بخشی از مقاله
چکیده
هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر ارزشیابی توصیفی بر آگاهی فراشناختی دانش آموزان ابتدایی ، با روش علی مقایسه ای است. جامعه آماری آن شامل دانش آموزان پایه پنجم مقطع ابتدایی فارسان در سال تحصیلی -1395 1394و نمونه آماری شامل 180 دانش آموز دختر و پسر پایه پنجم می باشد. ابزار پژوهش پرسشنامه سنجش آگاهی فراشناختی دانش آموزان بود و نتایج این آزمون تأثیر معنی دار آگاهی فراشناختی را بر پیشرفت تحصیلی و تأثیر ارزشیابی توصیفی نسبت به ارزشیابی سنتی بر میزان آگاهی فراشناختی بود. از محاسبه آزمون tبرای گروه های مستقل برداشت شد که میزان آگاهی فراشناختی در دانش آموزان پنجم ابتدایی مشمول طرح ارزشیابی توصیفی، به طور معنی داری بیشتر از سایر دانش آموزان پایه پنجم ابتدایی مدارس هم سطح آنها است.
-1 مقدمه
ارزشیابی توصیفی را اینگونه می توان تعریف کرد: فرآیند جمع آوری، تجزیه و تحلیل و تفسیر اطلاعات حاصل از به کارگیری ابزارهای مختلف و از ابعاد مختلف جریان یادگیری وتصمیم گیری وارائه ی بازخوردهای توصیفی مفید و موثر در جهت هدایت این جریان به سوی تحقق بهتر اهداف.[2] برای معلم آنچه اهمیت دارد همان بازده یادگیری است.[1] یکی از راه های کاهش اشکالات موجود در نظام ارزشیابی فعلی، جایگزین نمودن ارزشیابی توصیفی به جای ارزشیابی سنتی است. طرح ارزشیابی توصیفی الگویی است که با استفاده از ارزشیابی تکوینی، ارزشیابی عملکردی، و دادن بازخورد توصیفی، در صدد است با هدایت روند یاددهی- یادگیری از توجه به محفوظات و انباشت ذهنی دانش آموزان، به عمق و کیفیت یادگیری همه جانبه آنها توجه کند و با به کارگیری ابزارهای متنوعی مثل پوشه کار، چک لیست، ثبت روایی مشاهده،آزمون های عملکردی و...، توصیفی از وضعیت یادگیری آنها ارائه دهد و موجب اصلاح و بهبود و توسعه مهارتها، دانش ها و نگرش های دانش آموزان شود و در نهایت به پیشرفت تحصیلی آنان منجر گردد نظام آموزشی برای تعیین میزان موفقیت برنامه ها و یا تحقق اهداف آموزشی نیازمند به کارگیری ارزشیابی آموزشی و تحصیلی می باشد.[9] هدف اصلی ارزشیابی تسهیل یادگیری دانش آموز و بهبود بخشیدن به آموزش و محیط یادگیری است. به عبارتی معلمان جهت قضاوت در مورد دانش آموزان از اطلاعات حاصل از انواع راه بردهای سنجش و اندازه گیری استفاده میکنند، این اطلاعات به معلمان کمک می کند تا به منظور یادگیری کارآمدتر و مؤثرتر، فعالیت ها و تجارب یادگیری در کلاس را طرح ریزی کنند و یا آن را تغییر دهند. ارزشیابی نیز به منظور ارائه گزارش پیشرفت به دانش آموزان و والدین آن ها به کار می رود و در تصمیم گیریهای تحصیلی و ارتقای دانش آموزان نیز کمک می کند. ار آنجایی که ارزشیابی در گذشته و حال بر محتوا و حفظ کردن معطوف بوده است و پیشرفت دانش آموز با استفاده از راهبردهای سنتی چون آزمون های مداد-کاغذی سنجیده شده و می شود. با توجه به رویکردهای جدید در محتوای برنامه های درسی و ضرورت سمت گیری به سوی تفکر خلاق، مهارت های حل مسأله، نظارت بر یادگیری خود و کنترل آن و... ارزشیابی نیازمند به کار گیری راهبرهای غیر سنتی است.
-2 ادبیات و پیشینه ی پژوهش
پرکینز و سالمون - - 1992 بر ضرورت آگاه شدن دانش آموز از وضعیت آموزشی خود و درگیر کردن او در یک فرایند شناختی تأکید می کنند و مفهوم آن را آگاه شدن فرد از فرایند تفکر خود می دانند تا بتواند به این طریق هر زمان که بخواهد آن را کنترل کند .
بلک و ویلیام ، - 1998 - معتقدند که یکی از عوامل اساسی در ارتقاء آموزش از طریق سنجش کلاسی بازخورد مؤثر به دانش آموزان است. در ارزشیابی توصیفی با درگیر کردن دانش آموزان در ارزشیابی های مستمر، توان خودسنجی و همسان سنجی در آنها افزایش می یابد. مطالعات پژوهشی نیز اثرات مثبت سنجش شخصی و سنجش همسالان را بر عملکرد و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان در گروه های سنی و دروس مختلف نشان داده است.[13]
بلک و همکاران - 2004 - و بری 2005 معتقند که دانش آموزان با دو روش خودسنجی و همسان سنجی، یاد می گیرند که چگونه بر یادگیری خود و دیگران نظارت کنند و آن را کنترل و مدیریت کنند. در این تحقیق، محقق در صدد است به بررسی میزان تأثیر ارزشیابی توصیفی بر آگاهی فراشناختی دانش آموزان ابتدایی بپردازد. به این معنی که در نظر دارد به مقایسه تأثیر ارزشیابی توصیفی و سنتی پرداخته و دانش آموزانی را که با این دو روش مورد ارزشیابی قرار می گیرند، از لحاظ میزان آگاهی فراشناختی مورد مقایسه قرار دهد تا به این ترتیب تأثیر ارزشیابی توصیفی بر آگاهی فراشناختی روشن گردد. چنانچه میزان آگاهی فراشناختی و پیشرفت تحصیلی دانش آموزانی که با شیوه توصیفی مورد ارزشیابی قرار می گیرند بیشتر ازسایر دانش آموزانی باشد که به صورت سنتی مورد ارزشیابی قرار می گیرند، اثربخشی و میزان تأثیرگذاری ارزشیابی توصیفی بر آگاهی فراشناختی در فرایند یادگیری روشن خواهد شد. ضمناً تأثیر آگاهی فراشناختی بر پیشرفت تحصیلی مورد محاسبه و اندازه گیری قرار خواهد گرفت.
-3 اهداف و فرضیات پژوهش
در این پژوهش مسئله اصلی این است که میزان تأثیر ارزشیابی توصیفی بر آگاهی فراشناختی دانش آموزان مورد بررسی قرار گیرد اهداف پژوهش حاضر به شرح ذیل می باشد:
بررسی میزان تأثیرارزشیابی توصیفی بر آگاهی فراشناختی دانش آموزان فارسان موضوع حاضر پایه و اساس و زیربنای سؤالات تحقیق حاضر را تشکیل می دهد به طور کلی، در این تحقیق چند سؤال اساسی مطرح می باشد:
-1میزان تأثیر ارزشیابی توصیفی برآگاهی فراشناختی دانش آموزان به چه اندازه می باشد؟
-2 میزان تأثیر ارزشیابی سنتی بر آگاهی فراشناختی و پیشرفت تحصیلی چه اندازه می باشد؟
-3میزان تأثیرآگاهی فراشناختی بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان چه اندازه می باشد ؟
-4آیا بین دانش آموزای که شامل طرح ارزشیابی توصیفی هستند با دانش آموزان مدارس عادی، از نظر میزان آگاهی فراشناختی تفاوت معنی داری وجود دارد؟
-4 روش تحقیق
باتوجه به این که موضوع این تحقیق بررسی تأثیر ارزشیابی توصیفی بر آگاهی فراشناختی دانش آموزان مشمول طرح ارزشیابی توصیفی در برابر دانش آموزان تحت پوشش ارزشیابی سنتی است و به مقایسه آن ها در دو گروه اقدام می کند لذا روش تحقیق به کار رفته از نوع مقایسه ای است.
-5 جامعه آماری: جامعه آماری این پژوهش شامل دانش آموزان مقطع ابتدایی فارسان در سال تحصیلی1394-1395 می باشد.
-6 روش نمونه گیری: به طور کلی طرح ارزشیابی توصیفی در پایه پنجم، تنها در دو مدرسه ابتدایی اجرا گردیده که به تمامی دانش آموزان دختر و پسر این کلاس ها شامل 50 دانش آموز دختر و 40 دانش آموز پسر پرسشنامه تحقیقاتی داده شد و آگاهی فراشناختی آن ها مورد سنجش قرار گرفت. از کل جامعه دبستانهای فارسان، که به صورت سنتی مورد ارزشیابی قرار می گرفتند، به طور تصادفی دو مدرسه که از نظر تعداد دانش آموزان و منطقه آموزشی شبیه مدارس مشمول طرح ارزشیابی توصیفی بود، انتخاب شدند و به دانش آموزان پایه پنجم آن ها پرسشنامه تحقیقاتی داده شد.
-7 ابزار گردآوری اطلاعات در دانش آموزان: ابزار پژوهش پرسشنامه آگاهی فراشناختی پانائورا و فیلیپو - 2005 - ،که برای سنجش آگاهی فراشناختی دانش آموزان ابتدایی تدوین شده، می باشد. که شامل 30 عبارت 4درجه ای از طیف لیکرت است و گزینه ها - همیشه، اغلب، گاهی، به ندرت - هستند و نمره گذاری آنها برای گویه های مثبت از 4 به 1 و برای گویه های منفی از 1 به 4 در نظر گرفته شده است . پانائورا و فیلیپو - 2005 - پایایی این آزمون را 0/78 گزارش کرده اند. همچنین این آزمون را دارای روایی بالایی دانستند. در پژوهش حاضر نیز مجدداً ضریب پایایی پرسشنامه به روش آلفای کرونباخ محاسبه گردید و مقدار آن برابر با 0/82 به دست آمد که در سطح - - p<0/001 معنی دار می باشد .
