بخشی از مقاله
چکیده
توسعه و پیشرفت علمی آرزوی آرمانی هر جامعه بشری است، یکی از این نهادهای مادر که به این امر دامن می زند و محوریت اصلی کار خود را بر آن قرار داده است، آموزش و پرورش است که این امر در کشور ایران نیز اصلی کلیدی قرار گرفته است. یکی از دروس مطرح در این وزارت ادبیات فارسی و زیرشاخه های آن است. دیکته اصلی است که هم بر حفظ زبان مادری تکیه دارد و هم بر امر درست نویسی که اساس کار آموزش است.
موضوع این مقاله بیان روش های نوین املا نویسی در پایه ی ابتدایی و تأثیرات آن بر دانش آموزان است وبه بررسی تأثیرات شیوه های نوین بر روی دانش آموزان می پردازد. داده های این پژوهش به صورت تحلیلی - توصیفی مورد بحث قرار گرفته که جامعه ی آماری این مقاله را دانش آموزان پایه ی تحصیلی پنجم ابتدایی مدارس م. معارف 6 شیراز و دکتر امیر زاده کازرون با جمعیت 64 نفر تشکیل می دهد. همچنین داده های این مقاله و پردازش آن ها به صورت میدانی صورت گرفته است. یافته ها حاکی از این است که شیوه های جدید و خلاقانه باعث افزایش میزان یادگیری و انگیزه ی دانش آموزان در درس املا شده است.
مقدمه
آموزش و پرورش به عنوان یکی از مهم ترین نهادهای کشوری است که به تعلیم کودکان، نوجوانان و جوانان می پردازد و از دغدغه های مهم این نهاد اجتماعی، کتاب های درسی و محتوای آموزشی آن است. در حال حاضر به انواع شیوه های نوین و خلاقانه در کتاب های درسی با توجه به پیشرفت تکنولوژی جهان معاصر، نگاه ویژه ای شده است.
درس املا یکی از تکالیفی در آموزش و پرورش است که نگاه های خاصی را به خود معطوف کرده است . این سطح از ارشیابی پیش از این در مدارس به صورت تقریری اعمال می شد اما امروزه به سبب توجه به ادبیات کودکان و نوجوانان که در آموزش و پرورش ارزشمند است ، شیوه های جدید به صورت خلاقانه که افزایش هوش هیجانی را در بردارد؛ مد نظر قرارگرفته است و در این حیطه لزوم تغییر شیوه های خلاقانه ای که باعث افزایش میزان یادگیری، انگیزه و علاقه ی دانش آموزان می شود، احساس می گردد.
در نتیجه این شیوه ها و تکنیک ها می تواند جایگزین موثری برای روش های کهنه و سنتی - در آن مشکلات زیادی از قبیل: کاهش اعتماد به نفس و افزایش رقابت نا به هنجار میان دانش آموزان وجود داشت. - بشود. کارشناسان علوم تربیتی که همواره کمک ویژه ی به رشد و شکوفایی در حیطه ی تعلیم و تربیت کرده اند، دراین زمینه هم می توانند با استفاده از اطلاعات به روز، نظریه ها و فنون جدید در این زمینه به یاری نظام آموزش و پرورش کشور بشتابند.
شکل نوشتاری زبان عالی ترین و پیچیده ترین شکل ارتباط زبانی است. - نوشته پور، - 1378 که بقیه ی مهارت های زبانی - شنیدن، گفتن و خواندن - پیش نیاز این مهارت محسوب می شود. در قرن انفجار اطلاعات نوشتن یکی از مهم ترین مسائل روزمره است که برای تبادل اطلاعات، نیاز مبرمی به آن احساس می شود و جایگاه خاصی در دوره ی ابتدایی به آموزش این مهارت اختصاص یافته است.
یکی از مشکلاتی که دانش آموزان در حیطه های درسی خود دارند، متوجه درس املا است که در بیشتر مواقع برای آنان توأم با استرس و اضطراب است. این مقاله در صدد است به این سوالات پاسخ دهد: -1 تا چه اندازه روش های نوین املا باعث افزایش میزان یاد گیری دانش آموزان می شود؟ -2 آیا روش های نوین املا باعث افزایش انگیزه دانش آموزان در نوشتن املا می شود؟ به نظر می رسد با توجه به این پرسش ها می توان فرضیه هایی شامل -1 روش های نوین املا باعث افزایش میزان یادگیری دانش آموزان می شود -2. روش های نوین املا باعث افزایش انگیزه دانش آموزان در نوشتن املا می شود؛ را مطرح نمود.
پیشینه تحقیق
در این زمینه ی این پژوهش بایدگفت، مقالات و کتاب های متعددی نوشته شده است. از جمله ی این مقالات می توان گفت: - روش تدریس املا - آبان 1387 - فتح آبادی، جواد - و - شیوه های آموزش املا - 20 اسفند - 1394موسوی، نگار - اشاره کرد.
1-1چهار چوب مفهومی
1-1-1کتاب درسی
کتاب های درسی، یکی از ارکان مهم در آموزش و پرورش هر کشوری محسوب شده وارزشمند هستند . به جرأت می توان گفت کتاب های درسی یکی از نماد های پیشرفت و یا عقب ماندگی نظام آموزشی هر کشوری به شمار می آید. از این رو مسئولان مربوطه ی نظام آموزشی کشور ها می کوشند تا در حد امکان ، نقایص و کاستی های هر درس را با توجه به معیار هایی از جمله: پایه ی درسی ، نیاز جامعه ، علاقه ی دانش آموزان، نیاز و توانایی های سنی آنان بر طرف کنند. تا بتوانند کتاب های درسی با کیفیت، مطابق با استاندارد جهانی و فرهنگ جامعه ی خود تدوین نمایند.
درس املا برای ارزشیابی سطح نوشتن که یکی از مهارت های چهارگانه ی زبانی است ، به کار می رود . معلمان و مربیان با توجه به انعکاس این ارزشیابی می توانند علاوه بر مهارت نوشتن ، نتیجه ی سطح مهارت های دیگر زبانی مانند: خواندن و شنیدن را هم مشاهده نمایند. تا در صورت نیاز، نسبت به بر طرف کردن ضعف های دانش آموزان اقدام کنند. این درس ارتباط مستقیمی با درس فارسی خوانداری و فارسی نوشتاری - نگارش - دارد. همچنین دارای ارتباط آشکار و پنهان با درس های انشا، هدیه های آسمانی و . . . است. با نگاهی موشکافانه به اولویت های نظام آموزشی و مدارس کشور، در مجموع به نظر می رسد، توجهات بیشتر معطوف به دو درس فارسی خوانداری و فارسی نوشتاری - نگارش - ، در قیاس با سایردروس مذکور است .
-1-1 فارسی و املا
یکی از سه کتاب اصلی پایه ی ابتدایی که کتاب های دیگر درسی زیر مجموعه ی آن قرار می گیرد؛ فارسی بخوانیم یا خوانداری است . درکنار فارسی خوانداری، کتاب فارسی نوشتاری - نگارش - است، همچنین تکالیف نوشتاری فارسی دانش آموزان در این کتاب تحت عنوان نگارش گرد آوری شده است . لازم به ذکر است در آخرین تالیفات کشوری این کتاب، تمرکز اصلی بر روی پرورش قوه ی خلاقیت دانش آموزان و سپس مکتوب کردن آن است .
هریک از کتاب های فارسی خوانداری پایه های دوم تا ششم ابتدایی در 7 بخش مجزا ذکر شده است که درس هایی را به خود اختصاص داده اند. پس از هر شعر یا متن - عنوان و متن خود درس - اجزایی تقریبا همسان در تمامی درس های کتاب وجود دارد. این اجزا مانند :درک مطلب ، ببین و بگو ، بشنو و بگو ، حفظ کنیم ، دانش زبانی و واژه آموزی آورده شده است . در انتهای هر درس نیز، حکایتی از شاهکار های ایران و جهان گنجانده شده است .
3-1-1شیوه های نوین و خلاقانه املا
در گذشته روش های سنتی و کهنه ی املا بدین گونه بود که معلم یا مربی از روی متن درس می خواند و دانش آموزان موظف بودند، هر آن چه را که می شنیدند، در دفتر خود بنویسند . در پایان املا معلم متن های دانش آموزان را تصحیح و بیشتر اوقات باخودکار قرمز زیر غلط های دانش آموزان خط قرمز می کشید . آنان باید جلسه ی بعد از روی هر کلمه ی اشتباه ده الی پنجاه مرتبه - یا بیشتر - جریمه نوشته و همراه خود به کلاس می آوردند. طبق یافته های علمیBپژوهشی کارشناسان علوم تربیتی و محققان فعال در این زمینه این اعمال، نه تنها کمکی به روند پیشرفت و سیر صعودی دانش آموزان دراهداف این درس و مهارت زبان آموزی نمی کرد، بلکه به تدریج درگذر زمان به کاهش اعتماد به نفس آنان منجر می شد.
همچنین طبق اصول روان شناسی رشد کودک و تربیتی از جمله کتاب علی اکبر سیف این جریمه ها چون بدون تمرکز و دقت دانش آموزان همراه است - صرفا رو نویسی است - ؛ مثمر ثمر واقع نمی شوند. در حال حاضر شیوه های جدیدی روی کار آمده است که می تواند جایگزین مناسبی برای روش هی سنتی و کهنه شود و دانش آموزان را از کابوس درس املا برهاند.
الف - املا چیست ؟
املا واژه ی عربی به معنای پر کردن و گفتن مطلبی، تا دیگری آن را بنویسد. اما دیکته واژه ی فرانسوی است به معنای متنی است که کسی بگوید و دیگری آن را بنویسد ؛ در زبان فارسی واژه ی معادل املا و دیکته نداریم . در مجموع می توان آن را از" برنویسی" یا "گفتار نویسی" نامید. - فتح آبادی 19، - 1377
ب - مهارت املا نویسی چیست ؟
مهارت املا نویسی به معنای قادر بودن و توانایی برای تبدیل کردن صورت آوایی واژگان به شکل صحیح نوشتاری حروف، کلمات و جمله ها است. دانش آموزان باید به نحو احسن توانایی لازم را برای کسب این مهارت به دست بیاورند. وقتی آنان بتوانند به خوبی میان تلفظ، صورت آوایی واژگان و شکل نوشتاری آن، ارتباط برقرار کنند ؛ در این زمینه موفق شده اند . بدین ترتیب زمینه ی مناسب برای پیشرفت آن ها در مهارت نوشتن و درس املا پدید می آید
ج - اهداف اصلی املا
به صورت کلی با توجه به تعریف املا، اهداف ان را این گونه می توان برشمرد:
1. صحیح نویسی: تبدیل نشانه ی آوایی و صورت شنیداری به شکل نوشتاری صحیح و مطابق با رسم الخط دستور زبان فارسی معیار.
2. زیبا نویسی: زیبایی و خوانایی متن نوشته شده توسط دانش آموزان با توجه به معیارهایی از قبیل : شکل ، اندازه واژگان و صورت صحیح نگارشی متن .
3. رفع اشکال : تشخیص ضعف های املایی دانش آموزان مانند وارونه نویسی، قرینه نویسی و . . . توسط معلم یا مربی وکوشش برای رفع اشکالات و افزایش دایره ی لغوی دانش آموز
