بخشی از مقاله
تأثیر آموزش اصول و فلسفه تربیتبدنی بر ذهنیت فلسفی دانشجویان
چکیده
یکی از روش هاي تفکر، تفکر فلسفی است؛ و آنچه مسلم است، تعیین اهداف و به دنبال آن تعیین روش هاي اجرایی و ارزشیابی نتایج، بدون داشتن تفکرات و پایههاي فلسفی، کاري سطحی و کم دوام خواهد بود. از این رو بر این پژوهش به بررسی اثر آموزش یک ترم اصول و فلسفه تربیت بدنی بر ذهنیت فلسفی دانشجویان دختر و پسر گرایش مدیریت و برنامه ریزي ورزشی پرداخته است.
روش تحقیق از نوع نیمه آزمایشی بوده که به شکل پیش آزمون و پس آزمون اجرا شد و جمعآوري اطلاعات به صورت میدانی و از طریق پرسشنامه انجام گرفت، بدین منظور تعداد 51 دانشجوي دختر و پسر رشته کارشناسی ناپیوسته تربیت بدنی با گرایش مدیریت و برنامه ریزي ورزشی از دانشگاه غیرانتفاعی شمال آمل که در سال تحصیلی 1387-88 در ترم یک مشغول به تحصیل بودند، در این تحقیق شرکت کردند؛ و قبل و پس از 16 جلسه تشکیل کلاس اصول و فلسفه تربیت بدنی، توسط پرسشنامه »ذهنیت فلسفی« (تهیه شده توسط طالب پور و همکاران (1384 ارزیابی شدند. پرسشنامه مذکور 60 سؤالی، داراي 3بعد »تعمق1، انعطافپذیري2، و جامعیت«3 (هربعد فلسفی با 20 سؤال) میباشد.
پس از آموزش اصول و فلسفه تربیت بدنی میزان ذهنیت فلسفی، مؤلفه هاي جامعیت و تعمق دانشجویان در مقایسه با قبل آن بهبود معنی داري یافت؛ اما در مؤلفه انعطاف پذیري تغییر معنی داري دیده نشد. همچنین پس از آموزش بین ذهنیت فلسفی دختران با پسران، دانشجویان داراي رشته هاي ورزشی انفرادي و گروهی، و سطوح مختلف قهرمانی هیچ تفاوتی مشاهده نشد.
بهبودي معنی دار ذهنیت فلسفی دانشجویان ناشی از افزایش معنی دار مؤلفه هاي جامعیت و تعمق آن بود؛ و اثرگذاري معنی دار آموزش اصول و فلسفه تربیت بدنی بر بهبود ذهنیت فلسفی دانشجویان، ضرورت آموزش آن را در دوره هاي ضمن خدمت مدیران و همچنین واحدهاي تصمیمگیري سازمانهاي ورزشی مورد تأکید قرار میدهد.
واژگان کلیدي: اصول و فلسفه تربیتبدنی، ذهنیت فلسفی، مدیریت و برنامه ریزي ورزشی.
مقدمه
چنانچه جوهر اصلی مکاتب فلسفی را دیدگاه آن ها از نظر هستی شناسی4، ارزششناسی5 و معرفت شناسی6 بدانیم، تأثیر عمیق آن ها در هدف گذاري، برنامه ریزي و روش هاي اجرایی و نظام هاي ارزشیابی مراکز آموزشی به گونه اي روشن تر پدیدار خواهد شد .(9) فلسفه جهت می دهد، کاربرد دانشها و مهارت هاي اندوخته شده در دوران کارآموزي حرفه اي را به یک شیوه مؤثر ممکن می سازد. فلسفه به توسعه و روشن شدن باور ها و ارزش هایی که مبناي رفتار هستند کمک می کند. فلسفه عبارت است از: فرایند آزمایشنقّادانه، استدلال و تفکر براي رسیدن به حقیقت. معیار هاي اخلاقی و ارزش ها راهنماي عمل حرفه اي و زندگی روزمره ما هستند .(11)
از سوي دیگر، روبهرویی انسان با مسائل پیچیده در زندگی، در هر لحظه او را به تصمیمگیري در شرایط ریسک و بحرانی نیازمند می نماید 10) و .(13 در مدیریت نیز تصمیم گیري هدفمندانه یکی از نیازهاي مهم به شمار می رود؛ به طوري که تصمیم گیري بدون تفکر و تحلیل، صحیح نبوده و خطرناك می باشد 8) و .(13 رسالت مدرسه و آموزش و پرورش، آموزش فکر کردن است؛ زیرا اگر فراگیران در زمان اشتغال به تحصیل در مدرسه یا دانشگاه، فکر کردن را نیاموزند، چگونه می توانند به یادگیري ادامه دهند 2) و .(13 از مسائل مهم و قابل بحث در باب تفکر، روشهاي تفکر است. روش هاي تفکر، زیربناي نظریه ها، قضاوت ها، داوري ها، شناخت ها و جهان بینیها است 4) و .(14 طرز تفکر انسان، در بکار بستن اصول و قوانین زندگی او را یاري می نماید 5) و .(14 یکی از روش هاي تفکر، تفکر فلسفی است 4) و .(13 آن چه مسلم است، تعیین اهداف و به دنبال آن تعیین روش هاي اجرایی و ارزشیابی نتایج، بدون داشتن تفکرات و پایه هاي فلسفی، کاري سطحی و کم دوام خواهد بود.
مکاتب فکري و فلسفی مختلف نحوه شکل گیري و وظایفی که مراکز آموزشی باید بر عهده گیرند را به صورتهاي مختلف بیان کردهاند.
به نظر می رسد دانشجویان همانگونه که در دوران دانشجویی در مراکز تربیت معلم و در سایر دانشگاه ها، دروس عملی و تئوري فراوانی در زمینه حرکات متعدد ورزشی و اثرات آن بر انسان، می گذرانند، باید مهارت هاي ذهنیت فلسفی را نیز طی آموزش هاي مختلف عملی و تئوري رشد و توسعه دهند و این کار میتواند در کنار واحد هاي درسی مربوط به فلسفه تربیت بدنی و یا اصول و مبانی تربیتبدنی صورت پذیرد .(3) بنابراین با توجه به اهمیت تفکر و تصمیم گیري متفکرانه در بخش مدیریت علی الخصوص مدیریت ورزشی کشور؛ و رسالت دانشکده ها و گروه هاي تربیت بدنی در امر تربیت مدیر ورزشی متخصص، لازم است که علاوه بر تفهیم فلسفه، فلسفه تربیت بدنی و دیدگاه هاي فلسفی مختلف نسبت آن، به روشن کردن جنبه هاي مختلف ذهنیت فلسفی نیز پرداخته شود. از این رو تحقیق حاضر در صدد پاسخگویی به این سؤال است که آیا 16 جلسه تدریس درس اصول و فلسفه تربیت بدنی بر ذهنیت فلسفی دانشجویان کارشناسی ناپیوسته مدیریت و برنامه ریزي ورزشی دانشگاه غیرانتفاعی شمال آمل تأثیري دارد؟ لازم به ذکر است که اگرچه مطالعاتی به مقایسه ذهنیت فلسفی در نمونه هاي آماري متعدد با ویژگی هاي خاص خود پرداخته اند، اما این پژوهش براي اولین بار در کشور صورت می پذیرد و ادبیات پیشینه اي در این زمینه در کشور موجود نیست.
روششناسی تحقیق
روش تحقیق از نوع نیمه آزمایشی بوده که به شکل طرح پیش آزمون و پس آزمون اجرا شد و جمع آوري اطلاعات به صورت میدانی و از طریق پرسشنامه انجام گرفت.
جامعه و نمونه: جامعه و نمونه آماري پژوهش حاضر شامل 56 دانشجوي دختر و پسر مقطع کارشناسی ناپیوسته رشته تربیت بدنی با گرایش مدیریت و برنامه ریزي دانشگاه غیرانتفاعی شمال آمل بود که در سال تحصیلی 87-88، در ترم اول شاغل به تحصیل بوده اند. با تمهیدات و شرایطی که گذاشته شد، تعداد 41 نفر 16) پسر و 25 دختر) بدون غیبت کلاسی بودند و اطلاعات جمعآوري شده از ایشان مورد قبول و تجزیه و تحلیل آماري واقع شد. میانگین و خطاي استاندارد سنی ایشان نیز به ترتیب براي دانشجویان پسر و دختر شامل 21/62 0/48 و 22/12 0/51 بود.
ابزار تحقیق: ابزار این پژوهش پرسشنامه »ذهنیت فلسفی« طالب پور و همکاران (1384) است (13) به طوريکه شامل 3 مؤلفه (جامعیت، تعمق، انعطاف پذیري) می باشد که با 60 سؤال (هر غالب فلسفی با 20 سؤال) پوشش داده شده است؛ و هر سؤال 4 گزینه براي انتخاب پاسخ دارد 4) سطحی لیکرت)؛ به طوريکه با انتخاب گزینه اول (هرگز)، امتیاز 1؛ با انتخاب گزینه دوم (بندرت)، امتیاز 2؛ با انتخاب گزینه سوم (بعضی مواقع)، امتیاز 3؛ و با انتخاب گزینه چهار تقریباً( همیشه)، امتیاز 4 به هر سؤال داده می شود. در پایان پاسخ دهی به سؤالات، مجموع نمرات هر 20 سؤال محاسبه شده و رتبهبندي هر غالب فلسفی براي هر شخص تعیین می گردد.
طرح تحقیق (برنامه ریزي جلسات و محتواي کلاس ها): هر هفته یک جلسه به مدت یک ترم 16) جلسه) کلاس ها بدین شکل برگزار می گردد: جلسه اول، مقدمه اي بر فلسفه؛ جلسه دوم تا یازدهم، معرفی 5 فلسفه آموزشی اصالت ذهن، واقع گرایی، جاودان گرایی، وجود گرایی، تجربه گرایی؛ جلسه دوازدهم و سیزدهم، اصول فلسفه تربیت بدنی؛ و جلسه چهاردهم تا شانزدهم،
