بخشی از مقاله
شناسايي و رتبه بندي عوامل موثر در روابط بلند مدت خريدار و تامين کننده در زنجيره عرضه (مطالعه موردي صنعت برق )
چکيده :
در محيط هاي کسب و کار مدرن ، توليد کنندگان با فشار فزاينده ي الزامات مشتريان در شخصي سازي محصول ، بهبود کيفيت و پاسخ - گويي به تقاضا روبرو هستند.ارتباط نزديک و بلند مدت ميتواند توانايي لازم در برآورده ساختن نيازهاي روز افزون و جديد مشتريان را فراهم کند و انعطاف لازم را در جهت نيل به تهيه و ساخت محصولي با کيفيت مطلوب و حداقل هزينه ايجاد کند.در اين تحقيقات عوامل تداوم دهنده رابطه بين تامين کنندگان و خريداران شناسايي و در نهايت رتبه بندي عوامل انجام شده است .
در اين تحقيق ١٤٠ نفر از کارشناسان و مديران مرتبط با زنجيره تامين در دو شرکت تابلو سازي مورد بررسي قرار گرفته اند و داده ها از طريق پرسشنامه جمع آوري شده است ، با استفاده از روش هاي آماري مورد تجزيه و تحليل قرار گرفته ، نتايج آزمون ها نشان ميدهد هفت متغير شناسايي شده از جمله صداقت ، رضايت ، اعتماد، اعتبار، ويژگي محصول ، فرصت طلبي و تعارض رابطه مستقيم با روابط بلند مدت دارند،و هم چنين نتايج رتبه بندي نشان ميدهد رضايت در رتبه اول و فرصت طلبي در رتبه آخر قرار گرفته است .
واژگان کليدي: ارتباط با تامين کنندگان ، تامين کنندگان ، روابط پايدار، زنجيره تامين ، مديريت زنجيره تامين .
١.مقدمه :
توجه به مسايل مربوط به زنجيره تامين از اهميت زيادي برخوردار است ، در اين ميان توجه به رابطه بلند مدت با تامين کنندگان مواد اوليه نيز بايستي مورد بررسي قرار گيرد..امروزه موفقيت هر شرکتي، نه تنها به مديريت روابط آن شرکت با مشتريهايش بلکه به مد نظر قرار دادن تامين کنندگان نيز شديدا وابسته است .واقعيت بازارهاي صنعتي اين است که بسياري از سازمان - هاي تأمين کنندگان و خريداران براي سال هاي متمادي با همديگر معامله مي کنند و روابط طولاني بين آن ها شکل مي گيرد، چنين روابط طولاني ميتواند مزيت هاي قابل توجهي براي دو طرف داشته باشد.خريداران و توليدکنندگان با انواع عدم اطمينان در خريد مواجه هستند، اين عدم اطمينان مي تواند ناشي از عدم تحويل به موقع ، کيفيت نامناسب و قيمت کالا باشد.تأمين کنندگان دائما به دنبال کاهش عدم اطمينان خريداران هستند(١٩٩٦,Hakanson) روابط بلند مدت تأمين کنندگان و خريداران عدم اطميناني را که متوجه خريداران در بازارها ميباشد را کاهش مي دهد مهمترين عاملي که بازاريابان صنعتي در دنياي پر رقابت امروزي به دنبال آن هستند، برقراري رابطه بلند مدت مي باشد.روابط بايد شناسايي ، ايجاد و تداوم داده شود و در هنگام ضرورت نيز خاتمه يابد، به طوري که طرفين رابطه به اهداف خود برسند و از اين طريق نيازهاي آن ها به بهترين نحو برآورده شود(٢٠٠٤,Baxter&Matear (يکي از مسايل مهمي که در دو دهه اخير در ادبيات مديريتي مطرح شده است ، مديريت زنجيره تامين است ، مزيت رقابتي شرکت ها در عصر حاضر به ميزان توانايي آن ها در مديريت صحيح زنجيره تامين بستگي دارد و هم چنين يکي از دلايل بقا در بازارهاي جهاني امروز ارضاي نيازهاي مشتريان ميباشد.مديران و خبرگان شرکت هاي تابلوسازي ميتوانند فاکتورهاي موثر در روابط با تامين کنندگان را شناسايي کنند و با توجه به اين فاکتورها توجه و منابع و تلاش بيشتري را در روابط با تامين کنندگان خود داشته و هم چنين روابط بلندمدت و پايداري را با تامين کنندگان خود داشته باشند، تامين کنندگان قابل اعتماد، توليد کنندگان را قادر ميسازد هزينه توليد کالا را کاهش و کيفيت کالا را بهبود بخشند.
- پتروني و همکاران ،اين تحقيقات شامل انتخاب تامين کنندها است ، در اين خصوص متقاضيان نيازمند سنجش عملکرد تامين کننده ها به صورت دوره اي هستند، چند عامل را که منجر به تداوم رابطه بلندمدت تامين کننده ها و مشتريان ميشود عنوان کرده است که شامل موارد زير است :تحويل به موقع -کيفيت -قيمت مناسب - پاسخ دهي سريع به نياز مشتري (٢٠٠٠,Braglia &petroni (
- ،رايتر و همکاران ،اين تحقيقات به بررسي اثرات تعهد اثربخش و حساب شده بر تداوم روابط بين تامين کننده و خريدار ميپردازد، تهعد اثر بخش يعني ميزاني که مشتري دوست دراد رابطه خود را با تامين کننده حفظ کند، تداوم اثر بخش نقش مهمي را در شکل گيري و تداوم اين روابط در بازارهاي صنعتي ايفا ميکند(٢٠٠١,Lemmink jos &Moorman luci &Ruyter kode .).
- ،پارک و همکاران ،در اين تحقيقات عوامل تعيين کننده گرايش بلند مدت را مورد بررسي قرار گرفته است و هدف اين مقاله ،اولا،تاثير عوامل محيطي خاص (عدم اطمينان بازار و عدم تقارن قدرت ) بر رابطه بين اعتماد و گرايش بلند مدت و دوما، شناخت عوامل موثر در ساخت گرايش بلند مدت است و بيان ميکند که رضايت خريدار از عملکرد تامين کننده و اعتماد خريدار نسبت به تامين کننده نقش مهمي در ايجاد تداوم روابط بين خريدار و تامين کننده دارد.)٢٠٠٧,Ryu, Sungmin &Min soonhong &Park (
٢.چارچوب نظري تحقيق :
چارچوب نظري بنيادي است که تمامي پژوهش بر آن استوار است .اين چارچوب شبکه اي است منطقي ،توصيف ،مشتمل بر روابط موجود ميان متغيرهايي که در پي اجراي فرآيندهايي چون مصاحبه ،مشاهده و بررسي پيشينه ي تحقيق شناسايي شده است .چارچوب نظري روابط بين متغيرها را مشخص ميکند.يک چارچوب نظري خوب نيز در جاي خود،مبناي منطقي لازم براي تدوين فرضيه هاي آزمون پذير را فراهم ميکند. در اين پژوهش سعي بر آن داشتهايم که حداکثر عوامل اثر گذار در روابط بلندمدت بين تامين کنندگان و خريداران مورد بررسي قرار گيرد.در ابتدا،دسته بندي کلي از فاکتورهاي تاثيرگذار مانند رضايت ، اعتماد، اعتبار، ويژگي محصول ، فرصت طلبي، صداقت ، تعارض بدست آمده است ،از مطالعات ادبيات مرتبط و استفاده از مصاحبه با خبرگان فاکتورهاي کليدي انجام شده است .
٢.١. سوالآت پژوهش :
- عوامل اثر گذار بر روابط بلند مدت بين تامين کننده و خريدار در زنجيره تامين کدامند؟
- وزن و اهميت عوامل اثر گذار بر روابط بلند مدت بين تامين کننده و خريدار چگونه است ؟
- ميزان تاثير هر عامل بر ديگري چگونه است ؟
١.١. فرضيه هاي پژوهش :
- متغير رضايت بر روابط بلند مدت اثر دارد
-متغير اعتماد بر روابط بلند مدت اثر دارد.
- متغير اعتبار بر روابط بلند مدت اثر دارد.
-متغير صداقت بر روابط بلند مدت اثر دارد.
- متغير ويژگي محصول بر روابط بلند مدت اثر دارد
-متغير تعارض بر روابط بلند مدت اثر دارد.
- فرصت طلبي از رابطه بر روابط بلند مدت اثر دارد.
٣.روش تحقيق :
روش تحقيق با توجه به ماهيت اين پژوهش در گروه تحقيقات توصيفي- کاربردي قرار دارد، زيرا هم به بررسي روابط بين تامين کنندگان و خريداران امروزي پرداخته ميشود و هم به لحاظ اين که نتايج اين تحقيق موجب پايدار شدن روابط بين تامين کنندگان و خريداران ميشود،کاربردي محسوب ميگردد(حافظ نيا،١٣٨٩).
٣-١. جامعه آماري:
تحقيق حاضر کارشناسان و مديران مرتبط با زنجيره تامين در دو شرکت توليدي تابلوهاي برق در کرج (جابون ) و تهران (انرژي کوير)که مجموعا شامل ٢٣٠ نفر ميباشند.
٣-٢. نمونه آماري:
نمونه گيري با استفاده از جدول مرگان (١٤٠نفر) و شرايط زير انجام شده است :
- داشتن حداقل سه سال سابقه کاري
- داشتن تحصيلات کارشناسي به بالا
پرسشنامه مورد استفاده در اين تحقيق داراي ٣٠ سوال ميباشد که براي طراحي اين بخش از طيف پنج گزينه اي ليکرت استفاده شده است .
٣-٣.اندازه گيري متغيرها و اعتبار اندازه گيري:
روايي پرسشنامه تحقيق حاضر از نوع روايي محتوا است و پرسشنامه به هشت نفر متخصص آشنا با موضوع تحقيق ارسال و نظرات آنها دريافت و پرسشنامه بازبيني و اصلاح شد. هم چنين در اين تحقيق به منظور تعيين پايايي از دو روش آلفاي کرونباخ و تنصيف استفاده گرديده است که به ترتيب اعداد ٠.٨١ و ٠.٨٦ بدست آمده است .
٤.تجزيه و تحليل اطلاعات :
جهت تجزيه و تحليل داده هاي بدست آمده از نمونه ها و داده هاي کيفي از روش هاي آمار توصيفي (ميانگين - انحراف معيار) استفاده ميشود و براي بررسي سوالات و فرضيه ها از آزمون T تک گروهي استفاده شده است و براي رتبه بندي عوامل از آمون فريدمن استفاده ميشود و هم چنين براي بررسي ناثير عوامل برهم از آزمون همبستگي پيرسون استفاده شده است در اين راستا از نرم افزار spss براي تجزيه و تحليل داده ها استفاده شده است .
٤-١. يافته هاي مربوط به سوالات پژوهش :
اين پژوهش شامل سوالات زير است که هر سوال همراه با نتايج به دست آمده از تجزيه و تحليل آن در اين بخش ارائه مي گردد:
٤-١-١. آزمون T تک گروهي:
١)عوامل اثر گذار بر روابط بلند مدت بين تامين کننده و خريدار در زنجيره تامين کدامند؟
به منظور بررسي اين سوال به بررسي کليه عوامل مستندات در پرسشنامه پرداخته خواهد شد که مجموعا هفت مولفه را شامل ميشود:
در جدول بالا اگرT مشاهده شده از T جدول بزرگتر باشد و از لحاظ آماري در سطح ٠٠١=α معنادار ميباشد که اين معناداري در مقايسه ميانگين نمرات ، نشانه وجود انتخاب مثبت در اين مولفه مي باشد،و همچنين اگر Tمشاهده شده از T جدول کوچک تر باشد و از لحاظ آماري در سطح ٠١. =α معنادار نميباشد که اين معناداري در مقايسه ميانگين نمرات ، نشانه وجود انتخاب منفي در اين مولفه ميباشد.
٤-١-٢.آزمون فريدمن :
٢)وزن و اهميت عوامل اثر گذار بر روابط بلند مدت بين تامين کننده . خريدار چگونه است ؟
بعد از اطمينان از وضعيت متغيرهاي انتخابي با انجام آزمون فريدمن ميانگين رتبه متغيرها تعيين شد.با توجه به رتبه بندي متغيرها که در جدول پايين مشاهده ميشود،رضايت بيشترين و بهترين عامل در بين نتغيرها بوده است و تعارض کمترين عامل را به خود اختصاص داده است .
جدول ٢. نتايج آزمون فريدمن و رتبه بندي
همان طور که در جدول فوق مشاهده ميشود بين کليه عوامل اختلاف معنا داري در سطح ٠٠١. ٠ وجود دارد و اين موضوع نشان دهنده اين است که با توجه به هم پوشي نسبي که در همبستگي نشان داده خواهد شد اختلاف هايي نيز در انتخاب وجود دارد.
