بخشی از مقاله
چکیده
مهارتهای زندگی باعث ارتقای تواناییهای روانی- اجتماعی افراد میشوند. همچنین این مهارت ها فرد را قادر میسازد که نگرش ها، ارزش ها و استعدادهای خود را به عمل در آورد و باعث شود که فرد خود را برای سازگاری مناسب و مؤثر با موقعیت های زندگی آماده کند؛ فرد را برای انجام فعالیت های مؤثر و سالم با انگیزه میکند و باعث افزایش اعتماد به نفس در فرد میشود. پژوهش حاضر از جمله پژوهش های آزمایشی میدانی با طرح پیش آزمون - پس آزمون با گروه گواه است که به منظور شناسایی تاثیرآموزش مهارت های زندگی بر سلامت روان دانشجویان رشته آموزش ابتدایی دانشگاه فرهنگیان شیراز انجام شده است. از این میان 90 نفر دانشجو به صورت تصادفی ساده هدفمند ازمیان جامعه پژوهش انتخاب و به شیوه تصادفی ساده به دو گروه 43و47 نفری گمارده شدند. قبل از انجام مداخله آزمایشی - ارائه متغیر مستقل - ، دو گروه با استفاده از پرسشنامه سلامت روان پیش آزمون شدند. سپس گروه آزمایشی به مدت 10 جلسهی یک ساعته تحت آموزش مهارت های زندگی به صورت گروهی قرارگرفت. یک هفته پس از انجام مداخله بار دیگر هر دو گروه با استفاده از آزمون سلامت روان پس آزمون شدند نتایج آزمون تحلیل واریانس چندمتغیری بر روی تفاضل نمره های پیش آزمون و پس آزمون نشان داد که، دانشجویان گروه های آزمایشی و گواه از لحاظ 12 خرده مقیاس آزمون سلامت روان متفاوتند. در نهایت، یافتهها گواه آن است که آموزش مهارت های زندگی مداخله درمانی باعث افزایش سلامت روان p <0/0001 - - و - F= 57/93 در دانشجویان رشته آموزش ابتدایی دانشگاه فرهنگیان شیراز میشود.
کلمات کلیدی: آموزش مهارت های زندگی، سلامت روان، خود آگاهی و تصمیم گیری.
مقدمه
مهارت های زندگی به گروه بزرگی از مهارت های روانی – اجتماعی و میان فردی گفته می شود که میتواند به افراد کمک کند تا تصمیمات خود را با آگاهی انتخاب کنند و بطور موثر ارتباط برقرار کند. برنامه آموزشی مهارت های زندگی در سال 1993توسط سازمان بهداشت جهانی تدوین گردید، که این سازمان ده مهارت اصلی را به عنوان مهارت زندگی مطرح کرد و آنها را در پنج گروه قرار داده است: -1 خود آگاهی و همدلی -2 ارتباط و روابط میان فردی -3 تصمیم گیری و حل مسئله -4تفکر خلاق و تفکر انتقادی -5 مهار کردن هیجانات مقابله با استرس. یکی از ویژگی های انسان، دارا بودن نیروی اندیشه است که به یاری آن میتوان به خود یابی برسد و این خود باعث هویت در جوانان میشود؛که منجر به رسیدگی عاطفی– جنسی و اجتماعی و... میشود.
سازگاری اجتماعی و سلامت روانی به عنوان دانشی نو را به شکل خاصی از آگاهی مجهز می کند و به ما کمک میکند تا نیرو های روانی و اجتماعی که با آنها روبرو هستیم بشناسیم.
سوالات پژوهش
اثر بخشی مهارت های زندگی بر سلامت روان دانشجویان تاثیر دارد.
زندگی انسان حاصل رابطه و پیوند او با دیگران است و با توسل به هویت و اتکا به باور های مثبت می تواند به سازگاری اجتماعی برسد.
فرضیه تحقیق:
بررسی بین مهارت های زندگی و سلامت روان دانشجویان رشته آموزش ابتدایی دانشگاه فرهنگیان شیراز
×فرضیه اصلی
بین مهارت های زندگی و سلامت روان دانشجویان رشته آموزش ابتدایی دانشگاه فرهنگیان شیراز رابطه وجود دارد.
×فرضیه های فرعی
بین خودآگاهی و سلامت روان دانشجویان رشته آموزش ابتدایی دانشگاه فرهنگیان شیراز رابطه وجود دارد. بین همدلی و سلامت روان دانشجویان رشته آموزش ابتدایی دانشگاه فرهنگیان شیراز رابطه وجود دارد. بین ارتباط مؤثر و سلامت روان دانشجویان رشته آموزش ابتدایی دانشگاه فرهنگیان شیراز رابطه وجود دارد.
بین روابط بین فردی و سلامت روان دانشجویان رشته آموزش ابتدایی دانشگاه فرهنگیان شیراز رابطه وجود دارد. بین تصمیم گیری و سلامت روان دانشجویان رشته آموزش ابتدایی دانشگاه فرهنگیان شیراز رابطه وجود دارد. بین حل مسأله و سلامت روان دانشجویان رشته آموزش ابتدایی دانشگاه فرهنگیان شیراز رابطه وجود دارد.
بین تفکر خلاق و سلامت روان دانشجویان رشته آموزش ابتدایی دانشگاه فرهنگیان شیراز رابطه وجود دارد. بین تفکر انتقادی و سلامت روان دانشجویان رشته آموزش ابتدایی دانشگاه فرهنگیان شیراز رابطه وجود دارد.
بین توانایی برخورد با هیجانات و سلامت روان دانشجویان رشته آموزش ابتدایی دانشگاه فرهنگیان شیراز رابطه وجود دارد.
بین توانایی مقابله با استرس و سلامت روان دانشجویان رشته آموزش ابتدایی دانشگاه فرهنگیان شیراز رابطه وجود دارد.
پیشینه پژوهش:
مهارت های زندگی: نوجوانی مرحله ای در رشد و بلوغ است،که با توجه با تحولاتی در جسم و روان همراه است وغرایز واحساسات در بالاترین حد خود می باشد و عقل در آستانه رشد نسبی است و نوجوان از حالت دنباله روی به سوی استقلال میرود - محمودی،. - 1385
دانش آموزانی که مقابله با تنش را ندارند مستعد اختلالات روانی و افسردگی و اضطراب می باشند، آموزش مهارت های زندگی باعث می شود که نوجوان آگاهانه و فعالانه انتخاب گر سرنوشت خود باشد - . - 1381 آموزش مهارت های زندگی به دو صورت، مهارت های عام و مهارت های اختصاصی صورت میگیرد و این آموزش باید به صورت مداخله ای دراز مدت صورت گیرد تا تغییر در رفتار های سالم و اجتماعی ایجاد شود و انسان ها طی تغییرات بتواند زندگی شاد و مثبت برای خود داشته باشد و تکامل مراحل رشدی وابسته به مهارت های زندگی است. هدف نهایی مهارت های زندگی پذیرش برتری و شایستگی فردی خویش است - کارمیان،. - 1386-74
طبقه بندی مهارت های زندگی:
-1 مهارت های مربوط به ارتباط بین فردی روابط انسانی -2 مهارت های مربوط به حل مسئله / تصمیم گیری -3 مهارت های مربوط به سلامت جسمانی / حفظ سلامتی -4 مهارت های مربوط به رشد هویت / هدف در زندگی اهمیت آموزش مهارت های زندگی در مدارس:
اهمیت آموزش مهارت های زندگی:
- بروکرز - عقیده دارد: رویکرد های مهارت های زندگی چارچوب سازمان یافته ای رابرای مراکز مشاوره و بهداشت روانی فراهم میکند و یک عنصر آموزشی کلیدی و مهم میباشد.
آموزش مهارت های زندگی در دراز مدت باعث:
-1 افزایش عزت نفس، توانایی تصمیم گیری و مقاومت در برابر فشار همسالان می تواند تاثیر بسزایی در سلامتی افراد داشته باشدو بر عملکردتحصیلی آنها نیزتاثیر گذار میباشد.
مهارت هایی که باید آموزش داده شود:
-1توانایی تصمیم گیری -2-توانایی حل مسئله -3-توانایی تفکر خلاق -4-توانایی برقراری رابطه موثر -5توانایی همدلی -6- توانایی آگاهی از خود -7-توانیی برقراری رابطه بین فردی ساازگارانه -8-توانایی مقابله با هیجان -9-توانایی مقابله با تنش
این پژوهش از نوع تحقیقات آزمایشی است که افراد مورد مطالعه به طور تصادفی در دو گروه آزمایشی و کنترل قرارگرفته اند.و ازنوع پژوهشات کاربردی است و بر اساس نحوه گردآوری داده ها از نوع پژوهشات پیمایشی است
روش تحقیق نیمه تجربی و از نوع پیشآزمون- پسآزمون با گروه آزمایش و کنترل است.دیاگرام طرح به صورت زیر است..
مشخصات دیاگرام به شرح زیر است:
-1 گروه ها به صورت تصادفی از انتخاب میشوند که تعداد 90 نفر میباشند که 47 نفر در گروه آزمایش و 43 نفر در گروه گواه.
-2 در گروه آزمایش، متغیر مستقل اعمال میشود، اما در کنترل متغییر مستقل اعمال نمیشود. -3 متغیر مستقل آموزش مهارت های زندگی را دارند،که در طی 10 جلسه ارائه خواهد شد.
-4 متغیر وابسته، سازگاری فردی واجتماعی است.
-5 در گروه آزمایش و کنترل دوبار ارزیابی در پیشآزمون و پسآزمون اجرا میشود.
