بخشی از مقاله
چکیده
هدف این پژوهش یافتن راهکارهای بهبود روابط خریدار-تأمینکننده در سازمانهای صنعتی از طریق سرمایه اجتماعی است. سرمایه اجتماعی را با سه مؤلفه اصلی اعتماد اجتماعی، انسجام اجتماعی و مشارکت اجتماعی موردمطالعه قرار داده است. جهت دستیابی به هدف پژوهش، فرضیه اصلی بهصورت وجود رابطه معناداری بین ابعاد سرمایه اجتماعی و روابط خریدار - تأمینکننده و مبتنی بر مدل مفهومی پژوهش تعریف شد. مسئله پژوهش این است که سرمایه اجتماعی بر روابط خریدار-تأمینکننده در سازمانهای صنعتی تأثیر دارد؟ جامعه آماری پژوهش مدیران وکارشناسان تعداد 16 شرکت تولیدکننده قطعات خودروهای دیزل استان اصفهان هستند. حجم نمونه جامعه آماری این پژوهش مشتمل بر 38 مدیر ارشد شرکت های تولیدکننده قطعات خودروهای دیزل و 62 کارشناس ارشد هستند. به منظور گردآوری اطلاعات آماری از پرسشنامه استفاده شد. پرسشنامه استفادهشده در این پژوهش تلفیقی از پرسشنامه استاندارد و محقق ساخته است روایی پرسشنامه بر اساس نظر 20 نفر از صاحبنظران مورد تأیید قرار گرفت و پایایی پرسشنامه بر اساس سازگاری بر مبنای ضریب آلفای کرونباخ و از طریق یک پیشآزمون روی تعداد کافی از پاسخدهندگان مورد تأیید قرار میگیرد. رابطه میان متغیرها و آزمون فرضیهها با استفاده از آزمون همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه از طریق نرمافزار آماری اس پی اس اس انجام میشود. نتایج پژوهش نشان داد که سرمایه اجتماعی با شاخصهای اعتماد اجتماعی و مشارکت اجتماعی با روابط خریدار- تأمینکننده رابطه معناداری دارد، اما رابطه بین شاخص انسجام اجتماعی با روابط خریدار- تأمینکننده تاییدنمی شود.
واژگان کلیدی: سرمایه اجتماعی، خریدار - تأمینکننده، سازمانهای صنعتی.
-1مقدمه
در کنار سرمایههای انسانی و اقتصادی، سرمایه دیگری به نام سرمایه اجتماعی نیز موردتوجه قرارگرفته است .سرمایه اجتماعی یا بعد معنوی یک اجتماع، میراثی تاریخی است که از طریق »مشارکت »و »همکاری »تشویق افراد در تعاملات اجتماعی، قادر است به حل میزان بیشتری از معضلات موجود در آن اجتماع، فائق آید و حرکت بهسوی رشد و توسعه اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی را امکانپذیر سازد .درواقع، سرمایه اجتماعی را میتوان در کنار سرمایههای اقتصادی و انسانی، بخشی از ثروتملّی بهحساب آورد که بستر مناسبی برای بهرهبرداری از سرمایه انسانی و فیزیکی بوده و راهی برای نیل به موفقیت قلمداد میشود. بدون سرمایه اجتماعی، هیچ اجتماعی به هیچ سرمایهای نمیرسد، بهطوریکه بسیاری از گروهها، سازمانها و جوامع انسانی، بدون سرمایه اقتصادی وصرفاً با تکیهبر سرمایه انسانی و اجتماعی توانستهاند به موفقیت دست یابند، اما هیچ مجموعه انسانی، بدون سرمایه اجتماعی نمیتواند اقدامات مفید و هدفمندی انجام دهد - محمدی،. - 1392
سرمایه اجتماعی، نقشی بسیار مهم تر از سرمایه فیزیکی و انسانی در سازمانها و جوامع ایفا میکند و شبکههای روابط جمعی و گروهی، انسجام بخش میان انسانها و سازمانهاست. در غیاب سرمایه اجتماعی، سایر سرمایهها اثربخشی خود را از دست می دهند و بدون سرمایه اجتماعی، پیمودن راههای توسعه و تکامل فرهنگی و اقتصادی، ناهموار و دشوارمی شود - نعمت الهی و همکاران، نقل ازپانتام، . - 1392
روابط بازاریابی از مسائل کلیدی است که امروزه در بازارهای صنعتی موردتوجه قرارگرفته است. در بازاریابی صنعتی با رویکرد سنتی، عوامل آمیخته بازاریابی تنها به عنوان ابزاری برای اعمال قدرت تأمینکنندگان بهحساب می آمدند و تأمین کنندگان در معاملات صنعتی فعالانه عمل می کردند و خریداران صنعتی بهصورت منفعل پذیرنده عوامل آمیخته بازاریابی بودند. درحالیکه امروزه گفته می شود که طرفین در بازار صنعتی اغلب با همدیگر کار می کنند و خریداران صنعتی نقش فعال و تعیینکنندهای را ایفا می کنند. واقعیت بازاریابی صنعتی این است که بسیاری از سازمانهای تأمینکنندگان و خریداران برای سالهای متمادی با همدیگر معامله میکنند و روابط طولانی بین آنها شکل می گیرد. چنین روابط طولانی میتواند مزیتهای قابلتوجهی برای هردو طرف دربرداشتن باشد. هاکانسون - 1976 - معتقداست که خریداران صنعتی با انواع عدم اطمینان در خرید مواجه هستند. این عدم اطمینان می تواند ناشی از عدم تحویل بهموقع، کیفیت نامناسب و قیمت کالا باشد. تأمینکنندگان صنعتی دائماً به دنبال کاهش عدم اطمینان خریداران هستند. روابط بین تأمینکنندگان و خریداران عدم اطمینانی را که متوجه خریداران در بازار صنعتی است، کاهش میدهد - حقیقی نسب و شریعتی زاده، . - 1389
در این پژوهش به بررسی و تحلیل تأثیر ابعاد سرمایه اجتماعی بر روابط خریدار- تأمینکننده در سازمان های صنعتی می پردازیم. ضمن اینکه ابعاد سرمایه اجتماعی را با سه مؤلفه اصلی اعتماد اجتماعی، انسجام اجتماعی و مشارکت اجتماعی در نظر گرفتهایم.
-2 مدل نظری پژوهش
1-2 سرمایه اجتماعی
در علوم سیاسی، روانشناسی و مردمشناسی، منظور از سرمایه اجتماعی، هنجارها، شبکهها و سازمانهای رسیدن به منابع محدود و قدرت و کانال انجام تصمیمگیریها و سیاستگذاریها است .دانشمندان این علوم نیز از طریق تجزیهوتحلیل هنجارها، شبکهها و نهادها به مفهوم سرمایه اجتماعی دست پیدا میکنند .این در حالی است که اقتصاددانان این مفهوم را از طریق تجزیهوتحلیل نهادی و قراردادها و روابط متقابل بین افراد و آثار آن بر مبادلات و سرمایهگذاریها بررسی میکنند .تعداد زیادی از محققان، سرمایه اجتماعی را بهعنوان اعتماد و هنجارهای گروههای شهروندی و بعضی دیگر این مفهوم را بهعنوان ارزشهای فرهنگی از قبیل دلسوزی، نوعدوستی، تعاون و بردباری تعریف میکنند - صفدر و همکاران، نقل ازچو،. - 1387
جدول -1 تعاریف مختلف سرمایه اجتماعی رانشان میدهد.
جدول -1 تعاریف سرمایه اجتماعی
