بخشی از مقاله
بررسی جیره های فشرده غذائی مورد استفاده در شرایط بحران و عملیات نظامی در کشورهای مختلف
چکیده:
قالب های غذائی فشرده بخشی از جیره های غذایی جنگـی انـد کـه در شـرایط بحـران، مـانور و
ماموریت های نظامی مصرف می شوند؛ این غذاها با دوام و آماده بـرای خـوردن مـی باشـند. از جنبـه لجستیکی کاهش حجم و وزن جیره های نظامی از گذشته دور مورد توجه بوده است. این دو عامـل از مهمترین فاکتور های موثر در بسته بندی، جابجائی، نگهداری و حمل و نقل اقـلام غـذائی اسـت. ایـن موضوع زمانی اهمیت دارد که تولید کنندگان غذائی بدانند که یـک سـرباز بایـد جیـره 8 روز خـود را همراه داشته و به سادگی آنرا حمل و نقل نماید. برای دست یابی به این مهم در حال حاضر محققان از فناوری های مختلف از جمله خشک کردن انجمادی استفاده می کنند تا در نهایت بتوانند جیره غـذائی فشرده که سبک بوده، حجم کمی را اشغال کرده و به سهولت مصرف شود را تولید کنند. ترکیب اصلی این جیره ها شامل غلات، شیر، روغن گیاهی، شکر و مواد غذائی گیاهی می باشد و به دلیـل سـبکی و کم حجمی قابلیت حمل و نقل و ذخیره سازی بالایی دارند. یکی از مـوارد مهـم مصـرف ایـن غـذاها هنگام بروز حوادث و بلایای طبیعی از قبیل سیل طوفان و زلزله می باشد. ثابـت شـده اسـت فـرآورده
هایی که با این هدف پایه گذاری شده اند برای افـراد در ایـن شـرایط بسـیار بـا ارزش مـی باشـد. در
حقیقت باید اذعان کرد که مهاجران، دریانوردان و قربانیان جنـگ و حـوادث طبیعـی بـا خـوردن مـواد
غذایی فشرده شانس جدیدی برای زندگی پیدا می کنند.
واژههای کلیدی: جیره های فشرده غذائی، مدیریت بحران، عملیات نظامی، پدافند غیرعامل
7 و 8 آبانماه 1392 مشهد مقدس
-1مقدمه
جیره های غذائی فشرده محصولی است که توسط مرکز تحقیقاتی تغذیه مواد غذائیFNRI 1 جهت تغذیـه افراد در شرایط اضطراری توسعه یافته است. این محصول بر پایه غلات شامل آرد غنی شده، روغن گیـاهی، شکر، شربت ذرت، آرد سویا، نشاسته ذرت، سوربات پتاسیم، ویتامین ها، طعم های لیمو، وانیل، کره و رنگ خوراکی با توجه به نوع فرمول تهیه می گردد. جیره به دلیل سبکی وزن، حجـم کـم، زمـان مانـدگاری بـالا 5)سال)، سهولت جابجائی و نگهداری و توزیع راحت آن از ویژگی های برجسته ای نسـبت بـه غـذا هـای دیگر برخوردار است. این قالب های غذائی برای باز شدن نیاز به ابزار خاصی ندارد. جیره اضافه مـی توانـد داخل بسته فویل باقی مانده و دوباره مهر و موم شود و بدون آماده سازی در شرایط مختلف نظیـر اردوهـا، سازمانها و ادارات، سفرهای دریایی، زلزله و هر موقعیت طبیعی یا مصنوعی اضطراری و غیر اضطراری دیگر مصرف شوند. توجه به تغذیه و تامین نیازهای غذائی مردم در شرایط اضطرار نظیر سیل ، زلزلـه و جنـگ از موضوعات مهمی است که تمامی کشورهای مختلف بویژه صنعتی را برآن داشته است تا تولید انواع متنوعی از این نوع جیره ها را در دستور کار خود قرار دهند.
تولید این جیره ها در بسیاری از کشور های پیشرفته صنعتی علاوه بر مصارف نظامی کاربرد عمومی نیز یافته است. با نگاه به بر نامه های حمایتی دولت ها بویژه کسب مالیات از این گروه از مواد غذائی می توان تا حدودی به نقش و اهمیت این جیره ها پی برد. در این میان می توان به کشور کانادا اشاره کرد که در آن تأمین فراورده ها و اقلام اساسی شامل اکثر غذاها و نوشیدنی های موجود در بازار برای مصرف انسان، از جنبه مالیاتی سطح صفر هستند.
-2 بررسی جیره های غذایی فشرده در کشورهای مختلف -1-2 انگلستان -1-1-2جیره نجات ویژه نیروی دریائی
هر بسته حاوی جیره روزانه یک مرد است. برای مصرف باید گازهای کوچکی زده و اجازه داد تا کاملا در دهان حل شود. هر قالب فشرده غذائی از مالتو دکسترین، گلوکز، شکر، عصاره مالت و روغن گیاهی تشکیل شده است. وزن قوطی و محتویات 210 گرم با ابعاد 30 * 80 * 100 میلی متر می باشد.
-2-1-2جیره پرواز
این جیره حاوی دو عدد قوطی آلومینیوی دو تیکه، دوبسته مواد غذائی اضطراری 8) قالب در هر بسته)، دو بسته شکر ( هر بسته حاوی 12 عدد)، یک بسته حاوی نوشیدنی ( شامل 7 بسته قهوه فوری، 4 بسته چای فوری و 7 بسته پودر خامه)، کیسه پلی اتیلینی و برگه دستورالعمل نظامی است. بسته بندی جیره در ابعاد *5 3/5 * 4 اینچ (هر اینچ 2/54 سانتی متر) می باشد.
-2-2کانادا
-1-2-2 جیره های عملیاتیIMP 1
هر وعده شامل غذای اصلی، دسر، نوشیدنی، آبنبات و یک بسته کلوچه یا شکلات است. همچنین ممکن است درون بسته اقلام اضافی مثل مخلوط های سوپ آماده، پوره سیب زمینی آماده و یا برنج آماده باشد. این جیره شامل یک وعده غذا (صبحانه، نهار یا شام) برای یک نفر است و به صورتی بسته بندی می شود تا فشرده و سبک باشد. وعده غذای اصلی می تواند گرم یا سرد مصرف شود. محتوی بسته جیره حاوی گرم کن نیست برای گرم کردن غذا می توان آن را بمدت 5 دقیقه درون آب جوش قرار داده یا از FRH استفاده کرد.
-3-2 فرانسه
-1-3-2 جیره هایRCIR 2
نام اصلی این جیره در فرانسه Ration de Combat Individuelle Rechauffable است. یک جیره ساده
است با 3200 کالری و برای رفع نیازهای یک سرباز در یک روز طراحی شده است. 12 عدد جیره در کارتن بسته بندی می شوند. یک پالت حاوی 20 کارتن و بعبارت دیگر 240 عدد جیره است. هر بسته غذای RCIR حاوی دو غذای پخته وآماده، یک ادویه، یک بسته سوپ فوری، پنیر نرم، کراکر در دو نوع شور و شیرین، لوازم صبحانه، شکر، قالب های فشرده انرژی زا، آدامس، آبنبات، کارامل، دستمال کاغذی، قرص های تصفیه آب و لوازم گرمایی(کبریت، قرص های سوخت و اجاق قابل حمل یکبار مصرف) است.
-4-2 روسیه -1-4-2 بسته های سوخو3
اقلام تشکیل دهنده آن عبارت است از نان و کنسرو شامل کنسر گوشت، چند عدد کراکر ، یک قوطی کوچک پنیر، یک چای کیسه ای، حبه های بزرگ قند، دو قوطی کنسرو گوشت باگ ویت1، استفاده از این جیره در افغانستان بخوبی جواب نداده است.
7 و 8 آبانماه 1392 مشهد مقدس
-5-2 آلمان
-1-5-2جیره های حیات
تولید جیره های حیات به فرم فشرده در این کشور از سال 1989 شروع گردید. وزن این جیره 210 گرم و نیاز دو روز فرد در شرایط اضطراری را تامین می کند. جیره به صورت مستقیم و یا همراه با آب و شیر قابل استفاده است استفاده از جیره های تولید شده در نروژ در کشور آلمان نیز متداول است.
NRG- 5 جیره مناسب شرایط اضطراری است؛ هر قالب فشرده در بسته های PE/foil بسته بندی و 9 قالب به وزن 500 گرم در یک بسته برای مصرف 2 روز بسته بندی شده است. این جیره ها در وزن 250 گرم با نام NRG- M برای مصرف یک روز سربازان، ورزشکاران طراحی شده است. هردو این جیره ها مناسب مصرف کودکان و بزرگسالان به عنون یک بیسکویت بوده و زمان ماندگاری آنها 5 سال است. ترکیبات جیره شامل آرد گندم، روغن گیاهی، شکر، پروتئین گیاهی، عصاره مالت، ویتامین ها و مواد معدنی می باشد.
-6-2 جیره های سوئد و نروژ -1-6-2 جیره های غذائی Bp-5
BP-5 در ابتدا به عنوان جیره غذایی اضطراری قایق های نجات هنگام حوادث برای مسافران و خدمه کشتی در زمان فرار و گریختن آنها از کشتی مصرف می شد. این جیره در شرایط اضطراری گوناگون در صحرا و دشت ها از قبیل کشور حبشه یا اتیوپی و خشکسالی های سودان از سال 1985 تا 1986 و همچنین در نبرد بالکان در سده اخیر استفاده گردیده است. این جیره یک قالب غذائی فشرده حاصل از گندم است که دارای محتوی تغذیه ای بالایی است. هر بسته این جیره دارای 500 گرم وزن است و شامل 9 قالب بصورت غذای فشرده شده می باشد. 24 جعبه از این محصول در یک کارتن و 55 عدد از این کارتن ها روی یک پالت قرار می گیرند. یک کانتینر 20 فوتی (هر فوت معادل 30/48 سانتیمتر) می تواند 18000 کیلوگرم غذای فشرده معادل 1500 کارتن و یا 36000 جعبه جیره را در خود جای دهد.این حجم (یک کانتینر) حداقل یک رژیم غذایی برای 10000 انسان بالغ در طول یک هفته می باشد.
این جیره مکمل تمام غذاها و دارای 5 سال مدت مصرف می باشد و در سرتاسر جهان در شرایط نامناسب و در هنگام حوادث طبیعی و غیر طبیعی استفاده می شود. همچنین از این جیره به عنوان یک غذای سلامتی برای افرادی که دچار سوء تغذیه شده اند استفاده می شود. این قالب های غذای فشرده دارای کلیه مواد مغذی لازم، به جز آب، برای بازسازی و نگهداری بدن است. این غذا از نظر جذبی مناسب تمام گروههای سنی از 6 ماهه به بالا است.
-1-1-6-2کاربردهای Bp-5
این محصول می تواند بطور مستقیم به عنوان یک بیسکویت خورده شود و یا در آب خرد شود و بصورت مخلوط استفاده شود. مهمترین موارد کاربرد این جیره عبارت است از:
-1 امداد رسانی در شرایط حادثه این جیره غذایی در مرحله نخست یک عملیات نجات بسیار عالی می باشد. برای مثال توزیع کلی قبل
از اینکه ایستگاه های غذایی مستقر شوند و یا در هنگام سقوط هوایی در نواحی خارج از دسترس را می توان نام برد. این قابلیت ها به علت بسته بندی بسیار محکم، تراکم فرآورده، توزیع آسان و اینکه به هیچ گونه آماده سازی قبل از مصرف نیاز ندارد برمی گردد.
-2 یک جیره غذایی در منزل در برنامه های غذارسانی به کودکانی که دچار سوء تغذیه شده اند بسیار دشوار می باشد که 6-8 وعده
غذایی در روز داشته باشند، به همین دلیل این محصول به خانه ها فرستاده می شود تا به عنوان غذای شب و یا بیسکوئیت و یا حالت مخلوط مصرف کنند.
-3 افراد سوء تغذیه ای به علت ترکیب تغذیه ای این ماده غذایی، برای افراد ضعیف مخصوصاً کودکان، زنان باردار و شیرده مناسب می باشد.
-4 عملیات اسکان مجدد ثابت شده است که این جیره در عملیات اسکان مجدد به عنوان یک غذای در دسترس برای ذخیره و
توزیع کردن بسیار مؤثر می باشد و دارای حمل و نقل آسان است و هیچ نیازی به تهیه مقدماتی ندارد. -5 آمادگی انبار
به علت حداقل 5 سال ماندگاری و قابلیت مصرف، بسته بندی مناسب و تنوع در مصرف، این ماده غذایی به عنوان موجودی انبارهای اضطراری استفاده می شود.
-2-1-6-2 ملاحظات رژیمی
250 گرم از قالب های غذای فشرده این جیره (نیمی از یک واحد) حداقل نیازهای روزانه یک فرد بالغ را به پروتئین، ویتامین و مواد معدنی پوشش می دهد و این مقدار برای بچه ها زیاد است. آزمایشها در این زمینه نشان داده است که افراد سوء تغذیه ای این ماده غذایی را به خوبی پذیرفته و به سرعت سلامت خود را بدست می آورند حتی اگر مقدار کمی از این ماده (مثلاً یک جیره در روز) را دریافت کنند. این عمل به دلیل هضم و جذب بسیار مناسب این ماده غذایی است که آن را با بیسکوئیت ها متمایز می کند،
اگرچه که ماده اولیه آنها بسیار مشابه است.
7 و 8 آبانماه 1392 مشهد مقدس
در این ماده غذایی از آرد سویا به عنوان منبع پروتئینی استفاده نشده است زیرا این آرد مشکلات تغذیه ای دارد، مخصوصاً که تعدادی از الیگوساکاریدهای موجود درآن ایجاد اسهال می کنند. جیره غذائی فشرده Bp-5 دارای کنسانتره پروتئین سویا است که مقدار الیگوساکاریدهای آن طی عملیات فرآوری کاهش یافته است. این ماده غذایی علاوه بر کنسانتره پروتئین سویا دارای پروتئین گندم است. این غذا قابلیت هضم بالا و میزان اسید آمینه لازم را برای پروتئین ها حفظ می کند. طی فرآوری این جیره فشرده پروتئین های سویا و شیر هیچ فرآیند گرمایی نمی بینند تا مقدار ارزش بیولوژیکی پروتئین ها در سطح بالایی حفظ شود. همچنین در معرض حرارت قرار نگرفتن این فرآورده، باعث حفظ دیگر مواد مغذی ناپایدار موجود
مثل ویتامین A و C بعضی از اسیدهای آمینه می شود.
-2-6-2 قالب های غذائی فشرده Bp-100
Bp-100 یک قالب غذائی فشرده بسیار مغذی با گندم و جو است. این ماده غذایی بعد از پخته شدن با مواد مغذی غنی می شود. هر بسته این جیره دارای 510 گرم وزن است و شامل 9 قالب غذائی بصورت فشرده شده می باشد. 24 جعبه از این محصول در یک کارتن و 55 عدد از این کارتن ها روی یک پالت قرار می گیرند. در حقیقت باید گفت این قالب های غذائی یک جیره غذایی فشرده است که برای توانبخشی مجدد افراد دچار سوء تغذیه استفاده می شود. مشخصه های تغذیه ای این محصول بسیار شبیه به خواص درمانی شیر است استفاده از این جیره نتایج خوبی در درمان سل و کمک به بیماران ایدز نشان داده است.
-3-6-2 قالب های غذائی فشردهAFYA
یک جیره غذائی آماده مصرف که حاوی انرژی بالا غنی شده با ویتامین ها و املاح برای بالا بردن سیستم ایمنی بدن قابل استفاده در منزل و بیمارستان برای بیماران ایدز و سل است. این فرآورده یک ماده دارویی نیست اما در موارد زیادی زندگی بهتری را ایجاد می کند و مدت عمر را با تأخیر انداختن فرآیند ایدز افزایش می دهد. دو قالب فشرده این جیره در کاغذ مقاوم به روغن1 بسته بندی شده و 26 بسته آن در یک کارتن به وزن 12/95 کیلو گرم قرار دارد. ترکیبات جیره شامل آرد گندم برشته، جو فلس شده، روغن گیاهی، شکر، کنسانتره پروتئین سویا، عصاره مالت، آمینو اسید ها، املاح و ویتامین ها و طعم دهنده ها می باشد.
