بخشی از مقاله
خلاصه
هدف از پژوهش حاضر، بررسی تاثیر برنامه های درسی مدراس بر مهارتهای زندگی و اهمیت این مهارتها در زندگی دانشجویی دانشجویان دختر دانشگاه فرهنگیان فارس بود. مطالعه حاضر یک پژوهش توصیفی است که بر روی 188 نفر از دانشجویان دختر دانشگاه فرهنگیان استان فارس در سال تحصیلی 1393-94 انجام گردیده است. این دانشجویان با استفاده از روش تصادفی طبقه ای از بین دانشجویان کارشناسی رشته های علوم انسانی، علوم پایه و علوم تربیتی انتخاب و مورد مطالعه قرار گرفتند.
برای گردآوری داده ها از پرسشنامه محقق ساخته شامل مهارت های ده گانه زندگی - خود آگاهی، همدلی، ارتباط مؤثر، روابط بین فردی، تصمیم گیری، توانایی حل مسئله، تفکرخلاق، تفکر انتقادی، توانایی مقابله با هیجانات، و توانایی مقابله با استرس - استفاده گردید که روایی و پایایی آن با انجام تحلیل گویه و محاسبه ضریب آلفای کرونباخ به تایید رسید.
نتایج نشان داد که برنامه های درسی مدارس تاثیر قابل قبولی بر مهارت های دهگانه زندگی داشته است، هرچند این تاثیر بطور معناداری با وضع مطلوب فاصله دارد. بعلاوه، برنامه های درسی مدارس بر مهارت همدلی بیشترین تاثیر - با میانگین 3/49 - ، و بر مهارت تفکر خلاق کمترین تاثیر - با میانگین - 3/07 را داشته است. همچنانکه بر اساس دیدگاه دانشجویان دختر دانشگاه فرهنگیان، مهارت روابط بین فردی - با میانگین - 4/10 بیش از سایر مهارت های زندگی برای زندگی دانشجویی اهمیت دارد و در مقابل، مهارت توانایی مقابله با هیجان - با میانگین - 3/79 برای زندگی دانشجویی دارای کم ترین اهمیت می باشد.
1. مقدمه
در دنیای امروز که ساختار و روابط در آن پیوسته پیچیده تر می شود ، افراد باید بر دانش و مهارت های فراوانی مجهز باشند؛ باید دانش و مهارت های ضروری را بیاموزند، تمرین کنند و درونی سازند
اصطلاح مهارت های زندگی به گروه بزرگی از مهارت های روانی-اجتماعی و میان فردی گفته می شود که می تواند به افراد کمک کند تا تصمیماتشان را با آگاهی اتخاذ کنند و به طور مؤثر ارتباط برقرار کنند، مهارت های مقابله ای و مدیریت شخصی خود را گسترش دهند و زندگی سالم و بارآور داشته باشند.
مهارت های زندگی می توانند اعمال شخصی و اعمال مربوط به محیط اطراف را طوری هدایت کنند که به سلامت بیشتر منجر شود و سلامت بیشتر یعنی آسایش بیشتر روانی و اجتماعی سازمان ها و نظریه پردازان، دیدگاه های متفاوتی درباره ی تقسیم بندی مهارت های زندگی دارند.
یونیسف - - 2003 در آخرین تقسیم بندی خود از مهارت های زندگی 3طبقه کلی: - 1ارتباط و روابط میان فردی، - 2مهارت های تصمیم گیری و تفکرانتقادی، و - 3مهارت های مقابله و مدیریت شخصی را به عنوان مهارت های اصلی معین نموده است.
برای تحقق اهدافی از قبیل تقویت مهارت های روابط بین فردی، خود کنترلی، مدیریت حل مسئله، و تصمیم گیری که بیشتر به استفاده از استعداد ها برمی گردند - یون ، - 2003، برنامه درسی به عنوان بهترین راهکار مطرح شده است .
برنامه درسی در واقع به فرصت ها، فعالیت ها و تجارب یادگیری اطلاق می شود. به عبارت دیگر همه تغییرات ایجاد شده در رفتار یادگیرنده در قالب یک برنامه درسی جامع و مانع اتفاق می افتد که شامل محتوای رسمی و غیر رسمی فرآیند محتوا و آموزش های آشکار و پنهان است و به وسیله ی آنها فراگیر تحت هدایت مدرسه دانش لازم را به دست می آورد، مهارتها را کسب می کند و گرایش ها، قدر شناسی ها و ارزشها را در خود تغییر می دهد
برنامه درسی بستر تمامی ارزش ها، انتظارات و نیازهای فردی و اجتماعی است و به همین دلیل تشخیص و شناسایی نیاز ها و اولویت یابی آن ها محوری ترین عنصر در تصمیم گیری های آموزشی محسوب می شود
رشد و توسعه هر جامعه را متاثر از نیروی انسانی آن می داند و آموزش را از عوامل اساسی در تربیت نیروی انسانی به شمار می آورد که به تغییر رفتار و ایجاد مجموعه ای از دانش، تفکر، نگرش، ارزشها و مهارتها منجر می شود. هر برنامه درسی و هر محتوای علمی که به منظور تربیت نوع انسان مورد استفاده قرار می گیرد، باید دارای ویژگی ها و ملزومات عمومی بوده تا بتواند از این طریق تأثیر لازم و کارآمد را بر روی مخاطبان خود به جای گذارد
مفهوم مهارت های زندگی شامل ابعاد وسیعی می شود، اما تحقیقات بیشتر بر ویژگی های شخصی افراد که تلفیقی از مهارت هاست تکیه می کند. برای مثال تصمیم گیری - مایکل ، - 2005، مهارت مدیریت - بوتون ، 2006؛ بکر و لوتر ، - 2007، خلاقیت - فیپس ، - 1995 ، کلید هایی برای پیشرفت تفکر انتقادی در دانشجویان محسوب می شوند
پیاده سازی برنامه درسی باکیفیت، مدارس و دانشگاه ها را قادر می سازد تا برنامه ی مؤثر و کاربردی برای دانشجویان داشته باشند که این برنامه هم شامل فراگیری و اکتساب مهارت های زندگی و هم شامل برنامه هایی خارج از محیط تدریس می باشد
پژوهش هایی که در حوزه ی مهارت های زندگی در کشور های دیگر و کشور خودمان انجام گرفته بیشتر به منظور پاسخ دهی به این پرسش بوده که چه مهارت هایی را می توان مهارت زندگی نامید و اینکه با چه روشی می توان مهارت های زندگی را آموزش داد..
به عنوان مثال ادیب - 1382 - برای شناسایی مهارت های ضروری زندگی برای دانش آموزان ایرانی دوره راهنمایی از روش نیاز سنجی استفاده کرده است و ده مهارت ضروری را برای این دوره تحصیلی به دست آورده است.
در همین راستا، صاحب الزمانی و همکاران - - 1391 طی انجام یک مطالعه به این نتیجه دست یافتند که آموزش مهارت های زندگی در بهبود سلامت عمومی دانش آموزان مؤثر بوده است. پژوهش مهدوی حاجی و همکاران - - 1390 نیز نشان داد آموزش مهارت های زندگی تأثیر مثبتی بر کیفیت زندگی، نظم دهی هیجانی و شادمانی افراد داشته است. سایر پژوهش ها مهارت هایی را انتخاب کرده و آن ها را به عنوان مهارت های زندگی فرض کرده و به آموزش آن ها پرداخته اند
در حالی که در پژوهش حاضر سعی بر این است تا تاثیر برنامه های درسی مدرسه بر مهارتهای زندگی و اهمیت این مهارتها در زندگی دانشجویی دانشجویان دختر دانشگاه فرهنگیان فارس مورد مطالعه و بررسی قرار گیرد.
سوال های پژوهش:
1. میزان تاثیر برنامه های درسی مدارس بر مهارت های زندگی دانشجویان چقدر بوده است؟
2. میزان اهمیت و نیاز به مهارتهای ده گانه زندگی در دوره زندگی دانشجویی چقدر است؟
برای نگارش مقالات فارسی ضروری است از نرم افزار Word 2007 استفاده شود. از فونت - B Zar 10pt - و فاصله خطوط single در تهیه متن اصلی مقاله استفاده گردد. متن مقاله بصورت تک ستونی و با حاشیه 30 میلیمتر از راست و 25 میلیمتر از چپ و 30 میلیمتر از بالا و پایین تهیه گردد. عنوان هر بخش با فونت - B Titr 10pt - ، با شماره بخش و با فاصله دو خط خالی از بخش قبلی و یک خط خالی از متن نوشته شود. اولین خط همه پاراگراف ها، بجز اولین پاراگراف بعد از عنوان فصل ، بصورت هماهنگ 10 میلیمتر فرورفتگی داشته باشد.
2. مواد و روش
مطالعه حاضر یک پژوهش توصیفی-پیمایشی است که جامعه آماری آن دانشجویان دختر شاغل به تحصیل در دانشگاه فرهنگیان استان فارس در سال تحصیلی 1393-94 بودند که با استفاده از جدول مورگان حجم نمونه ای مشتمل بر 215 نفر انتخاب گردید.
نمونه آماری پژوهش با استفاده از روش تصادفی طبقه ای از بین دانشجویان دختر کارشناسی رشته های علوم انسانی، علوم پایه و علوم تربیتی انتخاب شدند و مورد مطالعه قرار گرفتند. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه محقق ساخته مشتمل بر اطلاعات دموگرافیک و 20 گویه استفاده گردید که بر اساس مقیاس 5 گزینه ای » از خیلی کم - با نمره - 1 تا خیلی زیاد - با نمره - 5 نمره گذاری می گردید. سوال های پرسشنامه بر اساس مهارت های ده گانه زندگی - شامل: خود آگاهی، همدلی، ارتباط مؤثر، روابط بین فردی، تصمیم گیری، توانایی حل مسئله، تفکرخلاق، تفکر انتقادی، توانایی مقابله با هیجانات، و توانایی مقابله با استرس - طراحی شدند .
روایی صوری پرسشنامه با استفاده از منابع پیشین و مشاوره با چند نفر از اساتید دانشگاه مورد بررسی و تایید قرار گرفت. بعلاوه، روایی محتوایی پرسشنامه با استفاده از روش تحلیل گویه انجام گرفت که ضریب همبستگی گویه ها با نمره کل به صورت کم ترین و بیشترین میزان در دامنه ای بین 0/57 و 0/86 در سطح 0/001 معناداری به دست آمد. پایایی ابزار نیز با محاسبه ضریب آلفای کرونباخ به میزان 0/89 مورد تایید قرار گرفت.
در مرحله توزیع و تکمیل پرسشنامه ها، از تعداد 215 پرسشنامه توزیع شده، 188 پرسشنامه صحیح تکمیل شده توسط دانشجویان به دست آمد که آمار دانشجویان نمونه مورد مطالعه به تفکیک رشته تحصیلی در جدول 1 به نمایش گذاشته شده است.
جدول:1 آمار دانشجویان مورد مطالعه به تفکیک رشته تحصیلی
چگونگی پذیرش مقاله به اطلاع مولف رابط خواهد رسید. با اینحال آخرین وضعیت مقالات از طریق سایت کنفرانس قابل پیگیری میباشد. در صورت پذیرش، لازم است مولفین مقاله، اصلاحات خواسته شده داوران را در نسخه نهایی و در مدت زمان خواسته شده اعمال نموده و نسخه نهایی را از طریق ایمیل کنفرانس ارسال نمایند.
3. یافته ها
داده های جمع آوری شده در این مطالعه با استفاده از آمار توصیفی - میانگین، انحراف معیار و درصد - و آمار استنباطی - آزمون t و تحلیل واریانس - به کمک نرم افزار spss-16 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و در پاسخ به سوال های پژوهش نتایج زیر حاصل گردید:
در پاسخ به سوال اول پژوهش مبنی بر اینکه »میزان تاثیر برنامه های درسی مدارس بر مهارت های زندگی از دیدگاه دانشجویان دختر دانشگاه فرهنگیان فارس چقدر بوده است؟؛ آمار توصیفی شامل میانگین کلی، انحراف معیار و درصد فراوانی میزان تاثیر برنامه های درسی مدارس بر مهارت های دهگانه زندگی محاسبه گردید که به شرح جدول شماره 2 می باشد.
جدول :2 آمار توصیفی میزان تاثیر برنامه های درسی مدارس بر مهارت های زندگی
