مقاله بررسی تاثیر مهندسی ارزش و منابع انسانی بر بهره وری سازمان

بخشی از مقاله

بررسی تاثیر مهندسی ارزش و منابع انسانی بر بهره وری سازمان

.1چکیده

منابع انسانی با ارزش ترین و مهمترین عامل توسعه هر کشوری محسوب می شود . هدف از این مقاله بررسی اهمیت نیروی انسانی بعنوان یک منبع استراتژیک برای سازمان ها و همچنین عواملی که منجر به افزایش بهره وری سازمان می شود و در راس آنها مهندسی ارزش طرح و بررسی می گردد. بهره وری گوهر سازمانی است که می تواند پایداری و بقای سازمانها را تضمین و مکانیزمی برای کسب مزیت رقابتی باشد. مهندسی ارزش به تعبیری همان محاسبه ارزش است و روشــی سیستمـاتیک با تکنیک های مشخص است که کارکرد محصول یا خدمات را شناسایی می کند .هدف مهندسی ارزش ایجاد کنترل برای مجموع هزینه ها در زمینه محصول و خدمات در طول عمر محصول است بدون آنکه کیفیت فدا شود .ایــران بـه دلیل فقدان نظام ارزیابی و بهره برداری مناسب سالانه متحمل زیانی معادل 1650 میلیارد ریال می شود .مهندسی ارزش یک روش بسیار مهم برای مصرف بهینه بودجه تخصیص داده شده به پروژه است .کشورهای توسعه یافته مهندسی ارزش را به عنوان ابزار اصلی بهره وری معرفی کرده و در بعضی موارد تخصیص بودجه سالانه مجموعه ها را منوط به ارائه گزارش سالانه مهندسی ارزش کرده اند. در واقع مهندسی ارزش را می توان سفری از »تلاش برای انجام درست کار« به »تلاش برای انجام کار درست« دانست. مهندسی ارزش، از تکنیک های بسیار قدرتمند حل مساله، کاهش هزینه و بهبود کیفیت و عملکرد طرح ها و محصولات بخش های مختلفی چون نیرو، صنعت، خدمات و عمران است. این تکنیک، تنها یک فرآیند خلاق، نوآور و نظام یافته در حل مساله نیست، بلکه قدرت و توانایی تشخیص مساله و فرموله کردن آنرا نیز دارد. به بیان ساده، مهندسی ارزش ارائه روشی است جدید، برای انجام کارهایی که قبلاً با شیوه های سنتی و قدیمی انجام می شده است.

واژه های کلیدی : مهندسی ارزش, نیروی انسانی ' بهره وری سازمانی.

.2مقدمه

رسالت مدیریت و هدف اصلی مدیران هر سازمان استفاده موثر و بهینه از منابع و امکانات گوناگون چون نیروی کار،سرمایه، مواد، انرژی و اطلاعات است.در این رسالت استفاده بهینه از نیروی انسانی (بهره وری نیروی انسانی)از اهمیت خاصی برخوردار است چراکه انسان بر خلاف سایر منابع سازمانی دارای عقل و اختیار است و مدیر نمیتواند بسادگی از آن استفاده نماید و مهمتر اینکه نیروی انسانی نه تنها یک منبع سازمانی است بلکه تنها عامل بکار گیری سایر عوامل میباشد؛ انسان بعنوان یک محور در توسعه نقش اساسی را در تمام محورهای دیگر بازی می کند ، در واقع نیروی انسانی مهمترین زیر ساخت هر مجموعه یا سازمان و کشور است، چون اساس حرکت به سوی توسعه انسان است. انسان به عنوان عنصر اصلی ساختار و مدیریت که می تواند توسعه را به ارمغان بیاورد و هم می تواند بعنوان مانع بزرگ توسعه عمل کند بنابراین انسان توسعه یافته جامعه توسعه یافته را به ارمغان می آورد. شاید از همین نکته بتوان زنجیره از مهندسی ارزش به نیروی انسانی و سپس بهره وری سازمان وصل کرد مهندسی ارزش کمک به کار کنان شیوه های نجام کار است که در نهایت بهره وری را ایجاد می نماید.از دیدگاه انجمن مهندسی ارزش آمریکا ؛ مهندسی ارزش روشی سیستماتیک با تکنیک های مشخص است که کارکرد محصول یا خدمات را شناسایی و برای آن کارکرد، ارزش مالی ایجاد می کند به نحوی که آن کارکرد در کمترین هزینه با حفظ قابلیت اطمینان و کیفیت مورد نظر انجام گیرد؛به بیان دیگر می توان گفت: مهندسی ارزش یک کوشش سازمان یافته برای تحلیل عملکرد سیستم ها، تجهیزات، خدمـــات و موسسات به منظور نیل به عملکرد واقعی با کمترین هزینه در طول عمر پروژه است که سازگار با کیفیت و ایمنی مورد نظر باشد. مهندسی ارزش یک روش بسیار مهم برای مصرف بهینه بودجه تخصیص داده شده است .ارزش بسیار ساده و در عین حال بسیار پیچیده است. زیرا چیزی است که مشتری طلب می کند.

.3اهمیت بهره وری

بدون تردید برای داشتن آینده پویا و توسعه یافته و ایستادگی اقتصادی در دنیای پررقابت امروزی، نیازمند افزایش بهرهوری و استفاده حداکثری از حداقل امکانات هستیم. امروزه همه کشورهای توسعه یافته و یا در حال توسعه به اهمیت بهرهوری بعنوان یکی از ضرورتهای توسعه اقتصادی و کسب برتری رقابتی پیبردهاند. در ایران اهمیت توجه به مقوله بهرهوری به دلایل مختلفی از جمله حاکم نبودن فرهنگ و نگرش درست به بهرهوری در جامعه، مورد غفلت واقع گردیده است. بسیاری از کارشناسان بر این باورند که حلقه مفقوده اقتصاد ایران پیش از آنکه سرمایه و یا منابع طبیعی باشد، نبودن بهرهوری سازمان است (1). بهره وری معیاری است از ستاده کالاها و خدمات نسبت به ورودی نیروی انسانی ، مواد ، تجهیزات و غیره … هر چه بیشتر صنعتی بهره ورتر باشد وضعیت رقابتی آن بهتر است . چون هزینه واحد آن کمتر است وقتی بهره وری افزایش می یابد ، کسب وکارها می توانند دستمزدهای بیشتری بپردازند بدون این که تورم ایجاد کنند . دنیای امروز اقتضاء می کند که با افراد ، زمان ، فضا و منابع کمتر در کل مقدار تولید یا خدمات بیشتری به دست بیاوریم.مطالعه تجربی در کشورهای پیشرفته دنیا نشان داده که اهمیت بهره وری در نتیجه توسعه سیستمهای نرم افزاری مدیریتی بیش از مشارکت و افزایش کلی عوامل کار و سرمایه در جریان تولید و ارائه خدمات بوده است . دقیقاً به همین دلیل امروزه تمام کشورهای جهان در پی بدست آوردن پیشرفتهایی در زمینه بهره وری هستند بدین معنی که بتوانند با مصرف منابع کمتر به مقدار تولید ملی بیشتری دست یابند . زیرا میان درامد سرانه کشور و شاخص بهره وری رابطه مستقیم وجود دارد . (2)

2

.4سطوح بهره روی

بهره وری در سطح کارکنان به تجزیه و تحلیل ، اندازه گیری و بهبود بهره وری نیروی انسانی اختصاص دارد . در مبحث بهره وری ملی ، بهره وری کل اقتصاد یک کشور بعنوان یک سیستم مورد تحلیل و ارزیابی قرار می گیرد .سطوح بهره وری از دیدگاه ابطحی و کاظمی به صورت زیر می باشد.

________________سطح جهانی _______________- _سطح ملی

________________-سطح بخش اقتصادی ________________-سطح رشته تجاری ________________-سطح سازمان
________________-سطح گروه کار

_________________سطح فردی((2

.5نیروی انسانی محور بهره وری

نظر به اینکه انسان خود مولد و مصرف کننده تکنولوژی است درک این نکته مشکل نخواهد بود که چرا نیروی انسانی مهمترین عامل توسعه اقتصادی - صنعتی به شمار می رود و اصولاً چرا نقش کلیدی و محوری را در ارتقای بهره وری برای انسان قائل شده اند ؟ علت این امر آن است که تنها انسان است که می تواند کمیت و کیفیت کار خود را ارتقاء دهد ، طرحهای جدید ارائه دهد و با خلاقیت خود مشکلات را از پیش راه بردارد ، بر نیروی کار خود بیفزاید و راهکار کاهش هزینه ها را بیابد و در حقیقت تنها عاملی است که می تواند تغییراتی در خود و محیط اطراف خود بوجود آورد (3).

.6عوامل موثر بر بهره وری نیروی انسانی

1 -توان یا آمادگی کاری:باید به خاطر داشت که افراد مجموعه ای از تواناییها نیستند هر فردی دارای نقاط قوت و ضعفی است . ( اجزای کلیدی توان عبارت است از : الف ) دانش کاری مربوط به شغل ب) تجربه کاری مرتبط با شغل ج ) استعداد مربوط به کار 2 -شناخت شغل:هر یک از کارکنان باید از آنچه که باید انجام دهند، زمان و چگونگی انجام آن شناخت خوبی داشته باشند.

3 -حمایت سازمانی منظور حمایت یا کمکی است که کارکنان برای انجام دادن موفقیت آمیز کار به آن نیاز دارند. 4 -انگیزش یا تمایل

5 -بازخور عملکرد:منظور از این نوع بازخود ، ارایه غیر رسمی عملکرد روزانه فرد به اوو همچنین باز دیدهای رسمی دوره ای است.

6 -اعتبار : منظور معتبر بودن تصمیمات مربوط به منابع انسانی از نظر قانونی و هنجارها توسط مدیر است.

-7 سازگاری محیطی : عوامل برون سازمانی که می تواند عملکرد فرد را تحت تاثیر قرار دهد ، محیط را تشکیل می دهد((4

3

.7فرهنگ سازمانی و بهره وری نیروی انسانی

امروزه بر نقش فرهنگ سازمانی در بهبود بهره وری تاکید می شود. تیلور((2005 بیان می کند که برای افزایش بهره وری کارهای زیادی می توان انجام داد، شیوه هایی در ورای تکنیکهای آشکار وجود دارد که می توان آنها را بهبود بخشید تا به بهره وری بیشتر دست پیدا کرد یکی از موارد مهم بهبود فرهنگ سازمانی در گروههای کاری است. برای اینکه نشان دهیم تا چه اندازه فرهنگ سازمانی و بهره وری نیروی انسانی به هم مربوط می باشند به طرح کایزن اشاره می کنیم.لی (1999)کایزن در کشور ژاپن متولد گردیده است و به معنای بهبود مستمر و پیوسته، همگام با مشارکت همه ی افراد در سازمان است. کایزن از دو واژه ی KAI به معنای تغیر و ZEN به معنای خوب تشکیل شده است. هدف کایزن تلاش مداوم در جهت حفظ استانداردها و ارتقای آن می باشد. استراتژی کایزن بر این باور است که استانداردها طبیعتاَ بصورت آزمایشی تدوین شده اند و بایستی همواره تلاشهایی برای ارتقاء آن صورت گیرد. پیام راهبردی کایزن این است که حتی یک

روز نباید بدون ایجاد نوعی بهبود در سازمان سپری گردد زیرا سازمان یک سیستم باز است و باید پیوسته در حال تحول باشد (5).

.8ضرورت پرداختن به مهندسی ارزش

اصولا درجه موفقیت سازمان ها در یک بازار رقابتی بر شناخت آنها از نیاز مشتریان ( مصرف کنندگان ) و تلاش در جهت برآورده کردن این نیاز استوار است . عرضه محصولات / خدمت باید رضایت مشتری را جلب کرده و قابلیت عرضه به بازار و رقابت را داشته و از کیفیت مطلوب و قیمت مناسب برخوردار باشد . همچنین حفظ زمان تولید ، تحویل به موقع ، انجام خدمات پس از فروش و رعایت کامل قوانین اقتصادی و زیست محیطی نیز از شرایط اصلی موسسات برای موفقیت بیشتر به خصوص در یک بازار رقابتی هستند . سازمان ها برای پاسخگویی به نیاز مشتریان خود با محدودیت منایع روبرو هستند . بنابراین هر موسسه ای می تواند فرایند و روشهای مقرون به صرفه ( کاهش دهنده هزینه ) را به کمک مهندسی ارزش شناسایی کرده و از این طریق تامین خواست مشتریان را با صرف حداقل هزینه محقق سازد . به طور کلی مهندسی ارزش به عنوان یک ابزار مدیریتی می تواند منجر به نتایج ذیل شود :

· -1 پایین آوردن هزینه تولید

· -2 به حداقل رساندن پیچیدگی های تولید
· -3 کم کردن زمان تولید

· -4 استفاده از اندیشه ها و خلاقیتها

· -5 تامین کامل نیازهای مشتری و افزایش رضایت آنها

· -6 افزایش رضایت و انگیزه همکاران به واسطه افزایش سطح عملکرد آنها

· -7 بهینه کردن فرایند های کاری

· -8 کاهش مخارج سرمایه گذاری
· -9 ارتقاء یا ثبات کیفیت ( نه کاهش هزینه به قیمت کاهش کیفیت )