان امروز که گرانی و کمبود انرژی فسیلی و صرفه جویی در هزینه ها مورد توجـه مـی باشـد، توجـه بـه سیسـتم ساختمان سازی متناسب با اقلیم و استفاده بهینه از منابع طبیعی موجود در جهان پیشرفته ، مورد نظر طراحان قـرار گرفتـه است .بنابراین به بررسی تاثیر عناصر اقلیم بر آسایش حرارتی و شیوه طراحـی مسـاکن شـهر تبریـز و ارائـه راهنمـای طـرح واحدهای مسکونی همساز با اقلیم، جهت فراهم آوردن شرایط آسایش حرارتی در داخل ساختمان می باشد.[ 2]
ساختمان های هماهنگ با اقلیم یا ساختمان هایی با طراحی اقلیمی از نظر آسایش حرارتی انسان کیفیت بهتری دارند . شرایط محیطی این گونه ساختمان ها سالم تر و بهتر است .تنوع و تغییر روزانه و فصلی نـور، حـرارت و جریـان هـوا در ایـن ساختمان ها فضاهای متنوع و دلپذیری ایجاد می کنند .از سوی دیگر هماهنگی ساختمان با شـرایط اقلیمـی موجـب صـرفه جویی در مصرف سوخت مورد نیاز جهت کنترل شرایط محیطی این گونه ساختمان ها می شود. در بعضی اقلـیم هـا شـرایط داخلی ساختمان ها هماهنگ با اقلیم، در تمام طول سال به طور طبیعی و بدون نیاز به سیسـتم هـای مکـانیکی حرارتـی یـا برودتی در حد آسایش انسان باقی می ماند. اما در اقلیم های سرد و سخت ، حتی با استفاده از اینگونه سیستم ها نمـی تـوان شرایط داخلی ساختمان های نا هماهنگ باشرایط اقلیمی رابه راحتی در حد آسایش انسان تنظیم نمود. بدیهی است ساختمان های مختلف، نسبت به مقیاس عملکرد و نوع استفاده شان و همچنین بنا به امکانات اقتصادی حاکم در بافت آنها، تاثیر پذیری متفاوتی از شرایط اقلیمی دارند .ساختمان های کوچک ، بیشتر تحت تاثیر شرایط اقلیمی قرار می گیرند و ساختمان های بـا عملکرد ساده، که عوامل حرارت زایی داخلی اندکی دارند و طرحشان کمتر تابع عملکردهای داخلی آنهاست، بستگی بیشـتری به شرایط اقلیمی پیدا می کنند. جهت گیری ساختمان یکی از مسائل بسیار مهم برای استفاده از نور خورشید در زمسـتان در اقلیم سرد و کوهستانی است.[ 3]
به طور مسلم، امروزه شناخت و ارزیابی نقش اقلیم بر بافت و بناهای سنتی جزو مهم ترین برنامـه هـا و اولویـت هـا در کاهش مصرف انرژی، استفاده از منابع طبیعی به جای سیستم های مکانیکی و ایجاد فضای زندگی راحت، سالم و بـادوام مـی باشد.[ 4] هدف از این پژوهش به دست آوردن روش مناسب از لحاظ تاثیر اقلیم بر معماری ساختمان با تاکید بر شهر تبریـز می باشد.در این مقاله سعی خواهد شد پاسخی مناسب به سوالات مطرح شده داده شود. آیا نظم و ترتیب بناها بر اساس رعایت شرایط اقلیمی بوده است؟آیا پلان و طراحی ساختمان ها براساس شرایط اقلیمی بوده است؟
6
-2 روش تحقیق :
در این پژوهش در ابتدا با استفاده از خانه های اقلیم کوهستانی شهر تبریز از لحاظ شاخصه اقلیمی بررسی شده و بعد از آن دو خانه شربت اوغلی، قدکی و بهنام به عنوان نمونه موردی انتخاب شدند. در بین این 2 نمونه مسکونی یک نمونه آن ها در نرم افزار Autodesk Ecotect Analysis 2011 مدل شده و نمودار های مربوط به حرکت سایه و نور خورشـید در فصـول مختلف سال استخراج گردیدند. روش جمع آوری اطلاعات از نوع مطالعه اسنادی و مدل سـازی نـرم افـزاری مـی باشـد کـه بـا استفاده از تحلیل محتوای کیفی به تجزیه و تحلیل اطلاعات دریافتی مبادرت می گردد.
-3 یافته و بحث :
ـ محدوده پژوهش:
شهر تبریز کمابیش در میانه سرزمین تاریخی آذربایجـان و در جلگـه مرتفـع تبریـز قـرار دارد . ایـن جلگـه کـه از مستعدترین جلگه های این سرزمین است قریب 3000 کیلومتر مربع وسعت دارد و ارتفاع آن از سطح دریا حدود 1300 متر است. ، از تمامی جهت به جز غرب و شمال غربی به شیب های تند کوههای پیرامون محدود می شود.موقعیـت جغرافیـایی شهر حدود 38 درجه و 8 دقیقه عرضی شمالی و 46 درجه و 15 دقیقه طول شرقی از نصف النهار گرینویچ اسـت. وسـعت شهر حدود 14000 هکتار است کهحدوداً تمامی فضای بستر طبیعی شهر را در بر گرفته است.
ـ شناخت شاخص های آسایش حرارتی و بازتاب آن در خانه های مورد مطالعه:
طراحی اقلیمی که تاثیر شرایط اقلیمی را در مراحل اتلاف حرارت بدن تعیین می کند باید چهار عامل متغیر اقلیمی را هم زمان با هم در نظرگرفت .مشخصات منطقه آسایش در شاخص های آسایش آمده است .منظور از شرایط آسایش انسان مجموعه شرایط حرارتی است که حداقل برای 80 درصد از افراد مناسب باشد.[ 5]
در شکل گیری شرایط آسایش انسان از دیدگاه اقلیمی چهار عنصر دما، رطوبت، باد و تابش نقش دارند .جهت تعیین این شرایط، مدل ها یا شاخص های آسایش مختلفی به کار گرفته شده که چهار مدل از آن ها انتخاب شده است .[ 6]
- بررسی پارامتر باد در آسایش اقلیمی:
جهت، سرعت و دامنه از ویژگی های مهم باد هستند و درحقیقت تفاوت باد ها در جهت و سرعت وزش آن ها اسـت.بادها تحت تأثیر چند عامل جغرافیایی نیز قرار می گیرند. رشته کوه ها بر جهت باد و سطوح وسیع آب بر دمای باد تأثیر می گذارند. دشت های وسیع سرعت بادها را افزایش و زمین هایی که پستی بلندی و شکستگی بسیار دارند باعـث از بـین رفـتن بـاد مـی شوند.[7]
چیدمان بناها باید به گونه ای باشد که جریان هوا را به راحتی هدایت کند و باعث ایجاد گرد باد نشود.همچنین تأثیر بـاد در ساختمان های بلند باید تجزیه و تحلیل شود و به خاطر سپرده شود که اگر یک ساختمان کوتاه در سایه بادی یـک بلـوک قرار گیرد باد در خلاف جهت وزش خود به سمت ساختمان کوتاه می وزد.اگر ساختمان ها به صورت ردیفـی و پشـت سـر هـم قرار بگیرند در بین ردیف بناها حداکثر باد را خواهیم داشت.بنابراین به صورت متناوب چیده شوند.[8]
7
جدول(:(1 پارامترهای مشخصه باد در زمان های مختلف ایستگاه هواشناسی تبریز 1957 - 1985مآخذ: اداره هواشناسی تبریز
- بررسی پارامتر تابش و سایه در آسایش اقلیمی:
در اقلیم سرد استفاده از حداکثر تابش آفتاب، به دلیل سرمای شدید بسیار مهم می باشد و ایـن تنهـا در صـورتی ممکـن است که بتوان انرژی خورشیدی را مهار و از آن در مواقع سرد سال استفاده نمود.ایجاد شرایط آسایش نه تنها در داخل بنا بلکه در اطراف و بیرون آنها نیز بسیار مهم است. در آب و هوای سرد بناها از هم فاصله می گیرند تا روی هم سایه نیندازنـد و پیـاده روها و خیابان هایی با پهنای متوسط ایجاد می کنند. جهت گیری خیابان ها باید به گونه ای باشد که در بیشتر ساعات آفتـابی روز از تابش نور خورشید بهره گرفته ودر سایه نباشند.[9]
شکل(:(1 نمودار تحلیل حرارتی خانه شربت اوغلی در سرد ترین روز سال، مآخذ:نگارندگان
بررسی پارامتر پوشش گیاهی بر آسایش اقلیمی:
در نواحی سرد باید دقت شود که کاشت درختان باعث ایجاد سایه در فصول سرد نشود و از طرفی جلوی باد نـامطلوب را بگیرد.[10]
.به این منظور از درختان خزان دار به عنوان پناهگاه تابستانی در مقابل تابش آفتاب مناسب هستند.این درختان که بـرگ خود را در پاییز از دست می دهند برای جذب بهتر نور خورشید در زمستان نیز مناسب هستند. درختان همیشه سبز باید بـه عنوان بادشکن از شمال غربی به جنوب شرقی کاشته شوند و برای بهره گیری از تابش خورشید، درختان بـرگ ریـز در سـمت شرق و غرب و جنوب ساختمان کاشته شوند.
شکل:2 استفاده از درختان برگ ریز در جبهه جنوبی(خانه قدکی)1
8
مآخذ:نگارندگان
شکل:3استفاده از درختان همیشه سبز از شمال غربی به جنوب شرقی (خانه شربت اوغلی)1، مآخذ:نگارندگان.
ـ تأثیر پارامترهای اقلیمی:
از ویژگی های اقلیمی تبریز، زمستان های سرد و سخت و طولانی بوده و چندین ماه از سال زمین پوشـیده از یـخ و برف است .مقدار بارندگی در تابستان ها کم است که این به علت وجود سلسله کوه های غربی ایران مـی باشـد کـه چـون مانع نفوذ هوای مرطوب مدیترانه ای به داخل ایران می گـردد و رطوبـت را در دامنـه خـود نگـاه مـی دارد . بارنـدگی در زمستان ها اکثرا به صورت برف بوده و به طور کلی در این منطقه بهاری کوتاه، زمستان و تابستان را از هم جدا می سازد . با بررسی اطلاعات دما در تبریز در می یابیم که % 62 اوقات هوا سرد و بسیار سرد و % 17 از اوقات هوا گـرم اصـولاً هوا خیلی گرم نمی شود و % 21 از مواقع هوا معتدل است.[10]
9
شکل: 4 نمودارتغییرات ماهانه رژیم حرارتی در ایستگاه سینوپتیک تبریز جدول :(2) متوسط درجه حرارت و بارندگی ماهیانه ایستگاه هواشناسی تبریز) 1957-1985 مآخذ: سازمان هواشناسی تبریز)
- تأثیر پارامترهای اقلیمی بر ساختار و بافت شهری:
به طور کلی شکل بافت سنتی شهرهای مناطق سردسیر ایران که شهرهای استان آذربایجان شرقی جـزء آنهـا محسـوب میشود ، محصول کار مداوم و تجربه پیوستهای است که در طول هزاران سال اندوخته شده است. ساختار کالبدی ایـن شـهرها در وهله نخست به دنبال پاسخی مناسب برای شرایط حاد اقلیمی و جغرافیایی منطقه است.[11]
ـ تأثیر پارامترهای اقلیمی بر مسکن:
در مطالعه تاریخ مسکن در می یابیم که بشر به اجبار خود و فضای زندگی اش را با شرایط اقلیمـی هماهنـگ و همسـاز کرده است .می توان دریافت که سه عامل مهم تشکیل دهنده سرپناهای اوّلیه ساخت بشر بـوده انـد 1 :اقلیمـی کـه در آن زندگی می کند، 2 :نوع مصالحی که در دسترس است 3:پیش بینی و تعبیه شیوه هایی برای جلوگیری از خطراتی که ممکن است او را تهدیدکند.[12]
شرایط آب و هوایی به موازات سایر عوامل محیطی از مهمترین عوامل موثر در شکل گیری و تکوین شهرها و تداوم حیات شهری به شمار می آید .در واقع شهرها ،عناصر شهری و عملکرد آنهـا همـواره از عناصـر و عوامـل آب و هـوایی متـأثر بـوده و هستند . این تأثیر پذیری تا قبل از پیدایش مادر شهرها و شهرهای بزرگ تقریباً یکسـویه بـوده و از آن بـه بعـد شـهرها نیـز در اوضاع اقلیمی فضای پیرامون خود تأثیر گذاشته و تغییرات اقلیمی میکرو را پدید آورده اند به گونه ای کـه امـروزه یـک قلمـرو اقلیمی خاص به نام ” میکرو کلیمای شهری” ظهور یافته و مطالعات مربوطه تحت عنوان ” آب و هوا شناسـی شـهری ” مطـرح
گردیده است.
ـ تأثیر پارامترهای اقلیمی بر پوسته ی بناها:
در فرهنگ معین پوسته به معنی قسمتی از ساختمان گیاهان است که خارجی ترین قسمت اندام ها را تشکیل می دهد و در حقیقت طبقه ای است که اندام های دیگر گیاهی را می پوشاند.[13]
هارالد دایلمان در بررسی مختصرخود از پوسته به4 عملکرد که از آن انتظار می رود، پرداخته اند: -1حفاظت، 2- ایجاد ارتباط، 3- معرفی، 4- جزئی از فضای شهری.
ابتدایی ترین و حتی از لحاظ قدمتاوّلین وظیفه ای که پوسته عهده دار گردیـد، وظیفـه حفاظـت از انسـان در مقابـل تهدیدهای بیرونی بود . انسان از یکسو برای حفاظت از عواملجوّی و اقلیمی و از سوی دیگر مقابله با حیوانـات مـوذی و انسـا نهای مزاحم، فضایی را به نام خانه ایجاد کرد.[14]
مهمترین اجزای پوسته در نگاه نخست بازشوها و بطور اخص ورودی و پنجـر ه هـا هسـتند. ورودی در مسـکن مفـاهیم بسیاری را به دنبال دارد .مسائلی از قبیل: نحوه دسترسی، تأثیر در نمای شـهری، زیبـایی،امنیّـت، حـریم، آسـایش اقلیمـی، آرامش محیطی، دید، دعوت کنندگی و مسأله مهم فرهنگ که تأثیرگذار و تأثیرپـذیر در مفهـوم ورودی درطرّاحـی مسـکن و محیط مسکونی مطلوب است.[15]
10
پنجره نیز در ظاهر با سه کار شناخته میشود :نوررسانی، تأمین دید و پیوند درون و بیرون.
در خانه هایسنّتی غرب ایران و در تبریز، خانه های ایواندار رو به آفتاب که پنجر ه های قدی دولته آن از حیاط جنوبی گرمای خورشید را می گیرند، استفاده شده است.[16]
شکل :5 نمای جنوبی خانه بهنام1
با نگاهی به بافت مجتمع های زیستی در می یابیم که استفاده از انرژی های تجدیدپـذیر ماننـد آفتـاب، بـاد، و غیـره از دیرباز مورد توجه انسان بوده است .بی آنکه در این زمینه، سهم یا وزن عوامل فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصـادی نادیـده انگاشته شود، نحوه قرارگیری مساکن، فضاهای پرو خالی، استقرار پلان و بنا، حجم و عناصر اصلی، رابطه فضائی عناصر اصـلی پلان، توزیع معماری، مصالح مورد استفاده، ابعاد فضاها و همه و همه در ارتباط بـا پدیـده اقلـیم تعریـف و تنظـیم مـی شـد . طبیعی است که این مناسبات یکباره نبوده بلکه با بکارگیری عنصر سعی و خطا و کسب تجارب بومی و محلی در طول ازمنـه بسیار روی داده است .ناگفته پیدا است که این دانش حائز ارزش بوده و درطراحـی اقلیمـی از آن اغلـب بـه عنـوان پیشـینه ( طراحی زیست اقلیمی مدرن ) یاد می گردد . [17 ]
به منظور شناخت تاثیر اقلیم بر شکل گیری خانه های قدیمی تبریز خوانش زیر صورت می گیرد:
- تأثیرپارامترهای اقلیمی در شکل گیری خانه های تاریخی تبریز:
انسان در طول زندگی خود همیشه نیاز به سرپناه و یا مسکن داشته است .از ویژگی های نیاز انسان به مسکن می تـوان به نیاز او جهت ایجاد اقلیمی بسیار کوچک علی رغم شرایط اقلیمی ناسازگار محیط شامل باد،باران، برف، تابش شدید خورشید و دماهای بسیار بالا و یا دماهای بسیار پایین و هوای محیط برای تأمین آسایش گرمـایی اشـاره کـرد .از دیربـاز وجـود مکـان مناسب از دو نظر راحتی و آسایش و همچنین زیبایی مورد توجه انسان بوده است.
روشهای سرمایش و گرمایش طبیعی ساختمانها از دیرباز در منطقه مورد مطالعاتی رایج بوده است .معماران و مهندسان ایرانی از قرن ها پیش با استفاده از جریان باد، اختلاف دمای هوا در شب و روز و در طول سـال توانسـتند شـاهکارهایی خلـق کنند که در شرایطجوّی حاکم بر منطقه با کمترین مصرف انرژی در ساختمانها برای خود آسایش گرمایی نیز به وجود آورند . این شاهکارها شامل طراحی بادگیر، دودکش، فضاهایی مخصوص تابستان با سقفهای گنبدی یا مرتفـع، حیـاط هـا، سـردابها، زیرزمین ها، آب انبارهای زیرزمینی و یخچالهای طبیعی بوده است. [18 ]
جهت تابش خورشید و جهت باد در شکل گیری کوچه ها و طراحی خانه ها در بافت تاریخی تبریـز نقـش مـؤثری ایفـا کرده است .شکل گیری بافت تاریخی این شهرها ضمن تبعیت از عامل فرهنگ، متأثر از عوامـل اقلیمـی و امنیتـی حـاکم بـر منطقه نیز بوده است .کوچه های تنگ ضمن تأمین امنیت سبب ایجاد سایه و جریان طبیعی هوا در داخل این محلات و خانه ها شد ه است .جریان طبیعی هوا به تبعیت از وزش باد در اثر اختلاف دمای به وجود آمده بین کوچه و فضای خانـه( حیـاط داخلی) و با عبور از دهلیز و هشتی به محیط داخل راه می یافت که بدین وسیله بخشی از تهویه طبیعـی هـوا از ایـن طریـق صورت می گرفت. از انواع عوامل تأثیرگذار اقلیمی که طراحی خانه ها متأثر از آن بـوده مـی تـوان بـه مـواردی ماننـد انـرژی
11
خورشیدی جذب شده در دیوارها، انرژی خورشیدی نفوذیافته از طریق پنجره ها، اختلاف بین دمای داخلی و خارجی، سرعت جریان هوا در فضاهای باز، بسته و پوشیده و فشار بخار هوای داخلی اشاره کرد. شکل ساختمان نیز می تواند تأثیر زیـادی در هماهنگ ساختن ساختمان با شرایط اقلیمی، همچنین متعادل ساختن انتقال شرایط بحرانی هوای خارج به داخل سـاختمان داشته باشد .برای پی بردن به نقش شرایط حرارتی هر منطقه در شکل گیری ساختمان های همان منطقه باید نسبتاهمیّت هر یک از عوامل دمای هوا و شدت تابش آفتاب را مشخص کرد .به طور کلی نتیجه می گیریم که سردی هوا باعث فشـردگی فرم ساختمان و شدت زیاد تابش آفتاب باعث کشیدگی آن در جهت محور شرقی غربی می شود.
باید به این نکته هم توجه کرد که بهترین فرم ساختمان، فرمی است که کم ترین مقدار حرارت( کالری )را در زمستان از دست بدهد. در تابستان نیز، کم ترین مقدار حرارت را از آفتاب و محیط اطراف دریافت کند . بنابراین، پلان مربع بهترین فـرم ساختمان محسوب می شود؛ زیرا با وجود بیشترین حجم، کمترین سطح خارجی را دارد. [19 ]
شکل:6کشیدگی نما در جهت شرقی-غربی(خانه قدکی) مآخذ:نگارندگان
بسیاری اختلافات زیاد سطح با تأثیرپذیری از اقلیم در این خانه ها شامل سطوح زیرزمین، حیاط، پایین خانه، بالا خانه و بام و اختلاف ارتفاع زیاد شامل سقف های حوض خانه، شاه نشین، سه دری، پستو و ایوان است. در خانه های تاریخی - بومی جز ءفضاها به گونه ای طراحی شد ه است که در بیشترین ایام سال، بدون استفاده از تجهیزات اضافی حرارتی وبرودتی و برای بیشترین تعداد عملکرد در حد فاصل قلمرو عمومی تا خصوصی مانند : نشیمن، خواب، دیـد و بازدیـد و صـرف غـذا مناسـب بودند. اتاق ها در این خانه ها برحسب طراحی اقلیمی به صورتی شکل گرفته بود که شامل اتا قهایی فی نفسه خنـک، یـا اتـا قهایی گرم و یا اتا قهایی کوران دار می شد. وزش بادهای محلی سبب شده اسـت تـا سـاکنین منطقـه بـرای تهویـه، منـاطق مسکونی، به طور مؤثر از این عامل بهر ه مند شود .این امر سبب شده است تا ساکنین این شهرها و روسـتاها طـی قـر نهـا از ساختارهای خاصی برای بهره گیری از بادهای مطلوب و پرهیز از بادهای مضر استفاده کنند.
